اخبار اقتصادی عربستان سعودی - جده

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی عربستان سعودی در هفته چهارم خرداد ماه 1403 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

پیوستن ریاض به پروژه ارز دیجیتال چینی  

خبرگزاری رویترز هفته پیش با انتشار یک خبر جنجالی با بازتابی گسترده در فضای مجازی و دیدگاه‌ها و تحلیل‌های متعدد از سوی کارشناسان اقتصادی؛ گزارش داد: عربستان سعودی به پروژه فرامرزی ارز دیجیتال MBridge با رهبری چین و «بانک تسویه بین‌المللی» (BIS) ملحق شده است که این اقدام می‌تواند گام دیگری به سوی کاهش تجارت جهانی نفت با «دلار» امریکا باشد. به نوشته این خبرگزاری پروژه MBridge با هدف جایگزینی «یوان» به جای دلار و فراهم‌کردن امکان معامله شرکت‌ها با یوان دیجیتال و تسهیل تسویه حساب معاملات شرکت‌های بزرگ جهان پایه‌گذاری شده است.

عدم‌تمدید قرارداد پنجاه‌ساله «پترودلار» از سوی سعودی

به دنبال انتشار خبر هفته پیش خبرگزاری رویترز مبنی بر پیوستن عربستان سعودی به پروژه ارز دیجیتال چینی که تحلیل‌های متعددی در فضای مجازی و محافل اقتصادی، پولی و بانکی در پی داشت، «بیزینس استاندارد»، با اشاره به این خبر نوشت قرارداد پنجاه‌ساله پترودلار میان سعودی و ایالات متحده امریکا که در سال 1974 میلادی بین دو کشور به توافق رسیده بود، بعد از نیم قرن بالاخره روز یکشنبه 9 ژوئن 2024 به زمان انقضاء خود رسید. بیزینس استاندارد در ادامه انتشار این خبر نوشت توافق پترودلار در حالی خاتمه یافت که مقامات ریاض آن را تمدید نکرده است. این تصمیم می‌تواند به تغییر پارادایم اقتصاد جهانی منجر شود زیرا تاکنون نفت بر پایه «دلار» ارزش‌گذاری شده است. عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت جهان در شرایطی که این قرارداد را تمدید نکرده است می‌تواند نفت، فرآورده‌های نفتی و دیگر کالاهای تولیدی خود را بر پایه ارز دیجیتال یا ارزهای دیگر نظیر «یوآن» و «یورو» ارزش‌گذاری کند. این گزارش با اشاره به فعالیت‌های اخیر سعودی برای مشارکت در برنامه ام‌بریج(mBridge)  که ایجاد یک سکوی مبتنی بر ارزهای دیجیتال چند بانکی را دنبال می‌کند، تاکید کرد پس از فروپاشی نظام «برتون وودز» در اقتصاد جهانی که به‌دنبال گره‌زدن نرخ ثابت مبادله ارز با طلا بود، امریکا در سال 1974 با سعودی توافق کرد تا نفت بر پایه دلار ارزش‌گذاری شود. به‌این‌ترتیب ازآنجا که نفت به دلار امریکا قیمت‌گذاری شد، پترودلار به افزایش ارزش دلار به‌عنوان پول رایج در جهان کمک کرد زیرا عربستان سعودی و کشورهای عربی همراهش بیشترین نفت جهان را صادر می‌کردند. لازم به ذکر است تا این لحظه مقامات ریاض هیچ واکنشی نسبت به این خبر-رد یا تائید خبر- از خود نشان نداده اند.

