احیای صنعت گردشگری جمهوری بلاروس

بخش گردشگری بلاروس در سال 2020 مثبت 8.6 درصد رشد کرده و بر اساس پیش‌بینی‌ها می‌بایست در سال 2023 نیز مثبت 3.7 درصد رشد نموده باشد.در مجموع، در سال گذشته تعداد خارجی‌هایی که به عنوان توریست به بلاروس سفر کرده اند 4.9 میلیون نفر بوده است.

صنعت گردشگری به عنوان یکی از متنوع‌ترین و گسترده‌تری صنایع در جهان، در بسیاری از کشورهای دنیا مهمترین منبع درآمد و محلی برای ایجاد فرصت‌های شغلی به شمار می‌آید. این صنعت که از آن به عنوان موتور توسعه نام برده می‌شود و به لحاظ ابعاد اجتماعی و اقتصادی از اهمیتی فوق‌العاده برخودار است، در دهه‌های اخیر مورد توجه روزافزون دولت‌ها قرار گرفته و اکنون به یکی از پایه‌های اصلی اقتصادی جهانی بدل شده است. در حقیقت صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع عمده دارای رشد سریع در توسعه اقتصادی جهان با ایجاد بالاترین میزان ارزش افزوده به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند سایر فعالیتهای اقتصادی و فرهنگی را تحت تأثیر قراردهد.

بر اساس رتبه‌بندی موسسات بین‌المللی، صنعت گردشگری از منظر درآمدزایی جزو ده صنعت برتر جهانی به شمار می‌آید.[1] این صنعت در دهه‌های گذشته رشد مستمری را شاهد بوده (به جز دوره همه‌گیری کرونا) و به مرور سهم خود را از میزان درآمد ناخالص داخلی کشورها افزایش داده است. بر اساس آمارهای مراکز بین‌المللی، سهم این صنعت از تولید ناخالص داخلی جهانی در سال 2023 به 7.6 درصد رسیده است.[2]

بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، 8 کشور اول جهان در کسب بالاترین درآمد گردشگری سال 2023 عبارتند از: ایالات متحده آمریکا (175 میلیارد دلار)، اسپانیا (92میلیارد دلار)، بریتانیا ( 74 میلیارد دلار)، فرانسه (64 میلیارد دلار)،ایتالیا ( 56 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (52 میلیارد دلار) و ترکیه (49 میلیارد دلار).

به صورت خلاصه باید اشاره کرد که صنعت گردشگری امروزه به بخشی غیرقابل چشم‌پوشی در اقتصاد جهانی بدل شده است. از این منظر تقویت همکاری‌ها و مراودات در حوزه گردشگری در روابط دوجانبه کشورمان با شرکای بین‌المللی از جمله بلاروس، توجهی ویژه می‌طلبد.

احیای صنعت گردشگری بلاروس در دوران پساکرونا
صنعت گردشگری در اصل بر تردد میان کشورها مبتنی است، طبیعتا از جمله صنایعی بود که به واسطه همه‌گیری کرونا بیشترین آسیب را شاهد بود. با پایان همه‌گیری، در طول دو سال گذشته این صنعت در مسیر احیا قرار گرفته و بسیاری از کشورها برنامه‌هایی را برای جبران درآمد از دست‌رفته دوران کرونا در پیش گرفته‌اند. بلاروس از جمله کشورهایی است که تقویت بخش گردشگری در دوران پس از کرونا را به شکلی جدی دنبال کرده است. بر اساس آمارهای شورای جهانی گردشگری و سفر[3]، در حالی که در سال 2020 بخش گردشگری بلاروس به واسطه کرونا رشد منفی 17.5 درصدی را جبران کرده، با پایان کرونا رشد مثبت این بخش از سر گرفته شده است. بر این اساس، بخش گردشگری بلاروس در سال 2020 مثبت 8.6 درصد رشد کرده و بر اساس پیش‌بینی‌ها می‌بایست در سال 2023 نیز مثبت 3.7 درصد رشد نموده باشد.

همزمان، روند سفر گردشگران بلاروسی به خارج از کشور نیز از سر گرفته شده و اکنون سالانه صدها هزار گردشگر بلاروسی به مقاصد مختلف بین‌المللی سفر می‌نمایند.

