اخبار اقتصادی تاجیکستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته دوم اردیبهشت 1401 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

عدم افزایش قیمت برق و آب در تاجیکستان تا پایان سال 2022

بنا بر اعلام اداره دولتی ضد انحصار تاجیکستان، تا پایان سال 2022 در این کشور بهای آب و برق، کرایه حمل‌ونقل و بهای خدمات درمانی و آموزشی افزایش نخواهد یافت.

هدف از تثبیت قیمت‌ خدمات شهری جلوگیری از تأثیر عوامل مختلفی چون بحران اوکراین و افزایش نرخ برخی از کالاها و محصولات عنوان شده است. این در حالی است که در سال 2021 در تاجیکستان کمیسیونی ویژه برای بررسی افزایش قیمت برق مصرفی تشکیل شد، اما دولت اعلام کرد بهای برق را در این کشور تغییر نخواهد داد.

بهای هر کیلووات ساعت برق برای بخش خانگی از 9 درم در سال 2010 به 22.6 درم در سال 2019  رسید. مقامات حکومتی دلیل افزایش دائم قیمت برق در این کشور را درخواست نهادهای مالی بین‌المللی و منطقه‌ای به‌عنوان شرط اختصاص وام به تاجیکستان اعلام می‌کنند.

سوخت و آرد و گندم، اصلی‌ترین محصولات وارداتی تاجیکستان

در سه ماه نخست سال 2022 تاجیکستان 1 میلیارد و 200 میلیون دلار کالا وارد کرده که 18 درصد آن سوخت و آرد و گندم بوده است. این کشور در این دوره 193 هزار و 700 تن سوخت به ارزش 154 میلیون دلار وارد کرده که در مقایسه با دوره مشابه سال 2021 حدود 1.6 برابر بیشتر است.

در این بازه زمانی 203 هزار تن گندم به ارزش 60 میلیون دلار به تاجیکستان وارد شده که 8 درصد کمتر از دوره مشابه سال 2021 است. روسیه (28 درصد) و چین (20 درصد) و قزاقستان (17 درصد) از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان واردات تاجیکستان در سه ماه نخست 2022 بوده‌اند.

رشد انتقال جاده‌ای کالا به تاجیکستان

بنا بر اعلام آژانس آمار وابسته به ریاست‌جمهوری تاجیکستان، از آغاز سال 2022 بیش از 21 میلیون تن کالا در قلمرو این کشور جابه‌جا شده که 11.5 درصد بیشتر از دوره مشابه سال گذشته است. 19.6 میلیون تن کالا از طریق جاده منتقل شده که بیشترین سهم (93.4 درصد) را دارد. در سه ماه نخست 2022 از طریق راه‌آهن 1.3 میلیون تن کالا انتقال یافته که 113.6 درصد بیشتر از دوره مشابه سال گذشته بوده است.

همچنین از آغاز سال 2022 تاجیکستان خودروهایی به ارزش 95.2 میلیون دلار وارد کرده که بیش از 30 درصد بیشتر از سال 2021 است، این در حالی است که (با احتساب خودروهای تولیدشده پیشین) تنها 14.3 میلیون دلار خودرو در بازار داخلی به فروش رسیده است. خودروهای وارداتی عمدتاً از اروپا و کره جنوبی به تاجیکستان وارد می‌شوند. در بازار ماشین‌آلات سنگین، تولیدکنندگان چینی موقعیت برتر را دارند.

افزایش تولیدات کشاورزی و دامی تاجیکستان

در سه ماه نخست سال  2022 حدود 3880 تن سبزیجات و 16.6 تن میوه در تاجیکستان تولید شد که 1.2 درصد (سبزیجات) و 6.4 درصد (میوه) از دوره مشابه سال 2021 بیشتر است. به گفته آژانس آمار وابسته به ریاست‌جمهوری تاجیکستان، ارزش تولید ناخالص کشاورزی این کشور در ژانویه تا مارس 2022 بالغ بر 2195.6 میلیون سامانی بوده که در مقایسه با دوره مشابه سال 2021 برحسب معیار برابری قدرت خرید 9.1 درصد افزایش یافته است.

