نمایندگی وزارت امور خارجه - اصفهان

استان اصفهان، ظرفیت ها و توانمندی‌های اقتصادی

در این گزارش با نگاهی به شاخص های کلان اقتصادی استان اصفهان، ظرفیت ها و توانمندی‌های این استان تبیین شده است.

• شاخص های کلان:

مساحت 107029 کیلومتر مربع، جمعیت 5.12 میلیون نفر، رتبه سوم کشوری، 99 درصد مسلمان، تعداد شهرستان 24 شهرستان و هم مرزی با 8 استان کشور

تولید ناخالص داخلی 702810 میلیارد ریال ( رتبه 3 کشوری ) ،  5.89 درصد GDP کل ایران، نرخ تورم 3.38، نرخ بیکاری 11 درصد ( رتبه 4 کشوری )، نرخ مشارکت اقتصادی 46.1 درصد ( رتبه 10 کشوری )، نرخ باسوادی 89.9 درصد ( رتبه 5 کشوری )، ضریب نفود اینترنت 38.3 درصد ( رتبه 3 کشوری)، بهبود فضای کسب و کار 6.11 درصد ( رتبه 21 کشوری )، سهم کشاورزی 8 درصد ( رتبه 26 کشوری)، سهم صنعت 26.5 درصد ( رتبه 6 کشوری) ، سهم خدمات 65.5 درصد ( رتبه 10 کشوری)

• صنایع:

*واحد های صنعتی فعال استان اصفهان 9000 واحد ، رتبه 2 منطقه صنعتی کشور، تعداد معادن فعال 834 معدن، از لحاظ تعداد رتبه دوم و از لحاظ میزان سرمایه گذاری رتبه سوم،  6.7 درصد کل معادن کشور

*رتبه اول فولاد کشور با تولید 60 درصد فولاد کشور ، فولاد مبارکه اصفهان بزرگترین تولید کننده فولاد در خاورمیانه و شمال آفریقا و بزرگترین تولید کننده آهن اسفنجی در جهان

*رتبه اول صنعت سیمان با بیش از 12 درصد تولید کشور

*رتبه اول تولید صنعت طلا و جواهر با اختصاص بیش از 50 درصد از کارگاه‌های کشور

*شرکت هواپیمایی هسا پیشرفته ترین کارخانه تولید هواپیما در ایران

*شرکت پالایش نفت اصفهان تولید کننده 23 درصد فرآورده‌های نفتی کشور

*شرکت های نساجی اصفهان رتبه اول در ایران با تولید 35 درصد محصولات نساجی و 75 درصد فرش ماشینی کشور

*شرکت های حمل و نقل داخلی ، رتبه اول حمل و نقل بار و مسافر در کشور با 59000 راننده

*شرکت های تولید سنگ با بیش از 70 نوع سنگ ساختمانی و تزئینی

• کشاورزی

تولید کننده انواع محصولات کشاورزی به ویژه محصولات کشاورزی ، میوه و مرکبات و محصولات گلخانه ای و گیاهان دارویی با 563 هزار هکتار اراضی قابل کشت  و اختصاص 3.4 درصد از زمین‌های کشاورزی کشور

رتبه اول کشور در تولید محصولات گلخانه ای با سطح کشت 2400 هکتار ( شامل 2200 هکتار سبزی و صیفی و 200 هکتار گل و گیاهان زینتی ) و تولید 573 هزار تن انواع محصولات سردخانه ای با ظرفیت 200 تن انبار بالای صفر، رتبه سوم کشور در زمینه تولید عسل با 31 هزار تن ، رتبه اول تولید شیر در کشور با 2.1 میلیون تن، رتبه دوم تولید تخم مرغ با تولید 93.4 هزار تن، رتبه دوم تولید گوشت در کشور با تولید 192 هزار تن، رتبه سوم تولید سیب های درختی و زمینی، رتبه دوم تنوع تولید صنایع دستی جهانی بعد از هند

 

• تجارت خارجی:

صادرات 2.07 میلیارد دلار سال 1399 ، واردات 563  میلیون دلار در سال 1399

کشورهای حوزه اوراسیا، خلیج فارس و همسایه، همراه با چین، ایتالیا، آلمان، هند، کره جنوبی، مالزی، هلند، مهمترین کشورهای هدف در همکاری‌های اقتصادی و توسعه مبادلات تجاری با استان اصفهان می‌باشند.

