روند سرمایه گذاری خارجی در گرجستان
اولین سال موفق گرجستان در جذب سرمایه خارجی پس از فروپاشی شوروی و کسب استقلال مربوط به سال 2006 می‌شود. مجموع سرمایه گذاری خارجی در این سال با افزایش 157 درصدی به 1.17 میلیارد دلار رسید. طی پنج سال یعنی تا سال 2011 مجموع سرمایه گذاری خارجی به بیش از 6.044 میلیارد دلار افزایش یافت.در دوره 10 ساله 2011 تا 2021 نیز مجموع سرمایه گذاری‌های خارجی به بیش از 13.66 میلیارد دلار (متوسط سالیانه 1.36 میلیارد دلار) رسید.
میانگین 1.36 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی سالانه در گرجستان رقمی بسیار نزدیک به حداقل 1.5 میلیارد دلار برای پویایی اقتصاد میباشد. بدین معناکه بر اساس نظر کارشناسان اقتصادی جذب سالیانه یک و نیم میلیون دلار می‌تواند موجب تحرک موتور اقتصاد گرجستان گردد. لذا جذب این میزان سرمایه گذاری خارجی نقش مهمی در رشد اقتصادی گرجستان ایفا نموده است.
با وقوع بحران اقتصادی ناشی از همه گیری کرونا ویروس در سال 2020، میزان سرمایه گذاری خارجی در گرجستان به رقم 599 میلیون دلار کاهش یافت که کمترین میزان از سال 2006 بود. اما در سال 2021 با جذب 1.24 میلیارد دلار و در سال 2022 با بیش از 2 میلیارد دلار گرجستان توانست بار دیگر روند جذب سرمایه گذاری خارجی را احیا نموده و مجددا موتور رشد اقتصادی را بکار اندازد.
مجموع سرمایه گذاری‌های خارجی در گرجستان از زمان استقلال تا پایان سال 2022 به بیش از 25.5 میلیارد دلار رسیده است. این رقم با توجه به اینکه تا چند سال قبل بودجه کل گرجستان به 5 میلیارد دلار هم نمی رسید برای این کشور بسیار اهمیت داشته و دارد.
بر اساس قوانین گرجستان، چنانچه سود حاصل از سرمایه گذاری اقتصادی مجددا سرمایه گذاری شود از پرداخت مالیات بر درآمد معاف می‌گردد. این قانون موجب تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری مجدد سود حاصل از فعالیت و بازگرداندن سود سرمایه گذاری به چرخه اقتصاد گرجستان و در نتیجه جذب بیشتر سرمایه‌های خارجی شده است.
سرمایه گذاری مستقیم خارجی در 9 ماه از سال 2023
حجم سرمایه گذاری در سه ماهه اول 566.43 میلیون دلار و در سه ماهه دوم برابر با 505.75 میلیون دلار و در سه ماه سوم سال برابر با 316 بوده است. بنابراین کل سرمایه گذاری خارجی در 9 ماه از سال 2023 نزدیک به 1.39 میلیارد دلار بوده است. پیش بینی می‌شود سرمایه گذاری مستقیم خارجی در گرجستان سال 2023 به بیش از 1.5 میلیارد دلار برسد.
مجموع سرمایه گذاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا در این 9 ماه بالغ بر 540 میلیون دلار بوده است که نزدیک به 39 درصد کل سرمایه گذاری خارجی در گرجستان است. از کشورهای غربی که عضو اتحادیه اروپا نمی‌باشند و سرمایه گذاری قابل توجهی در گرجستان داشته اند انگلستان با 188 میلیون دلار جایگاه دوم و امریکا با 166 میلیون دلار جایگاه سوم سرمایه گذاری خارجی در گرجستان طی 9 ماه از سال 2023 را دارا می‌باشند.
بنابراین مجموع سرمایه گذاری کشورهای غربی (اتحادیه اروپا ، انگلیس و امریکا) به بیش از 883 میلیون دلار می رسد که نزدیک به 64 درصد کل سرمایه گذاری در 9 ماه اول سال 2023 است. .
در 9 ماهه 2023 ژاپن نیز 73 میلیون دلار در گرجستان سرمایه گذاری نموده است. روسیه شریک دوم تجاری گرجستان که با تفلیس روابط دیپلماتیک ندارد با سرمایه گذاری 67 میلیون دلاری در جایگاه ششم قرار دارد. چین با 37 میلیون دلار سرمایه گذاری در جایگاه دهم و امارات با 30 میلیون دلار سرمایه گذاری در جایگاه 12 ، رشد قابل توجهی در این شاخص داشته اند.
