افزایش کارگران مهمان در مجارستان
در سال ۲۰۲۴، مجارستان شاهد افزایش تاریخی در تعداد کارگران خارجی بوده است. بر اساس آمار جدید دفتر آمار مرکزی مجارستان (KSH)، تعداد کارکنان خارجی با رشد ۶۸۰۰ نفری به رکورد ۱۰۲۲۰۰ نفر رسیده است. این افزایش عمدتاً ناشی از ورود کارگران مهاجر از کشورهای غیرعضو اتحادیه اروپا، به ویژه کشورهای آسیایی مانند فیلیپین و ویتنام است، در حالی که تعداد کارگران از کشورهای همسایه اروپایی مانند رومانی، صربستان و اوکراین کاهش یافته است. با وجود کاهش تعداد کارگران اوکراینی، آنها همچنان بزرگ‌ترین گروه کارگران خارجی با حدود ۲۰۰۰۰ نفر باقی مانده‌اند.
افزایش چشمگیر کارگران مهمان و تغییرات جمعیتی
این تغییرات نشان‌دهنده تحول مهمی در بازار کار مجارستان است؛ به گونه‌ای که اکنون تعداد کارگران فیلیپینی و ویتنامی در این کشور بیشتر از کارگران اسلواکی و رومانی است و بازار کار مجارستان برای کارگران آسیایی دوردست جذاب‌تر شده است.
ورود گسترده کارگران آسیایی به مجارستان عمدتاً به دلیل کمبود نیروی کار در این کشور و تسهیل فرآیندهای جذب نیروی کار از کشورهای سوم است. در حالی که دستمزدهای مجارستان دیگر برای کارگران کشورهای همسایه رقابتی نیست، اما برای کارگران جنوب شرق آسیا و فراتر از آن هنوز جذاب باقی مانده است.
کارگران مهمان عمدتاً از طریق شرکت‌های واسطه کاریابی جذب می‌شوند و بخش تولید تقریباً نیمی از کل کارکنان خارجی را به خود اختصاص داده است. در سال گذشته، تنها در بخش تولید ۲۶۰۰ کارگر جدید جذب شده‌اند که تقریباً ۴۰ درصد از کل افزایش را تشکیل می‌دهد. سایر بخش‌های رو به رشد شامل هتلداری، خرده‌فروشی و لجستیک هستند.
کاهش کارگران منطقه‌ای و گرایش به غرب اروپا
کاهش تعداد کارگران اوکراینی، اسلواکی و رومانیایی بخشی از روند گسترده‌تری است که در آن بسیاری از کارگران اروپای شرقی و مرکزی به دنبال فرصت‌های شغلی در کشورهای غربی اروپا هستند که دستمزدها و شرایط کاری بهتری ارائه می‌دهند. مجارستان که زمانی مقصد اصلی مهاجران منطقه‌ای بود، در دهه گذشته بخش زیادی از جذابیت دستمزدی خود را از دست داده است. این روند در سایر کشورهای اروپای مرکزی و شرقی مانند لهستان و جمهوری چک نیز مشاهده می‌شود که افزایش چشمگیری در تعداد کارگران فیلیپینی و ویتنامی‌گزارش کرده‌اند. این کشورها نیز به دلیل کاهش منابع نیروی کار محلی و تغییر الگوهای مهاجرتی اتحادیه اروپا، به سمت جذب نیروی کار آسیایی گرایش یافته‌اند.
چارچوب های قانونی جذب کارگران خارجی
از اول ژانویه ۲۰۲۴، مجارستان قانون جدید مهاجرتی را اجرا کرده است که بر اساس آن، کارگران خارجی به دو دسته کارگران ماهر و کارگران مهمان تقسیم می‌شوند. کارگران ماهر با تحصیلات عالی اجازه اقامت تا سه سال و امکان تمدید و الحاق خانواده دارند، اما کارگران مهمان که معمولاً بدون مدرک تحصیلی هستند، اقامت محدود دارند و امکان درخواست اقامت دائم یا حمایت خانواده را ندارند. همچنین شرکت‌های حمایت‌کننده از مهاجران باید آزمون‌های ورود به بازار کار مجارستان را برگزار کنند. بازار کار مجارستان با نرخ بیکاری پایین حدود ۴.۴ درصد در سال ۲۰۲۴ و افزایش دستمزدها (حدود ۱۷ درصد افزایش دستمزد ساعتی در سال ۲۰۲۳) شرایط مناسبی برای جذب نیروی کار فراهم کرده است. حداقل دستمزد ناخالص در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۳۲ هزار فورینت مجارستان (معادل تقریبی ۵۸۰ یورو) است که برای کارگران خارجی نیز جذابیت دارد.
