جایگاه صنایع خلاق در اقتصاد رومانی

صنایع خلاق اخیراً به عنوان یک مجموعه در حال رشد و مهم در صنایع شناخته شده و در رویه‌های سیاست گذاری اقتصادی کشورها مورد توجه قرار گرفته است. ارزش اقتصادی صنایع خلاق فراتر از تولید آشکار کالاهای فرهنگی و یا به کارگیری افراد خلاق است و می تواند به عنوان محرک و تسهیل گر فرایند تغییر درکل اقتصاد جوامع گسترش یابد. کشور رومانی نیز با توجه به رویکرد یاد شده از سال 2008 در راستای گسترش صنایع خلاق به عنوان یکی از حوزه‌های مهم اقتصادی، دستور کار ویژه ای را دنبال می‌کند. صنایع خلاق به مثابه قلب نوآوری در اقتصاد رومانی بوده و بعنوان محور کار با بسیاری از بخش های دیگر شناخته می‌شوند. در رومانی، این صنایع را می توان به سه شاخه اصلی : فعالیت های فرهنگی، هنر و فعالیت های خلاق تقسیم نموده اند . هر یک از این سه حوزه بر اساس کد گذاری صورت گرفته، توسط نهاد مربوطه در رومانی، دارای زیر مجموعه‌هایی است که در ذیل بدان پرداخته خواهد شد :

در گذشته تولید اثر فرهنگی-هنری بدون توجه به نیاز مشتری صورت می‌گرفت، اما در اقتصاد مدرن این اثر به کالای فرهنگی یا خلاق تبدیل شده است که با توجه به نیاز مصرف کننده تولید می‌شود. صنایع خلاق، به صنایعی اطلاق می‌گردد که خلاقیت علمی، هنری، اقتصادی، و فناورانه را توأمان در بر می‌گیرد. مفهوم صنایع خلاق نسبتا جدید بوده و امروزه به ‌عنوان بخش پویا، مهم و در حال رشد اقتصاد جهانی به شمار می‌‌‌‌آید. نظر به اهمیت این حوزه از صنعت در روند سیاستگذاری کشورهای توسعه یافته، کشور رومانی به عنوان عضو جدید اتحادیه اروپا از سال 2008 دستور کار ویژه ای در این حوزه به اجرا گذارده است . در نوشتار ذیل بخشی از اقدامات انجام شده در این کشور در حوزه یاد شده به اختصار توضیح داده می‌شود. 

صنایع خلاق در رومانی:
صنایع خلاق به مثابه قلب نوآوری در اقتصاد رومانی بوده و بعنوان محور کار با بسیاری از بخش های دیگر شناخته می‌شوند. در رومانی، این صنایع را می‌توان به سه شاخه اصلی : فعالیت های فرهنگی، هنر و فعالیت های خلاق تقسیم نموده اند. هر یک از این سه حوزه بر اساس کد گذاری صورت گرفته، توسط نهاد مربوطه در رومانی، دارای زیر مجموعه‌هایی است که در ذیل بدان اشاره می‌شود:
1- محصولات فرهنگی شامل:
نرم افزار های سرگرمی تعاملی، موسیقی، فیلم و ویدئو، انتشارات، تلویزیون و رادیو، میراث هنری.
2- هنر شامل:
هنرهای نمایشی، هنرهای تجسمی و ساخت موسیقی.
3- فعالیت های خلاق شامل:
معماری، تبلیغات، طراحی نرم افزار.

فعالیت هایی که در بالا ذکر گردید به صورت زیر در رومانی کد گذاری اقتصادی شده اند:
• تبلیغات:
- فعالیت آژانس های تبلیغاتی،
- خدمات رسانه ای،
- تحلیل بازار و تسهیلات اشتراکی.
• معماری:
- معماری،
- مهندسی و مشاوره فنی در معماری.
• هنر و فرهنگ:
- فعالیت های تفسیری هنری (نمایشگاه‌ها)،
- فعالیت های پشتیبانی برای نمایشگاه‌ها،
- فعالیت های خلاقانه،
- فعالیت هایی که توسط موزه‌ها انجام می‌شوند.
• صنایع دستی:
- تولید فرش و قالیچه،
- تولید محصولات خز،
- بافت و قلاب دوزی جوراب و سایر محصولات خرازی،
- محصولات بافتنی و قلاب دوزی،
- محصولات چرمی، پرداخت و رنگرزی خز،
- تولید کالاهای چرمی و دیگر کالاهای مهارتی،
- تولید کفش،
• طراحی:
- فعالیت های مربوط به طراحی.
• رسانه‌ها:
- فعالیت های ویرایشی،
- فعالیت های تولید فیلم، ویدئو و تلویزیون ،
- فعالیت های برنامه‌های سینمایی پس از تولید، ویدئو و تلویزیون،
- فیلمبرداری فیلم سینمایی،
- فعالیت برنامه‌های پخش رادیویی،
- فعالیت های عکاسی.
• ورزش و سرگرمی:
- فعالیت های مربوط به امکانات ورزشی،
- فعالیت های مربوط به باشگاه‌های ورزشی،
- فعالیت های مراکز پرورش اندام،
- سایر فعالیت های ورزشی،
- جشنوراه‌ها و پارک های تفریحی،
- سایر فعالیتهای سرگرمی و تفریحی.
• نشر
- انتشار مجلات و نشریات دیگر،
- سایر فعالیت های ویرایشی،
- ترجمه،
- چاپ،
- چاپ روزنامه،
- سایر فعالیت های چاپ،
- خدمات پیش نمایش چاپ،
- کتابداری و سایر فعالیت های مشابه،
- ویرایش کتاب،
- انتشار راهنماها، جزوات و محصولات مشابه،
- ویرایش روزنامه.
• نرم افزار
- فعالیت های پورتال وب،
- تجزیه و تحلیل داده‌ها، مدیریت صفحات وب و فعالیت های مشابه،
- ویرایش بازی‌های کامپیوتری،
- ویرایش محصولات نرم افزاری دیگر.

