کمبود روغن آفتابگردان در بازارهای بین‌المللی در پی جنگ روسیه و اوکراین
گزارش وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا در ماه مارس 2022 می‌گوید: «جنگ روسیه و اوکراین صادرات روغن آفتابگردان از این دو کشور را که روی‌هم‌رفته حدود 80 درصد نیاز بازار جهانی را تأمین می‌کنند متوقف کرده است.»
جیمز فرای، رئیس شرکت تحلیلی بین‌المللی LMC International می‌گوید: «پیش از جنگ روسیه و اوکراین انتظار داشتیم که صادرات روغن آفتابگردان از منطقه دریای سیاه با بیش از 2 میلیون تن افزایش به 13.5 میلیون تن در سال 2022 برسد. اکنون پرسش این است که چقدر از این تولید به علت درگیری‌ها از دست خواهد رفت.»
یک نشریه تحلیلی بخش صنعت آلمان پیش‌بینی می‌کند که تولید دانه آفتابگردان در اوکراین در سال 2022 ممکن است 30 درصد (5 میلیون تن) نسبت به سال قبل که حدود 12 میلیون تن بوده است کاهش یابد. کارشناسان اوکراینی از این هم بدبین‌ترند. به گفته آن‌ها، سطح زیر کشت آفتابگردان برای برداشت سال 2022 بر اثر جنگ با 35 درصد کاهش به 3.2 تا 4.4 میلیون هکتار می‌رسد که کمترین رقم در 13 سال گذشته است. در این وضعیت، تولید دانه آفتابگردان در این کشور در سال 2022 به 10 میلیون تن خواهد رسید، در حالی که این رقم در سال گذشته بیش از 17 میلیون تن بود.
تحلیلگران قاطعانه می‌گویند: «عرضه روغن آفتابگردان در بازار جهانی به اندازه چشمگیری کاهش می‌یابد و به نظر می‌رسد امکان جایگزینی آن با روغن کلزا، سویا، نخل و ذرت بسیار کم است.» به گفته کارشناسان، جبران کسری از طریق یافتن مقادیر اضافی روغن‌های گیاهی جایگزین، چالشی واقعی برای بازار خواهد بود، چرا که عرضه آن‌ها حتی قبل از رویدادهای اوکراین هم محدود شده بود. به‌عنوان مثال، خشکسالی در کانادا به کاهش شدید ذخایر کلزا برای فرآوری و صادرات در سطح جهان انجامیده، زیرا سهم کانادا از صادرات جهانی دانه‌های روغنی از 50 درصد فراتر رفته است. وضعیت در مورد محصول سویای آمریکای جنوبی نیز که دچار خشکسالی شده بود به همین سان است.
وزارت کشاورزی روسیه پیش از این پیشنهاد تعیین سهمیه صادراتی برای روغن و کنجاله آفتابگردان را ارائه کرده است. دیمیتری پاتروشف، وزیر کشاورزی، معتقد است این اقدام برای حفظ ثبات در بازار داخلی ضروری است. این وزارت‌خانه پیشنهاد می‌کند از 15 آوریل تا سپتامبر 2022 سهمیه‌ای برای صادرات روغن آفتابگردان به میزان 1.5 میلیون تن در نظر گرفته شود. همچنین افزایش عوارض صادراتی دانه آفتابگردان به 70 درصد پیش‌بینی شده است.
ورود نیروهای روسیه به اوکراین قیمت آفتابگردان و روغن آفتابگردان را بالا برد. پس از حمله روسیه به اوکراین قیمت روغن آفتابگردان خام در بازار روتردام به رکورد 2350 دلار در تن رسید، در حالی که پیش از آن این رقم 1540 دلار در تن بود.