اخبار اقتصادی صربستان
بخش دوم از گزیده اخبار و تحولات اقتصادی صربستان در نیمۀ اول مهر ماه 1402 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.
افزایش هزینه‌های دولت صربستان در سال 2022
با تجزیه و تحلیل نهایی بودجه سال 2022 صربستان، مشخص شد که دولت صربستان 122 میلیارد دینار (بیش از یک میلیارد یورو)، خارج از هزینه‌های معمول بودجه و از محل ذخیره بودجه جاری، هزینه کرده است. پول خرج شده از ذخیره بودجه جاری در سال 2022 عملا دو برابر حداکثر مجاز قانون بودجه صربستان بوده است، زیرا ماده 69 قانون نظام بودجه صربستان حداکثر میزان قابل تخصیص به اندوخته بودجه جاری را تا چهار درصد کل درآمدها و مطالبات حاصل از فروش دارایی‌های غیرمالی سال تعیین کرده است که معادل حدود 60 میلیارد دینار می‌شود، در حالی که دولت بیش از 120 میلیارد دینار هزینه کرده است.
https://www.danas.rs/vesti/ekonomija/fiskalni-savet-nepoznato-kako-je-drzava-potrosila-pola-milijarde-evra-prosle-godine/
نیاز صربستان به نیروی کار
در سال‌های اخیر، تعداد صاحبان مشاغل کوچک در صربستان افزایش یافته است و کمبود نیروی کار به ویژه در بخش‌های پذیرایی، گردشگری و تولید و تحویل مواد غذایی، مشهود است. بیش از 300 هزار صاحب کسب و کار کوچک در صربستان ثبت شده است که به این معنی است که بیش از یک میلیون نفر به طور مستقیم یا غیرمستقیم به این نوع اقتصاد وابسته هستند. این در حالی است که در سال گذشته تعداد صاحبان مشاغل کوچک حدود 6 هزار نفر کاهش یافته است.
تخمین زده می‌شود که در حال حاضر بین 20 هزار تا 25 هزار کمبود کارگر در صنعت مهمان‌داری در صربستان وجود دارد. صربستان برای جبران کمبود کارکنان در صنعت مهمان‌داری، شروع به پذیرش آشپز، پیشخدمت، و سایر کارکنان هتل‌ها از خارج از کشور نموده است و تعداد کارگران خارجی در صربستان در سال‌های اخیر به طور مداوم در حال افزایش بوده است، به طوری که تنها در هشت ماهه اول سال جاری بیش از 32 هزار مجوز کار برای اتباع خارجی صادر شده است، در حالی که در کل سال گذشته در مجموع 35 هزار مجوز کار صادر شده بود.
https://www.vreme.com/vesti/srbiji-nedostaju-radnici-u-trgovini-i-ugostiteljstvu
میانگین حقوق خالص صربستان در جولای
اداره آمار صربستان (RZS) اعلام کرد میانگین حقوق ناخالص در صربستان در جولای 2023 بالغ بر 115664 دینار بوده است و میانگین حقوق خالص (پس از کسر مالیات و بیمه و غیره) نیز به 83781 دینار یا حدود 710 یورو رسیده است. به گفته RZS، میانه حقوق و دستمزد خالص (درآمد خالص نیمی از شاغلین) در جولای 2023 به 64734 دینار رسیده است که بدین معنی است که حقوق خالص نیمی از شاغلین در صربستان، زیر این مقدار بوده است. میانگین حقوق و دستمزد ناخالص و خالص در صربستان در ماه جولای، در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، به صورت اسمی 14.6 درصد و به صورت حقیقی 1.9 درصد افزایش یافته است.
