اخبار اقتصادی زیمبابوه، بوتسوانا و زامبیا

گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی کشورهای زیمبابوه، بوتسوانا و زامبیا در هفتۀ دوم فروردین 1404 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشورها به شرح زیر ارائه می‌گردد.

زیمبابوه

وضع تعرفه 18درصدی بر کالاهای زیمبابوه‌ایتوسط ایالات متحده

زیمبابوه نیز همزمان با بسیاری دیگر از کشورها تعرفه‌های سنگین آمریکا را تجربه می‌کند. رئیس‌جمهور آمریکا، تعرفه‌های جدید گسترده‌ای را بر تقریباً همه شرکای تجاری ایالات متحده اعمال کرد، از جمله تعرفۀ «متقابل» 18 درصدی بر صادرات زیمبابوه. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که زیمبابوه در سال 2023، حدود 119 میلیون دلار کالا به ایالات متحده صادر کرده است که عمدتاً فروآلیاژ (62.7 میلیون دلار)، تنباکو خام (26 میلیون دلار) و شکر خام (14.5 میلیون دلار) بوده است. ترامپ که در باغ رز در کاخ سفید سخنرانی می‌کرد، زیمبابوه را در میان 50 کشور آفریقایی دیگر قرار داد که به گفته او تعرفه‌هایی را بر کالاهای ایالات متحده اعمال کردند. ترامپ ادعا می‌کند زیمبابوه تعرفه 35 درصدی بر کالاهای آمریکایی وضع کرده است. در میان کشورهای آفریقایی، بوتسوانا - بزرگترین تولید کننده الماس در جهان - با 37 درصد تعرفه در مقایسه با 30 درصد برای آفریقای جنوبی، 47 درصد برای ماداگاسکار و 50 درصد برای لسوتو - بالاترین تعرفه روبرو خواهد شد. زامبیا نیز تعرفه 17 درصدی پرداخت خواهد کرد.

بورس کالای زیمبابوه تفاهم نامه همکاری منطقه‌ای امضا کرد

بورس کالای زیمبابوه (ZMX) هفته گذشته یادداشت تفاهم همکاری با بورس کالای کشاورزی مالاوی (ACE)، بورس کالای کشاورزی زامبیا (ZAMACE) و بورس کالای تانزانیا (TMX) را امضا نمود. هر چهار کشور عضو انجمن تجارت آزاد قاره آفریقا - انجمن بورس کالا (A-ACX) هستند . کولن تاپفومانی مدیر اجرایی ZMX گفت: "همکاری بین بورس کالاهای کشاورزی منطقه‌ای، بازارهای جدیدی را برای کشاورزان می‌گشاید. اگر چهار پنجره به هم مرتبط باشند، به این معنی است که وقتی گندم مازاد در زیمبابوه داریم، می‌توانیم آن را به سه کشور دیگر بفروشیم؛ و وقتی دانه‌های سویا مازاد در مالاوی وجود دارد، همه می‌توانند آنرا ببینند و معامله کنند و می‌توانیم تجارت را شروع کنیم. کالاهای کشاورزی رایج که در بورس معامله می‌شود شامل غلات (گندم، ذرت و دانه سویا)، دام و سایر محصولات مانند شکر، قهوه و پنبه است".

نظارت زیمبابوه بر صادرات محصولات کشاورزی به چین

سازمان توسعه و ترویج تجارت ملی زیمبابوه (ZimTrade) پیش از بازدید اخیر تیمی از خریداران چینی، اعلام کرد که چین بازاری بالقوه پرسود برای صادرات محصولات کشاورزی زیمبابوه است، زیرا این نهاد تجاری، بازار جدیدی را برای تولید آووکادو و آجیل ماکادمیا در دومین اقتصاد بزرگ جهان بررسی می‌کند. ZimTrade ماموریت خرید داخلی آووکادو و ماکادمیا زیمبابوه-چین را از 8 تا 10 آوریل 2025 در Chipinge تسهیل خواهد کرد. این ماموریت به دنبال امضای "پروتکل الزامات بهداشت گیاهی برای صادرات آووکادوی تازه زیمبابوه به چین" در اجلاس سران همکاری چین و آفریقا (FOCAC) در پکن در سپتامبر 2024، به ZimTrade واگذار شده است. طبق نقشه تجارت، واردات آووکادو چین از 112.1 میلیون دلار در سال 2022 به 151.2 میلیون دلار در سال 2023 افزایش یافت. تجارت بین حراره و پکن با تمرکز بر کشاورزی، مواد معدنی و ماشین آلات کشاورزی و صنعتی رو به رشد است و در 9 ماه اول سال 2024 به 3 میلیارد دلار رسیده است که 25.6 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.