افزون بر آن، تا ابتدای آوریل 2022 تعداد دام در همه دامداری‌های تاجیکستان به 2499.1 هزار رأس رسید که 95 هزار رأس یا 4 درصد بیشتر از سال گذشته است. در این دوره، تولید گوشت دام‌های بزرگ و کوچک (به وزن زنده) در این کشور به 36727 تن رسید که 3.5 درصد بیشتر از دوره مشابه سال 2021 است.

همچنین، با توجه به توسعه صنعت طیور در تاجیکستان، تولید گوشت مرغ و انواع طیور در حال افزایش است. در دوره گزارش، تولید گوشت مرغ بالغ بر 10799 تن بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته 44.1 درصد افزایش داشته است. حجم تولید شیر در این کشور از ژانویه تا مارس 2022 به 190582 تن رسید که 0.9 درصد بیشتر از دوره مشابه سال 2021 است. در این مدت، تولید تخم‌مرغ به 275.9 میلیون عدد رسید که 20 درصد بیشتر از دوره مشابه 2021 است. تولید تخم‌مرغ در مرغداری‌های استان سغد 23.6 درصد، استان ختلان 6.1 درصد و در استان بدخشان 2.7 درصد افزایش یافته است.

بر اساس آمار این آژانس، حجم تولید پشم 302 تن بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته 0.9 درصد افزایش داشته است. همچنین در دیگر بخش‌های کشاورزی، تولید جمهوری تاجیکستان در سه ماه آغازین سال 2022 روند صعودی داشته است.

تحقق 103 درصدی پرداخت مالیات در 3 ماه آغازین 2022

کمیته دولتی مالیات تاجیکستان اعلام کرد در 3 ماه نخست سال 2022 به دولت این کشور 3 میلیارد و 500 میلیون سامانی مالیات پرداخت شده که نشان‌دهنده تحقق 103 درصدی رقم پیش‌بینی‌شده است. در این دوره، پرداخت مالیات در ولایت بدخشان 106 درصد، ولایت سغد 106 درصد، ولایت ختلان 101 درصد، شهر دوشنبه 101 درصد و در نواحی مرکزی 102 درصد محقق شده است. همچنین در این دوره 375 میلیون سامانی فرار مالیاتی افشا و سپس دریافت شده است.

افزایش تولید در منطقه آزاد اقتصادی دنغره

تولید محصولات صنعتی در منطقه آزاد اقتصادی دنغره در ولایت ختلان در ژانویه 2022 به مبلغ 8 میلیون و 900 هزار سامانی رسیده که افزایش 1 میلیون و 400 هزار سامانی را نسبت به دوره مشابه سال قبل نشان می‌دهد. در سال 2021 برای ساخت کارخانه‌های جدید در این منطقه 1 میلیارد و 900 میلیون سامانی هزینه شد. این رقم در 3 ماه نخست سال 2022 به 55 میلیون سامانی رسید. همچنین، در شش ماه نخست 2022 براساس برنامه اعلام‌شده قرار است 4 کارخانه جدید در زمینه‌های ساخت مصالح ساختمانی، تولید روغن موتور و تولید نوشابه و کنسروماهی به بهره‌برداری برسد. دولت تاجیکستان به سرمایه‌گذاران خارجی در منطقه آزاد اقتصادی دنغره واردات تجهیزات، معافیتهای گمرکی و مالیاتی اعطا کرده است.

ساخت چند کارخانه جدید صنعتی در منطقه آزاد اقتصادی سغد

در بازدید رجب‌بای احمد‌زاده، رئیس ولایت سغد، از روند ساخت چند کارخانه جدید صنعتی در منطقه آزاد اقتصادی سغد گفته شد که کارخانه ساخت کیسه پلاستیکی با هزینه 10 میلیون دلار در حال ساخت است که می‌تواند برای 1 هزار نفر اشتغالزایی کند. همچنین با بهره‌برداری از کارخانه فراوری سنگ در این منطقه برای 40 نفر از ساکنان محلی شغل ایجاد خواهد شد. در محله تیمورملک شهر خجند نیز ساخت کارخانه کاغذسازی آغاز شده است که زمینه عرضه محصولات داخلی و جلوگیری از واردات نوشت‌افزار را فراهم می‌سازد.

