اخبار اقتصادی تاجیکستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته چهارم دی ماه 1401 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

افزایش یک میلیارد دلاری تجارت خارجی تاجیکستان در سال 2022

براساس آمار منتشر شده از سوی آژانس آمار تاجیکستان، تجارت خارجی این کشور در سال 2022 با افزایش 15 درصدی نسبت سال 2021 به 7.3 میلیارد دلار رسیده است. ارزش صادرات این کشور طی 2022 2.1 میلیارد دلار و واردات حدود 5.2 میلیارد دلار بوده است. بنابراین موازنه تجاری از 3 میلیارد دلار(منفی)  فراتر رفته است.

41.8  درصد کل صادرات تاجیکستان به محصولات معدنی (سیمان، برق، سنگ معدن، کنسانتره و غیره)، 24.7 فلزات و سنگ‌های گرانبها و نیمه قیمتی، 14.9 درصد فلزات پایه (آلومینیوم) و محصولات تولیدی حاصل شده از آنها، 13 درصد نساجی و محصولات آماده شده از آنها مرتبط بوده است. 19.3 درصد از واردات به محصولات معدنی (محصولات نفتی، گاز مایع، زغال سنگ و غیره)، 11.9 درصد ماشین آلات و تجهیزات، 9.8 درصد فلزات پایه و محصولات از آنها، 9.6 درصد محصولات صنایع شیمیایی، 9.3 درصد کالاهای گیاهی و 8.9 درصد محصولات غذایی آماده اختصاص دارد.

تاجیکستان در سال گذشته میلادی با 110 کشور مختلف جهان داد و ستد داشته است. همچون سالهای  گذشته، روسیه با 22.9 درصد، قزاقستان با 19.7 درصد و چین با 16.6 درصد از کل تجارت خارجی تاجیکستان به عنوان شرکای اصلی تجاری این کشور بوده‌اند. بازارهای هدف اصلی صادرات کالاهای تاجیکی در سال گذشته میلادی قزاقستان (22.6 درصد از کل صادرات)، سوئیس (18.1 درصد از کل صادرات) و چین (17.2 درصد) به شمار می‌روند.

افزایش سه برابری سفر گردشگران خارجی به تاجیکستان

خبرگزاری اسپوتنیک: ورود گردشگران به تاجیکستان در سال 2022 به رقم سال­های قبل از شیوع ویروس کرونا نزدیک و خروج شهروندان این کشور نیز افزایش یافته است.

بازدید تعداد گردشگران خارجی از تاجیکستان در سال 2022 نسبت به سال قبل 3.4 برابر افزایش یافته است. بر اساس اطلاعات آژانس آمار تاجیکستان، کل گردشگری در 12 ماه سال 2022 یک میلیون و 200 هزار نفر بوده است. پیش از این، در سال 2019،  1.3 میلیون خارجی از تاجیکستان بازدید کرده بودند. حدود 97 درصد از بازدیدکنندگان از دو کشور ازبکستان (778 هزار نفر) و روسیه (280 هزار نفر) بوده اند. همچنین گردشگران از قزاقستان، ترکیه، آمریکا، ایران، چین، قرقیزستان، هند و افغانستان به هدف بازدید و گردشگری به تاجیکستان آمده بودند. تعداد شهروندان تاجیکستان که در سال 2022 به خارج سفر کرده اند نیز افزایش یافته و به 2.6 میلیون نفر می­رسد که 2.1 برابر بیشتر از سال 2021 است. کارشناسان گردشگری 3 بخش نیروگاه‌های آبی،  معدن و طبیعت را فرصت مناسب برای توسعه اقتصاد تاجیکستان نام می‌برند.

 

کاهش 50 درصدی قیمت گاز مایع در تاجیکستان

بنا به گزارش خبرگزاری دولتی خاور، در تاجیکستان قیمت گاز طبیعی مایع که یکی از اصلی ترین انواع سوخت به شمار می رود، به 3،8 سامانی در هر لیتر کاهش یافته است. این در حالی است که یک سال پیش یک لیتر این نوع سوخت 8-7 سامانی خریداری می‌شد. مصرف سوخت خودروها به دلیل سرمای شدید و یخبندان در جاده‌ها افزایش یافته است. واردات بیشتر این نوع سوخت قطعا به کاهش قیمت کمک کرده است. هنوز هفته قبل یک لیتر گاز مایع 4.8 سامانی بود.

