جایگاه ویتنام در بازار نیمهرساناها
در حال حاضر، صنعت نیمههادی یا نیمهرسانا در جهان به طور نابرابری توزیع شده و تحت تسلط چند کشور قدرتمند از جمله آمریکا، چین، ژاپن، و کره جنوبی است. ویتنام با تکیه بر موقعیت استراتژیک و پتانسیل بسیار زیاد خود، برنامهریزیهایی برای تبدیل شدن به یک مقصد جذاب برای سرمایهگذران خارجی در صنعت نیمههادی را صورت داده و در سیاستگذاری خود به آن توجه دارد.
در حال حاضر، صنعت نیمههادی یا نیمهرسانا در جهان به طور نابرابری توزیع شده و تحت تسلط چند کشور قدرتمند از جمله آمریکا، چین، ژاپن، و کره جنوبی است. البته هیچ کشوری روند کامل تولید تراشه نیمههادی را در اختیار ندارد و به نوعی این چرخه در سطح جهانی شکل گرفته است. در رقابت برای تسلط بر فناوری نیمههادی، ویتنام مزایای مختلفی داشته و میتواند به طور استراتژیک در مراحل مختلف زنجیره طراحی، تولید و آزمایش محصولات نیمههادی شرکت کند.
ویتنام با تکیه موقعیت استراتژیک و پتانسیل بسیار زیاد خود، برنامهریزیهایی برای تبدیل شدن به یک مقصد جذاب برای سرمایهگذران خارجی در صنعت نیمههادی را صورت داده و در سیاستگذاری خود به آن توجه دارد. صنعت نیمههادی در عصر انقلاب صنعتی چهارم نقش مهمی را در اقتصاد دیجیتال ایفا میکند. فنآوری نیمههادی به طور گسترده در زمینههای مختلف از جمله دستگاههای تلفن همراه، بخش خودرو و تولید استفاده میشود. با درک پتانسیل قابل توجه صنعت نیمههادی، بسیاری از کشورها، از جمله ویتنام در تلاش برای توسعه و تقویت قابلیتهای نیمههادی خود برای افزایش رقابت و تضمین امنیت اقتصادی جهانی هستند.
زیرساختها و امکانات
ویتنام سرمایهگذاری زیادی در زمینه زیرساختها از جمله جاده، بنادر و فرودگاهها برای حمایت از صنعت رو به رشد نیمههادی خود انجام داده است. دولت ویتنام همچنین به طور فعال سرمایهگذاری در این بخش را در دست اقدام دارد و مشوقهای مالیاتی و سایر مزایا را برای شرکتهایی که در این کشور راه اندازی میشوند، ارائه میدهد. علاوه بر این، ویتنام با چندین پروژه جدید برنامهریزی شده یا در دست ساخت، امکانات پیشرفتهتری برای تولید نیمههادیها ایجاد کرده است. یکی از بزرگترین کارخانههای تولید نیمههادی در ویتنام، تاسیسات سامسونگ الکترونیک در شهر هوشی مین است که طیف وسیعی از محصولات از جمله تراشههای حافظه و نمایشگرها را تولید میکند.
نیروی کار مستعد
علاوه بر این، ویتنام در مقایسه با برخی کشورهای منطقه هزینه زندگی پایینتری دارد و راه اندازی کارخانهها در این کشور ارزانتر است. ویتنام برای راهاندازی مراکز تحقیقاتی و آموزشی به جهت آموزش کارگران با هدف جذب تولیدکنندگان بزرگ تراشه؛ سرمایهگذاری کرده است. گفته میشود بیش از 40 درصد از فارغالتحصیلان دانشگاهها و مراکز آموزشی ویتنام در حوزه علوم و مهندسی تخصص گرفته و یا میگیرند که بخش قابل توجهی از نیاز به نیروی کار آموزش دیده را برطرف خواهد کرد. این مزیت جمعیتی در رتبهبندی ویتنام در بین 10 کشور برتر از نظر تعداد فارغ التحصیلان مهندسی منعکس شده است.
دولت ویتنام در توسعه اکوسیستم صنعت نیمههادی، از جمله تأسیس مرکز ملی نوآوری (NIC) و پارکهای فناوری پیشرفته، عزم جدی نشان داده است. این کشور برنامه توسعه ملی نیرو را اجرا کرده است و زیرساخت حمل و نقل را برای حمایت از صنعت نیمههادی دارد. تا سال 2030، این کشور قصد دارد در مجموع 50 هزار مهندس را برای صنعت نیمههادی آموزش دهد، از جمله 15 هزار مهندس طراحی آی سی و 35 هزار مهندس برای تولید، بستهبندی، آزمایش و سایر زمینههای مرتبط. همچنین چهار آزمایشگاه مشترک ملی و 18 آزمایشگاه استاندارد نیز در شمال، مرکز و جنوب این کشور ایجاد خواهد شد.