حمایت های مالی از صنایع خلاق:
رومانی جهت توسعه و تشویق کارآفرینان برای سرمایه گذاری در بخش صنایع خلاق از حمایت های مالی اتحادیه اروپا برخوردار است. یکی از این برنامه‌ها برنامه Romania Creativa است. در قالب این برنامه رومانیایی‌هایی که قصد راه اندازی تجارت های کوچک در حوزه صنایع خلاق را دارند می‌توانند درخواست بودجه ای نزدیک به 25000 یورو نمایند. برنامه دیگر POCU است.این برنامه  ، بودجه ای را برای ایجاد شرکتی در حوزه غیر کشاورزی در حومه شهر ها اختصاص می دهد. مبلغ این کمک هزینه نیز می‌تواند تا مبلغ 25000 یورو باشد. برنامه Cultin Programme نیز توسط وزارت فرهنگ رومانی و در راستای کمک به شرکت هایی که در حوزه صنایع خلاق فعالیت می‌کنند، تاسیس شده است. مبلغی که در قالب این برنامه به شرکت ها تعلق می‌گیرد نزدیک به 500000 رون(حدود یکصد هزار یورو) است.

نقش صنایع خلاق در اقتصاد رومانی :
آمار رسمی مربوط به شرکت های فعال در حوزه صنایع خلاق در رومانی بین سالهای 2008 تا 2015 بطور کلی روند صعودی داشته است. البته در سال 2009 به دلیل بحران اقتصادی این رقم کاهش یافت که با مرتفع شدن بحران به وضعیت سابق بازگشت.

در بین فعالیت های خلاقی که کد اقتصادی دارند سه فعالیت نرم افزار، صنایع دستی و معماری بیش از سایرین در عرصه این صنعت در رومانی موفق بوده اند.

نرم افزار:
شرکت های برنامه نویسی کامپیوتر، مشاوره و خدمات اطلاع رسانی، بالاترین بخش ارزش افزوده ناخالص (GVA) رومانی را در سال 2013 به خود اختصاص داده و این مقدار به طور مداوم رو به افزایش است. علت این امر افزایش تعداد شرکت های نوپا (  استارت آپها ) می‌باشد ، که اغلب آنها متمرکز بر توسعه برنامه‌های کاربردی برای بهبود استفاده از شبکه‌های اجتماعی هستند. این بخش بیشترین گردش مالی را در کل صنعت خلاق رومانی دارد و در سال 2015، تعداد شرکت های فعال در حوزه نرم افزار ، 16396 شرکت یعنی 26.3 درصد از شرکت های فعال در صنعت خلاق بوده است .

همانگونه که در آمار ها مشاهده می‌شود صنعت نرم افزار  در رومانی روند رو به رشدی را از نظر گردش مالی در بازه زمانی 2008 تا 2015 داشته است. این درحالیست که گردش مالی کل صنعت خلاق از این روند رشد پیروی نمی‌کند. این امر نشان دهنده ثبات صنعت نرم افزار و بازار آن در کشور رومانی است. استارت آپ ها چرخ اصلی صنعت نرم افزار در رومانی هستند. با توجه به این موضوع و با توجه به وضعیت باثبات صنعت نرم افزار در این کشور ، برقراری ارتباط با همتایان این شرکت ها در ایران می‌تواند سطح همکاری اقتصادی دو کشور را ارتقاء دهد.

صنایع دستی:
این بخش همانگونه که از نام آن پیداست مربوط به تولید صنایع دستی است. هزینه محصولات تولید شده در این بخش بالاست. البته مشتری خود را در بازار دارد.  جشنواره‌های مرتبط با آداب رسوم مختلف در رومانی یکی از بازار های اصلی این صنایع است. صنایع دستی پس از نرم افزار دومین رتبه را در صنایع خلاق  در رومانی به خود اختصاص داده است .

معماری:
یکی دیگر از حوزه‌ها در صنایع خلاق، صنعت معماری است. این حوزه علی رغم برنامه‌های مرتبط با نوسازی در رومانی، به دلیل فرآیند های پیچیده اداری در صنعت ساخت و ساز نتوانسته توانمندی‌های بالقوه خود را هویدا کند. با این حال نقش این صنعت در رشد گردش مالی مرتبط با صنایع خلاق در رومانی را نمی‌توان نادیده گرفت.

صنعت معماری در رومانی در دوره‌های گذشته با بی توجهی مواجه بوده است. البته با عنایت به برخی شنیده‌ها و البته بر اساس آنچه آمار ها نشان می دهد، این صنعت در رومانی رو به رشد است. شایان ذکر است که یکی از مشکلات عمده در این خصوص بوروکراسی بسیار پیچیده در حوزه معماری و احداث ساختمان است. با این وجود توسعه همکاری در این حوزه با کشور رومانی نیز متصور است.