هزینه‌های تولید، دلیل اصلی افزایش قیمت میوه در ترکیه
قیمت‌های بازار میوه‌های تابستانی در مقایسه با سال گذشته ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. نمایندگان این بخش تأکید کردند که افزایش قیمت‌ها نه تنها به دلیل سرمازدگی محصولات باغی است، بلکه دلیل اصلی آن افزایش هزینه‌های تولید مانند سوخت، کود، نیروی کار و حمل و نقل است.
به دلیل سرمازدگی که در بهار در تمام مناطق کشور رخ داد، کاهش جدی در تولید میوه وجود داشت. این امر باعث افزایش قیمت میوه شد. وقتی قیمت‌های بازار مه ۲۰۲۴ و مه ۲۰۲۵ مقایسه می‌شوند، افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت میوه مشاهده می‌شود.
با این حال، نمایندگان این بخش که با خبرنگاران روزنامه ekonomim صحبت کردند، اظهار داشتند که دلیل اصلی افزایش شدید قیمت میوه، سرمازدگی کشاورزی نبوده، بلکه افزایش هزینه‌های تولید بوده است. فروشندگان و تولیدکنندگان بازار اظهار داشتند که افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی اقلامی مانند سوخت، کود، نیروی کار، بسته‌بندی و حمل و نقل مستقیماً در قیمت‌ها منعکس می‌شود و تأکید کردند که مشکل واقعی فاجعه سرمازدگی نیست، بلکه افزایش کنترل نشده هزینه‌های نهاده‌های کشاورزی است. نمایندگان بخش‌ها با بیان این جمله، وضعیت را خلاصه کردند : «نه تولیدکننده‌ای که در مزرعه کار می‌کند می‌تواند درآمد کسب کند و نه شهروندی که در بازار خرید می‌کند می‌تواند به غذای سالم و ارزان دسترسی داشته باشد.» تولیدکنندگان برای زنده ماندن از افزایش هزینه‌ها، خواستار حمایت و اجرای سیاست‌های کشاورزی برنامه‌ریزی شده هستند.
قیمت دو برابر شده است
وقتی به قیمت‌های بازار استانبول در ماه مه ۲۰۲۴ نگاه می‌کنیم؛ توت‌فرنگی بین ۵۰ تا ۷۵ لیر، آلو بین ۴۵ تا ۸۰ لیر، زردآلو بین ۳۰ تا ۶۰ لیر، هلو بین ۲۵ تا ۵۰ لیر و گیلاس بین ۶۰ تا ۱۰۰ لیر متغیر بود. در ماه مه ۲۰۲۵، قیمت خروجی بازار استانبول، توت‌فرنگی بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ لیر، آلو بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیر، زردآلو بین ۷۰ تا ۱۰۰ لیر، هلو بین ۱۳۰ تا ۱۸۰ لیر و گیلاس بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ لیر است. طبق این داده‌ها، افزایش ۲ برابری قیمت‌های بازار در یک سال قابل توجه است. در عین حال، افزایش مشابه ۲ برابری در قیمت‌های بازار در آنتالیا، آدانا و ازمیر نیز مشاهده می‌شود.
باید کشاورزی کنترل‌شده انجام شود
نعمان دویان، رییس انجمن عمده فروشان استانبول، گفت که قیمت‌ها را نمی‌توان تنها با بلایای طبیعی توضیح داد. دویان با بیان این که افزایش قیمت‌های جدی به ویژه در محصولاتی مانند گیلاس، آلو و زردآلو وجود داشته است، گفت : «سرمازدگی کشاورزی عامل مهمی است، اما توضیح این افزایش صرفاً با این عامل کافی نیست. به عبارت دیگر، نسبت دادن همه افزایش قیمت‌ها به سرمازدگی درست نیست. چرا برخی از میوه‌ها گران هستند ؟ زیرا نه تنها سرمازدگی، بلکه هزینه‌های نیروی کار، بسته‌بندی، حمل و نقل، کود و هزینه‌های ورودی سوخت نیز بسیار مؤثر هستند. اگر تولیدکننده نتواند از این تجارت درآمد کسب کند، دیگر همان محصول را نخواهد کاشت. این امر تعادل عرضه و تقاضا را بر هم می‌زند.»
