صنعت ساختمان در صربستان طی سال 2021

صنعت ساختمان، محرک و عامل اصلی رشد تولید ناخالص داخلی صربستان در سه ماهه اول سال 2021 بوده است. این بخش، نه تنها طیف وسیعی از شرکت‌های ساختمانی را پشتیبانی می‌کند، بلکه تعداد زیادی از کارگران حرفه‌های گوناگون دیگر را نیز به کار می‌گیرد. دو سوم رشد 1.7 درصدی تولید ناخالص داخلی در سه ماهه اول، مربوط به بخش ساختمان می‌باشد.

از ژانویه تا ژوئن 2021، در مجموع 11515 مجوز ساختمان در سرزمین صربستان صادر شده است؛ که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 25 درصد، و در مقایسه با نیمه اول سال 2019، 22 درصد رشد داشته است. تا ژوئن سال جاری، بیش از 80000 کارگاه ساخت‌و‌ساز در صربستان فعال بوده است و در حال حاضر، نزدیک به 1000 کیلومتر بزرگراه در حال طراحی و ساخت می‌باشد. ارزش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، حدود 23 میلیارد یورو می‌باشد که تقریبا نیمی از تولید ناخالص داخلی صربستان را نشان می‌دهد. پروژه‌های زیربنایی عمده‌ای از جمله، کریدور «Moravian»، بزرگراه «کوزمین- سرمسکا راچا»، بزرگراه «میلوش ولیکی»، و راه آهن سریع‌السیر بلگراد-بوداپست، برخی از پروژه‌هایی هستند که نه تنها برای اتصال شهرهای صربستان، بلکه برای کل شبکه جاده‌ای و ارتباطات منطقه‌ای در بالکان حائز اهمیت هستند. توسعه شبکه حمل و نقل منطقه‌ای و پیوندهای ترافیکی میان کشورهای بالکان غربی و اتحادیه اروپا، از جمله اولویت‌های صربستان طی سالیان اخیر بوده است.

همچنین تا پایان سال 2021، بزرگ‌ترین و ارزشمندترین پروژه در جنوب شرقی اروپا، راه آهن سریع السیر بلگراد‌- نووی‌ساد- به عنوان بخشی از کریدور راه آهن از بلگراد به بوداپست، به اتمام خواهد رسید. سهم بخش ساختمان در تولید ناخالص داخلی جمهوری صربستان در سال 2018، 4.5 درصد بود (که 0.4 درصد بیشتر از سال 2017 است)، در حالی که در سال 2019، بیش از پنج درصد بود. طبق گزارش اداره آمار دولتی صربستان، این روند در سه ماهه اول سال 2021 نیز ادامه داشت، زمانی که رشد ارزش افزوده سالانه در بخش ساخت‌و‌ساز در تمام بخش‌های اقتصادی بالاترین بود و در مقایسه با سه ماهه مشابه، 19.6 درصد رشد داشته است. سال قبل، در بازه زمانی ژانویه تا آوریل 2021، تعداد کل مجوزهای ساختمانی 30.8 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است. تعداد مجوزهای صادر شده برای ساخت‌و‌ساز ساختمان‌ها، 40.1 درصد افزایش یافته است، در حالی که تعداد مجوزهای صادر شده برای ساخت انواع دیگر تاسیسات، 5.2 درصد افزایش یافته است. به راحتی می‌توان از این ارقام نتیجه گرفت که ساخت‌و‌ساز، سال به سال در حال رشد بوده است.

  از آنجا که مقامات صربستان سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را به ویژه در زیرساخت ها اعلام کرده‌اند، انتظار می‌رود روندهای مثبت در ساخت و ساز ادامه یابد. بر اساس داده‌های جمع آوری شده توسط اداره آمار دولتی صربستان، در سال 2006، صربستان در مجموع 374 کیلومتر بزرگراه داشت، در حالی که در ده سال گذشته، این تعداد بیش از 400 کیلومتر از بزرگراه‌های تازه ساخته شده افزایش یافته است. از سوی دیگر، بهبود زیرساخت‌ها همچنین موجب تسهیل عملیات تجاری خواهد بود.

