اخبار اقتصادی عربستان سعودی - جده

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی عربستان سعودی در هفته دوم تیر ماه 1404 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

امضا قراردادهای جداگانه میان شرکت‌های تابعه سیسکو با سازمان بنادر عربستان

شرکت سیسکو هولدینگ اعلام کرد که شرکت تابعه آن، ترمینال‌های دروازه دریای سرخ (RSGT)، قراردادهای واگذاری امتیاز ۲۰ ساله با سازمان بنادر عربستان برای اداره چهار تأسیسات بندری کالای عمومی موجود در سواحل دریای سرخ، با سرمایه‌گذاری کل ۱.۶ میلیارد ریال سعودی، امضا کرده است. قرار است ترمینال دروازه دریای سرخ، تأسیسات موجود در بندر صنعتی ملک فهد در ینبع، بندر تجاری ینبع، بندر جازان و ترمینال محموله عمومی و ترمینال رو-آن/رو-آف در بندر اسلامی جده را مدیریت کند. شایان ذکر است که سازمان بنادر عربستان با همکاری مرکز ملی خصوصی‌سازی عربستان، قراردادهای خصوصی‌سازی برای ترمینال‌های باری چندمنظوره در 8 بندر، طبق فرمول ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT) برای مدت 20 سال، با شرکای ملی «سازمان بنادر عربستان» و شرکت «ترمینال دروازه دریای سرخ» با ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بالغ بر 2.2 میلیارد ریال امضا کرد.

راه اندازی سرویس کشتیرانی جدیدی برای اتصال بنادر دمام و جبیل به ۱۲ بندر بین‌المللی

در چارچوب حمایت از صادرات و ارتقای جایگاه رقابتی دو بندر سعودی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی، سازمان بنادر عربستان از اضافه شدن سرویس جدید کشتیرانی هیمالیا اکسپرس "Himalaya Express" متعلق به شرکت MSC به بندر ملک عبدالعزیز در دمام و بندر تجاری جبیل خبر داد. این اقدام با هدف حمایت از صادرات ملی عربستان سعودی و افزایش رقابت‌پذیری این دو بندر در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی انجام می‌شود. سرویس هیمالیا اکسپرس، بندر ملک عبدالعزیز در دمام و بندر تجاری جبیل را به ۱۲ بندر منطقه‌ای و بین‌المللی متصل می نماید. ازجمله این بنادر می‌توان به بنادر جبل‌علی و ابوظبی در امارات متحده عربی؛ بندر فرودگاه بین‌المللی حمد در قطر؛ نهاوا شوا، موندرا و ویزینجام در هند؛ سینوس در پرتغال؛ والنسیا، بارسلونا و مالاگا در اسپانیا؛ و جیویا تاورو و جنوا در ایتالیا، اشاره کرد. این خط ظرفیت حمل تا ۱۴,۰۰۰ کانتینر استاندارد (TEU) را دارد، که ظرفیت عملیاتی و اتصالی این بنادر را ارتقاء می‌بخشد.به گزارش خبرگزاری عربستان، این اقدام در راستای تلاش‌های سازمان بنادر این کشور برای ارتقای رتبه و جایگاه عربستان در شاخص‌های عملکرد جهانی و افزایش بهره‌وری فرآیندهای عملیاتی در بندر ملک عبدالعزیز در دمام و بندر تجاری جبیل انجام می‌شود و به حمایت از تحرک صادرات ملی، مطابق با اهداف استراتژی ملی حمل و نقل و خدمات لجستیک، که هدف آن تثبیت جایگاه عربستان به عنوان یک مرکز لجستیک جهانی و قطب اتصال سه قاره است، کمک می‌کند. شایان ذکر است که بندر ملک عبدالعزیز در دمام و بندر تجاری جبیل، به عنوان از ارکان اصلی شبکه بندری عربستان در سواحل خلیج فارس (دو ستون کلیدی شبکه بندری عربستان) به شمار می روند. این دو بندر با بهره‌مندی از توانمندی‌های پیشرفته عملیاتی و خدمات یکپارچه، نقش کلیدی در تسهیل تجارت و تقویت چشم‌انداز لجستیکی عربستان در سطح منطقه و جهان ایفا می‌کنند. بنادر فوق که از قابلیت‌های عملیاتی پیشرفته و خدمات لجستیکی یکپارچه‌ای برخوردارند، تجارت را تسهیل کرده و از تلاش عربستان برای دستیابی به رهبری منطقه‌ای و جهانی در بخش خدمات لجستیکی پشتیبانی می‌کنند.