حمایتها و سیاستهای دولت
تمرکز دولت ویتنام بر تحول دیجیتال یک محرک کلیدی برای رشد و توسعه صنعت تراشههای نیمههادی است. دولت به اهمیت این صنعت در دستیابی به هدف بلندمدت خود یعنی تبدیل شدن به یک اقتصاد دیجیتال پی برده و سیاستها و ابتکارات مختلفی را در این راستا اجرا کرده است. از جمله سیاستهای حمایتی دولت ویتنام برای تقویت رشد صنایع نیمههادی میتوان به این اشاره داشت که مشاغلی که در این بخش سرمایهگذاری میکنند میتوانند از معافیت اجاره زمین و آب یا کاهش تا 50 درصد در پارکهای فناوری برخوردار شوند. علاوه بر این، شرکتهایی که در مناطق محروم از نظر اقتصادی-اجتماعی سرمایهگذاری میکنند، در طول مدت اجاره از پرداخت اجاره بهای سطح زمین و آب معاف هستند.
سرمایهگذاری و تامین مالی
صنعت نیمههادی ویتنام هنوز در مراحل اولیه خود است و این کشور از نظر سرمایهگذاری و بودجه از کشورهای پیشرو در این حوزه حتی در سطح منطقهای عقبتر است. با این حال، ویتنام تمایل خود را برای سرمایهگذاری در این صنعت نشان داده و سیاستهایی را برای جذب سرمایهگذاری خارجی اجرا کرده است. در همین راستا صندوق ملی نوآوری فناوری ویتنام (NATIF) برای تأمین بودجه فعالیتهای تحقیق و توسعه تأسیس شده است. این کشور همچنین دارای مرکز رشد فناوری اطلاعات ویتنام-کره (VKII) را برای تأمین بودجه و حمایت از شرکتهای نوپا در صنعت نیمهرسانا به صور مشترک با کره جنوبی راه اندازی نموده است.
موقعیت جغرافیایی
ویتنام بدلیل موقعیت جغرافیایی خود به یکی از موقعیتهای مناسب برای تولیدکنندگانی تبدیل شده که به دنبال ورود به بازار نیمههادی در حال رشد منطقه هستند. موقعیت ویتنام دسترسی آسان به زنجیرههای تامین نیمههادی پیشرو در جهان از جمله چین، ژاپن و کره جنوبی، فراهم میکند. علاوه بر این، ویتنام سرمایهگذاریهای قابل توجهی در ایجاد زیرساختهای حمل و نقل خود مانند بنادر، بزرگراهها و فرودگاهها انجام داده است تا ارتباط مراکز تولیدی خود را با سایر نقاط جهان بهبود بخشد.
مواد اولیه برای تولید تراشه
از نظر زنجیره تامین مواد برای تولید تراشه، سازندگان تراشه ویتنام هنوز به شدت به مواد وارداتی از کشورهای دیگر متکی هستند. تنها دو شرکت داخلی، یعنی VHT و FPT، در طراحی تراشه نقش دارند، در حالی که اکثر شرکتهایی که در مراحل طراحی، مونتاژ و آزمایش IC کار میکنند، شرکتهایی هستند که سرمایهگذاری خارجی دارند. ویتنام چندین قرارداد تجارت آزاد امضا کرده است که موانع تجاری را کاهش داده و واردات و صادرات مواد خام و کالاهای مورد نیاز برای تولید مجموعه تراشه (Chipset) را تسهیل میکند. علاوه بر این، ویتنام دارای منابع طبیعی و مواد خام فراوانی مانند شن و ماسه سیلیس و عناصر کمیاب فراوان است. این عناصر مواد استراتژیک برای صنایع کلیدی مهندسی و فناوری پیشرفته به شمار میروند که برای تولید کاتالیزورها، آهنرباها، وسایل الکترونیکی، وسایل نقلیه الکتریکی، باتریهای ذخیرهسازی و پنلهای خورشیدی حیاتی هستند. این یک مزیت منحصر به فرد برای ویتنام به منظور توسعه یک زنجیره تامین یکپارچهتر است.
بازیگران مهم در صنعت تراشههای نیمههادی ویتنام
تاسیس کارخانه Z181 در ویتنام در سال 1979 آغازکننده تولید آی سی بود. با این حال، این کارخانه در اوایل دهه 1990 فعالیت خود را متوقف کرد. اخیرا شرکت Viettel Hi-Tech Industry Corporation و FPT Semiconductor شروع به مشارکت در تولید و طراحی برخی ریزتراشهها کرده اند که در قطعات الکترونیکی پزشکی و مخابراتی استفاده میشود. حدود 30 شرکت سرمایهگذاری خارجی نیز در مراحل مونتاژ، آزمایش و طراحی آی سی مشغول هستند.