مشارکت جدی زیمبابوه در اکسپو 2025 ژاپن

در حالی که تنها دو هفته تا آغاز نمایشگاه اکسپو 2025 اوزاکا در ژاپن باقی مانده است، سفیر ژاپن در زیمبابوه (شینیچی یاماناکا) با پروفسور آمون مورویرا، وزیر امور خارجه و تجارت بین‌الملل در حراره دیدار و درخصوص فرصت‌های ارائه شده توسط این نمایشگاه جهانی و همچنین انتظارات رهبران شرکت کننده در نشست TICAD در ماه اوت بحث و گفتگو نمود. سفیر ژاپن گفت: در سال جاری دو رویداد مهم برای زیمبابوه و ژاپن داریم؛ قرار است زیمبابوه به صورت جدی و قوی در نمایشگاه اکسپو 2025 اوزاکا (13 آوریل تا 13 اکتبر 2025) و نیز نهمین کنفرانس بین‌المللی توکیو برای توسعه آفریقا (TICAD) در ماه آگوست شرکت کند و از این فرصت برای تقویت پیوندهای سیاسی و اقتصادی خود با ژاپن استفاده کند.

برگزاری نمایشگاه تجاری دیاسپورای زیمبابوه در آفریقای جنوبی

دومین نمایشگاه تجاری دیاسپورای زیمبابوه (ZIDO) در آفریقای جنوبی برگزار می‌شود. آقای بلسد کاپسا، رئیس ZIDO گفت: "از زمانی که اولین دوره نمایشگاه تجاری دیاسپورا زیمبابوه را راه‌اندازی کردیم، هدف ما ایجاد پلی بین کارآفرینان زیمبابوه در دیاسپورا و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور بود. این نمایشگاه جایگاه خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌ها برای ایجاد ارتباط بین کارآفرینان زیمبابوه در دیاسپورا، سرمایه‌گذاران بالقوه و مقامات عالیه و اصلی دولتی تثبیت کرده است. در دو سال گذشته، ما شاهد پیشرفت قابل توجهی در تقویت این ارتباطات بوده ایم". وی افزود: "از طریق این پلتفرم، تعامل مستقیم با سهامداران کلیدی را تسهیل کرده‌ایم و به دیاسپورا اجازه می‌دهیم تصویری واقعی از فرصت‌های موجود در زیمبابوه داشته باشند". اولین نمایشگاه دیاسپورا زیمبابوه در 5 اکتبر 2024 در بیرمنگام انگلستان برگزار شد و دومین نمایشگاه در 24 می 2025 در مرکز همایشهای گالاگر در میدراند در آفریقای جنوبی برگزار خواهد شد.

دولت زیمبابوه، سرمایه‌گذاری دیاسپورا در بخش‌های مختلف کشاورزی، املاک، گردشگری، آموزش و بهداشت را تشویق کرده است و برای این منظور، بانک مرکزی زیمبابوه (RBZ) یک میز دیاسپورا را در بخش سرمایه‌گذاری خارجی خود راه‌اندازی کرده تا سرمایه‌گذاری دیاسپورای زیمبابوه را در کشور تسهیل کند. در فوریه سال جاری (2025)، حواله‌های ارسالی دیاسپورای زیمبابوه به داخل کشور، 7.5 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشت و به 165 میلیون دلار رسید. در سال 2024 حواله‌های ارسالی دیاسپورای زیمبابوه به رکورد 2.2 میلیارد دلار رسید که بیانگر افزایش 22 درصدی نسبت به سال 2023 است.

هدف گذاری افزایش 17 درصدی کسب درآمد مالیاتی در سال 2025

سازمان درآمد زیمبابوه (Zimra) می‌گوید مجموع درآمد خالص دولت برای نیمه دوم سال 2024 به 69,22 میلیارد ZiG رسید که با اختلاف مثبت 7,15 درصدی از هدف گذاری 6440 میلیارد ZIG فراتر رفته است. سازمان Zimra در نظر دارد سال جاری 71،55 میلیارد دلار درآمد مالیاتی جمع آوری کند که نشان دهنده افزایش 17 درصدی نسبت به سال 2024 است. پروفسور Mthuli Ncube وزیر دارایی، توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری، جمع آوری درآمد در سال 2025 را 270.3 میلیارد ZiG معادل تقریباً 7.5 میلیارد دلار پیش‌بینی کرده است. مخارج دولت نیز در این دوره 276,4 میلیارد ZiG پیش‌بینی می‌شود. برای افزایش جمع آوری درآمد، Ncube اخذ مالیات از چند دسته مالیاتی جدید را برای گسترش پایه مالیاتی پیشنهاد کرده است.

