چالش‌های اقتصادی جوانان در منطقه بالکان

مطلب پیش رو، برگردان یادداشتی با عنوان "توصیه‌های انجمن Bled برای چالش‌های اقتصادی جوانان در منطقه بالکان" می‌باشد که در تاریخ 23 شهریور 1400 در پایگاه اینترنتی بالکان غربی منعکس گردیده است.

در یک دهه گذشته، انجمن راهبردی [1]Bled (Young BSF)، رهبران جوان 18 تا 35 ساله را از سراسر جهان گرد هم آورده تا در مباحث حضور یافته و راه‌حل‌های نوآورانه‌ای را برای برخی از مهم‌ترین مسائل جهانی ارائه نمایند. در جریان برگزاری جلسات انجمن راهبردی Bled، جوانانی از بالکان غربی این فرصت را داشتند تا پیرامون مشکلات جوانان منطقه در چارچوب پلتفرم همکاری جوانان بالکان غربی (WBYCP)[2]، که در سال 2017 ایجاد شد بحث و گفتگو نمایند. این پلتفرم با هدف ارتباط و توانمندسازی سازمان‌های جوانان در شش کشور بالکان غربی تشکیل شده است. در طول پنج سال فعالیت، «پلتفرم همکاری جوانان بالکان غربی» (WBYCP) اولین بستر همکاری جوانان از سطوح پایین به بالا را ایجاد نمود، یک سیستم ارتباطی و هماهنگی منظم را فراهم کرد و جوانان شش کشور بالکان غربی را با هدف دستیابی و مشارکت آنان در روند سیاست‌گذاری منطقه‌ای توانمند کرد.

برنامه اقتصادی و سرمایه‌گذاری (EIP)[3] که در سال 2020 معرفی شد، از رشد و اصلاحات در شش کشور بالکان غربی با دنبال نمودن شش موضوع و 10 طرح اصلی با اختصاص 30 میلیارد یورو بودجه پشتیبانی می‌نماید. در حالی که بخشی از این برنامه به طور خاص جوانان را هدف قرار می‌دهد، جوانان شش کشور بالکان غربی سهمی مستقیم در این برنامه اقتصادی و سرمایه‌گذاری دارند. در قالب 10 پرچمدار و پیشرو در برنامه اقتصادی و سرمایه‌گذاری (EIP)، مشارکت جوانان، به عنوان ذینفعان اصلی کلیه سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های اجرا شده در بالکان، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در حالی که این پلتفرم مستقیماً با جوانان سروکار دارد، فرایند و سازوکار آن برای موسسات غیردولتی جوانان مبهم است و چندان جامع نیست، که باید بر این فرایند نظارت داشته و بخشی جدایی‌ناپذیر از اجرای آن باشند.

در طی جلسات کاری انجمن که توسط شرکای «پلتفرم همکاری جوانان بالکان غربی» (WBYCP) هماهنگ شده بود، این برنامه از جوانان دعوت کرد تا درباره دیدگاه جوانان و مشارکت عملی در سیاست‌های بخشی و همچنین ذینفعان مربوطه در ارتباط با شاخص‌های برنامه اقتصادی و سرمایه‌گذاری (EIP) بحث و گفتگو کنند تا ضمن مرور رویدادهای جاری، توصیه‌های مشخصی را در مورد اقدامات احتمالی و ساختارشکن مشارکت جوانان در آن سیاست‌ها آماده نمایند. طی دو جلسه‌ای که تا کنون برگزار گردیده، یکی از موضوعات کلیدی، اقتصاد و اشتغال جوانان بوده است.

«نیکولینا رادونجیچ»، یکی از شرکت‌کنندگان از مونته‌نگرو توضیح می‌دهد که تمرکز ویژه‌ای بر روی طرح ضمانت جوانان (Youth guarantee) گذاشته شده است، زیرا یکی از پرچم‌داران برنامه اقتصادی و سرمایه‌گذاری می‌باشند. رادونجیچ می‌گوید: "ما همچنین موضوعاتی مانند «اتصال دیجیتال» و «گذار سبز» را مورد بحث قرار دادیم، زیرا آن‌ها در شرایط چالش‌برانگیزی که ما در آن زندگی می‌کنیم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند." وی تاکید می‌کند که این جلسات از اهمیت بالایی برخوردارند زیرا امکان نقشه‌برداری از چالش‌های فعلی جوانان منطقه را فراهم می‌آورد. "به ویژه موانعی که در طی همه‌گیری COVID-19 به وجود آمد. جوانان منطقه همچنین فرصت یافتند تا راه‌حل‌های احتمالی چالش‌های کنونی را مورد بحث قرار دهند. علاوه بر ترسیم مشکلات، ما شاهد بودیم که اگرچه از کشورهای گوناگون آمده‌ایم، اما مشکلات ما یکسان است، مانند بیکاری جوانان یا فرار مغزها. بدین‌ترتیب، نه تنها قادر به برقراری ارتباط با جوانان منطقه بالکان غربی شدیم، بلکه با جوانان شهروند کشورهای اتحادیه اروپا نیز آشنا شدیم و به ما بینشی نسبت به نحوه برخورد آنان با چالش‌های پیشِ روی کشورهای بالکان غربی داده ‌است.

«دافینا پچی» یکی دیگر از هماهنگ‌کنندگان جلسات می‌گوید که اهمیت این جلسات عمدتا بر دو مولفه اصلی است: ایجاد ظرفیت و ایجاد شبکه.