 مشکل کمبود نیروی کار ماهر

کمبود و خروج نیروی کار ماهر، مشکلی است که مدت‌هاست صنعت ساختمان‌سازی در کل منطقه با آن روبرو است. در صربستان، نیز این مشکل به راحتی قابل مشاهده می‌باشد؛ به ویژه با توجه به اینکه افزایش سرمایه‌گذاری در بخش ساخت‌و‌ساز، تقاضا برای کارگران ساختمانی را نیز افزایش داده است. بر اساس آمار اداره آمار دولتی صربستان (SSO)، در مجموع،  104,075 کارگر ساختمانی در صربستان در 9 ماه اول سال 2019 ثبت‌ شده‌اند که 9.8٪ بیشتر از 9 ماه اول سال 2018 می‌باشد. همچنین، بر اساس داده‌های اداره آمار دولتی صربستان، مربوط به بخش ساختمان، در  سه ماهه چهارم سال 2021،  161,136 کارگر ساختمانی ثبت شده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 7 درصد افزایش یافته است. علاوه بر کمبود نیروی کار ماهر، بازار کارگران ساختمانی نیز با مشکل تعداد نامناسب دانش‌آموزان ثبت نام شده در مدارس ساختمانی حرفه‌ای روبرو است. با مشارکت هرچه بیشتر شرکت‌ها در سیستم آموزش دوگانه، دانشجویان آماده کار بلافاصله پس از فارغ التحصیلی به عنوان کارآموز ساختمان فعال می‌شوند و با توجه به افزایش تقاضا برای نیروی کار، مطمئناً کار کافی در زمینه ساخت‌و‌ساز برای آن‌ها وجود دارد. همچنین، شرکت‌های ساختمانی پیشنهاد کرده‌اند که با کمک یارانه، می‌توانند مراکز آموزشی و بازآموزی داخلی را برای کارگران ساختمانی تشکیل دهند.

 تاثیر کرونا بر بخش املاک و مستغلات

بر اساس شواهد و مستندات، در اواخر سال 2019، پیش‌بینی می‌شد که قیمت املاک و مستغلات در سال آتی (2020) نیز روند افزایشی داشته باشد، اما پیامدهای شیوع ویروس کرونا، بازار املاک و مستغلات در صربستان را به سرعت تحت تأثیر قرار داد. پس از 16 مارس، هنگامی‌که وضعیت فوق‌العاده وضع شد، بازار املاک تقریباً متوقف شد و این امر به ویژه در مورد خرید و فروش مِلک صادق بود. با این حال، می‌توان گفت که املاک و مستغلات به طور کامل به دوره پیش از همه‌گیری کرونا بازگشته است؛ اکثر پارامترها نشان‌دهنده آن است که در حال حاضر شرایط همه‌گیری بر قیمت املاک و مستغلات تأثیر زیادی نداشته است. بازار املاک، انعطاف‌پذیری بالایی از خود نشان داده و به سرعت به حالت قبل از وضعیت اضطراری بازگشته است. این امر، نمایانگر آن است که بازار املاک نه تنها به قدرت خرید شهروندان، بلکه به ثبات اقتصادی در کشور نیز بستگی دارد. اگرچه در آغاز وضعیت فوق العاده، فرض بر این بود که این شرایط فوق‌العاده بر قیمت املاک و مستغلات در بلگراد تأثیر منفی می‌گذارد، اما بر اساس داده‌های سه ماهه اول و دوم، شاهد هستیم که در اکثر شهرداری‌های شهرها این اتفاق نیفتاده است. اکثر شهرداری‌های شهر در سه ماهه دوم نسبت به سه ماهه اول، افزایش قیمت هر متر مربع ملک را ثبت کرده‌اند. 

[1] http://www.diplomacyandcommerce.rs/tomislav-momirovic-minister-of-construction-transport-and-infrastructure-we-want-the-complete-modernization-of-serbia/