افزایش شمار کانتینرهای جابه‌جا شده در ماه مه 2025 در بنادر سعودی

بنادر تحت نظارت سازمان بنادر عربستان (موانی) در ماه مه 2025، افزایش 13 درصدی در تعداد کانتینرهای جابجا شده را تجربه کردند و به 720684 TEU رسیدند، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 639736 TEU بود. تعداد کانتینرهای ترانشیپی با ۱۲.۸۹ درصد افزایش به ۱۴۹,۱۴۳ TEU رسیدند، درحالی که شمار کانتینرهای ورودی با ۱۵.۸۴ درصد افزایش به ۲۹۲,۲۲۳ TEU رسیدند، در حالی که این رقم در سال گذشته ۲۵۲,۲۶۵ TEU بود.  کانتینرهای خروجی با 9.38 درصد افزایش به 279,318 TEU رسیدند، درحالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 255,359 TEU بود. کل تناژ جابجا شده (محموله عمومی، محموله فله جامد و محموله فله مایع) با 1.40 درصد افزایش به 21.4 میلیون تن رسید، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته 21.04 میلیون تن بود. به گزارش خبرگزاری عربستان، محموله عمومی در مجموع 935,932 تن، محموله فله جامد 5.05 میلیون تن و محموله فله مایع 15.3 میلیون تن بود. در حدود ۱,۶۳۵,۴۸۹ راس گاو وارد بنادر مختلف عربستان سعودی شده است که در مقایسه با ۱,۰۱۴,۴۱۷ راس گاو در مدت مشابه سال گذشته، افزایشی ۶۱.۲۲ درصدی را نشان می‌دهد. ترافیک دریایی با ۹.۳۹% افزایش به ۱,۰۸۳ فروند کشتی رسید، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۹۹۰ فروند بود. تعداد مسافران با ۶۸.۱۵% افزایش به ۹۵,۲۳۱ نفر رسید، درحالی که این رقم در سال گذشته ۵۶۶۳۶ نفر بود. تعداد وسایل نقلیه با ۱۳.۰۹% افزایش به ۸۴,۳۵۲ دستگاه رسید، در حالی که این رقم در سال گذشته ۷۴,۵۹۰ دستگاه بود. شایان ذکر است که درطول آوریل 2025، تعداد کانتینرهای جابجاشده توسط بنادر با 13.43% افزایش به 625430 کانتینر استاندارد رسید، درحالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته، 2024، 551373 کانتینر استاندارد بود.

بندر جده؛ چهارمین بندر بزرگترین کانتینری منطقه

امارات متحده عربی بزرگ‌ترین بندر منطقه را بر اساس جابه‌جایی کانتینر ۲۰ فوتی با ظرفیت ۱۴ میلیون کانتینر به خود اختصاص داده است و بندر رجایی جمهوری اسلامی ایران با ظرفیت ۶ میلیون کانتینر در جایگاه دوم  قرار دارد. و بندر طنجه در مراکش و بندر جده در عربستان  در رتبه‌های بعدی قرار دارند. جزئیات به شرح ذیل می‌باشند: 1- بندر جبل‌علی امارات: ۱۴ میلیون کانتینر . 2- بندر شهید رجایی ایران: ۶ میلیون کانتینر 3- بندر طنجه مراکش: ۵.۷ میلیون کانتینر 4- بندر جده عربستان: ۴.۴ میلیون کانتینر 5- بندر صلاله عمان: ۴.۳ میلیون کانتینر. لازم به ذکر است که بزرگ‌ترین بندر کانتینری جهان متعلق است به بندر شانگهای چین با ظرفیت ۴۳.۵ میلیون کانتینر می‌باشد.

بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت خام . پالایش‌شده  در جهان

بر پایه داده‌های جهانی ده کشور بزرگ‌ صادرکنندگان نفت (خام/پالایش‌شده) در سال‌های اخیر، به شرح زیر هستند. ضمنا لازم به ذکرست که این ده کشور درمجموع حدود ۸۵٫۵% از ارزش صادرات نفت‌خام جهانی را تشکیل می‌دهند.

صادرات نفت خام, بر حسب ارزش دلاری  - (سال ۲۰۲4)

بر اساس گزارش جهانی:

1- عربستان سعودی – حدود ۲۱۰٫۶ میلیارد دلار (۱۶٫۳٪ از صادرات جهانی) 

2- روسیه – ۱۱۷٫۲ میلیارد دلار (۹٫۱٪) 

3- ایالات متحده آمریکا – ۱۱۷٫۲ میلیارد دلار (۹٫۱٪) 

4- امارات متحده عربی – ۱۱۱ میلیارد دلار (۸٫۶٪) 

5- کانادا – ۹۹٫۶ میلیارد دلار (۷٫۷٪) 

6- عراق – ۹۹٫۵ میلیارد دلار (۷٫۷٪) 

7- نروژ – ۵۰٫۲ میلیارد دلار (۳٫۹٪) 

8- نیجریه – ۴۸٫۹ میلیارد دلار (۳٫۸٪) 

9- کویت – ۴۲٫۷ میلیارد دلار (۳٫۳٪) 

10- قزاقستان – ۴۲٫۳ میلیارد دلار (۳٫۳٪) 

