«اولین موج بزرگ پشت سر گذاشته شد، آیا موج دوم هم می آید؟»

اپیدمی ویروس کرونا درسه ماهه اول سال (میلادی) واهمه ای بزرگ در جهان ایجاد کرد و تقریباً نیمی از مردم دنیا را قرنطینه کرد. بازارهای مالی و قیمت دارایی‌ها و سهام که از سال 2009 رو به رشد بوده و به بالاترین حد خود در تاریخ رسیده بودند، با آغاز اپیدمی‌ بشدت ضربه خورده و دستخوش نوسانات شدند. اثرات بزرگ ناشی از این نوسانات در کوتاه مدت و شدت آن در روزهای اول، از بحران جهانی 2009-2008 نیز شدیدتر بوده و بحران بزرگ 1929 را یادآور شد. آژانس خبر ترک در مقاله ای به ابعاد این موضوع مهم بر اقتصاد جهانی پرداخته است که در پی خواهد آمد.

کارکرد بازار بورس و دارایی‌های مالی در سه ماهه اول سال 2020 میلادی به شرح زیر می‌باشد:

• جهش شاخص بی ثباتی VİX از 13.7 به 85 واحد، یعنی با افزایش 5 برابری و رسیدن به سطح بحران اقتصادی، نشانگر ابعاد نگرانی‌ها می‌باشد. VİX درتاریخ 17 مارس رکورد شکست. درتاریخ 23 مارس نیز بانک مرکزی امریکا عملیات تزریق نامحدود دلار به بازار و دولت امریکا هم بسته 2.2 تریلیون دلاری خود را اعلام کردند. VİX درپایان ماه مارس به 53.54 واحد افت کرد. با محاسبه میزان این شاخص درپایان سال می‌توان گفت که ظرف 3 ماه، 288 درصد افزایش یافته است. ترس و واهمه کاهش می یابد، اما فاصله زیادی تا عادی شدن اوضاع است.
• نقدینگی حاصل از فروش سهام در بازارها به دلیل ترس از اپیدمی‌کرونا، صرف خرید دلار و اوراق بهادار خزانه داری شده است. این را می‌توان با نگاه به افت بهره اوراق بهادار 10 ساله امریکا به 0.318 درصد در تاریخ 9 مارس که پایین ترین حد درطول تاریخ می‌باشد، فهمید. بهره اوراق بهادار 10 ساله خزانه داری امریکا درتاریخ 21 ژانویه که نقطه آغاز شیوع ویروس پذیرفته می‌شود، بعد از افت 82.1 درصدی، تا حدودی سر و سامان یافته و ماه مارس را با 0.683 درصد به پایان رساند. میزان افت بهره اوراق بهادار مذکور در پایان سال 64.3 درصد محاسبه شده است.
• در افت تاریخی قیمت نفت علاوه بر رکود اقتصاد جهانی، رقابت روسیه و عربستان بر سر تعیین قیمت نفت نیز موثر واقع شد. قیمت نفت با65.20 دلار درتاریخ 21 ژانویه به 21.65 دلار در30 مارس، یعنی 66.8 درصد افت کرد، با شیوع اخبار احتمال توافق روسیه و عربستان نیز ظرف یک روز 42.5 درصد جهش کرد. درنهایت نفت برنت سه ماهه اول سال را با 26.36 دلار به پایان رساند و درمقایسه با قیمت تخمینی برای پایان سال، 59 درصد افت کرد.
• میانگین ضرر بازارهای بورس جهانی درسه ماهه اول سال به 22 درصد رسید. اما بازارهای بورس درسه ماهه اول سال بعد از اینکه با ترس از ویروس تا 34 درصد افت کردند، بعد از اتخاذ تدابیر، از تاریخ 24 مارس وارد یک سیر آرام شدند. شاخص MSCİ تمامی‌بازارهای بورس دنیا از 172.704 واحد درتاریخ 9 مارس 2009 به 508.023 واحد در17 فوریه 2020 رسیده و رکورد شکست. میانگین رشد 11 ساله بازارهای بورس دنیا در برابر دلار به 236 درصد رسید.  