آقای آنتونی مندوانزا، رئیس هیئت مدیرهZimra ، در گزارش عملکرد این سازمان برای نیمه دوم سال 2024، گفت: درآمد مالیاتی ناخالص سالانه بالغ بر 110,50 میلیارد ZiG بوده است که با رشد 4,51 درصدی از هدف تعیین شده 105,73 میلیارد ZiG فراتر رفته است. این موضوع بیانگر عملکرد قوی دولت و نشان دهنده استراتژی موثر جمع آوری مالیات و انطباق آن با سیاست‌های تدوین شده است. او افزود : درآمدهای پیش‌بینی‌شده برای سال 2025 با اقدامات مختلفی در افزایش درآمدها از جمله بهبود انطباق مالیات از طریق بهبود اجرای قوانین، گسترش پلت‌فرم‌های دیجیتال و افزایش کارایی اداری در Zimra پشتیبانی می‌شود.

بوتسوانا

مذاکرات بوتسوانا با آفریقای جنوبی برای توسعه همکاری در زمینه انرژی

کنوندو با وزیر برق و انرژی آفریقای جنوبی با رامگوکپا، در ژوهانسبورگ ملاقات کرد. این ملاقات درباره قرارداد خرید برق بود. هدف این مذاکرات تضمین کاهش نرخ برق و تضمین تامین برق پایدار و قابل اعتماد برای بوتسوانا در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت است. وی در دیدار با رییس مجلس آفریقای جنوبی اظهار داشت: "امیدواریم با گفتگوهایمان پیرامون مذاکره مجدد در مورد توافقنامه خرید برق جدید بین بوتسوانا و آفریقای جنوبی، به نرخ‌های کاهش یافته‌ای دست پیدا کنیم که به ما در مدیریت هزینه‌ها کمک می‌کند. اما مهمتر از همه این است که ما در کوتاه مدت تا میان مدت اعلام شده از واردات ثابت و پایدار درگیر باشیم.» این بازدید بر فوریت بوتسوانا در رسیدگی به کمبود برق و تثبیت آینده انرژی آن تاکید می‌کند. بوتسوانا با وجود افزایش بارش‌ها و سیل هنوز در تأمین انرژی مورد نیاز خود دچار مشکلات فراوانی است.

 توافق موزامبیک و بوتسوانا بر سر گسترش روابط

موزامبیک و بوتسوانا توافقنامه‌هایی را در مورد روابط اقتصادی نزدیکتر بین دو کشور از جمله در مورد اتصالات ریلی و بندری، صنعت نفت و گردشگری یکپارچه امضا کرده‌اند. رئیس جمهور بوتسوانا، دوما بوکو، در یک سفر سه روزه به موزامبیک، از بندر شمالی ناکالا که به عنوان بهترین بندر طبیعی در آب‌های عمیق در سواحل شرق آفریقا شناخته می‌شود، بازدید کرد. 

بوکو روابط تاریخی که دو کشور را برای چندین دهه به هم پیوند داده است، یادآور شد و تاکید کرد که نسل جدید رهبران باید برای دستیابی به استقلال اقتصادی تلاش کنند. وی بیان کرد: «ما در حال توسعه زیرساخت‌ها و کریدورهایی هستیم که دو کشور را به هم پیوند می‌دهد. از طرف بوتسوانا، ما در حال ساخت راه‌آهن‌های کلاس جهانی هستیم تا صنعت، تجارت و اقتصاد را تحریک کنیم. با موزامبیک، ما توجه جمعی خود را برای اطمینان از کیفیت یکسان راه‌آهن در سه کشور (بوتسوانا، موزامبیک و زیمبابوه) و سرمایه‌گذاری لازم به‌منظور جریان عادی کسب‌وکار متمرکز کرده‌ایم».

زامبیا

سرمایه‌گذاری چین در خط ریلی تانزانیا - زامبیا

دودوما و لوساکا انتظار دارند که پکن با یک امتیاز 30 ساله 1.4 میلیارد دلاری برای شرکت دولتی چینی CCECC برای بازسازی خط ریلی تازارا و تهیه لوکوموتیوهای جدید موافقت کند. چین در چندین پروژه ساخت خط آهن در جنوب آفریقا سرمایه‌گذاری کرده است، اما این پروژه یکی از مهمترین آن‌ها به شمار می‌رود. چرا که انتقال مس زامبیا به دارالسلام را تا حد قابل ملاحظه‌ای آسان و ارزان‌تر می‌کند. این موضوع نه تنها در تجارت بین‌المللی مس تأثیرگذار خواهد بود، بلکه نقش بسزایی در توسعه اقتصادی زامبیا ایفا خواهد کرد.