در تاجیکستان تقاضا برای گاز مایع بیش از هر سوخت دیگری است.  تقاضای روزانه تاجیکستان برای گاز مایع 1.1 هزار تن است. بیش از 60 درصد خودروهای کشور گازسوز هستند، بنابراین افزایش قیمت بلافاصله بازار را تحت تاثیر قرار می دهد. گاز مایع عمدتا از قزاقستان، روسیه، ترکمنستان و ازبکستان وارد تاجیکستان می‌شود.

 

تاجیکستان یکی از تولیدکنندگان پاک‌ترین انرژی برق در جهان است

بنا به گزارش بانک توسعه آسیا، بخش انرژی تاجیکستان در تولید برق یکی از پاک‌ترین کشورهای جهان است که برق با کمترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای تولید می‌شود.  بانک توسعه آسیا گزارش جدیدی در خصوص چشم‌انداز تولید برق در کشورهای آسیای مرکزی، قفقاز، مغولستان، پاکستان و چین منتشر کرد. در این گزارش از بخش انرژی تاجیکستان به عنوان یکی از پاک‌ترین مناطق جهان از نظر انتشار گازهای گلخانه‌ای نام برده شده است. نویسندگان این گزارش اعلام کرده اند نیروگاه‌های برق- آبی ستون فقرات سیستم انرژی تاجیکستان به شمار می‌روند که تقریبا 93 درصد از تولید برق و حدود 90 درصد ظرفیت نصب شده را تشکیل می‌دهد. وابستگی به نیروگاه‌های آبی به دلیل شرایط جغرافیایی این کشور و دسترسی بالای آن به منابع آبی  می‌باشد. تاجیکستان به سرعت تولید زغال سنگ داخلی را افزایش و به 1.7 میلیون تن در سال در سال 2017 رسانده است که تقریبا 10 برابر بیشتر از سال 2010 است.

به نوشته کارشناسان بانک مذکور، مجموع ظرفیت تولید برق نصب شده در این کشور بیش از 6 گیگاوات است و تولید برق از زغال سنگ با ظرفیت حدود 0.7 گیگاوات منحصرا در دوره پاییز و زمستان صورت می‌گیرد. متخصصان بانک مذکور پیش بینی کرده اند که تقاضای انرژی تاجیکستان در سال 2030 با توجه به حجم سرمایه‌گذاری از 3.5 میلیون تن کنونی به 4.1 میلیون تن معادل نفتی می‌رسد. بنابر پیش‌بینی این بانک، نیروگاه‌های برق - آبی تا پایان این دهه از نقش مهمی در سیستم انرژی تاجیکستان برخوردار خواهند بود و سهم تولید زغال سنگ تا سال 2030 به 9تا10 درصد خواهد رسید.

در زمینه مصرف نویسندگان گزارش مذکور اتخاذ تدابیری برای بهبود کارایی در صنعت و بخش مسکن را بسیار مهم می‌دانند و بنابر تاکید آنان، نیازهای سرمایه‌گذاری انرژی تاجیکستان تا سال 2030 بین 4.7 تا 7.6 میلیار دلار برآورد می‌شود. کارشناسان حوزه اقتصاد بانک توسعه آسیا در این گزارش، به دولت تاجیکستان توصیه می‌کنند که اصلاحات در زمینه سیاست‌‌های تعرفه‌‌ای را تکمیل و اتخاذ اقدامات حمایتی از انرژی تجدید پذیر را ادامه و همچنین چارچوب قانونی برای حفظ انرژی از طریق اقدامات بهره ورزی را بهبود بخشد.

