نیروگاه برق هسته ای بلاروس درمدار تولید
در تاریخ 15 ژانویه 2020 (24 دیماه 1398 ) در مطبوعات بلاروس اعلام شد یک گروه از بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی درتاریخ 24 فوریه 2020 وارد مینسک شده و می خواهند بر آخرین مراحل آماده سازی راکتور نخست نیروگاه برق هسته ای بلاروس نظارت داشته باشند
در تاریخ 15 ژانویه 2020 (24 دیماه 1398 ) در مطبوعات بلاروس اعلام شد یک گروه از بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی درتاریخ 24 فوریه 2020وارد مینسک شده و می خواهند بر آخرین مراحل آماده سازی راکتور نخست نیروگاه برق هسته ای بلاروس نظارت داشته باشند. بر پایه برنامه ریزی انجام شده از سوی مقامات بلاروس و شرکت پیمانکار روسی ، قرار بود راکتور نخست نیروگاه با ظرفیت تولید 1200 مگاوات برق تا پایان دسامبر 2019 وارد مدار گردد که با اندکی تاخیر به سال 2020 موکول گردید. راکتور دوم قرار است در سال 2021 بهره برداری گردد.
در پیوند با پیشینه ساخت نیروگاه هسته ای برای تولید برق در بلاروس، باید خاطر نشان گردد، طرح ساخت نیروگاه هسته ای با فرمان اجرایی آقای الکساندر لوکاشنکو رییس جمهور در سال 2008 و با وام 10 میلیارد دلاری روسیه آغاز شد. یک میلیارد دلار نیز بلاروس در این زمینه هزینه کرد. این نیروگاه بر مبنای ساخت دو راکتور 1200 مگاواتی و در نهایت تولید 2400 مگاوات برق طراحی شد. شرکت روس اتم روسیه برای ساخت نیروگاه انتخاب و قرار شد سوخت آن نیز از سوی روسیه تامین گردد. بنابراین نیروگاه بر پایه استانداردهای روسی ساخته شد. برنامه جانمایی نیروگاه آغاز و در مناطق شرقی کشور، مکانهایی مد نظر قرار گرفت. ولی بدلیل وجود لایه‌های زغال سنگ در طبقات زیرین زمین، این مناطق نا ایمن شناخته شد. سرانجام حاشیه شهر Ostravets در استان Gorodno برای ساخت نیروگاه در نظر گرفته شد. این شهر در 140 کیلومتری مینسک ( پایتخت ) و 30 کیلومتری مرز لیتوانی قرار دارد. از همان روزهای نخست جانمایی سایت نیروگاه، مقامات لیتوانی مخالفت خود را با ساخت آن اعلام کردند. نادرست بودن انتخاب مکان سایت، ناایمن بودن، تهدید بالقوه علیه امنیت ملی ، زیان رسانی به بهداشت عمومی و محیط زیست به هنگام بروز فاجعه، از جمله دلایل مخالفت مقامات لیتوانی بود. آنان بلاروس را ناقض توافقنامه‌های بین المللی در این زمینه و ناتوان از رعایت استانداردهای لازم برای راه اندازی و اداره نیروگاه می دانستند و بر این باور بودند به هنگام بروز حادثه ، یک سوم از جمعیت 2.8 میلیون نفری این کشور تحت تاثیر اثرات مخرب آن ( اشاره به تجربه حادثه چرنوییل ) قرار خواهند گرفت. به همین دلیل ، در آوریل سال 2017 ، خرید برق از بلاروس را تحریم کرده که هدف تخریب وجهه اقتصادی ساخت نیروگاه ارزیابی شد. در همان سال با فشار لیتوانی ، شورای اروپا از بلاروس درخواست نمود ساخت نیروگاه را متوقف نماید. در یک نظر سنجی که درسال 2018 ، در لیتوانی انجام شد ، پرسش شوندگان دو کشور بلاروس و روسیه را در سیاهه کشورهای غیر دوست و خطرناک برای کشورشان قرار دادند. نظر منفی مردم لیتوانی به بلاروس بیشتر ناظر به ساخت نیروگاه اتمی در نزدیکی مرزهای کشورشان بود. از اقدامات دیگر لیتوانی با توجه به عضویت این کشور در اتحادیه اروپایی ، بلوکه کردن امضای موافقتنامه اولویت های مشارکت میان اتحادیه اروپایی و بلاروس بود. در تاریخ 20/5/2019 نمایندگان بلاروس در اتحادیه اروپایی، از اینکه لیتوانی موافقتنامه اولویت های مشارکت با اتحادیه اروپایی را بلوکه کرده است ، ابراز ناخرسندی کردند. موضوع در نهایت با پادرمیانی مقامات کمیسیون اتحادیه اروپایی برای گسترش و سیاست همسایگی اروپایی حل و فصل گردید. نتیجه آن، امضا، دو موافقنامه پذیرش مجدد (Re admission)و تسهیل ویزا ( VISA FASILIATION ) برای شهروندان بلاروس بود که هفته گذشته انجام شد. در مقابل، در ازای سالهایی که ساخت نیروگاه در حال انجام بود، مقامات بلاروس ادعاهای مقامات لیتوانی را رد کرده و بر نظارت درست بر اجرای مراحل عملیات ساخت نیروگاه و رعایت استانداردهای ایمنی آن تاکید کرده ، ضمن اینکه در راستای شفافیت و راستی آزمایی اقدامات خود، تورهای بازدید سایت برای خبرنگاران برگزار کرده اند. همچنین به طور مرتب ، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی‌بر نیروگاه نظارت داشته اند. ولادیمیر ماکی وزیر خارجه بلاروس در یک مصاحبه در روزهای پایانی سال (2019 ) گفته بود اقدامات کشورش برای ساخت نیروگاه شفاف میباشد.
دولت بلاروس می خواهد با بهره برداری از نیروگاه برق هسته ای Ostravets ، ضمن تولید برق برای مصارف داخلی و کسب درآمد از راه صادرات ، از وابستگی خود به منابع نفت و گاز روسیه بکاهد. موضوعی که این روزها برای مقامات این کشور یک درد سر بزرگ شده است.
با اینکه مقامات لیتوانی تحت فشار کشورهای اتحادیه اروپایی مجبور به پذیرش ساخت نیروگاه هسته ای بلاروس در نزدیکی مرزهای خود شدند، ولی همچنان به آن بی اعتماد بوده و در ماه اکتبر 2019 ، یک رزمایش امنیت شهری چهار روزه برای آموزش مردم به هنگام بروز خطرات ناشی از یک فاجعه هسته ای برگزار کردند. برخی کارشناسان بر این باورند که مقامات لیتوانی انتخاب سایت نیروگاه را یک موضوع سیاسی و ژئوپلتیک دانسته و معتقدند مسکو با همدستی مینسک می خواهد از این نیروگاه بعنوان یک نقطه فشار به منظور اتکاء دایم کشورهای اروپایی به نفت روسیه بهره برداری کند.