نرخ تورم عربستان سعودی در ماه می

به گزارش خبرگزاری سعودی الاقتصادیه، تورم در عربستان سعودی در ماه می‌برای سومین ماه متوالی ۱.۶ درصد اعلام شد. این گزارش شهرهای مختلف کشور را از نظر این شاخص بررسی کرده است.  تحلیلگران اقتصادی می‎‌گویند نرخ تورم در عربستان در ماه می در نتیجه افزایش اجاره بهای مسکن بود که عامل اصلی تورم برای بیست و هفتمین ماه متوالی است. همچنین قیمت مواد غذایی و آشامیدنی نیز افزایش یافته در حالی که قیمت حمل و نقل با کاهش روبرو بوده است.  افزایش اجاره بهای مسکن همراه با افزایش تقاضا برای آن، تا حدی ناشی از تاسیس دفاتر منطقه‎‌ای شرکت‎‌های بین‌‎المللی در عربستان و نیاز کارمندان آن‌ها به مسکن بوده است. این گزارش نشان می‌دهد هشت شهر از ۱۶ شهر بزرگ عربستان سعودی، در ماه می تحت تاثیر دو عامل اصلی اجاره مسکن و غذا، کاهش نرخ تورم را ثبت کردند. ضمنا «سازمان آمار» سعودی، علت تغییر نرخ تورم سعودی در ماه مه نسبت به ماه گذشته را ناشی از تغییرات قیمت مسکن عنوان کرد. بر اساس این گزارش، هزینه‌های مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها در ماه مه افزایش 0.4 درصدی را نشان می‌دهد. هزینه‌های مواد خوراکی و نوشیدنی نیز 0.7 درصد افزایش داشته است. علاوه بر این، هزینه‌ رستوران‌ها و هتل‌ها 0.2 درصد و هزینه‌ کالاها و خدمات شخصی نیز 0.1 درصد افزایش یافت. از طرفی، قیمت پوشاک و کفش نسبت به ماه قبل 0.6 درصد و هزینه حمل‌و‌نقل نیز 0.4 درصد کاهش داشت.

سفر وزیر صنعت و معدن عربستان به شیلی برای بررسی سرمایه‌گذاری در حوزه لیتیوم

روزنامه سعودی «عکاظ» و همچنین دولت شیلی اعلام کردند که بندر الخریف، وزیر صنعت و معدن عربستان در ماه ژوئیه به این کشور سفر می‌کند. الخریف قرار است در این سفر با اوروا ولیامز، وزیر معدن شیلی دیدار و رایزنی کند. وزیر صنعت و معدن عربستان پیشتر در مصاحبه ای گفته بود که عربستان به تهیه فلز لیتیوم از خارج کشور اهتمام دارد و به دنبال استفاده از آن در بخش خودروهای برقی است. هنوز موعد دقیق سفر وزیر صنعت و معدن عربستان مشخص نیست. پیشتر یک منبع دولتی به رویترز گفته بود که وزیر عربستانی درباره امکان سرمایه گذاری‌های در زمینه استخراج لیتیوم با همتای خود رایزنی خواهد کرد. شیلی دومین تولید کننده بزرگ لیتیوم در جهان است و این فلز در باطری‌های خودروهای برقی استفاده می‌شود.

دو شرکت سعودی در پی خرید 37.6 درصد سهام فرودگاه هیترو

شرکت‌های عربستانی «سرمایه گذاری عمومی عربستان» و «أردیان» 37 درصد از سهام فرودگاه هیترو لندن را خریداری خواهند کرد تا در کنار شرکت اسپانیایی «فروویال»، بزرگ‌ترین سهامدار این فرودگاه قرار گیرند. صندوق دولتی عربستان سعودی و شرکت سهامی خاص «أردیان» پیشنهاد خرید 37.6 درصد از فرودگاه هیترو لندن را به مبلغ حدود 4.26 میلیارد دلار ارائه کرده‌اند که این امر می‌تواند تعهد این دو شرکت را به عرضه خدمات در یکی از مراکز مسافرتی در لندن، پس از پیوستن دیگر سهامداران به شرکت فروویال افزایش دهد. براساس بیانیه شرکت اسپانیایی فِروویال، بزرگترین سهامدار حال حاضر فرودگاه هیترو، این شرکت قرارداد اصلاح شده را پذیرفته است و طبق آن شرکت أردیان مستقر در پاریس، سهمی معادل 22.6 درصد از فرودگاه هیترو را خریداری خواهد کرد در حالی که صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان نیز مالک 15 درصد از سهام این فرودگاه خواهد شد و طبق اطلاعاتی که منتشر شده است، فروویال همچنان 25.5  درصد از سهام فرودگاه را در اختیار خود خواهد داشت.