بیشترین میزان حقوق پرداختی در ولایت سغد

براساس گزارش خبرگزاری آسیا پلوس: میانگین حقوق و دستمزد در ولایت سغد در سال گذشته(2022)، 14.6 درصد افزایش یافته و برابر با 1601 سامانی بوده است. این رقم در سال گذشته در تاجیکستان 1396 سامانی بوده است. دفتر مرکزی سازمان آمار در ولایت سغد به «آسیا پلوس» اعلام کرد بیشترین حقوق در ولایت  سغد مربوط به حوزه فعالیت مالی است. کارکنان این حوزه در سال 2022 به طور متوسط 4547 سامانی حقوق دریافت کرده اند که 18 درصد بیشتر از مدت مشابه سال 2021 بوده است. حقوق کارکنان صنعت و معدن 3375 سامانی و صنایع تبدیلی 2572 سامانی است که نسبت به سال 2021، 11درصد افزایش داشته است.

کمترین حقوق در ولایت  سغد را کارکنان بخش­های کشاورزی، خدماتی، مدیریتی و پشتیبانی دریافت می‌کنند. حقوق کارگران کشاورزی در سال 2022 با افزایش 12.4 درصدی به 794 سامانی رسید. حقوق کارکنان مدیریت و پشتیبانی 846 سامانی بوده و حقوق کارگران هتل و رستوران شامل 801 سامانی است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 2.2 درصد افزایش یافته است.

شایان ذکر است متوسط دستمزد اسمی در جمهوری تاجیکستان در اکتبرسال 2022، 1858 سامانی و حداقل دستمزد 600 سامانی بوده است. کارمندان بخش مالی و بیمه بیشترین حقوق را در سطح کشور دریافت می‌کنند که 5510 سامانی است. کارمندان بخش های کشاورزی، جنگلداری و شیلات کمترین دستمزد را در کشور دریافت می­کنند که کمتر از هزار سامانی است.

 

 امضای 4 موافقتنامه کمک مالی بین تاجیکستان و اتحادیه توسعه بین المللی

در تاریخ  18 ژانویه، 4 موافقت نامه کمک مالی بین انجمن توسعه بین المللی و جمهوری تاجیکستان در دوشنبه امضا شد. این اسناد توسط فیض الدین قهارزاده، وزیر مالیه (دارایی) جمهوری تاجیکستان و اوزان سویملی، نماینده دائم بانک جهانی در تاجیکستان امضا شد. قرارداد نخست کمک فنی برای تامین مالی پروژه برق آبی “راغون” است. هدف این پروژه تامین مالی و تکمیل سد و نیروگاه برق – آبی راغون، افزایش پایداری زیست محیطی و اجتماعی آن، افزایش شفافیت و حمایت از اجرای طرح و  مزایای این سد است . کل هزینه کمک های فنی 11.7 میلیون که با حق استقراض ویژه معادل 15 میلیون دلار آمریکا است.

دومین موافقتنامه مالی پروژه حمایت از سیاست توسعه پایدار تاجیکستان است. هدف این پروژه حمایت از دولت تاجیکستان برای تقویت سیاست توسعه پایدار از طریق بهبود شرایط سرمایه گذاری بخش خصوصی، افزایش کارایی، شفافیت و پاسخگویی بخش عمومی از جمله شرکت های دولتی و تقویت تاب آوری اجتماعی و محیطی در برابر شرایط بحرانی است. هزینه کل پروژه 39 میلیون که با حق استقراض ویژه معادل 50 میلیون دلار آمریکا می‌باشد.

سومین موافقتنامه تامین مالی و اختصاص بودجه اضافی برای توسعه پایدار بخش کشاورزی تاجیکستان است. هدف اصلی این پروژه تقویت ساختار بخش کشاورزی پایدار و جلوگیری از بوجود آمدن شرایط اضطراری در تامین مواد غذایی مورد نیاز در تاجیکستان است. هزینه کل پروژه 39 میلیون حق استقراض ویژه معادل 50 میلیون دلار آمریکا می‌باشد. چهارمین سند، پیش پرداخت انجام مطالعات اقتصادی پروژه ساخت نیروگاه خورشیدی خصوصی در ولایت سغد است. در چارچوب این قرارداد 1.5 میلیون دلار آمریکا به عنوان پیش پرداخت ارائه شده است.