در حالی که جوانان در زمینه تدریس، آموزش، مشاوره یا راهنمایی افراد حرفه‌ای در حوزه تخصص خود آموزش داده می‌شوند، این فرصت بزرگی را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد تا اطلاعات جدیدی به دست آورند، ظرفیت‌ها را افزایش دهند، ایده‌های جدید تدوین کنند و به طور همزمان آن‌ها را به افرادی «فرآیند محور» تبدیل کنند. از سوی دیگر، آن‌ها همچنین از این فرصت منحصر به فرد برای ایجاد همکاری فرامرزی و حمایت گسترده در مقیاسی وسیع‌تر از حوزه‌های تصمیم‌گیری، مانند مکانیسم‌ها و نهادهای منطقه‌ای، نهادهای اتحادیه اروپا یا سازمان ملل برخوردارند.

 

عمده‌ترین چالش‌های جوانان منطقه

وضعیت اقتصادی جوانان در بالکان غربی سال‌هاست که یک مشکل مداوم است. جوانان شایسته در منطقه و کشورهای توسعه یافته اروپایی، اغلب کسب و کارهای مناسب، تحصیلات خوب و آموزش‌های بیشتر را جستجو می‌کنند.

«نیکولینا رادونجیچ» تأکید می‌کند که مشکلات اصلی درخصوص وضعیت اقتصادی جوانان در بالکان غربی، بیکاری درصد بالایی از جوانانی است که می‌خواهند کشورهای بالکان غربی که در حال حاضر در آن زندگی می‌کنند را ترک نمایند. رادونجیچ می‌گوید: " عنصر دیگری که بر وضعیت اقتصادی جوانان تأثیر می‌گذارد، مغایرت برنامه‌ها و دوره‌های دانشگاهی است که در مقابل دانش و مهارت‌های مورد نیاز بازار ارائه می‌شود." به گفته دافینا پچی، عدم انسجام بین سیستم آموزشی و نیازهای بازار کار، قوانین کار منسوخ و منابع ناکافی و سیاست‌های تجاری ضعیف، جوانان منطقه را آزار می‌دهد.

بنابراین این گروه‌های کاری دو روزه درYoung BSF ، «پلتفرم همکاری جوانان بالکان غربی» (WBYCP)، توصیه‌های کلیدی را با اقدامات ملموس برای مشارکت جوانان در فرایندهای سیاست‌گذاری بخشی تهیه کرده است.

"توصیه‌ها ابتدا به صورت یک اعلامیه مشترک و همچنین یک بیانیه عمومی‌برای رسانه‌ها و جامعه ارائه می‌شود. از سوی دیگر، جوانان، رهبران جوان و شرکای خود تشویق می‌شوند که این توصیه‌ها را با توجه به شرایط محلی و همچنین دعوت از نهادهای حاکم برای مشارکت در گفتگوی ساختارمند برای اقدام مشترک انجام دهند. به گفته رادونجیچ، در جلسات پلتفرم WBYCP، راه‌حل اصلی  که در مورد وضعیت اقتصادی جوانان در بالکان غربی مورد تأکید قرار گرفت، تسهیل گفتگوی جوانان با دولت، با امکان ایجاد یک ابزار دیجیتالی برای مشورت جوانان بود. وی خاطرنشان کرد: یکی از راه‌حل‌ها، ارائه امکانات بیشتر به سازمان‌های جوانان برای همکاری با نهادها است زیرا آن‌ها می‌توانند در به تصویر کشیدن چالش‌هایی که جوانان با آن‌ها روبرو هستند، نقش ایفا نمایند.

به طور استراتژیک، ایجاد زیرساخت اتصالی بین کشورهای اتحادیه اروپا و اعضای بالقوه اتحادیه اروپا، به منظور افزایش همکاری و منافع متقابل در زمینه اقتصادی مورد نظر می‌باشد. این برنامه ارتباطی باید جوانان را به عنوان یک ذینفع اصلی از دیدگاه چند بخشی، پیوند دهد. وی می‌گوید: به منظور بهبود بزرگ‌ترین مشکلات اقتصادی که جوانان در کشورهای بالکان غربی با آن روبرو هستند، وضع قوانین مربوط به قانون کار، ایجاد انگیزه برای گفتگو بین جامعه مدنی، نهادها و جامعه تجاری برای رویکردی جدید پیرامون طرح‌های اشتغال‌زایی، و همچنین مبارزه با فرار مغزها، برخی از توصیه‌ها و پیشنهادات مطرح و قابل تأمل می‌باشند. وی معتقد است، در بهبود این وضعیت، اتحادیه اروپا می‌تواند از طریق طرح اقتصادی و سرمایه‌گذاری برای بالکان غربی مشارکت نماید.

این طرح برای کل منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا هدف آن، حمایت از بهبود اقتصادی بلندمدت و همچنین «تحول دیجیتالی و سبز» و تسریع اصلاحات مورد نیاز در کشورهای جهان غرب برای تسهیل آن‌ها در پیروی از مسیر اتحادیه اروپا است. طرح ضمانت جوانان (Youth guarantee) باید به جوانان اطمینان دهد که ظرف چهار ماه پس از بیکاری یا تحصیلات رسمی، پیشنهاد خوبی برای اشتغال، ادامه تحصیل، یا کارآموزی دریافت خواهند نمود.

[1] Young Bled Strategic Forum

[2] Western Balkans Youth Cooperation Platform (WBYCP)

[3] Economic and Investment Plan (EIP)

منبع:

 https://europeanwesternbalkans.com/2021/09/14/wbycp-presented-the-main-recommendations-for-improving-economic-challenges-of-youth-in-the-region/