افزایش ظرفیت صادرات غلات از بنادر دریایی استان آستراخان

در آستانه پایان سال 2023 میلادی، نهادها و موسسات مالی – آماری دولت محلی آستراخان در زمینه‌های مرتبط با صادرات غلات و نهاده‌های دامی‌ به کشورهای ساحلی دریای خزر، آمارهای ذیل را ارائه داده اند:

در بازه زمانی از ماه ژانویه لغایت ماه اوت سال 2023 (شش ماهه اول سال) میزان صادرات غلات و نهاده‌های دامی از بنادر دریایی استان آستراخان نسبت به دوره مشابه سال گذشته دو برابر رشد داشته و به 1.7 میلیون تن رسید. اداره سازمان نظارت بر محصولات کشاورزی - که استان‌های واقع در جنوب روسیه شامل راستوف، ولگاگراد، آستراخان و جمهوری کالمیکیا را تحت پوشش دارد - در این بازه زمانی بیش از 1 هزار گواهی بهداشت صادراتی را در آمار خود به ثبت رسانده است.

 در گزارش نهاد فوق الذکر به جزئیات بیشتر و به تفکیک کالاها در هر ماه اشاره گردیده است: در ماه اوت سال 2023 مقدار 284 هزار تن انواع غلات و نهاده‌های دامی از مبدا بنادر استان آستراخان به کشورهای ایران، قزاقستان و ترکمنستان صادرات انجام شده است. اقلام اصلی غلات شامل : ذرت دامی(149 هزار تن)، جو (124.9 هزار تن)، گندم غذایی (7.6 هزار تن)، نخود (809 تن)، کنجاله کلزا (1.6 هزار تن)، عدس خشک شده (171 تن)، برنج (60 تن) و آرد گندم (20 تن).

اداره سازمان نظارت بر محصولات کشاورزی آستراخان بیش از 170 گواهی بهداشت برای این محموله‌های صادراتی را تنظیم و صادر نمود. بنا به گزارش منتشره در حال حاضر ترکمنستان مذاکرات حمل ترانزیتی غلات از مناطق جنوبی روسیه به کشورهای خلیج فارس از طریق بندر ترکمنباشی را آغاز نموده است بطوریکه در ماه اوت سال جاری میلادی بیش از 12 هزار تن غلات از استان آستراخان به مقصد بندر ترکمنباشی بارگیری و تخلیه گردیده است.

این وضعیت در ماه سپتامبر 2023 (شهریور – مهر 1402) با اندکی کاهش به 240 هزار تن رسید. گزارش اداره سازمان نظارت بر محصولات کشاورزی ( در استان‌های راستوف، ولگاگراد، آستراخان و جمهوری کالمیکیا ) حاکی است که در این بازه زمانی بیش از هزار گواهی بهداشت  صادر و مقصد اصلی غلات مذکور کشورهای ایران و ترکمنستان بود. در ماه اوت سال 2023 از استان آستراخان به بندر ترکمنباشی 12 هزار تن غلات صادر گردید.

 جزئیات اقلام اصلی صادراتی غلات در ماه سپتامبر به شرح ذیل است : ذرت (113.3 هزار تن)، جو (124.4 هزار تن)، گندم غذایی (2.7 هزار تن)، کنجاله کلزا (8.1 هزار تن) و آرد گندم (84 تن). این سازمان 124 گواهی بهداشت برای این محموله‌های صادراتی را تنظیم و صادر نمود.

بر اساس گزارش سازمان نظارتی فوق الذکر وضعیت صادرات انواع غلات در ماه اکتبر سال جاری  به 330 هزار تن رسید. ذرت دامی، جو، آرد، کنجاله و مالت به کشورهای ایران، ترکمنستان و قزاقستان صادر گردید. ذرت دامی (273.8 هزار تن)، جو دامی (61 هزار تن)، گندم خوراکی (2.3 هزار تن)، کنجاله سویا (820 تن)، آرد گندم (90 تن)، برنج (840 تن) و مالت جو (500 تن) به عنوان اقلام اصلی صادرات غلات بوده است. طی سال 2023 کارشناسان این سازمان بر صادرات بیش از 2.3 میلیون غلات نظارت داشتند و بیش از 1.3 گواهی را صادر نمودند.