 

درآمد 106 میلیون دلاری تاجیکستان از صادرات برق در سال 2022

براساس گزارش آزانس آمار تاجیکسان، این کشور در سال 2022 میلادی بیش از 106 میلیون دلار برق صادر کرده که نسبت به یک سال قبل 10.6 درصد بیشتر است. در سال گذشته سهم برق در مجموع صادرات این کشور افزایش یافته و از 4.5 درصد در سال 2019 میلادی به 5 درصد رسیده است.

بر اساس آمار در سال 2022 ، حدود 21.4 میلیارد کیلووات ساعت برق در تاجیکستان تولید شده است که 3.8 درصد بیشتر از سال 2001 است. 93.1 درصد از برق تولید شده در تاجیکستان با نیروگاه‌های برق آبی، 6.9 درصد نیروگاه‌های حرارتی و تنها 0.001 درصد از انرژی تولیدی این کشور با نیروگاه‌های انرژی مرتبط است.

 

افزایش صادرات محصولات ولایت ختلان تاجیکستان در سال گذشته

بنا به اعلام مسئولان منطقه ختلان، در سال گذشته صادرات محصولات این کشور افزایش و از ولایت  تاجیکستان به 7 کشور جهان کالا صادر شده است. در سال 2022 ، 31 هزار و 300 تن الیاف پنبه، 11 هزار و 800 تن نخ ریسندگی، 1200 تن پارچه ، 418 هزار و 400 تن سیمان، 269 هزار و 400 تن زغال سنگ از ولایت  صادر شد.  به گفته مقامات ختلان، سال گذشته میلادی کشاورزان ولایت 23800 تن محصولات کشاورزی از این منطقه صادرکردند که 20000 تن از طریق هواپیما، 3819 تن به صورت ریلی به روسیه، افغانستان و ازبکستان و ترکیه ، قزاقستان، پاکستان و بلاروس منتقل شد.

همچنین  کشاورزان منطقه 4157 تن پیاز، 330 تن سیب، 5038 تن میوه و لیمو ترش، 10863 تن انگور و 1528 تن دیگر محصولات کشاورزی به خارج از کشور صادرکردند.

جذب 66 میلیون دلار سرمایه خارجی به ولایت ختلان

براساس گزارش خبرگزاری اسپوتنیک: مسئولان ولایت ختلان از روند توسعه اقتصادی- اجتماعی در سال گذشته ابراز رضایت و دستاوردهای آن را یاد ماندنی و تاریخی در خاطره مردم اعلام کردند. میزان جذب سرمایه گذاری در ولایت ختلان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 52.1 میلیون دلار یا 8.8 برابر بیشتر بوده است. با حمایت مستمر دولت تاجیکستان در حوزه اقتصادی و اجتماعی شهرها و نواحی ولایت، 40 پروژه سرمایه‌گذاری دولتی اجرا شده است که میزان جذب آن 760 میلیون سامانی بوده است.

کارآفرینان ولایت ختلان در سال گذشته در 16 همایش تجاری و نمایشگاه شرکت کردند و 84 قرارداد و تفاهم نامه به ارزش بیش از 4.3 میلیارد سامانی به منظور توسعه همکاری­های اقتصادی و تجاری منعقد کردند.

مسئولین  ولایت ختلان خاطرنشان کردند: به منظور اجرای توسعه پایدار اجتماعی- اقتصادی در ولایت و تمامی‌شهرها و نواحی آن، برنامه توسعه اقتصادی- اجتماعی سال­های 2025-2021 تصویب شده و در حال اجراست.