امضاء قرارداد خصوصی‌سازی توسط سازمان بنادر عربستان

صالح بن ناصر الجاسر، وزیر حمل و نقل و لجستیک و رئیس هیات مدیره سازمان بنادر عربستان، شاهد امضای قراردادهای خصوصی‌سازی برای پایانه‌های باربری چندمنظوره در 8 بندر توسط سازمان بنادر سعودی«موانی» با همکاری مرکز ملی خصوصی‌سازی عربستان، براساس فرمول ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT) برای مدت 20 سال، با شرکای ملی «سازمان ملی بنادر عربستان» و شرکت «ترمینال دروازه دریای سرخ» با ارزش سرمایه‌گذاری از بخش خصوصی بیش از 2.2 میلیارد ریال در ریاض بود. این قراردادها با حضور مازن بن احمد الترکی، سرپرست موقت سازمان بنادر عربستان؛ عبدالله بن محمد الزامل، رئیس هیات مدیره شرکت بنادر جهانی عربستان؛ عامر علیرضا، رئیس هیات مدیره ترمینال دروازه دریای سرخ و تعدادی از مقامات امضا شد. وی در مراسم امضای این قرارداد تأکید کرد که این سرمایه‌گذاری‌های پی در پی بخش خصوصی، جذابیت بنادر سعودی و همچنین بخش لجستیک را نشان می‌دهد که با حمایت رهبری، در حال حاضر شاهد سرمایه‌گذاری‌های گسترده و متنوعی در زیرساخت‌ها است، چرا که تقاضای زیادی از سوی شرکت‌های بزرگ لجستیک جهانی و ملی برای سرمایه‌گذاری در بنادر سعودی وجود دارد. او توضیح داد که شبکه بنادر عربستان، طبق شاخص‌های بین‌المللی، در مدت زمان کوتاهی شاهد جهش‌های بزرگ و بی‌سابقه‌ای در بهره‌وری عملیاتی، نرخ جابجایی و اتصال دریایی بوده است. وی تأیید کرد که سیستم حمل و نقل و لجستیک به تقویت مشارکت با بخش خصوصی در بخش‌های مختلف و در تمام مناطق پادشاهی ادامه خواهد داد. وی توضیح داد که قراردادهای جدید خصوصی‌سازی، امتداد مشارکت‌های استراتژیک منعقد شده توسط سازمان بنادر با شرکت‌های تخصصی بزرگ ملی و بین‌المللی برای توانمندسازی بخش حمل و نقل دریایی، حمایت از تنوع اقتصادی و تثبیت جایگاه پادشاهی به عنوان یک قطب لجستیک جهانی، مطابق با اهداف استراتژی ملی حمل و نقل و لجستیک و چشم‌انداز 2030 عربستان سعودی است. از سوی دیگر، مهند بن احمد باسودان، مدیرعامل مرکز ملی خصوصی‌سازی و خصوصی‌سازی، توضیح داد که این مرکز به دنبال توانمندسازی بخش خصوصی برای ایفای نقش محوری در توسعه خدمات عمومی و افزایش بهره‌وری عملیاتی آنها است. وی خاطرنشان کرد که امضای قراردادهای خصوصی‌سازی در هشت بندر دریایی یکی از برجسته‌ترین تلاش‌ها در این زمینه است. بخش خصوصی تجربیات انباشته خود را برای ایجاد یک سیستم خدمات حمل و نقل دریایی پیشرفته، مطابق با بالاترین استانداردهای بین‌المللی، به کار می‌گیرد که عملکرد عملیاتی را افزایش داده و افق‌های گسترده‌ای را برای رشد اقتصادی می‌گشاید. همچنین عنوان شد که این تلاش‌ها در راستای چشم‌انداز این مرکز برای ایجاد یک سیستم خصوصی‌سازی مؤثر است که تأثیر اقتصادی پایداری ایجاد می‌کند و از دستیابی به اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ پادشاهی برای تبدیل شدن به یک قطب لجستیک جهانی پشتیبانی می‌کند. بر اساس این قراردادها، شرکت بنادر جهانی عربستان، ترمینال‌های چندمنظوره را در بنادر ساحل شرقی این کشور، از جمله بندر ملک عبدالعزیز در دمام، بندر تجاری جبیل، بندر صنعتی ملک فهد در جبیل و بندر راس الخیر، توسعه، مدیریت و بهره‌برداری خواهد کرد. ترمینال دروازه دریای سرخ، ترمینال‌های چندمنظوره را در بنادر ساحل غربی، از جمله بندر اسلامی جده، بندر تجاری ینبع، بندر صنعتی ملک فهد در ینبع و بندر جازان، توسعه، مدیریت و بهره‌برداری خواهد کرد. قراردادهای خصوصی‌سازی در بندر صنعتی ملک فهد عربستان در ینبع شامل افزایش ظرفیت جابجایی کانتینر با استفاده از جدیدترین جرثقیل‌های STS و RTG، ریچ استاکرها و کامیون‌ها و تریلرهای مدرن است. این قراردادها همچنین زمان حرکت کامیون‌ها، زمان توقف کشتی‌ها و افزایش بهره‌وری عملیاتی را کاهش می‌دهند. شایان ذکرست که قراردادهای خصوصی‌سازی منعقده بین سازمان بنادر عربستان سعودی و بخش خصوصی پس از تصویب کمیته نظارت بر خصوصی‌سازی در بخش حمل‌ونقل و خدمات لجستیک، به ریاست مهندس صالح بن ناصر الجاسر، وزیر حمل و نقل و لجستیک، منعقد شده است. به نوشته رسانه‌های محلی هدف از این اقدام، افزایش رقابت‌پذیری بخش بنادر عربستان و گسترش قابلیت‌های عملیاتی آن برای حمایت از رشد اقتصادی و دستیابی به توسعه پایدار در این کشور است.