 

تعداد اقلام وارداتی  گمرکات اصفهان در سال 1399 حدود  750  قلم از  50 کشور خارجی بوده است که   70 درصد آن شامل کالاهای واسطه ای و 20درصد آن شامل کالاهای سرمایه ای به منظور استفاده در تولید محصولات مختلفی می‌باشد.

 

مهمترین کالاهای صادراتی استان اصفهان:

روغن و سوخت های معدنی، قیر، پلاستیک، چدن، آهن و فولاد، سنگ های معدنی و تزئینی، سرامیک، صنایع دستی ، محصولات لبنی و غلات، فرش دستباف و کف پوش ها، محصولات شیمیایی آلی ، مس، روی و مصنوعات مربوطه، میوه، سیب زمینی، پیاز و محصولات گلخانه ای، سبزیجات و نباتات تازه و کنسرو شده، پوست خام و چرم ، صمغ، رزین، عصاره‌های نباتی، کاغذ و مقوا ، لباس، پارچه، کفش و منسوجات، روغن حیوانی و نباتی، توتون و تنباکو

 

• علمی و تحقیقاتی:

تعداد 70 بیمارستان فوق تخصصی، تخصصی و درمانی و کلینیک، شهرک علمی تحقیقاتی با 475 شرکت علمی و تحقیقاتی پایتخت اقتصاد دانش بنیان کشور، تعداد 179 دانشگاه با بیش از 330 هزار دانشجو

• گردشگری:

دو هزار جاذبه‌های گردشگری طبیعی 1760 جاذبه تاریخی و ثبت ملی، 9 اثر ثبت شده بین الملی و 6 جاذبه بین المللی و 278 محصول صنایع دستی، 459 هتل ، اقامتگاه و مهمانسرا با ظرفیت 20 هزار تخت

روابط بین الملل : 13 تفاهم نامه فعال خواهر خواندگی

 

 

ظرفیت های اقتصادی استان اصفهان و زمینه‌های قابل همکاری در روابط خارجی

 

 

استان اصفهان همواره به عنوان یکی از قطب های اقتصادی و صنعتی مهم کشور به ویژه در بخش های صنایع و تجهیزات فلزی، فولادی ، معادن، مصالح ساختمانی، انواع مواد شیمیایی، صنایع دستی، صنعت گردشگری، محصولات کشاورزی  دامی، باغی و گلخانه ای مطرح و از جایگاه و توانمندی بالایی در این عرصه‌ها برخوردار بوده است.

 استان اصفهان در سال 1399 با صادرات بیش از 6.18 میلیون تن کالا به ارزش 2.07 میلیارد دلار بعد از استان‌های بوشهر، تهران، هرمزگان و خوزستان رتبه پنجم را در صادرات کالا به خارج از کشور به خود اختصاص داده و طی سال های متمادی در بخش تولید فولاد و  تولید انواع سنگ های ساختمانی ، صادراتی تزئینی رتبه اول کشور را داشته است. در سال گذشته بیش از 47 درصد صادرات اصفهان چدن، آهن و فولاد، بالغ بر 14 درصد فرآورده‌های نفتی، 4 درصد فرش و انواع کف پوش و بقیه مصنوعات فلزی، محصولات لبنی، فرآورده‌های معدنی و سنگی، صنایع دستی و محصولات کشاورزی بوده است.

طی سال های اخیر کشورهای اوراسیا، کشورهای خلیج فارس و همسایه همراه با چین، ایتالیا، امارات، کره، اتریش، آلمان، هند، تایلند، اندونزی، پاکستان، عمان، الجزایر ، مالزی و هلند مهمترین کشورهای هدف در همکاری‌های اقتصادی و توسعه مبادلات تجاری ( واردات و صادرات ) بوده اند.

