بررسی مبادلات تجاری چین و ایران طی شش ماهه اول سال 2023

بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان گمرک چین میزان مبادلات تجاری دو کشور طی شش ماه اول 2023 بالغ بر 7.537 میلیارد دلار گردیده است. صادرات اقلام و کالاهای مختلف ایران به چین طی این دوره بالغ بر 2.2 میلیارد دلار و واردات از چین به رقم 5.329 میلیارد دلار رسیده است.

بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان گمرک چین، میزان مبادلات تجاری چین با جمهوری اسلامی ایران طی شش ماهه اول 2023 بالغ بر 7.537 میلیارد دلار گردیده است. بر اساس آمار مذکور، صادرات اقلام و کالاهای مختلف از کشورمان به چین طی شش ماهه اول سال جاری میلادی بالغ بر 2.2 میلیارد دلار بوده که این رقم نسبت به مدت مشابه در سال 2022 حدود 1.86 میلیارد دلار کاهش یافته است. در مقابل میزان واردات از چین به رقم 5.329 میلیارد دلار رسیده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه در سال 2022 بیش از 1.19 میلیارد دلار افزایش نشان می دهد.

از لحاظ ارزشی حجم کل مبادلات تجاری دو کشور طی شش ماهه اول سال 2023 بالغ بر 667 میلیون دلار نسبت به مدت مشابه در سال 2022 کاهش داشته و تراز مبادلات تجاری ایران و چین بیش از 3.12 میلیارد دلار به نفع طرف چینی گردیده است.

در این خصوص لازم به توضیح است گمرک چین برای اولین بار در سال 2023 میزان واردات نفت خام و میعانات نفتی از کشورمان را عمدتاً به دلیل ملاحظات تحریمی از فهرست اقلام وارداتی و صادراتی خود حذف و آمار واردات نفت از ایران در آمار گمرک این کشور درج نشده است.

شایان ذکر است بر اساس آمار سازمان گمرک چین، میزان کل مبادلات تجارت خارجی چین در سال 2022 با ایران بالغ بر 15.79 میلیارد دلار ( واردات از ایران 6.35 میلیارد دلار و صادرات به ایران 9.44 میلیارد دلار ) گردیده و تراز مبادلات تجاری بیش از 3 میلیارد دلار به نفع طرف چینی می‌باشد.

صادرات ایران به چین

بر اساس آمار گمرک چین طی شش ماهه اول سال جاری میلادی بالغ بر 343 نوع گروه کالایی شامل اقلام و محصولات مختلف به ارزش 2.2 میلیارد دلار از کشورمان به چین صادر گردیده که عمده ترین این اقلام در گروه‌های کالاهایی مختلف به شرح ذیل می‌باشد:

1.محصولات معدنی و فلزی

در سال های اخیر یکی از اقلام مهم صادراتی ایران به چین، محصولات معدنی اعم از گریدهای مختلف کنسانتره و سنگ آهن ، مس و انواع آلیاژها و اقلام فلزی تولید شده از آهن، فولاد، مس، روی، آلومینیوم و ... و همچنین انواع محصولات معدنی نظیر انواع سنگ نمک، آهک، سیمان، سنگ های مرمر، گرانیت و تراورتن بوده است. طی شش ماهه اول سال جاری میلادی مجموع اقلام اصلی صادراتی در این گروه کالایی از کشورمان به چین بالغ بر 1.1 میلیارد دلار گردیده  و صادرات این اقلام در ردیف اول محصولات صادراتی کشورمان به چین قرار گرفته است. لازم به ذکر می‌باشد صادرات این اقلام در سال جاری حدود 718 میلیون دلار نسبت به مدت مشابه در سال 2021 کاهش یافته است.

بر اساس آمار گمرک چین طی شش ماهه اول سال جاری میلادی بالغ بر 75 هزار تن آهن و فولاد به ارزش 25.6 میلیون دلار از کشورمان به چین صادر شده در حالیکه این میزان در مدت مشابه در سال گذشته بیش از 447.5 هزار تن به ارزش 269.5 میلیون دلار بوده است. همچنین طی شش ماهه امسال بالغ بر 32.3 هزار تن مس، انواع آلیاژها و کنسانتره مس به ارزش 25.6 میلیون دلار از ایران به چین صادر گردیده است. این میزان در مدت مشابه در سال گذشته بیش از 60.6 هزار تن به ارزش  592.4 میلیون دلار بوده است. صادرات سایر محصولات معدنی و فلزی از جمله آلومینیوم 54.8 میلیون دلار و روی 2.6 میلیون دلار بوده است.

شایان ذکر است در طول یک سال گذشته ( 2022 ) صادرات برخی از محصولات اصلی معدنی کشورمان از جمله آهن و فولاد به چین بالغ بر 285.3 میلیون دلار، محصولات مسی 793.3 میلیون دلار، محصولات آلومینیومی 133.8 میلیون دلار و سایر محصولات گروه‌های کالایی شامل گوگرد، انواع نمک های معدنی، آهک و سیمان به ارزش 374.4 میلیون دلار به چین صادر شده است.