حمایت وزارت‌ صنعت عربستان از امضاتوافق‌نامه توسعه ظرفیت‌های انسانی در صنعت

با حمایت وزارت صنعت و منابع معدنی، در حاشیه همایش صنعت سعودی ۲۰۲۵، هشت توافق‌نامه میان نهادهای دولتی و خصوصی برای توسعه ظرفیت‌های انسانی در بخش صنعت و ارتقای مهارت‌های نیروی کار ملی بر اساس جدیدترین فناوری‌های تولید و بهترین شیوه‌های جهانی به امضا رسید.  این توافق‌نامه‌ها امضا شده شامل سه تفاهم‌نامه صندوق توسعه منابع انسانی با شرکت "Lucid"، مؤسسه ملی آموزش صنعتی و مرکز مهارت‌های آموزش ساخت‌وساز بود. همچنین مؤسسه ‌فناوری ‌ریاض تعداد 5 توافق‌نامه جداگانه با گروه سرمایه‌گذاری‌عبیکان، شرکت مدیریت تأسیسات "EFSIM"، شرکت هدایه برای صنایع فلزی، شرکت التصنیع الوطنیه و شرکت "خالد الظافر و برادران" به امضا رسانده است. وزارت صنعت و منابع معدنی در "مجمع صنعت سعودی ۲۰۲۵" چهار برنامه کارشناسی‌ارشد برای توسعه مهارت‌های نیروهای ملی در بخش صنعت راه‌اندازی کرد. آکادمی ملی صنعت برنامه دیپلم در صنعت و طراحی مبلمان را با همکاری مؤسسه فناوری ریاض، شرکت سعودی اعمار و شرکت تناتل برای آموزش جوانان سعودی آغاز کرد و همچنین ابتکار "صنایع‌گرای آینده" در منطقه شرقی را برای ارتقای آگاهی صنعتی و مهارت‌های دانش‌آموزان در زمینه تولید و نوآوری، با همکاری انجمن ابتکارات برتر و اتاق شرقی راه‌اندازی نمود.

اهتمام شورای همکاری بر تقویت حضور بین‌المللی و نمایش دستاوردهای توسعه اقتصادی و مالی

البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، بر اهتمام کشورهای عضو شورا برای تقویت حضور بین‌المللی و نمایش دستاوردهای اقتصادی و مالی خود از طریق شرکت در نشست‌های این شورا و گسترش همکاری با مؤسسات مالی جهانی برای حمایت از اصلاحات و رشد پایدار تاکید نمود. این موضوع در جلسه اخیر دبیرکل با جهاد أزعور، مدیر بخش خاورمیانه و آسیای میانه در صندوق بین‌المللی پول، و تیم مربوطه از طریق ویدئو کنفرانس مطرح شد. در آغاز جلسه، البدیوی ضمن تمجید از نقش صندوق بین‌المللی پول در تقویت همکاری استراتژیک با کشورهای عضو شورای همکاری، خلیج فارس به چالش‌های جهانی منطقه، از جمله فشارهای تورمی و نوسانات قیمت نفت اشاره کرد. در این جلسه، آماده‌سازی نشست‌های مالی شورای همکاری با صندوق بین‌المللی پول و کشورهای آسیای میانه و قفقاز و تقویت همکاری اقتصادی بررسی شد. البدیوی تاکید کرد موفقیت رویداد سال گذشته زمینه‌ساز آماده‌سازی بهتر رویداد اقتصادی آینده شورای همکاری با صندوق بین‌المللی پول است که فرصتی برای تقویت گفتگو و نمایش دستاوردهای اقتصادی خواهد بود.

انتخاب عربستان به‌عنوان عضو گروه سطح بالا در زمینه آمار برای برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰

سازمان ملل اعلام کرد که سازمان آمار عربستان، را به عنوان عضو گروه سطح‌بالا برای مشارکت، هماهنگی و ایجاد ظرفیت‌ها در زمینه آمار برای برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ (HLG-PCCB) انتخاب شد. این اعلامیه ضمن تاکید بر تلاش‌های عربستان در توسعه یک نظام آماری پیشرفته که بر نوآوری، کیفیت و شفافیت مبتنی است، بازتاب تعهد آن را به ادامه نقش خود در تقویت شفافیت و ارائه آمار دقیق برای حمایت از سیاست‌های توسعه‌ای مطابق با اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان است. این گروه یکی از کمیته‌های سطح‌بالا که تحت نظارت سازمان ملل فعالیت می‌کند و نقش محوری در رهبری و هماهنگی تلاش‌های جهانی مرتبط با پیگیری اجرای اهداف توسعه پایدار دارد. این فعالیت‌ها شامل توسعه ظرفیت‌های آماری ملی، تقویت همکاری‌‌بین‌المللی، پیگیری آماده‌سازی برای نشست جهانی‌داده‌های سازمان‌ملل(UNWDF)، تدوین استراتژی‌های داده‌های‌آماری‌جهانی، ارائه توصیه‌هایی برای افزایش سرمایه‌گذاری‌های مالی در زیرساخت‌های آماری و تشویق نوآوری، و کار بر روی پایداری سیستم‌های آماری برای تضمین تداوم تولید آمار دقیق و منسجم در بلندمدت شد. عضویت عربستان در این گروه به حمایت از همکاری‌ بین‌المللی و تقویت تبادل تجربیات با کشورهای عضو کمک خواهد کرد، همچنین فعال‌سازی شراکت‌های جدید با سازمان‌های بین‌المللی و دفاتر آمار ملی در سراسر جهان را تسهیل می‌کند. این عضویت از تلاش‌های عربستان سعودی در توسعه یک نظام آماری پیشرفته که بر نوآوری، کیفیت و شفافیت مبتنی است، حمایت کرده و تعهد آن به ادامه نقش خود در تقویت شفافیت و ارائه آمار دقیق برای حمایت از سیاست‌های توسعه‌ای مطابق با اهداف چشم‌انداز عربستان ۲۰۳۰ را تقویت می‌کند. فهد بن عبدالله الدوسری، رئیس سازمان آمار عریستان، در جریان سی‌ونهمین نشست گروه، آمادگی‌ عربستان برای میزبانی نشست جهانی‌داده‌های سازمان ملل(UNWDF) که قرار است در نوامبر ۲۰۲۶ در ریاض برگزار شود را بررسى کرد. همچنین در این جلسه، تعدادی از موضوعات مرتبط با کنفرانس‌های بین‌المللی مرتبط با توسعه پایدار مورد بحث قرار گرفت.

مذاکره شرکت‌های آسیایی برای عرضه سهام خود در بازار عربستان

محمد الرمیح، مدیرعامل شرکت بورس عربستان سعودی، به خبرگزاری رویترز گفت که چندین شرکت آسیایی در حال مذاکره برای عرضه سهام خود در بازار بورس و اوراق بهادار عربستان هستند، زیرا این کشور در حال بررسی یک سیستم جدید برای عرضه سهام خود در بورس است تا راه را برای فروش سهام خارجی هموار نمایند. وی در مصاحبه‌ای گفت که مذاکراتی با شرکت‌های آسیایی برای ارزیابی فرصت‌های ورود به بازار متنوع سرمایه‌گذاران عربستان در حال انجام است. او افزود که شتاب فزاینده‌ای برای فعالیت بازار سرمایه فرامرزی وجود دارد و آسیا شریک طبیعی در این زمینه است، بدون اینکه جزئیات بیشتری در مورد ناشران ارائه دهد. او گفت که آسیایی‌ها تا ماه گذشته تقریباً ۱۵% از سرمایه‌گذاران بین‌المللی در برنامه سرمایه‌گذاری خارجی واجد شرایط عربستان را تشکیل می‌دادند که نشان‌دهنده افزایش علاقه به سرمایه‌گذاری در آسیا است. ماه گذشته، نهاد ناظر بر بازار سرمایه در ریاض، مشورت‌ها در مورد پیش‌نویس مجموعه‌ای از قوانین مربوط به عرضه و فهرست‌بندی انواع مختلف سهام را به پایان رساند. الرمیح افزود که این اقدام گامی در جهت افزایش انعطاف‌پذیری در فهرست‌بندی‌ها، از جمله ساختارها و طبقات جدید سهام، مطابق با نیازهای در حال تحول شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران است و چنین ابتکاراتی به ایجاد پایه و اساس تعامل و نوآوری فرامرزی کمک می‌کند. او افزود که هنگ‌کنگ و سرزمین اصلی چین شرکای مهمی در مسیر بازار سرمایه عربستان سعودی هستند. بورس عربستان شاهد ۱۵ عرضه اولیه عمومی‌بوده و تاکنون بیش از ۱ میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نزدیک به ۳۰% افزایش داشته است. هفته گذشته، رگولاتورهای هنگ‌کنگ و عربستان سعودی اعلام کردند که دو طرف در حال بررسی امکان گسترش محصولات مالی فرامرزی هستند.