 در حال حاضر نیز استان اصفهان در تولید محصولات آشامیدنی و خوراکی، سیب درختی ، فرش ماشینی و بستر کشت های دامی و پرورش طیور نیز مقام های برتر کشور را به خود اختصاص داده است.

 

عمده ترین ظرفیت های اقتصادی قابل استفاده استان اصفهان با کشورهای خارجی عبارتند از:

 

• آمادگی جهت همکاری و جذب سرمایه گذاری در پروژه‌های ایجاد زنجیره کامل در صنایع مختلف استان به ویژه صنایع فلزی، ساختمانی، پتروشیمی و بخش های نساجی و پوشاک
• همکاری در بخش های تولید محصولات پایین دستی و تکمیلی زنجیره‌های صنایع بزرگ به ویژه در صنایع فولادی شامل تولید قطعات خودرو، قطعه ریزی و ساخت سایر قطعات و تجهیزات مربوطه
• همکاری و مشارکت در توسعه کارگو ترمینال حمل و نقل هوایی فرودگاه شهید بهشتی اصفهان و ایجاد خطوط جدید پروازی و حمل و نقلی بار و مسافر
• سرمایه گذاری و مشارکت در احداث گلخانه‌های پیشرفته تولید محصولات کشاورزی و سیفی جات
• همکاری مشترک در صنایع دانش بنیان و پیشرفته شامل: صنایع فوتو الکترونیک، لیزر و اپتیک، الکترونیک و میکرو الکترونیک، هوا فضا
• سرمایه گذاری و مشارکت در صنایع تولیدی محصولات و مصنوعات سنگی و فرآوری انواع سنگ های ساختمانی و تزئینی
• پروژه‌های ساخت ماشین آلات و تجهیزات صنعتی پیشرفته مانند نساجی، صنایع کانی غیر فلزی، لوازم خانگی و ماشین ابزارها
• پروژه‌های تولید محصولات پتروشیمی و مواد شیمیایی اساسی شامل نانو کربنات کلسیم و نانو اکسیدها و تولید محصولات دارویی و مواد شیمیایی مورد استفاده در آن
• سرمایه گذاری مشترک در تولید انواع لاستیک خودرو های سبک و سنگین ، ساخت الیاف مصنوعی مثل پلی استر، اکریلیک، کربن و الیاف شیشه و تولید انواع نانو الیاف ها
• همکاری و مشارکت در پروژه‌های تولید وسایل خانگی (توسعه واحدهای موجود در تکمیل حلقه‌های زنجیره ارزش قطعات لوازم خانگی)
• تولید تجهیزات پزشکی و همچنین تولید لوازم آرایشی بهداشتی، عطر و خوشبو کننده
• همکاری در زمینه ایجاد شهرک های تخصصی تولید مصنوعات طلا و سنگ های قیمتی
• تولید شیشه و محصولات پیشرفته شیشه، استخراج و فرآوری کانی‌های فلزی غیر آهنی مثل طلا، سرب، روی و مس
• آمادگی جهت معرفی پروژه‌های احداث کارخانجات تولید محصولات غذایی و آشامیدنی
• مشارکت در بخش های مختلف صنعت گردشگری ، هتل سازی و گردشگری سلامت
• همکاری در برگزاری نمایشگاه‌های مختلف صنعتی، گردشگری، کشاورزی و صنایع دستی

 

          روابط اقتصادی استان اصفهان و راهکارهای توسعه روابط استانی با کشورهای خارجی

 

همکاری‌های اقتصادی، تجاری، سرمایه گذاری و به ویژه همکاری‌های بخش های گردشگری و نمایشگاهی و حتی بسیاری از قراردادهای تجاری بین کارخانجات و شرکت های بزرگ در استان اصفهان در سال های اخیر متاسفانه تحت تاثیر فراز و نشیب ها و تحولات در سیاست خارجی به ویژه مشکلات سیاسی و اقتصادی ناشی از تحریم های آمریکا و به طور مضاعف نیز تحت تاثیر مشکل شیوع کرونا در کشور قرار داشته اند.