طرف های پیشرو در سرمایه گذاری مستقیم خارجی در گرجستان در 9 ماه از سال 2023 عبارتند از:
- هلند 342 میلیون دلار
- انگلستان 188
- ترکیه 166
- امریکا 124
- ژاپن 73
- روسیه 67
- چک 58
- مالت 56
- قزاقستان 41
- چین 37
- جزایر مارشال 34
- امارات 30
- سوئیس 26
- دانمارک 27
- اسپانیا 22
- جمهوری آذربایجان 18
- رژیم صهیونیستی 16
- اتریش 13
- آلمان 12
- ارمنستان 11
- فرانسه 9
سرمایه گذاری ایرانیان در گرجستان
بر اساس آمار رسمی، سرمایه گذاری ایرانیان در گرجستان در دوره 30 ساله پس از استقلال تا ابتدای سال 2023 به بیش از 30.461 میلیون دلار می رسد. متوسط سالانه سرمایه گذاری ایرانیان در گرجستان طی دوره 26 ساله از 1996 تا 2022، اندکی بیشتر از یک میلیون دلار بوده و کمتر از 0.11 درصد کل سرمایه گذاری‌های خارجی در گرجستان میباشد.
میزان سرمایه گذاری ایرانیان در 9 ماه از سال 2023 نزدیک به 650 هزار دلار ثبت شده است. بدین ترتیب در پایان سال جاری سرمایه گذاری ایرانیان در گرجستان احتمالا کمتر از یک میلیون دلار خواهد بود. این در حالی است که در سال گذشته این شاخص نزدیک به 3.6 میلیون دلار بوده است. عدم اطمینان از تمدید مجوز اقامت ایرانیان از جمله دلایل اصلی بازدارنده توسعه سرمایه گذاری شهروندان کشورمان در گرجستان است.
شایان ذکر است که خرید ملک مسکونی و یا سپرده گذاری در بانکها در گرجستان به عنوان سرمایه گذاری محسوب نمی‌شود. بلکه سرمایه گذاری‌های صورت گرفته برای اجرا و بهره برداری از طرحهای مشخص ساختمانی، تولیدی و خدماتی به عنوان سرمایه گذاری محسوب می‌گردد. در سالیان اخیر بسیاری از ایرانیان اقدام به خرید ملک در گرجستان نموده اند. بطوری که پس از روسیه شهروندان ایرانی جایگاه دوم را در خرید ملک در گرجستان داشته اند.
حوزه‌های اصلی سرمایه گذاری در گرجستان
در 9 ماه از سال 2023 فعالیت های مالی و بیمه ای، حمل و نقل، اطلاعات و ارتباطات، انرژی، هنر، تفریح و سرگرمی حوزه‌های اصلی سرمایه گذاری در گرجستان بوده اند.
حوزه مالی و بیمه با 80 میلیون دلار 25.4 درصد از کل سرمایه گذاریها، حمل و نقل با 62 میلیون دلار 20 درصد از کل سرمایه گذاریها و ارتباطات و اطلاع رسانی با 41 میلیون دلار 13 درصد از کل سرمایه گذاریها را به خود اختصاص داده اند.
فهرست کشور های سرمایه گذار اصلی و ایران (میلیون دلار) ـ در سالهای 2022 - 2011
|
سال
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
2022
|
مجموع
|
|
انگلستان
|
55
|
94
|
55
|
108
|
198
|
386
|
247
|
179
|
237
|
303
|
604
|
428
|
2894
|
|
جمهوری آذربایجان
|
138
|
59
|
82
|
341
|
542
|
550
|
462
|
247
|
39
|
16-
|
3.5
|
5.59-
|
2542
|
|
هلند
|
242
|
35
|
153
|
374
|
111
|
155
|
367
|
168
|
93
|
207
|
138
|
145
|
2188
|
|
ترکیه
|
76
|
81
|
43
|
63
|
77
|
73
|
256
|
49
|
170
|
80
|
100
|
106
|
1174
|
|
امریکا
|
35
|
20
|
54
|
184
|
19
|
59
|
79
|
102
|
116
|
98.5
|
16.4
|
164
|
948
|
|
لوکزامبورگ
|
43
|
42
|
143
|
110
|
87
|
106
|
101
|
50
|
69
|
23
|
35
|
19
|
828
|
|
چین
|
30
|
70
|
101
|
220
|
67
|
25
|
19
|
76
|
45
|
35-
|
28-
|
108
|
698
|
|
روسیه
|
58
|
22
|
8
|
88
|
52
|
28
|
51
|
70
|
63
|
42
|
76
|
71
|
629
|
|
امارات متحده عربی
|
49
|
25
|
69
|
26
|
36
|
53
|
145
|
30
|
26
|
14-
|
28
|
5-
|
468
|
|
ایران
|
06/1
|
89/0
|
87/1
|
37/1
|
-
|
5/2
|
5.36
|
4.21
|
3.65
|
1.1
|
1.01
|
3.57
|
26.59
|
|
مجموع سرمایه گذاری‌های خارجی
|
1130
|
1023
|
1020
|
1817
|
1729
|
1654
|
1990
|
1351
|
1352
|
599
|
1242
|
2000
|
16907
|