بررسی بازار قیر اتیوپی

قیر از جمله کالاهایی است که در کشور اتیوپی واردات آن توسط سرمایه گذاران خارجی مجاز است. طبق مقررات شماره 270/2012 واردات (به استثنا ال پی جی، قیر و مواد خام مورد نیاز سرمایه گذاران حاضر در صنایع تولیدی) در اتیوپی منحصراً در اختیار سرمایه گذاران داخلی می‌باشد. کشور اتیوپی تولید کننده قیر نمی‎باشد و همچون اکثر کشورهای آفریقایی آن را از خارج و عمدتا از خاورمیانه وارد می‎کند. بازار قیر در کشور اتیوپی به علت رویکردی که این کشور طی سالهای اخیر جهت توسعه زیرساخت ها در بخش های مختلف از جمله بخش جاده ای و حمل و نقل در پیش گرفته از چشم انداز روشنی برخوردار است.

جایگاه قیر در بخش ساخت و ساز جاده ای

بیشترین سهم مصرف قیر مربوط به بخش ساخت و ساز، تعمیر و نگهداری جاده‎ها است. در این راستا تقاضا برای محصولات قیر در کشور اتیوپی با بودجه ای که در سال های اخیر برای ساخت و ساز، تعمیر و نگهداری جاده و زیرساخت های حمل و نقل در این کشور اختصاص داده شده، در حال افزایش است. رشد اقتصادی در اتیوپی که طی 10 گذشته همواره بطور میانگین 10 درصدی بوده و برای سال جاری نیز (البته قبل از شیوع ویروس کرونا) رشدی در حدود 9 درصد برای آن پیش بینی شده بود، افزایش تقاضا برای ایجاد زیرساخت های مدرن و بهتر خصوصاً در بخش حمل و نقل را موجب شده است.

سرمایه‎گذاری در ساخت و ساز و نگهداری جاده‌ها همواره یکی از اساسی‎ترین سرمایه گذاری‌های دولت اتیوپی طی یک دهه گذشته بوده است. طبق گزارشات بانک مرکزی اتیوپی در سال مالی 2018 تا 2019 کل سرمایه‎گذاری در ساخت و ساز و توسعه جاده (بجز جاده شهری) نسبت به سال قبل 12.6 درصد افزایش داشته و از 33.1 میلیارد بیر (در حدود 1 میلیارد دلار) در سال قبل به 37.3 میلیارد بیر در سال 2018 تا 2019 رسیده است. در بودجه سال مالی 2019 الی 2020 بخش جاده دومین بخش هزینه ای این کشور را به خود اختصاص می‎دهد که 46.7 میلیارد بیر برای شروع و یا تکمیل طرح های مختلف جاده ای در این کشور اختصاص داده شده است.

طبق برنامه ریزی اداره راه اتیوپی پوشش جاده ای این کشور بر اساس برنامه پنج ساله دوم توسعه و تحول 2 (GTPII) از 100.000 کیلومتر در سال 2015 باید به دو برابر یعنی 200.000 کیلومتر تا پایان سال 2020 افزایش یابد. بر اساس آمارهای اداره راه و بانک مرکزی اتیوپی در سال 2018 تا 2019 کل شبکه جاده ای به 138.127 کلیومتر رسیده که بیانگر رشد سالانه 9 درصد است. شبکه جاده آسفالته در حدود 11.5 درصد شبکه جاده ای این کشور را تشکیل می دهد که 15 درصد کمتر از اهداف تعیین شده در برنامه GTPII برای سال مالی 2018-2019 است.

برنامه دولت اتیوپی جهت ارتقاء ارتباطات جاده ای در شهرهای جدید جهت تشویق سرمایه گذاری بخش های صنعتی در آن مناطق، ارتقاء وضعیت جاده‎های منتهی به کریدورهای اقتصادی مهمی همچون بندر جیبوتی، بندر بربرا در سومالی‎لند، بندر سودان و حتی بندر مومباسا در کنیا به عنوان مسیری جایگزین، بهبود وضعیت ارتباطی با مناطقی که محصولات غذایی صادراتی تولید می‌کنند جهت افزایش میزان محصولات صادراتی، همه و همه ساخت جاده‌های جدید در این کشور را برای تدوام رشد اقتصادی بسیار حیاتی می نماید. توسعه شبکه جاده‎ای دولت‎های منطقه ای همچون گامبالا، بنیشنگول– گومز، آفار و سومالی که قبلا مورد توجه قرار نگرفته‎اند و همچنین حل معضل ترافیک رو به افزایش شهر آدیس‎آبابا که ضرورت ایجاد بزرگراهای جایگزین را جهت دستری به مناطق مختلف را ایجاب می نماید، از اولویت های اصلی دولت این کشور است.