طی شش ماهه سال جاری میلادی بالغ بر 10.3 هزار تن انواع سنگ های ساختمانی مانند سنگ مرمر ، سنگ تراورتن، گرانیت و سنگ های زینتی از کشورمان به چین به ارزش 2 میلیون دلار صادر شده است. این رقم در کل سال گذشته 401 هزار تن به ارزش 85.5 میلیون دلار بوده است.

همچنین طی شش ماهه اول سال جاری بیش از 210 هزار تن قیر و آسفالت به ارزش 30.8 میلیون دلار هم از ایران به چین صادر شده، این رقم در طول یک سال گذشته (2022) حدود 10.7 هزار تن به ارزش 1.79 میلیون دلار بوده است.

2.محصولات شیمایی و فرآورده‌های پتروشیمی

انواع کالاها، محصولات و فرآورده‌های شیمیایی و پتروشیمی در شش ماهه اول 2023 در ردیف دوم محصولات صادراتی کشورمان به چین قرار داشته و طی این مدت 1.48 میلیون تن انواع محصولات شیمیایی و پتروشیمی از جمله انواع گریدهای مختلف پلی اتیلن، متیل الکل، متانول، اتاندیول، زایلین و بوتادین به ارزش 1 ( یک ) میلیارد دلار از کشورمان به چین صادر شده است. شایان ذکر است طی مدت مشابه در سال 2022 میزان صادرات محصولات شیمیایی و فرآورده‌های پتروشیمی ایران به چین بیش از 2.1 میلیارد دلار بوده است.

لازم به ذکر است محصولات و فرآورده‌های شیمیایی و پتروشیمی در سال 2022 نیز در جایگاه اول اقلام صادراتی ایران به چین قرار داشته و در طول سال 2022 بیش از 4.7 میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی‌به ارزش 3.5 میلیارد دلار از کشورمان به چین صادر شده بود.

3.نفت خام

حسب آمار گمرک چین، در حالیکه در سال 2022 میزان واردات متعارف و رسمی نفت از ایران بالغ بر 780 هزار تن به ارزش 560.6 میلیون دلار بوده است، در سال جاری میلادی میزان خریدهای نفتی چین از ایران به دلیل ملاحظات تحریمی از فهرست اقلام وارداتی از ایران به طور کامل حذف شده است.

4.صادرات انواع فرآورده‌های غذایی، محصولات و اقلام کشاورزی و شیلاتی

طی شش ماهه اول سال 2023 صادرات انواع اقلام و فرآورده‌های مختلف غذایی، کشاورزی و شیلاتی از کشورمان به چین بالغ بر 94.08 میلیون دلار بوده است و این میزان نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بیش از 43.857 میلیون دلار کاهش داشته است. شایان ذکر است در سال 2021 میزان صادرات محصولات غذایی، کشاورزی و شیلاتی ایران به چین بیش از 475.5 میلیون دلار و در سال 2022 این به 243.5 میلیون دلار کاهش یافته بود.

طی شش ماهه اول سال 2023 بالغ بر 19.1 هزار تن انواع ماهی ( عمدتاً ماهی مرکب و مارماهی) و میگو تازه و منجمد به ارزش 54.25 میلیون دلار از ایران به چین صادر گردیده این میزان نسبت به مدت مشابه در شش ماهه 2022 از لحاظ وزنی 5.3 هزار تن و از لحاظ ارزشی 23.9 میلیون دلار کاهش داشته است. شایان ذکر است در یک سال 2022 بالغ بر 42.19 هزار تن انواع ماهی و میگو به ارزش 129.38 میلیون دلار از ایران به چین صادر گردیده بود.

طی شش ماهه سال جاری میلادی بالغ بر 47403 کیلوگرم انواع گل و سرگل زعفران به ارزش 17.39 میلیون دلار به چین صادر شده است که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته از لحاظ وزنی  41808 کیلوگرم و از لحاظ ارزشی 14.9 میلیون دلار افزایش نشان می دهد. در بین سایر اقلام اصلی صادراتی محصولات کشاورزی صادراتی از ایران به چین: 7.11 هزار تن انجیر تازه و خشک به ارزش 10.2 میلیون دلار ، 1011 تن پسته به ارزش 6.22 میلیون دلار و 32.6 تن مغز پسته به ارزشی بالغ بر 975 هزار دلار و  5.15 هزار تن انواع خرمای تازه و خشک به ارزش 2.15 میلیون دلار  و همچنین 1534 تن رب گوجه فرنگی به ارزش 1.8 میلیون دلار نیز به چین صادر شده است. (ارزش مجموع اقلام فوق طی شش ماهه اول سال 2023 بالغ بر14.89 هزار تن به ارزش 38.76 میلیون دلار می‌باشد. )