با وجود سخت‌تر شدن قوانین ورود کارگران مهمان، هزاران نفر از طریق «تصمیم ویژه وزیر کشور» موفق به دریافت مجوز اقامت یا اقامت دائم شده‌اند. این تصمیم‌ها بر اساس ارزیابی فردی و در راستای منافع ملی مجارستان صادر می‌شوند و معیارهای مشخص و شفافی برای آنها وجود ندارد.
در سال ۲۰۲۴، مجموعاً ۱۱۴۶ مجوز اقامت و ۹۹۰ مجوز اقامت دائم تحت این عنوان صادر شده است. بیشترین مجوز اقامت به اتباع چین (۲۴۸ نفر)، ترکیه (۱۶۲ نفر) و آمریکا (۱۶۱ نفر) تعلق گرفته است. بیشترین مجوز اقامت دائم به شهروندان آفریقای جنوبی (۳۹۴ نفر)، ونزوئلا (۱۹۸ نفر) و چین (۱۱۷ نفر) داده شده است. دلایل این تصمیمات اغلب اقتصادی و مرتبط با پروژه‌های سرمایه‌گذاری بزرگ مانند خط آهن بوداپست-بلگراد یا کارخانه‌های باتری است، اما شفافیت کافی در این زمینه وجود ندارد. این سیستم به دولت اجازه می‌دهد همزمان سیاست‌های محدودکننده را اعلام کند و در عمل با کارت «منافع ملی» هزاران خارجی را به مجارستان وارد کند.
شرایط کاری و بازار اشتغال در مجارستان
مجارستان با نرخ بیکاری پایین (حدود ۴.۴ درصد) و افزایش قابل توجه دستمزدها، بازاری رقابتی برای جذب نیروی کار دارد. ساعات کاری هفتگی حدود ۴۰ ساعت است و مرخصی با حقوق بین ۲۰ تا ۳۰ روز در سال به همراه ۱۱ روز تعطیلات رسمی ارائه می‌شود. هزینه‌های زندگی در مجارستان نسبت به بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا کمتر است و فرصت‌های شغلی مناسبی در شهرهای بزرگ مانند بوداپست، میسکولک و دبرسن وجود دارد. برای کار در مجارستان، متقاضیان نیاز به ویزای کاری دارند که هزینه آن حدود ۹۰ تا ۲۰۰ یورو است. تسلط به زبان مجاری شانس دریافت شغل و ویزا را افزایش می‌دهد. بازار کار مجارستان به ویژه در بخش‌های تولید، فناوری، هتلداری، خرده‌فروشی و لجستیک به نیروی کار ماهر و نیمه‌ماهر نیاز دارد.
مجارستان در سال ۲۰۲۴ با تحولات مهمی در بازار کار خود مواجه شده است که ناشی از کاهش جذابیت دستمزدی برای کارگران منطقه‌ای و افزایش چشمگیر ورود کارگران آسیایی است. این تغییرات بازتابی از روندهای گسترده‌تر در اروپا است که کشورهای مرکزی و شرقی به دلیل کمبود نیروی کار و تغییر الگوهای مهاجرتی، به سمت جذب نیروی کار از آسیا گرایش یافته‌اند.
در عین حال، قوانین جدید مهاجرتی و سیستم مجوزهای اقامت ویژه، چارچوبی پیچیده و گاه غیرشفاف برای مدیریت ورود کارگران خارجی ایجاد کرده است. این تحولات فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی را برای بازار کار مجارستان و مهاجران خارجی به همراه دارد و نشان‌دهنده تغییرات عمیق در ساختار نیروی کار این کشور است.