• درحالیکه سه ماهه دوم سال آغاز می‌شود، سیل پول که با اعلام بسته‌ها از سوی بانک های مرکزی و دولت ها آغاز شده است، واهمه بزرگ در بازارهای مالی را  تخفیف داده و طول موج نوسانات را کاهش داد.
• چین و آسیا به میزان زیادی ویروس را تحت کنترل درآورده اند. حیات به حالت عادی برمی‌گردد و کارخانه‌ها آغاز بکار می‌کنند.
• چنین به نظر می رسد نجات اروپا از این ویروس در هرکشور متفاوت خواهد بود. گویا منحنی ویروس در ایتالیا به نقطه پیک رسیده است. در اسپانیا به قله پیک نزدیک می‌شود. در آلمان و انگلستان نیز در سیر صعودی قرار دارد.
• ویروس کرونا درکنار اروپا، امریکا را نیز به مرکز خود تبدیل کرده است. در ماه آوریل، ویروس وارد دومین ماه خود در امریکا شد و درچارچوب گفتمان‌های ترامپ، هفته‌های بحرانی و حساس در راه است. احتمال می رود شمار قربانیان افزایش یابد و به نقطه پیک برسد.
• با توجه به نمونه‌های چین و آسیا می‌توان گفت شیوع ویروس و کنترل آن 4 ماه بطول می انجامد. چین ظرف 3 ماه توانست از پس این ویروس برآید.
• هر چند نقطه پیک ویروس در هر کشور متفاوت است، اما تقریباً ویروس ظرف 2-1.5 ماه به پیک می رسد. با توجه به این موضوع، می‌توان گفت که اپیدمی در اروپا و امریکا یا اواخر ماه آوریل و یا در ماه مه به نقطه پیک می رسد. ویروس در ماه ژوئن وارد سیر نزولی شده و با گرم شدن هوا در نیم کره شمالی، ضعیف می‌شود.
• بعد از تقویت این احتمال، جنب و جوش در بازارهای مالی آغاز می‌شود. بازارهای مالی که با تاثیر سیل پول، از پرتگاه برگشتند، این بار با خروج انسان‌ها از خانه‌هایشان، می‌توانند وارد سیر صعوی شوند.
• چون فعالیت های اقتصادی، تولید، مصرف و تجارت با خروج انسان‌ها از خانه‌هایشان آغاز خواهد شد، بازارها نیز با عادی شدن حیات روزمره، به حالت عادی باز خواهند گشت. بهره‌ها افت کرد و چنین به نظر می رسد که به صفر خواهد رسید. بازگشت حیات به حالت عادی، به نفع بازارها خواهد شد.
• اما ممکن است ویروس موج دوم نیز ایجاد کند. ممکن است صرفاً با کنترل موج اول در اروپا و امریکا، موضوع فیصله نیابد. درنهایت از یک اپیدمی جهانی که باید در سطح جهانی تحت کنترل قرارگیرد، سخن به میان می آوریم.
• ممکن است با عادی شدن حیات، ویروس مجدداً مشاهده شود، موجودیت خود در نیم کره جنوبی در فصل تابستان را ادامه دهد و در فصل زمستان مجدداً به سمت نیم کره شمالی حرکت کند. شاید خبرهای بد از هندوستان به گوش برسد، و یا اپیدمی در امریکا و اروپا در مدت زمانی که انتظار داریم، تحت کنترل درنیاید. تلفات انسانی بیش از آنچه که انتظار می رود، به همراه داشته باشد. همانگونه که اخیراً درآسیا مطرح شده است، شاید با عادی شدن حیات، اپیدمی ویروس مجدداً باز گردد. تمامی اینها احتمالاتی هستند که ممکن است تحقق یابند.
• اگر موج دوم اپیدمی ویروس کرونا در آسیا آغاز شده و مشخص شود که ویروس در اروپا و امریکا تا ماه ژوئن تحت کنترل درنخواهد آمد، بازارهای مالی این احتمال را از قبل مد نظر قرار داده و محاسبات خود را انجام خواهند داد. درحالیکه اکنون بازارها در لبه jتیغ  قرار دارند، ممکن است شاهد موج فروش بیشتر سهام در مقایسه با اولین موج باشیم. شدت و عمق ابعاد فروش موج دوم نیز به اندازه موج اول و یا نزدیک به آن خواهد بود. 

• از آنجا که تعویق خروج از خانه‌ها به بعد از ماه ژوئن، به معنای از دست رفتن ماه‌های تابستان که به لحاظ اقتصاد گردشگری بسیار ارزشمند است، می‌باشد. لذا با بطول انجامیدن مدت قرنطینه ، شرکت ها و دولت هایی که بسته‌هایی برای نجات خود اعلام خواهند کرد، با مشکل جدی مواجه خواهند شد. دیگر اقدامات بیشتری از دست بانک های مرکزی بر نمی آید. در این صورت شاهد افزایش ورشکستگی شرکت ها خواهیم بود و ممکن است زنجیره تدارک کالاها در سطح جهانی پاره شود.
• اخراج نیروی انسانی شرکت ها قبل از فصل تابستان آغاز گردید و اگر مدت قرنطینه طولانی شود، با افرایش روز افزون ادامه خواهد یافت. زیرا اگر عادی شدن اوضاع در فصل تابستان آغاز نشود، هم شرکت ها و هم دولت ها به تنگی نفس می افتند. در این صورت «بیکاری جهانی» مطرح می‌شود و اوضاع به نقطه متفاوت پیش می رود. بازارها بعد از ویروس نیز به کندی سر و سامان می یابد.
• کنترل سیر ویروس و یا طولانی شدن این روند به لحاظ اقتصاد و بازارها بسیار مهم است. اقتصاد کشورها و بازارها یا نجات می یابند و یا ورشکسته می‌شوند. دنیا بین مرگ و اقتصاد محصور مانده است.

درپایان این جمله از ذهنم خطورکرد: ریش من دست یک ظالم افتاده، ببینیم ما را به کدام کوه خواهد برد.

منبع: خبرترک