این ارقام در مدت مشابه در سال 2022 عبارت از: 5595 کیلوگرم زعفران به ارزش 2.46 میلیون دلار، 4.77 هزار تن انجیر تازه و خشک شده به ارزش 6.69 میلیون دلار ، 6898 تن پسته به ارزش 47.4 میلیون دلار به علاوه 34.7 تن مغز پسته به ارزشی بالغ بر 724 هزار دلار و  3.95 هزار تن انواع خرمای تازه و خشک به ارزش 1.6 میلیون دلار بوده است. ( ارزش مجموع اقلام فوق طی شش ماهه اول سال 2022 بالغ بر15.67 هزار تن به ارزش 58.9 میلیون دلار بوده است. )

شایان ذکر است در کل سال 2022 در بین محصولات کشاورزی در سال گذشته میلادی انواع گل و سرگل زعفران به وزن 31551 کیلوگرم و به ارزش 19.97 میلیون دلار بالاترین رقم صادراتی محصولات کشاورزی کشورمان به چین را به خود اختصاص داده و همچنین بالغ بر 11.53 هزار تن انجیر تازه و خشک شده به ارزش 16.39 میلیون دلار، 9.63 هزار تن پسته به ارزش 65.6 میلیون دلار به علاوه 66.7 تن مغز پسته به ارزش 1.58 میلیون دلار و  10.5 هزار تن انواع خرمای تازه و خشک به ارزش 4.52 میلیون دلار به چین صادر گردیده بود. ( ارزش مجموع اقلام فوق طی کل سال 2022 بالغ بر31.7 هزار تن به ارزش 101.1 میلیون دلار بوده است. )

واردات ایران از چین

بر مبنای آمار ارایه شده از سوی گمرک چین، واردات جمهوری اسلامی ایران از این کشور طی شش ماهه اول سال جاری میلادی طیف وسیعی از انواع کالا و محصولات و تجهیزات به ارزشی بالغ  بر 5.329 میلیارد دلار را شامل گردیده است.

بیشترین رقم کالاهای وارداتی ایران از چین طی مدت مذکور شامل تجهیزات و ماشین آلات مکانیکی، الکترونیکی، الکتریکی و برقی و نیروگاهی 2.18 میلیارد دلار و تجهیزات حمل و نقلی عمدتا شامل بدنه خودرو و قطعات یدکی منفصله به ارزش 1.36 میلیارد دلار بوده است. واردات تجهیزات و قطعات خودرو طی مدت شش ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بیش از 580 میلیون دلار افزایش داشته است. شایان ذکر است کل صادرات بخش خودرو در طول سال 2022 از چین به ایران 1.8 میلیارد دلار بوده است.

سایر اقلام وارداتی ایران از چین طی شش ماهه اول سال جاری شامل 3527 قلم از گروه‌های کالاهایی مختلف می‌باشند که برخی از عمده ترین این اقلام عبارتند از:

انواع کالا و تجهیزات صنعتی فلزی 439 میلیون دلار
-انواع محصولات و فرآوردهای شیمیایی، دارویی 295 میلیون دلار
-انواع تایر، کالاها اقلام و محصولات پلاستیکی 262 میلیون دلار
-انواع منسوجات 204 میلیون دلار
-انواع محصولات و تجهیزات صنایع اوپتیک 105 میلیون دلار
-مبلمان، تجهزات و لوازم مختلف اداری و دکوراسیون 102 میلیون دلار
-انواع شیشه و تجهیزات شیشه ای و سرامیک 85 میلیون دلار
-انواع محصولات و اقلام کاغذی 67 میلیون دلار
-محصولات کشاورزی، دانه‌های روغنی و غذایی 48 میلیون دلار
-انواع اسباب بازی، گیم و لوازم ورزشی 28 میلیون دلار

با حذف واردات متعارف و رسمی نفت خام و میعانات نفتی از فهرست اقلام وارداتی و صادراتی از سوی گمرک چین، اقلام و محصولات فلزی و معدنی در جایگاه اول کالاهای صادراتی ایران به چین و پس از آن فرآورده‌های مختلف شیمیایی و محصولات پتروشیمی در ردیف دوم کالاهای صادراتی کشورمان به چین قرار گرفته است.

بر اساس آمار گمرک چین طی شش ماهه اول سال جاری، اقلام و محصولات فلزی و معدنی بالغ بر 50 درصد و اقلام شیمیایی و محصولات پتروشیمی‌بالغ بر 45 درصد از کل صادرات ایران به چین را به خود اختصاص داده است. در مقابل نیز بیش 40 درصد کالاهای وارداتی ایران از چین مربوط به تجهیزات و ماشین آلات مکانیکی، الکترونیکی، الکتریکی و برقی و نیروگاهی و حدود 25 درصد نیز مربوط به واردات تجهیزات حمل و نقلی عمدتا شامل بدنه خودرو و قطعات یدکی منفصله بوده است.

بر اساس آمار گمرک چین طی شش ماهه اول سال جاری میلادی از 1.36 میلیارد دلار واردات مربوط به تجهیزات حمل و نقلی و قطعات خودرو، بیش از 87.29 میلیون دلار مربوط به واردات 129396 دستگاه انواع موتورسیکلت با حجم موتور ( 100، 125، 150 و 200 CC ) و موتورهای برقی بوده است.