https://bif.rs/2023/09/prosecna-neto-zarada-u-julu-83-781-dinar-medijalna-64-734-dinara
افزایش پرداخت نقدی حقوق
کارشناسان هشدار می‌دهند که تخلفات مالیاتی مختلفی در پرداخت حقوق‌ها انجام می‌شود و برای برخی از کارگران، حداقل دستمزد به حساب بانکی‌شان واریز می‌شود و سپس مابقی به صورت نقدی پرداخت می‌شود. نتایج این نظرسنجی همچنین نشان داد که اکثریت قریب به اتفاق شهروندان صربستان حقوق ماهانه خود را به حساب بانکی خود واریز می‌کنند (79 درصد). از سوی دیگر، از هر ده شهروند یک نفر به صورت نقدی (9 درصد) حقوق دریافت می‌کند. اداره مالیات صربستان می‌گوید که در سال 2022، تعداد 2157 بازرسی و در سال 2023، تعداد 778 بازرسی در مورد سوء استفاده مشکوک مالیات بر حقوق انجام شده است. از 2157 بازرسی انجام شده در سال 2022 در 1695 مورد (78.58 درصد) و از 778 بازرسی انجام شده در سال 2023 در 572 مورد (73.52 درصد) تخلف مشاهده شده است. اداره امور مالیاتی می‌گوید که آنها بازرسی‌ها را در راستای برنامه منظم و سالانه انجام می‌دهند که بر اساس ارزیابی اهمیت مالیاتی و ریسک مالیاتی مؤدی میباشد. برای کاهش تخلفات، بازرسی‌ها باید بیشتر، تصادفی و بدون اطلاع قبلی باشد و سیاست مجازات کارفرمایانی که به صورت نقدی حقوق پرداخت می‌کنند، باید سخت‌تر شود.
https://www.euronews.rs/biznis/biznis-vesti/100829/svaki-deseti-prima-platu-u-gotovini-ili-deo-novca-na-ruke-koliko-ih-je-spremno-da-prijavi-poslodavca-zbog-rada-na-crno/vest
بهبود رتبۀ صربستان در نوآوری
بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) کشورهای سوئیس، سوئد و ایالات متحده، کشورهای پیشرو از نظر نوآوری در جهان هستند، در حالی که صربستان با سرمایه‌گذاری زیاد در نوآوری در رتبه 53 جهان قرار گرفته است. اخیرا شاخص جهانی نوآوری (GII) برای سال 2023 منتشر شد که سطح نوآوری در 132 کشور را بر اساس حدود 80 شاخص از جمله سرمایه‌گذاری، آموزش، کمک‌های دولتی و سرمایه‌گذاری در علم و توسعه محصولات آنلاین مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. اگرچه کشورهای با اقتصاد توسعه‌یافته همچنان در جایگاه‌های برتر قرار دارند، اما این شاخص نشان می‌دهد که در ده سال گذشته، اقتصادهای با تولید ناخالص داخلی متوسط، سریع‌ترین صعود را در رده‌بندی این شاخص داشته‌اند.
رتبه صربستان نسبت به سال گذشته دو پله بهبود یافته است و اکنون مانند سال 2020 در رده 53 قرار دارد. در زیرشاخص‌ها، صربستان از نظر سرمایه‌گذاری در نوآوری رتبه 41 و از نظر عملکرد نوآورانه در رتبه 64 قرار دارد. همچنین صربستان در زمینه زیرساخت رتبه 35، در پیچیدگی بازار رتبۀ 41 و در سرمایه انسانی و تحقیقات رتبۀ 51 را به دست آورده است. بر اساس کارهای خلاقانه، رتبه 92، پیچیدگی تجاری‌سازی رتبه 68 و در نهادها نیز رتبۀ 57 را کسب نموده است.
همچنین در منطقه، اسلوونی در رتبه 33، مجارستان 35، بلغارستان 38، کرواسی 44 و رومانی در رتبه 47 قرار دارند. مقدونیه شمالی در رتبه 54، مونته نگرو 75، بوسنی و هرزگوین 77 و آلبانی نیز در رتبه 83 قرار دارند. در کنار چین که به سرعت در فهرست WIPO صعود کرده است، اندونزی، ترکیه، هند و ویتنام نیز در ده سال گذشته پیشرفت خوبی داشته‌اند. سازمان جهانی مالکیت معنوی بیان می‌کند که 21 کشور، علیرغم اقتصادهای نسبتا توسعه نیافته خود، عملکرد بهتری نسبت به انتظار داشتند که عمدتا کشورهای جنوب صحرای آفریقا، آسیای جنوب شرقی، آسیای شرقی و اقیانوسیه هستند.
https://bif.rs/2023/09/na-kojem-mestu-se-srbija-nalazi-u-svetu-u-inovacijama