رشد منفی اقتصاد عربستان سعودی

سازمان آمار عربستان یکشنبه (9 ژوئن) اعلام کرد که تولید ناخالص داخلی عربستان در سه ماه اول سال جاری کاهش 1.7 درصدی داشته است.  بر اساس داده‌های سازمان آمار عربستان، در مقیاس سالانه، درآمدهای نفتی این کشور 11.2 درصد کاهش و درآمدهای غیرنفتی آن 3.4 درصد افزایش یافته است.  کاهش فعالیت‌های نفتی عربستان به طور عمده به کاهش داوطلبانه تولید نفت به میزان روزانه 1.65 میلیون بشکه که در نوامبر 2023 اعلام شده است، بازمی‌گردد. بر اساس آمار و ارقام سازمان آمار عربستان اقتصاد این کشور در سال 2023 بر خلاف پیش‌بینی‌های دولت درباره رشد 0.03 درصدی، کاهش 0.9 درصدی داشته است. محمد الجدعان وزیر امور دارایی عربستان در اکتبر سال گذشته 2023 تصریح کرده بود که عربستان بر آمار و ارقام تولید ناخالص داخلی تمرکز نمی‌کند بلکه تمرکز این کشور بر توسعه بخش غیرنفتی و هدف خود در تنوع بخشیدن به اقتصاد بر اساس چشم انداز 2030 است.

جایگاه عربستان در شاخص رقابت جهان  در سال 2024

مرکز «رقابت جهان» در مؤسسه بین‌المللی توسعه مدیریت (IMD) گزارش خود از شاخص رقابت جهان برای سال 2024 را منتشر کرد. در این گزارش عربستان سعودی با یک رتبه رشد نسبت به سال 2023 در میان 67 کشور جایگاه شانزدهم را به دست آورد. بر اساس داده‌های این گزارش، سعودی در سیاست‌های مالیاتی جایگاه نهم، در نگرش‌ها و ارزش‌های بهره‌وری کسب‌وکار جایگاه چهارم، در زیرساخت‌های اساسی جایگاه نهم و در بازار کار جایگاه پنجم را به دست آورده است. بااین‌حال این کشور در چارچوب اجتماعی کارایی دولت جایگاه چهل‌وششم، در زیرساخت بهداشت و محیط‌زیست جایگاه چهل‌وهشتم، در زیرساخت آموزشی و علمی جایگاه سی‌وهشتم و در تجارت بین‌الملل جایگاه سی‌ودوم را کسب کرده است.

بازار ۲۱۳ میلیون دلاری شماغ در عربستان

بر اساس آنچه سعد العجلان، مدیر بازاریابی شماغ در مصاحبه با خبرگزاری الاقتصادیه گفت، اندازه بازار شماغ یا چفیه عربی در عربستان سعودی سالانه حدود ۸۰۰ میلیون ریال سعودی (۲۱۳.۲ میلیون دلار) برآورد شده است. نام چفیه عربی در هر کشوری متفاوت است، در شبه جزیره عربستان، اردن و عراق، به آن «شماغ» می‌گویند، در حالی که در فلسطین، آن را «الکوفیه» یا «الحطه» می‌نامند. در امارات، کویت، یمن، بحرین و قطر هم «الغتره» نام دارد. العجلان با بیان این که افزایش سالانه تقاضا برای خرید «شماغ» ۵ درصد است، پیش‌بینی کرد حجم بازار این کالا تا سال ۲۰۳۰ به بیش از یک میلیارد ریال سعودی معادل 266 میلیون دلار برسد، او خاطرنشان کرد: میزان «شماغ» وارداتی به ۸۷.۵ درصد از کل محصول موجود در بازار می‎‌رسد.