 

احداث مرغداری و مراکز آموزشی و بهداشتی در ناحیه اشت ولایت سغد

براساس گزارش خبرگزاری دولتی خاور، در ناحیه اشت استان سغد کارخانه مرغداری و مراکز آموزشی و بهداشتی احداث می‌شود. ساخت و ساز و اجرای این پروژه‌ها در حال انجام است. به منظور تامین گوشت مرغ و تخم مرغ مورد نیاز با تولید محصولات باکیفیت یک مرکز پرورش مرغ در روستای اشت ایجاد شد و بیشتر کارها انجام شده است. ظرفیت این مرکز مرغداری 48 هزار قطعه می‌باشد در آن جوجه‌ها برای تولید گوشت پرورش می‌شود. در مرحله دوم ظرفیت مرکز به 96 هزار قطعه افزایش می یابد. به محض راه اندازی مرغداری، گوشت مرغ منطقه به طور کامل تامین می‌شود و اشتغال دائمی‌برای ساکنان منطقه فراهم می‌شود. در این روند مسئولان تلاش دارند تا در همان محل یک گاوداری بزرگ احداث کنند. هم اکنون زمینه ایجاد گاوداری فراهم شده و در مرحله اول تا 350 راس گاو سیاه و سفید وارد خواهد شد که 70 راس گاوها شیری است.

 

آمادگی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران برای همکاری مشترک فناورانه با تاجیکستان

بنا بر گزارش خبرگزاری دولتی خاور، روح‌اله دهقانی فیروزآبادی» معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ایران در تاریخ 17 ژانویه در دیدار با فرهاد رحیمی رئیس آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان و هیات همراه در تهران گفت: زبان فارسی ظرفیت بسیار ویژه برای گسترش همکاریهای دوجانبه است. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ایران از آمادگی برای همکاری مشترک و سازنده با کشور تاجیکستان خبر داد.

معاون رئیس جمهوری ایران افزود: شرایط همسایگی و فاصله نزدیک تاجیکستان با مرزهای شمال شرقی ایران فرصت همکاری خوب را رقم می زند و در استان‌های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی که نزدیکترین مرزهای ایران به تاجیکستان است، مجموعه‌های علمی تحقیقاتی و دانشگاهی بسیار قوی به خصوص در حوزه‌های صنعت، پزشکی و علوم انسانی وجود دارد.

دهقانی فیروزآبادی با تاکید بر استفاده از ظرفیت همزبانی و فرهنگ ادبیات، گفت: جمهوری اسلامی ایران با روسیه و چین ارتباطات خوبی دارد و کمیسیون‌های مشترکی در حوزه‌های علمی و فناوری ایجاد شده است که امکان گسترش و تقویت آنها با حضور تاجیکستان و هم افزایی وجود دارد.

 

احداث کارخانجات تولید تجهیزات ورزشی در تاجیکستان

به گزارش خبرگزاری دولتی خاور، کمیته امور جوانان و ورزش وابسته به دولت تاجیکستان با همکاری تجار کره جنوبی قصد دارد کارخانجات تولید لوازم ورزشی در تاجیکستان ایجاد کند. این تصمیم  در دیدار عبدالله رحمان زاده، رئیس کمیته جوانان و ورزش وابسته دولت تاجیکستان با هیئت تجار جمهوری کره جنوبی اتخاذ شد. در این دیدار طرفین در خصوص استفاده از فناوری‌های نوین عرصه ورزش، جذب سرمایه گذاری برای توسعه رشته‌های مختلف ورزشی تبادل نظر کردند. در این نشست طرفین در خصوص استفاده از فناوری­های نوین در ورزش، جذب سرمایه گذاری برای توسعه رشته‌های مختلف ورزشی تبادل نظر کردند.

 

سامانه پرداخت «زولوتایا کورونا» دوباره در تاجیکستان فعال می­شود

بنا بر گزارش خبرگزاری خاور به نقل از مقامات بانک ملی تاجیکستان، با تصمیم هیئت مدیره آن بانک  در تاریخ 10 ژانویه مجوز فعالیت اپراتور سیستم پرداخت«زولوتایا کورونا» برای مدت 5 سال اعطا شد.  بر اساس این تصمیم، دفتر نظام پرداخت موظف است سوابق مربوطه را در ثبت نام اپراتورهای نظام پرداخت درج کند.

به گفته بانک ملی، در حال حاضر 12 سیستم پرداخت در جمهوری تاجیکستان فعال هستند که از جمله آنها می­توان به Unistream، Contact و Western Union اشاره کرد.

یادآور می‌شویم که سیستم پرداخت «زولوتایا کورونا» تا سال ۲۰۲۰ در تاجیکستان فعال بود.