حجم تجارت خارجی منطقه آناتولی شرقی و ارزروم طی بازه زمانی (2020-2013)

منطقه آناتولی شرقی [1] به سبب جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی خویش موقعیت استراتژیکی در ترکیه دارد و با داشتن مرز مشترک 580 کیلومتری و 3 دروازه مرزی با کشورمان و نیز وجود مرزهای مشترک با کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و عراق یکی از مناطق مهم ترکیه محسوب می‌گردد.

اقتصاد است و بلحاظ صنعتی پیشرفت چندانی نداشته است. دوری جغرافیایی، فقر محیطی، دوری از قطب‌های صنعتی داخل، کم و بیش وجود دارد. در این منطقه سرمایه‌گذاری اصلی دولت بر روی ایجاد و گسترش تاسیسات نیروگاهی برق آبی، سدها و شبکه آبرسانی در دجله و فرات و همچنین سرمایه‌گذاری‌ها و خدمات در زیرساخت‌های شهری و روستایی، حمل و نقل، صنعت، آموزش، بهداشت، جهانگردی (توریسم) از طریق تقویت فعالیت‌های اقتصادی به ویژه در بخش کشاورزی و دامداری و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، بهبود منابع انسانی، گسترش سازمان‌ها، ایجاد زیرساخت‌ها، بهبود و مدیریت مراتع، ارتقاء کیفیت زیست محیطی، مبارزه با فقر و جلب سرمایه در حال انجام است.

این منطقه در حوزه معدن نقش مهمی در اقتصاد ترکیه دارد. پنجاه درصد مس، ۷۰ درصد کروم، ۷۵ درصد آهن، ۳۵ درصد منگنز و ۷۵ درصد باریتین و همچنین مقدار قابل توجهی سنگ نمک استخراج شده در سطح ترکیه، از این منطقه به دست می‌آید. در مناطقی که فعالیت‌های صنعتی در آن محدود است، موسساتی جهت بهره‌برداری از محصولات کشاورزی و دامی وجود دارند. صنایع تبدیلی قند و شکر، لبنیات، گوشت و سیمان از مهمترین صنایع موجود در منطقه می‌باشند.

بر اساس آمار اعلامی از طرف وزارت تجارت ترکیه، در منطقه آناتولی شرقی در بازه 8 ساله بین سال‌های 2013 تا 2020 آمار تجارت خارجی به قرار زیر بوده است.

منطقه آناتولی شرقی	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
حجم تجارت خارجی (میلیارد دلار)	2.3	3.7	1.7	1.5	1.7	1.4	1.4	1.6

 

همچنین طبق بررسی‌های صورت گرفته از سوی دوسیاد (انجمن بازرگانان و صنعتگران منطقه آناتولی شرقی ترکیه) بر اساس داده‌های منتشر شده از سوی وزارت بازرگانی سهم تجارت خارجی ارزروم از تجارت خارجی منطقه آناتولی شرقی طی 8 سال اخیر در حدود 485 میلیون و 667 هزار دلار معادل 3.1 % بوده است.

ارزروم	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
حجم تجارت خارجی (میلیون دلار)	72.8	70.7	56.2	47.7	55.3	58.3	56.4	67.9

• در سال 2019،  بنابر آمار رسمی اعلام شده، تجارت خارجی منطقۀ شرق آناتولی (28 استان شرقی حوزه این نمایندگی) با 14.196 میلیارد دلار صادرات و 11.474 میلیارد دلار واردات جمعا 25.67 میلیارد دلار بوده است که از این میزان با 349.566 میلیون دلار صادرات و 223.702 میلیون دلار واردات در مجموع  268 میلیون دلار (2.23) درصد سهم ایران بوده است.
• در سال 2020، محصولات صنعتی با 1 میلیارد و 515 میلیون و 689 هزار دلار، ( صنایع شیمیایی با 250 میلیون و 715 هزار دلار بخش، ماشین‌آلات با 229 میلیون و 473 هزار دلار و بخش پوشاک آماده با 218 میلیون و 644 هزار دلار)، محصولات کشاورزی با 459 میلیون و 555 هزار دلار (40 میلیون و 602 هزار دلار غلات، حبوبات، دانه‌های روغنی و دیگر محصولات با 43 میلیون و 704 هزار دلار (از محصولات فرآوری شده میوه و سبزیجات) در محصولات معدنی 93 میلیون و 377 هزار دلار رتبه‌های برتر محصولات صادراتی بوده‌اند.
• عمده صادرات اتحادیه صادرکنندگان شرق ترکیه در سال 2020 نیز به ترتیب به عراق با 516 میلیون و 718 هزار دلار، آذربایجان-نخجوان با 135 میلیون و 396 هزار دلار، آلمان با 122 میلیون و 427 هزار دلار، ایران با 106 میلیون و 515 هزار دلار و لیبی با 57 میلیون و 154 هزار دلار بوده است. علی‌رغم نزدیکی این منطقه با کشورمان، سهم تجارت ایران از این منطقه بسیار پایین و عمده تجارت بین شرق ترکیه و استان‌های شمال غربی ایران به صورت سنتی در جریان است. 

[1] ناحیه آناتولی شرقی (Doğu Anadolu Bölgesi) یکی از ۷ ناحیه ترکیه است که در بخش شرقی ترکیه همجوار مرز ایران  قرار گرفته‌است. جمعیت ناحیه بر اساس سرشماری سال 2019 میلادی 5٬966٬101 نفر بوده ‌است. وسعت این ناحیه نیز 165٬436 کیلومتر مربع است. این منطقه مرتفع‌‌ترین و ناهموارترین منطقه ترکیه محسوب می‌شود و بزرگترین منطقه در ترکیه می‌باشد؛ ولی نسبت به سایر مناطق ترکیه، تراکم جمعیت کمتری دارد. کوه آرارات بلندترین کوه ترکیه در این منطقه قرار دارد. همچنین، دو رود مهم دجله و فرات از این منطقه سرچشمه می‌گیرند. آب ‌و هوای مناطق شمالی و شرقی دارای زمستان‌های طولانی سرد و برفی دارد. متوسط دمای هوا در زمستان 11- است که گاهی تا 30- همراه با بارش برف سنگین هم می‌رسد.