"چهار سناریوی پیش رو در مسیر بازیابی اقتصادی هند در پساکرونا"

هند به عنوان پنجمین اقتصاد برتر دنیا و با آمارهای امیدوار کننده موسسات پیش بینی رشد اقتصادی که دورنمای خوبی را برای اقتصاد هند در سالهای آتی ترسیم کرده بودند ، همانند سایر کشورها با شیوع ویروس کرونا، با چالش جدی در تحقق هدف رسیدن به اقتصاد 5 تریلیون دلاری تا سال 2024 مواجه شده است. کارشناسان اقتصادی چهار سناریوی محتمل در مسیر برون رفت از این وضعیت، را پیش روی برنامه ریزان هند جهت احیای مجدد و بازگشت به فعالیت های اقتصادی به حالت طبیعی در نظر گرفته اند که مختصری از آن به شرح زیر می‌باشد:

شیوع ویروس کرونا در ماههای اخیر، که گفته می‌شود در مقیاس آسیب های اقتصادی بعد از جنگ جهانی دوم تجربه نشده است، همه کشورها را در اقصی نقاط دنیا تحت تاثیر خود قرار داده است و اقتصاد دنیا را خواب اجباری فرا گرفته است. در این میان، هر کدام از کشورها، به فراخور وضعیت اقتصادی خود اقداماتی را جهت مدیریت این وضعیت در دست انجام دارند، هند نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تاکنون اقدامات زیادی در جهت تحریک فعالیت های اقتصادی انجام داده است، اما اعمال محدودیت‌های ناشی از قرنطینه در هند، باعث تعطیلی کارخانه‌ها، مراکز صنعتی و تجاری در سرتاسر هند شده است که فشارهای اقتصادی و اجتماعی را به خصوص درد میان قشرهای آسیب پذیر به وجود آورده است. طبق اعلام موسسات پیش بینی رشد اقتصادی، هند کمترین میزان رشد اقتصادی خود از سال 1991 را در پی شیوع ویروس کرونا تجربه خواهد کرد و برخی پیش بینی‌ها از کاهش رشد اقتصادی هند از حدود 5.5 درصد به 1.5 درصد در سال 2020 حکایت دارد. اگرچه انتظار می‌رود با کاهش تاثیرات ویروس کرونا، در آینده مجدد به رشد سابق برگردد.

   کارشناسان اقتصادی چهار سناریوی محتمل در مسیر برون رفت از این وضعیت، را پیش روی برنامه ریزان هند جهت احیای مجدد و بازگشت به فعالیت های اقتصادی به حالت طبیعی در نظر گرفته اند که مختصری از آن به شرح زیر می‌باشد:

• بازیابی آرام اقتصادی یا U- shaped Recovery:

در این مدل، که از آن به سناریوی پایه در احیای فعالیت کسب و کار گفته می‌شود، به وضعیتی اشاره دارد که اقدامات احتیاطی و اعمال محدودیت هایی در فعالیت های اقتصادی از سوی دولت ها اعلام می‌شود. این مدل بازیابی اقتصادی به شکل U را نشان می دهد، که در آن برخی اقدامات اقتصادی مانند اشتغال ، تولید ناخالص داخلی و تولید صنعتی  روندی کاهش را تجربه می‌کند و بعد از کاهش و یا اتمام محدودیت‌های اقتصادی و کسب و کار، منحنی روند شد تا مدتی صاف شده و به دنبال آن به تدریج به اوج قبلی خود بازگردد، اگر چه این رشد اقتصاد به سطح قبل از کاهش رشد اقتصادی (در اینجا ناشی از شیوع ویروس کرونا) نخواهد رسید.

• بازیابی به شکل W یا W- shaped Recovery

این بازیابی به رکود و بهبودی چرخه اقتصادی که شبیه حرف W در نمودار است، اشاره می‌کند که در آن در مرحله اول، کاهش شدید شاخص های اقتصادی از جمله اشتغال ، تولید ناخالص داخلی، تولید صنعتی  مشاهده و بعد از آمادگی و مهار کاهش رشد اقتصادی، سپس افزایش تدریجی رشد و فعالیت اقتصادی تجربه خواهد شد. متاقبعا به دلیل احتمالات ناشی از شیوع مجدد ویروس کرونا (شاید در زمستان)، بار دیگر  افت رشد اقتصادی را به همراه خواهد آورد، منتهی چون آمادگی مقابله با این ویروس از قبل وجود دارد و کشورها از آمادگی بیشتری برای مقابله با برخوردارند، لذا شیوع مجدد ویروس نمی‌تواند اثرات مخرب شیوع در دور اول را به همراه آورد و در نتیجه دور دوم کاهش رشد اقتصادی به میزان دور اول نخواهد بود.

• احیاء سریع اقتصادی V Shaped :

     از این مورد به عنوان بهترین سناریو یاد می‌شود، چرا که بعد از کاهش رشد اقتصاد و رسیدن به نقطه پایین، با از سرگیری حوزه‌های کسب و کار، منحنی رشد اقتصادی مسیری رو به بالا را نشان خواهد داد. در این خصوص می‌توان به تجربه چین اشاره کرد که با اقدامات سخت‌گیرانه نه تنها در مدت زمان کوتاه توانست  ویروس را مهار و از گسترش آن به سایر شهرهای چین جلوگیری کند، بلکه فعالیت های اقتصادی نیز بلافاصله بعد از مهار ویروس به حالت اول بازگشت و رشد سریع خود را آغاز نمود،  لذا چنانچه اگر مجددا" ویروس برگشت کند ترس و نگرانی و تاثیر قبلی را بر اقتصاد نخواهد گذاشت کما اینکه افراد نیز به آن مصونیت پیدا کرده اند.

