کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر اقتصاد ویتنام

محققانِ اقتصادی ویتنام بر این باورندکه کاهش قیمت نفت در ویتنام به مانند یک شمشیر دولبه است و حتی در روزنامه‌هایی نظیرِ «ویتنام نیوز» که یکی از پر تیراژترین روزنامه‌های انگلیسی زبان ویتنام محسوب می‌شود بر این امر تاکید گردیده که با کاهش نفت ویتنام هم سود می‌برد و هم زیان و جایی برای نگرانی نیست. اما بعضی از کارشناسان معتقدند به سبب وابستگی ویتنام به درآمد های نفتی و موضوع قیمت نفت، اقتصاد این کشور در طولانی مدت متضرر خواهد شد.

شرایط جهانی نفت

در حالی که نفت بدترین هفته خود پس از سال 2008 را تجربه می‌کند و  قیمت نفت برنت 24% از ارزش خود را از دست داده و 34.97 دلار قیمت گذاری شده است. همچنین قیمت نفت وست تگزاس نیز با 20% افت به 31.73 دلار در بشکه کاهش یافت. این میزان کاهش هفتگی از دسامبر 2008 به بعد بی سابقه بوده است و می‌بایست تاثیر آن بر اقتصادهای مختلف بویژه من جمله ویتنام در شرایط شیوع ویروس کرونا بررسی گردد.

کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر ویتنام

کارشناسان ویتنامی‌بر این باورند؛ اگرچه کاهش نفت خام به کاهش محصولات مشتق از نفت وارداتی، کاهش هزینه‌های صنایع حمل و نقل و تولید و کاهش تورم کمک خواهد کرد، اما کاهش شدید نفت خام درآمد دولت را تهدید می‌کند. سال 2018 نقطه عطف در صادرات نفت ویتنام بوده است. ویتنام در این سال از یک صادرکننده نفتی به یک وارد کننده نفتی تبدیل شد. در سال 2018، ویتنام بالغ بر 3.96 میلیون تن نفت خام صادر کرد که در مقایسه با میانگین سالانه 8.3 میلیون تنی در بازه زمانی 17-2012 کاهش شدید داشت. با این وجود، واردات نفت به 5.17 میلیون تن افزایش یافت که 7 برابر بیش از میانگین واردات سالانه بازه زمانی 17-2012 است. ارزش صادرات نفت ویتنام در سال 2018 بالغ بر 2 میلیارد دلار بوده است که کاهش چشمگیری نسبت به 8.2 میلیارد دلار سال 2012 دارد.برعکس، واردات از 647 میلیون دلار در سال 2012 به 2.74 میلیارد دلار در سال 2018 افزایش داشته است. این روند در سال 2019 نیز ادامه داشت و صادرات و واردات نفت ویتنام به ترتیب بالغ بر 3.98 میلیون تن به ارزش 2.03 میلیارد دلار و 7.6 میلیون تن به ارزش 3.6 میلیارد دلار بوده است. واردات نفت خام تصفیه شده بالغ بر 9.8 میلیون تن به ارزش 5.95 میلیارد دلار بوده است. در این شرایط، سهم درآمد نفتی در بودجه ویتنام از 30% در اوایل دهه 2000 به 3.5 الی 4 درصد در سال های اخیر کاهش یافته است. کمک نفت خام به بودجه کشور در سال 2019 بالغ بر 2.3 میلیارد دلار تخمین زده می‌شد که برابر با 3.5% از کل درآمد بودجه ای کشور است. با این وجود، درآمد بودجه ای ویتنام در سال 2019 بر اساس نفت خام 65 دلاری و در سال 2020 بر اساس نفت خام 62 الی 64 دلاری بوده است. کاهش 1 دلاری نفت خام تاثیر 1 تریلیون دانگی در بودجه دولت دارد. (هر دلار آمریکا بالغ بر 23200 دانگ ویتنام است).

نفت همچنان منبع مهم درآمد برای ویتنام است و این کشور به عنوان یک صادرکننده کوچک تنها از قیمت بالای 40 دلار برای هر بشکه نفت احساس رضایت خواهد کرد. کاهش نفت به زیر 40 دلار تاثیرات منفی بر اقتصاد این کشور خواهد داشت و در طولانی مدت ویتنام را به کاهش و یا حذف سود بانکی، کاهش مالیات بر صنایع تولیدی و اتخاذ سیاست های حمایتی سوق خواهد داد. این اقدامات از منابع دولتِ ویتنام کم خواهد کرد و به ناچار این کشور می‌بایست دست به جذب کمک های توسعه ای برای ادامه حیات بزند. تمامی عوامل بالا در طولانی مدت به سود کشورهای متقاضی نفت نظیر چین و هند «در منطقه آسیا» خواهد بود.