آخرین وضعیت اقتصادی ایالت مهاراشترا

ماهاراشترا طی سالهای اخیر به یکی از کانون‌های اصلی اقتصادی هند به ویژه در حوزه‌های لجستیک، تولید صنعتی، فناوری و صنایع صادرات‌گرا تبدیل شده است. دولت ایالتی با تمرکز بر کاهش بروکراسی، انرژی ارزان‌تر، و توسعه زنجیره تأمین و همزمان احداث فرودگاه و بندر در مقیاس جهانی، در تلاش برای تثبیت مزیت های خود در مقابل دیگر ایالت های هند است. در حال حاضر شهر پونا به یکی از قطب‌های اصلی صنایع خودروسازی و IT هند تبدیل شده است. شهر ناشیک نیز پایگاه اصلی صنایع الکترونیک، تجهیزات دفاعی و کشاورزی - فرآوری‌ است.

محورهای کلیدی

- اندازه اقتصاد (GSDP اسمی، سال مالی ۲۰۲۴–۲۵): حدود ₹45,31,518 کرور (برآورد مقدماتی).

- نرخ رشد واقعی :۲۰۲۴–۲۵ (تقریباً ۷.۳٪ نسبت به سال قبل.)

- درآمد سرانه: بالاتر از میانگین ملی؛ مهاراشترا همچنان یکی از پیشتازان درآمد سرانه در میان ایالت‌های هند است.

- نرخ بیکاری : حدود ۳.۱٪

- جذب FDI: مهاراشترا سهمی نزدیک به ۳۰–۳۱٪ از کل FDI ورودی به هند دارد و قطب اصلی جذب سرمایه خارجی است.

- ریسک‌های مهم: فشار بر بودجه ایالتی ناشی از سیاست‌های جبرانی یارانه‌ای، نوسانات بخش مالی و حساسیت بالای بخش خدمات به شوک‌های جهانی.

1- اندازه و ساختار اقتصاد

 GSDP  و رشد

*GSDP اسمی (برآورد مقدماتی ۲۰۲۴–۲۵): ₹45,31,518 کرور). ۵۱۳.۶ میلیارد دلار.

* رشد اقتصادی (رئال) ۲۰۲۴–۲۵ در حدود ۷.۳٪ گزارش شده که ناشی از تقویت بخش خدمات و احیای سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در بخش‌های مورد نیاز است.

* خدمات: سهم عمده در GSDP؛ شامل خدمات مالی، بیمه، املاک، IT و خدمات حرفه‌ای (مومبای و پونا به‌عنوان مراکز اصلی).

* صنعت: صنایع تولیدی، خودروسازی، مهندسی و پتروشیمی در مناطق صنعتی و نواحی بندری نقش محوری دارند.

* کشاورزی: علی‌رغم کاهش سهم نسبی در GSDP، کشاورزی و صنایع وابسته همچنان اهمیت اشتغال‌زایی در بخش روستایی دارند.

۲- رفاه و درآمد

*درآمد سرانه: مهاراشترا به‌عنوان یکی از ایالت‌های بالاتر از میانگین ملی در درآمد سرانه شناخته می‌شود که ناشی از تمرکز فعالیت‌های خدمات مالی و فناوری در مومبای و خوش‌ساختگی شبکه زیرساختی است.

*توزیع: نابرابری منطقه‌ای (مومبای/پونا در مقابل نواحی داخلی) همچنان یک چالش ساختاری است.

3- بازار کار

*نرخ بیکاری : حدود ۳.۱٪.

*الگوهای اشتغال:  افزایش اشتغال در خدمات حرفه‌ای و فناوری؛ کاهش نسبی اشتغال کشاورزی به نفع اشتغال شهری در صنایع و خدمات.

*چالش‌ها:  مهارت‌آموزی برای نیروی کار جوان، تطبیق نیروی کار با تقاضای فناوری اطلاعات و خدمات مالی.

4- سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی

*  FDI: مهاراشترا پیشرو در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با سهم تقریبی ۳۰–۳۱٪ از FDI کل کشور.

* سرمایه‌گذاری داخلی: رشد پروژه‌های زیرساختی و صنعتی در حوالی پونا، ناحیه صنعتی ناشیک و بندر ناوا شوا.

* تجارت خارجی: بنادر ایالت (نیرمالا/مومبای) نقش مهمی در تجارت کالا و زنجیره عرضه دارند.

5- وضعیت بودجه‌ای و مالی

* فشارهای بودجه‌ای: برنامه‌های یارانه‌ای و تخفیف انرژی-آبی ممکن است هزینه‌های جاری ایالت را افزایش دهد؛ دولت اقدام به اصلاحات هزینه‌ای و بازتنظیم اولویت‌ها کرده است.

* دیون و کسری: ایالت دارای ساختار بدهی قابل مدیریت است، اما افزایش هزینه‌های انتقالی یا بحرانی می‌تواند فشار بدهی را بالا ببرد.

6- چالش ها و فرصت‌ها

چالشها:

*فشارهای هزینه ای کوتاه‌مدت: اجرای بسته‌های یارانه‌ای تازه می‌تواند کسری بودجه را افزایش دهد.

* وابستگی به بخش خدمات: هرگونه کندی جهانی یا محلی در بخش خدمات مالی/IT می‌تواند رشد ایالتی را تضعیف کند.

* نابرابری منطقه‌ای و اشتغال: تمرکز در چند مرکز شهری بزرگ، نابرابری توسعه را تشدید می‌کند.

فرصت‌ها:

*جذب FDI و هاب فناوری: ظرفیت افزایش سرمایه‌گذاری در تکنولوژی و ساخت قطعات صنعتی.

*زیرساخت‌های بندری و لجستیک: توسعه بنادر و زیرساخت حمل‌ونقل می‌تواند تجارت و جذب سرمایه را تسهیل کند.

*کشاورزی ارزش‌افزوده: توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی در مناطق روستایی می‌تواند اشتغال مولد ایجاد کند.

7- پیشنهادات اصلاحی در دستور کار

*تداوم سیاست‌های تحریک سرمایه‌گذاری خصوصی با تضمین ثبات مقررات و مشوق‌های هدفمند برای بخش‌های تولیدی.

* برنامه مهارت‌آموزی گسترده‌ برای نیروی کار جوان، با همکاری صنعت و مؤسسات فنی.

*تقویت مکانیزم‌های مدیریت مالی ایالت برای کنترل فشارهای یارانه‌ای و بهبود شفافیت در هزینه‌ها.

*پیشبرد توسعه متوازن منطقه‌ای از طریق تشویق سرمایه‌گذاری در نواحی داخلی و توسعه زنجیره ارزشی محلی.