طی سال های اخیر گرچه تحریم های هزینه فعالیت های بین المللی ما را در اقتصاد جهانی افزایش داده ولی به ‌رغم تحریم‌ها در سال های اخیر بیش از 120 کشور هدف صادرات ایران و بیش از 110 کشور مبدأ واردات ایران بوده اند و این روند نشان می‌دهد که به رغم تحریم ها، شرکت های داخلی می‌توانند فعالیت های اقتصادی و تجاری خود را با کشورهای خارجی حفظ و حتی ارتقاء دهند.

در این ارتباط بی شک ادارت و دستگاه‌های اقتصادی وزارت متبوع ضروری است تا رابطه تجاری با کشورهای خارجی را به هر نحو ممکن توسعه و برای ارتباطات موجود ثبات ایجاد کنند و این امر می‌تواند از طریق راهکارها و توصیه‌های ذیل قابل دستیابی باشد:

• تلاش جهت انعقاد موافقتنامه‌های تجاری ، موافقتنامه‌های گمرکی، ترانزیت و موافقتنامه‌های تجارت ترجیحی با کشورهای خارجی، (در حال حاضر موضوع استفاده از مزیت ها و فرصت های قرارداد ترجیحات گمرکی با منطقه اوراسیا توسط شرکت های واردات و صادرات در استان اصفهان، یکی از موضوعات مهم و قابل ذکر در پیگیری‌های بخش اقتصادی نمایندگی است و می‌تواند نقش مهمی در آینده مناسبات خارجی و ارتقاء همکاری تجاری استان و بازارهای هدف آن ایفاد کند.
• ارتقاء ارتباطات بین المللی، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به کارخانجات و شرکت های تولیدی استان و تاکید بر لزوم افزایش کیفیت محصولات صادراتی در استان
• تلاش جهت دستیابی به تراز معقول تجاری در مراودات بازرگانی با کشورهای هدف
• مساعدت و ارایه تسهیلات ویژه جهت صدور کالای از مسیرهای حمل و نقلی فرودگاهی استان  
• تلاش جهت شناسایی بازارهای جدید برای محصولات صادراتی استان در خارج از کشور
• تلاش جهت تسهیل نقل و انتقالات و مراودات بانکی با سایر کشورهای خارجی و رفع مشکلات مربوط به تهاتر کالا به کالا در مراودات تجاری با شرکت های خارجی
• معرفی و استفاده بیشتر از ظرفیت های شرکت های دانش بنیان در توسعه همکاری‌های اقتصادی با شرکت های خارجی
• تلاش جهت جلوگیری از رقابت منفی شرکت های داخلی در بازارهای خارجی
• معرفی دستاوردها و پیشرفت های اقتصادی استان اصفهان در بخش های متعدد صنعتی، کشاورزی، حمل و نقلی و بازرگانی به ویژه در امور مربوط به مازاد تولیدات کشاورزی استان، راه اندازی کارگو ترمینال حمل و نقل هوایی فرودگاه شهید بهشتی اصفهان، همکاری‌های گردشگری و نمایشگاهی و تلاش جهت ارتقاء صادرات محصولات تولیدی کارخانجات و شرکت های استان

 گزارش آماری/جدولی در خصوص موضوعات زیر جهت مطالعه بیشتر در بخش ضمایم آمده است:

واردات گمرکات استان اصفهان

صادرات کالا با مبدا تولید استان اصفهان

کشورهای عمده هدف صادراتی استان اصفهان در سال  1399

صادرات صنایع دستی، مصنوعات طلا و فرش دستباف

کشورهای مبدا وارداتی استان اصفهان در سال 1399

فصول عمده وارداتی استان گمرکات سال 1399