«ایرینا ورونویچ» مدیر بخش گردشگری وزارت ورزش و گردشگری جمهوری بلاروس در مصاحبه با خبرگزاری «بلتا» بیان کرده که در سال 2023 روسیه محبوب‌ترین مقصد در میان گردشگران بلاروس بوده است. به گفته وی، وزارت ورزش و گردشگری بلاروس با وزارت گردشگری روسیه تفاهم نامه‌ها و موافقت نامه‌هایی را جهت تقویت بیش از پیش همکاری‌ها در حوزه گردشگری منعقد نموده‌اند. نکته قابل توجه آنکه در سال‌های اخیر، خصوصا پس از جنگ اوکراین، کشورهای غرب و شرق آسیا بیش از پیش مورد توجه گردشگران بلاروسی قرار گرفته‌اند. در همین چارچوب، در سال 2023 میان بلاروس با چین و هند پروازهای مستقیم راه‌اندازی شد. ورونویچ نیز در مصاحبه خود بر اهمیت تعامل بیشتر، اجرایی شدن تفاهم‌نامه‌های امضا شده با آژانس‌های چینی و هندی تأکید و عنوان کرده است که «مردم بلاروس در مورد مقاصد آسیایی بسیار کنجکاو هستند، زیرا این کشورها تاریخ و فرهنگ کاملاً متفاوتی دارند که باعث ایجاد رغبت و انگیزه برای دیدن این مقاصد می‌گردد».

نکته قابل توجه دیگر آنکه به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر مقاصد گردشگران بلاروسی تنوع بیشتری پیدا کرده است. بر اساس آمار شورای جهانی گردشگری و سفر (که بر خلاف آمار اعلامی دولت بلاروس، روسیه را در میان 5 مقصد نخست گردشگران بلاروسی قرار نداده است)، در حالی که در سال 2019، پنج کشور مقصد 86 درصد از گردشگران بلاروسی بوده‌اند، اکنون سهم پنج کشور نخست، به 75 درصد کاهش یافته است.

 

به گزارش رسانه‌ها و سایت وزرات گردشگری بلاروس در سال گذشته 385 هزار نفر از ساکنان بلاروس بصورت گردشگری سازمان‌یافته (در قالب تورهای گردشگری) به خارج از کشور سفر داشته‌اند. در میان این گروه از گردشگران، ترکیه، روسیه، مصر، امارات متحده عربی و گرجستان، پنج مقصد اصلی گردشگری سازمان‌یافته از بلاروس بوده‌اند. بر اساس این آمار، در سال گذشته به طور متوسط، هر گردشگر معمولی بلاروس هشت روز را در یک سفر توریستی سپری کرده است. آمار تفکیکی گردشگران بلاروسی که در قالب تورهای گردشگری به این کشورها سفر کرده‌اند، به ترتیب زیر است:

• ترکیه: 104 هزار نفر
• روسیه :78 هزار نفر
• مصر : 60 هزارنفر
• امارات متحده عربی: 500 هزار نفر
• گرجستان :21 هزار نفر

در این فهرست، گردشگرانی که بدون تور یا از طریق آژانس سفر کرده اند، درج نشده است. در مجموع، در سال گذشته حدود 3.9 میلیون شهروند بلاروسی برای مقاصد گردشگری این کشور را ترک کرده‌اند که عموم سفرها از طریق مرز زمینی یا هوایی به روسیه بوده است. در عین حال، تعداد خارجی‌هایی که به عنوان توریست به بلاروس آمده اند، 4.9 میلیون نفر است.

چنانکه مشاهده می‌شود، در میان پنج مقصد نخست تورهای گردشگری بلاروسی، سه کشور (ترکیه، مصر و امارات عربی متحده) از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هستند، که همین امر گواهی بر علاقه مندی ویژه شهروندان بلاروسی به این منطقه است. 

 

[1] https://www.ibisworld.com/global/industry-trends/biggest-industries-by-revenue/

[2] https://www.statista.com/topics/962/global-tourism/

[3] World Travel and Tourism Council (WTTC)