دویان با بیان این که در زنجیره کشاورزی بین تولیدکننده، فروشنده و مصرف‌کننده گسستگی وجود دارد، هشدار داد : «اگر این زنجیره به درستی ایجاد نشود، مشکلات بزرگی به وجود خواهد آمد.» دویان که خواستار حل این مشکل شده بود، گفت : «باید کشاورزی کنترل‌شده انجام شود. هر سال که محصولی سودآور می‌شود، همه به آن روی می‌آورند، سپس سال بعد، ضرر می‌کنند. این باعث می‌شود تولیدکننده آن محصول را نکارد. تعادل عرضه و تقاضا به هم می‌خورد.»
دویان با تأکید بر این که کشاورزی تنها با تقویت مناطق روستایی می‌تواند پایدار بماند، گفت : «روستاها و مناطق روستایی باید حمایت شوند. جوانان باید بر کشاورزی تمرکز کنند. ترکیه یک کشور کشاورزی است. روستاییان باید حمایت شوند تا تولید ادامه یابد. در غیر این صورت، این کارها نتیجه‌ای نخواهد داشت.»
بیایید از تولیدکننده حمایت کنیم تا از مصرف‌کننده حمایت شود
نوزات آکجان، رییس انجمن دلالان بازار آنتالیا، توجه را به این واقعیت جلب کرد که افزایش قیمت‌ها نه تنها به دلیل سرمازدگی کشاورزی، بلکه نتیجه افزایش هزینه‌های تولید نیز بوده است. «شرایط آب و هوایی بسیار مؤثر است. کشاورزی به طبیعت وابسته است، یخبندان رخ می‌دهد و محصول هدر می‌رود. بنابراین، دستیابی به ثبات قیمت امکان‌پذیر نیست. تولیدکننده در وضعیت بسیار دشواری قرار دارد. دولت مدتی فروش تنظیم‌شده‌ای انجام می‌داد. چرا همان دولت اکنون این کار را نمی‌کند ؟ اگر قرار است به مصرف‌کننده فکر کنیم، بیایید از تولیدکننده نیز محافظت کنیم. اما اکنون آن‌ها ما، یعنی دلالان بازار، را سرزنش می‌کنند. وقتی بازارها آزاد شوند، نه تولیدکننده آسوده خاطر خواهد شد و نه مصرف‌کننده چیزی خواهد خورد.» او گفت : «این‌ها چیزهایی هستند که برای منحرف کردن اذهان عمومی مطرح می‌شوند.»
آکجان گفت : «چرا هنوز مواد غذایی وارداتی می‌خریم ؟ چرا در مورد این‌ها بحث نمی‌کنیم ؟ دستور کار دائماً منحرف می‌شود. همه ساکت و ترسیده‌اند. به همین دلیل است که هیچ راه‌حلی دنبال نمی‌شود. نه تنها یک مشکل وجود دارد، بلکه یک فروپاشی هم وجود دارد. دیگر هیچ‌کس نمی‌تواند سبزیجات را با هزینه کم تولید و مصرف کند. یا کشاورز ورشکست می‌شود یا مصرف‌کننده نمی‌تواند سبزیجات بخورد. مشکلات بزرگ‌تری در سال ۲۰۲۶ (1405) در راه است.» او افزود : «عمده‌فروشان مقصر نیستند. همه چیز ما ثبت شده است، اما ما هدف قرار گرفته‌ایم. دیگر عمده‌فروشان را مجبور به پرداخت این هزینه نکنید.»