رئیس ولایت سغد در این بازدید تأکید کرد که در چارچوب برنامه رشد بخش صنعت تاجیکستان در سال‌های 2022 تا 2024 مراکز صنعتی پرشماری در شمال این کشور به بهره‌برداری خواهد رسید.

 افزایش واردات محصولات غذایی آماده در 2022

از آغاز سال 2022 تاجیکستان 87.4 میلیون دلار محصولات غذایی آماده وارد کرده که 17.3 میلیون دلار (24.3 درصد) از دوره مشابه سال گذشته بیشتر بوده است. واردات محصولات گیاهی نیز در حال افزایش است. این رقم در ژانویه تا مارس 2021 بیش از 70 میلیون دلار بوده است. شیرینی و کنسرو و غذاهای دریایی از جمله محصولات غذایی آماده وارداتی است که عمدتاً از روسیه، چین، ازبکستان و قزاقستان وارد می‌شوند. واردات محصولات گیاهی در این دوره بیش از 96 میلیون دلار بوده که بیش از 12.2 میلیون دلار (14.6 درصد) بیشتر از دوره مشابه سال 2021 است.

رشد تولید برق در جمهوری تاجیکستان

تولید برق در تاجیکستان در سه ماه اول 2022 بالغ بر 5 میلیارد و 346.1 میلیون کیلووات ساعت بوده که 281.5 میلیون کیلووات ساعت بیشتر از دوره مشابه سال 2021 است. نیروگاه‌های برق‌آبی این کشور در این دوره 4 میلیارد و 541 میلیون کیلووات ساعت برق تولید کرده‌اند. تاجیکستان در سه ماه آغازین 2022 بیش از 7.3 میلیون دلار از صادرات برق به کشورهای همسایه درآمد داشته که 24.9 درصد کمتر از دوره مشابه سال 2021 است.

کاهش 6 درصدی تولید سیمان در تاجیکستان

به گزارش وزارت صنایع و فناوری‌های نوین تاجیکستان، تولید سیمان این کشور در سه ماه آغازین 2022 با 6 درصد کاهش به 971 هزار و 40 تن رسید. براساس برنامه دولت این کشور، تولید سیمان در سال 2024 باید به 7 میلیون تن در سال برسد. هم‌اکنون در تاجیکستان 16 کارخانه سیمان فعالیت می‌کنند که با مشارکت فنی و مالی شرکت‌های چینی ساخته شده‌اند و ظرفیت تولید آن‌ها نزدیک به 4 میلیون تن محصول در سال است. در سال 2021 تاجیکستان 4 میلیون و 200 تن سیمان تولید کرد که 1 میلیون و 300 هزار تن آن به افغانستان و ازبکستان و قرقیزستان صادر شد.

بررسی  تأسیس صندوق بین‌المللی حفظ یخچال‌های طبیعی در تاجیکستان

تأسیس صندوق بین‌المللی حفظ یخچال‌های طبیعی در تاجیکستان در نشست مجازی بهادر شیرعلیزاده، رئیس کمیته حفظ محیط‌زیست تاجیکستان و جانبیک حکمت، نماینده دائم این کشور در سازمان ملل متحد مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس گزارش کمیته حفظ محیط زیست تاجیکستان، مؤثرترین راه برای ایجاد این صندوق در این کشور و اعلام سال 2025 به عنوان «سال بین‌المللی حفظ یخچال‌های طبیعی» درج این ابتکارات در قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل است.

بررسی چشم‌انداز توسعه گردشگری در تاجیکستان

در دیدار تاج‌الدین جوره‌زاده، رئیس کمیته توسعه گردشگری تاجیکستان و عبدالله شهید، رئیس هفتادوششمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، موضوع توسعه گردشگری در تاجیکستان مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست که در چارچوب مقوله «تمرکز بر گردشگری پایدار» برگزار شد، دو طرف بر اهمیت این رویداد در بررسی مشکلات گردشگری با توجه به همه‌گیری کووید-19 و دیگر چالش‌های دنیای امروز تأکید کردند و خواستار احیای سریع گردشگری برای توسعه کشورهای در حال توسعه شدند.