وضعیت در ماه نوامبر 2023 بیش از 520 هزار تن غلات و محصولات فرآوری آن به کشورهای قزاقستان، قرقیزستان و ایران صادر گردید. 469.5 هزار تن ذرت دامی، 57.3 هزار تن جو دامی، 39.8 هزار تن سبوس گندم، 78 تن آرد گندم، 367.8 هزار تن برنج و 1.2 میلیون تن دانه ارزن صادر گردید.

اضافه می نماید زیرساخت های بندری روسیه مجموعا توانایی بارگیری و تخلیه 80 میلیون تن غلات در سال با محوریت صادرات به میزان  60 میلیون تن ( و واردات 20 میلیون تن) را دارد.  نقطه ضعف حمل و نقل غلات روسیه، گردش پایین واگن‌های ریلی است و به همین دلیل واگن‌های حامل غلات از 30 تا 50 روز متوقف می‌باشند و عملاً به انبارهای چرخ‌دار متحرک تبدیل می‌شوند. حمل غلات با حمل و نقل جاده ای با مشکل قیمت گرانتر و عدم امکان بارگیری کامل تریلر های حامل غلات به دلیل ضعف سیستم کنترل وزن مواجه می‌باشند.

1-  بر اساس نتایج آمار نه ماه سال جاری میلادی، حجم کلی مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و استان آستراخان(از لحاظ وزنی) با رشد 15 درصدی به 3.5 میلیون تن رسیده است. صادرات کالا به میزان 10 درصد و واردات آن به میزان 40 درصد ( از نظر حجمی ) رشد داشته است. ترکیب اقلام صادراتی از آستراخان به ایران شامل: غلات و نهاده‌های دامی ، انواع چوب ، روغن‌های خوراکی و فلز هستند. همچنین امکان حمل و جابجایی کالاها از هند، چین و امارات متحده عربی از طریق خاک ایران و کریدور «شمال- جنوب» به استان آستراخان فراهم گردیده است . بر اساس آمار مقامات دولتی استان آستراخان، طی 11 ماه اخیر سال 2023 میزان بارگیری و تخلیه غلات 2.5 برابر افزایش یافته و 90 درصد کالاهایی که از طریق بنادر آستراخان بارگیری می‌گردد به مقصد ایران است. 

2- فدراسیون روسیه دارای 5 پایانه بزرگ حمل و نقل بنادر دریایی می‌باشد که سهم هریک از آنها از لحاظ ظرفیت بارگیری عبارتند از: بنادر واقع در حوره بالتیک 30% ، بنادر خاور دور : 27% ، بنادر قطب شمال : 12% ، بنادر دریای سیاه و آزوف 31%  و بنادر واقع در  دریای خزر ( آستراخان ، اولیا  و ماخاچ قلعه کمتر از یک درصد (0.7% ) می‌باشد. ظرفیت بالقوه پایانه‌های واقع در دریای خزر روسیه حدود 18میلیون تن بار در سال است که در سال 2022 میزان عملیاتی گردش بار بنادر فوق الاشاره با افزایش 14 درصدی نسبت به سال گذشته به 3 میلیون تن و در سالجاری میلادی این رقم به 4 میلیون تن رسید. بارگیری و تخلیه تجهیزات، کانتینر، سیمان، غلات و روغن‌های خوراکی نیز افزایش یافته است. همچنین بارگیری و تخلیه کالاهای وارداتی در حال رشد می‌باشد. غلات 52.1 درصد ، مواد غذایی 19 درصد، چوب 10.9 درصد، سیمان 7.2 درصد و کانتینر 2.9 درصد مهمترین محصولات وارداتی و صادراتی از / به بنادر استان آستراخان را به خود اختصاص داده است.

منابع: https://portnews.ru/news/352888/

https://portnews.ru/news/353338/