انواع قیر مورد نیاز برای بازار اتیوپی:

در بازار اتیوپی عمدتاً دو نوع قیر مورد تقاضا می‌باشد:

• قیر ( با درجه‌های نفوذ مختلف ) 
• قیر محلول (قیر کات بک)

نوع قیر	مشخصات
قیر با درجه‌های نفوذ	60/70, 80/100, 85/100
قیر محلول	MC30, MC800, MC3000

 

شرکت های وارد کننده قیر اتیوپی:

در کنار شرکت های بازرگانی کوچک و متوسطی که به تجارت محصولات گوناگون از جمله واردات قیر برای این کشور می‌پردازند، قیر مورد نیاز اتیوپی عمدتا از طریق شش شرکت بزرگ ذیل تامین می‎گردد. این شرکت ها قیر مورد نیاز شرکت های خصوصی و دولتی را تامین می نمایند.

• Oil Libya
• National Oil Ethiopia (NOC)
• Yetebaberut Beherawi Petroleum (YBP)
• Gomeju Oil Ethiopia
• Sur Construction
• Horizen

میزان واردات قیر اتیوپی :

طبق گزارش بانک مرکزی اتیوپی واردات محصولات پتروشیمی‌که بخش قابل توجهی از آن را قیر تشکیل می‎دهد از 11 درصد در سال مالی 2016 تا 2017 به 16 درصد در سال مالی 2018 الی 2019 افرایش یافته است. جدول ذیل میزان واردات قیر از کشورهای اصلی صادر کننده این محصول را  طبق آمار گمرگ این کشور، نشان می دهد. (مقادیر به کیلوگرم می‌باشند.)

کشور صادر کننده / سال	2016	2017	2018	2019
امارات متحده عربی	32.363.108	41.514.291	-	-
ایران	14.386.732	13.061.092	15.781.083	10.194.044
بحرین	12.543.305	19.326.657	-	-
عربستان	1.374.954	202.886.759	-	-
چین	65.550	72.568	-	-

 

جایگاه قیر صادراتی  ایران در بازار اتیوپی:

کیفیت قیر ایران، قیمت رقابتی، بالا بودن ظرفیت تولید و جایگاه ژئوپلیتیک، مهم‌ترین مزیت‌های ایران در بازار جهانی قیر بطور عام و اتیوپی بطور خاص محسوب می‌شود. نزدیکی به شرق آفریقا از ویژگی‌های مهم و موثر جغرافیایی است که پایگاه ایران را در این بازار تقویت کرده و کشورمان را به یکی از برجسته‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان قیر در بازارهای آفریقایی تبدیل کرده است. در بازار اتیوپی نیز قیر کشورمان همواره زبانزده بوده بطوری که خرید قیر کشورمان همواره پای ثابت درخواست های تجار این کشور می‎باشد.میزان واردات قیر از کشورمان که در جدول بالا نشان داده شده، گویای جایگاه این محصول کشورمان در بازار اتیوپی است.

با توجه به محدودیت های زیاد وارداتی برای شرکت های خارجی در کشور اتیوپی قیر از جمله کالاهایی است که واردات آن برای شرکت های خارجی مجاز می‌باشد و لذا از لحاظ قوانین و مقررات واردات آن همچون سایر کالاها منحصرا در اختیار شرکت های داخلی نمی‌باشد که این امر سبب تسهیل و افزایش صادرات این محصول به اتیوپی می‎‏گردد.

از لحاظ وضعیت اقتصادی با توجه به شیوع کرونا در سراسر جهان و اتیوپی و تاثیر آن بر کاهش رشد اقتصادی این کشور، قطعاً تقاضا برای این کالا در کوتاه مدت کاهش می‎یابد ولی در بلند مدت با توجه به شرایط این کشور و برنامه‌های‌های آن برای توسعه زیر ساخت ها همواره تقاضا برای این محصول در این کشور وجود دارد.

یکی از مشکلات اساسی کشور اتیوپی کمبود منابع ارزی در این کشور است که واردات کالاهای گوناگون از جمله قیر را تحت تاثیر قرار می دهد ولی با توجه به اینکه بخش قابل توجه بودجه مربوط به کارهای زیرساختی توسط کمک‎های توسعه ای دوجانبه و چندجانبه تامین می‎گردد؛ لذا همواره منابع مورد نیاز جهت واردات کالاهایی همچون قیر در این کشور در دسترس می‎باشد.