عدم تعادل عرضه و تقاضا، قیمت‌ها را مختل می‌کند
ظفر حلاج اوغلو، عضو اتاق بازرگانی آدانا، تأکید کرد که افزایش قیمت، به ویژه در محصولاتی مانند توت فرنگی، به دلیل سرمازدگی نبوده، بلکه به دلیل تولید ناکافی و هزینه‌های تولید بوده است. او گفت : «تقریباً تمام توت فرنگی‌های این دوره در گلخانه‌ها کشت شده‌اند، بنابراین سرمازدگی تأثیر زیادی بر توت فرنگی‌ها نداشته است. با این حال، تولید کم بوده و پاسخگوی مصرف نبوده است. تولید در گلخانه‌ها بسیار پرهزینه است؛ این امر مستقیماً در قیمت‌ها منعکس شده است. عدم تعادل عرضه و تقاضا باعث افزایش قیمت شده است.»
چگونه ممکن است تولید در این شرایط ارزان باشد ؟
ماهسون دوغان، رییس اتاق اصناف دلالان آدانا، ناراحتی خود را از این که تولیدکنندگان و دلالان «قربانی» معرفی می‌شوند، ابراز کرد و گفت : «فقط هزینه حمل و نقل برای محصولاتی که از آنتالیا می‌آیند ۵ لیر است. نفت کوره سال گذشته ۳۰ لیر بود، اکنون ۵۰ لیر است. کود، دارو، نیروی کار، همه چیز افزایش یافته است. چگونه ممکن است محصول در این شرایط ارزان باشد ؟» دوغان با بیان این که در مقایسه با سال گذشته، کاهش جدی عرضه میوه‌های هسته‌دار وجود داشته است، گفت : «در حالی که سال گذشته روزانه ۵۰۰ تن محصول هلو و زردآلو وارد می‌شد، این رقم امسال به ۷۰ تا ۸۰ تن کاهش یافته است.» دوغان همچنین با اشاره به هزینه‌های نیروی کار اظهار داشت که با کاهش محصول، میزان جمع‌آوری‌شده نیز کاهش می‌یابد و بنابراین هزینه نیروی کار به ازای هر کیلو بسیار افزایش می‌یابد.
افزایش قیمت هم به خاطر سیستم است
اورهان دوغان، رییس انجمن دلالان سبزیجات و میوه ازمیر، افزایش‌های فعلی را به تورم و خسارات ناشی از سرمازدگی نسبت داد. دوغان با اشاره به این که هزینه‌های سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ یکسان نیستند و نیروی کار، بسته‌بندی و حمل و نقل همگی به طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند، گفت : «هزینه‌ها بسیار افزایش یافته است. امسال، سرمازدگی کشاورزی نیز رخ داد. به عبارت دیگر، افزایش قیمت نه تنها به دلیل طبیعت، بلکه به دلیل سیستم نیز هست.» دوغان ارزیابی کرد : «قیمت‌ها مستقیماً با تورم متناسب نیستند. پنجاه درصد اختلاف در تورم و پنجاه درصد تأثیر سرمازدگی کشاورزی وجود دارد.»
بازار و قیمت‌های آن
در بازارهای استانبول و بازارهای زنجیره‌ای، میوه‌های تابستانی مانند آلو، توت‌فرنگی، هلو، گیلاس و زردآلو جای خود را روی پیشخوان‌ها باز می‌کنند، در حالی که قیمت آن‌ها در بازارها و بازارهای زنجیره‌ای متفاوت است. در استانبول، قیمت آلو در بازار بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ لیر، توت فرنگی بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ لیر، هلو ۲۵۰ لیر، گیلاس ۲۰۰ تا ۲۵۰ لیر و زردآلو ۸۵ تا ۱۰۰ لیر است. در بازارهای زنجیره‌ای، آلوی ترکیه‌ای بین ۱۷۰ تا ۲۴۰ لیر، توت‌فرنگی ۱۳۰ لیر، هلو ۲۰۰ لیر و زردآلو ۶۰ تا ۹۰ لیر قیمت دارد.
https://www.ekonomim.com/ekonomi/meyvede-fiyat-artisinin-asil-nedeni-uretim-maliyetleri-haberi-821407