کاهش مالیات بر اوراق قرضه شرکتی عربستان؛ برای جذب سرمایه‎گذاران خارجی‎

به گزارش تارنمای بلومبرگ، دولت عربستان سعودی مجموعه‌ اقداماتی را برای حمایت از بازار بدهی خود انجام می‎دهد که یکی از آنها کاهش مالیات بر اوراق قرضه شرکت‌های سعودی برای سرمایه گذاران خارجی است تا این اوراق را برای این عده جذاب‌تر از قبل نماید.

برگزاری همایش سرمایه‎‌گذاری عربستان در برزیل

صندوق سرمایه‎‌گذاری عمومی عربستان یک همایش سرمایه‎‌گذاری در شهر ریودوژانیرو برزیل با موضوع آمریکای لاتین برگزار کرد. به گزارش روزنامه سعودی «اقتصاد الشرق»، این همایش اولین در نوع خود است و توسط یک موسسه تحت حمایت صندوق سرمایه‌‎گذاری عمومی عربستان برگزار ‎‌شد که دارایی‌های آن تقریباً یک تریلیون دلار است. این رویداد؛ لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل، فرناندو حداد، وزیر دارایی برزیل، و مقامات سعودی از جمله یاسر الرمیان، رئیس صندوق، را گرد هم ‌آورد. مارسلو کلر، میلیاردر معروف، نیز به همراه مدیران ارشد شرکت‎‌های برزیلی از جمله شرکت معدنی Vale SA، شرکت فرآوری گوشت JBS SA و غول بانکداری دیجیتال، Nu Holdings Ltd، در این کنفرانس شرکت کردند. این روزنامه اشاره کرد که شرکت برزیلی «BRF SA»، یکی از بزرگترین تامین کنندگان مرغ در جهان، در حال آماده شدن برای معرفی یک کارخانه جدید در عربستان سعودی است که احتمالاً برای اولین بار مرغ را به صورت محلی تولید خواهد کرد. شرکت هواپیماسازی برزیلی «Embraer» هم برای کمک به توسعه صنعت هواپیماسازی خود با عربستان قرارداد همکاری امضا کرده است. لازم به ذکر است که عربستان سعودی به دنبال جذب حدود ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‎‌گذاری خارجی در سال است و تلاش‌‎های هماهنگی در این جهت انجام می‌‎دهد، از جمله تخصیص حدود ۶۰ درصد از سهام «آرامکو» برای فروش به ارزش ۱۱.۲ میلیارد دلار به سرمایه‎‌گذاران خارجی. مقامات سعودی اخیراً تورهای جهانی مختلفی را به مقصد نیویورک، ژاپن و هنگ کنگ برای معرفی این کشور به عنوان یک مقصد سرمایه‌‎گذاری جذاب برگزار کرده‎‌اند.

ترجیح سعودی‌ها به خرید مواد غذایی با بسته‌بندی قابل بازیافت

"اخبار 24" با بررسی داده‌های گزارش اخیر مؤسسه بین‌المللی «تترا پَک (Tetra Pak) فعال در زمینه محیط‌زیست از بسته‌بندی پایدار (Sustainable packaging) نوشت، 25% از مصرف‌کنندگان در عربستان سعودی ترجیح می دهند محصولات غذایی را با بسته‌بندی قابل بازیافت خریداری کنند. داده‌های این گزارش نشان می‌دهد که 63% از ساکنان سعودی ظروف پلاستیکی مواد غذایی را برای بازیافت مرتب می‌کنند. 64% از ساکنان نسبت به مسائل زیست‌محیطی نگران هستند. 80% از ساکنان نیز تأکید دارند، اگر شرکتی به مسائل زیست‌محیطی اهمیت دهد، خرید از محصولات آن شرکت را افزایش خواهند داد.

قرارداد بازسازی، راه‌اندازی و نگهداری دو تصفیه‌خانه فاضلاب

سازمان ملی آب سعودی با انتشار اطلاعیه ای خبر داد، این شرکت قراردادی 15 ساله به قیمت بیش از 555 میلیون ریال سعودی و به‌منظور بازسازی، راه‌اندازی و نگهداری دو تصفیه‌خانه فاضلاب در شهرستان «طائف» با شرکت اسپانیایی «آگواس دی والنسیا» امضا کرده است.