• رکود طولانی مدت اقتصادی L Shaped:

اگر کاهش فعالیت های اقتصادی و کاهش رشد اقتصادی که به کمترین میزان رسیده باشد در مدت زمان طولانی (یک تا یک و نیم سال) اثر و امیدی از بهبود اوضاع نباشد و هیچگونه پیشرفتی در کسب و کارها و برگشت به وضعیت طبیعی فعالیت های اقتصادی اتفاق نیافتند، اینجاست که بدترین سناریوی ممکن اتفاق خواهد افتاد. رکود عمیق به دلیل قرنطینه‌های طولانی مدت رشد اقتصادی را تا مدت زمان زیادی پایین نگاه خواهد داشت و انتظار بهبود در رشد اقتصادی خیالی خام خواهد بود و رکود حاکم خواهد شد. چنانچه اقتصاد کشوری درگیر کرونا، این مدل را دنبال کند، در خوش بینانه ترین حالت در سه ماهه دوم سال 2021 شاهد عادی شدن اوضاع خواهند بود و اگر چه برای رسیدن به سطح قبل از شیوع کرونا، تا 2023 انتظار لازم است.   

 در مورد کشور هند با اقتصادی 3 تریلیون دلاری، و جمعیتی 1.3 میلیارد نفری که بخش اعظم آن در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت اقتصادی هستند، که خود نیز با مضیقه‌های اقتصادی بسیاری از قبل دست و پنجه نرم می‌کردند، اعتقاد بر این است که مدل بازیابی سریع (V-shaped recovery)  غیرمحتمل خواهد بود، هند در صورت گذر از این وضعیت روندی بازیابی آرامی را تجربه خواهد کرد به دلیل اینکه که گسست های اقتصادی ناشی از اقدامات محدود کننده و عدم کامیابی دولت در حمایت های مالی، (به نسبت آنچه کشورهای دیگر انجام داده اند) روند بازگشت اقتصادی بر اساس این مدل را دور از ذهن می داند.

با در نظر گرفتن بازیابی مدل W- Shaped در اقتصاد هند، می‌توان گفت نظر به عزم دولت هند در تداوم برخی محدودیت ها از جمله رعایت فاصله گذاری اجتماعی تا ماههای آینده، (حتی در صورت برداشته شدن وضعیت قرنطینه) و با در نظرگرفتن احتمال شیوع دوباره ویروس در زمستان و اینکه با اقدامات صورت گرفته قبلی ایمنی خوبی در برابر آن از قبل فراهم شده است، قابل پیش بینی است که کسب و کارهای اقتصادی در هند در صورت بروز مجدد ویروس در زمستان، همانند دور اول شیوع ویروس کرونا تحت تاثیر قرار نخواهند گرفت. از طرفی دیگر با توجه به این موضوع که احتمال تولید واکسن کرونا نیز تا زمستان دور از ذهن نخواهد بود، بعید به نظر می رسد که قرارگرفتن هند در مسیر رشد اقتصادی با کاهش مجدد همراه گردد چرا که تا آن زمان هند ایمنی کامل در برابر ویروس را فراهم آورده است و لذا احتمال بروز این سناریو نیز کمتر از سایر گزینه‌هاست.

عمده نگرانی در هند، معطوف به واقع شدن در مسیر مدل رکود طولانی مدت L-shaped است که در این صورت هند با اهداف اقتصادی بلند پروازانه خود، به شدت به مشکل برخواهد خورد و تا اواسط سال 2021 طول خواهد کشید که به وضعیت طبیعی قبل از شیوع کرونا باز گردد.

طبیعی است که مطلوب اغلب کشورها تجربه مدل بازیابی سریع اقتصادی یاV-shaped  خواهد بود، اما به نظر می رسد که حداقل در مورد نحوه بازیابی اقتصادی هند، بیش از همه مدل U-shaped  یا مدل بازگشت آرام محتمل تر باشد. با ثبات و آغاز کسب و کارهای اقتصادی را دنبال کند، که تطابق با این مدل، از یک طرف نیز بستگی به روند تحولات اقتصادی دنیا پس از کرونا و از سویی دیگر، اقدامات دولت هند در خصوص نحوه و میزان ارائه بسته‌های محرک اقتصادی خواهد داشت. در حال حاضر، اغلب فعالان دولتی و خصوصی هندی از جمله وزیر بازرگانی، وزیر دارایی، وزیر شرکت های کوچک و متوسط، و نیز مدیران اتاق های بازرگانی عمده هند، در مواضع اعلام مشابه، از تلاش و اقدام لازم برای تشویق سایر کشورها جهت ورود به بازار هند به عنوان مرکز تولید و زنجیره تامین در دوران پساکرونا سخن گفته اند. به نظر می رسد، به دلیل آنچه اخیرا اهمال چین در کنترل ویروس کرونا خوانده شده، سایر کشورها، توجه و نگاه خود را به بازار هند به عنوان مرکز زنجیره تامین، سرمایه گذاری و تولید محصولات سوق دهند و در این مسیر از حمایت های کشورهایی چون آمریکا نیز برخوردار شوند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی هند، ارائه بسته‌های محرک اقتصادی، اقدامات بانک مرکزی هند، کمک های بیشتر مالی از سوی دولت، مساعدت ها به شرکت های خرد ،کوچک و متوسط MSME ها و ... را به عنوان راهکارهایی برای قرار گرفتن مجدد اقتصاد هند در مسیر رشد اقتصادی برشمردند.

هند  از 25 مارس 2020 وارد وضعیت قرنطینه (Lockdown) شده است و این وضعیت یکبار در 14 آوریل به مدت 19 روز یعنی تا سوم ماه می تمدید و اخیرا نیز برای سومین بار تا دو هفته دیگر یعنی هفدهم ما می تمدید شده است.