برنامه برزیل برای خودکفایی تولید گندم در مناطق گرمسیری

برزیل از بزرگترین تولید کنندگان مواد غذایی در دنیا به شمار می رود ولی در تولید کالای استراتژیک گندم با کمبود عرضه مواجه است و یک وارد کننده بزرگ می‌باشد.

برزیل ششمین وارد کننده بزرگ گندم دنیا است که بیش از نیمی از مصرف 12 میلیون تنی خود را وارد میکند. این کشور در راستای تامین امنیت غذایی خود برنامه ویژه ای برای افزایش سطح و بهبود بهره وری تولید گندم در پیش گرفته است. براساس پیش بینی‌ها تولید گندم این کشور طی چند سال آینده رشد 31.6 درصدی خواهد داشت. هر چند با این افزایش این کشور همچنان  وارد کننده گندم باقی خواهد ماند.  

برزیل برای افزایش تولید گندم بر روی منطقه سرادو [1] تمرکز نموده است. پتانسیل زمین‌های این منطقه برای کشت گندم از نظر کمیت و کیفیت آرد امیدوار کننده است. میزان برداشت گندم در  این منطقه به سه برابر بیشتر از میانگین کشوری رسیده است که یک نوع رکورد به شمار می رود. دولت قصد دارد از سال 2021، تقریباً 200 هزار هکتار گندم کشت شده در منطقه سرادو را توسعه داده و تا سال 2025 میزان تولید در ایالت های گویاس، ناحیه فدرال، ماتو گروسو، ماتو گروسو دو سول و میناس گرایس را یک میلیون تن افزایش دهد.

 راز موفقیت "گندم گرمسیری" در پیشرفت تکنیک های مدیریت و فناوری کاشت تا برداشت محصول موسسه تحقیقات کشاورزی برزیل (امبراپا) نهفته است که امکان تولید بذر متناسب با آب و هوای منطقه را می­دهد. امبراپا از دهه 1980 با پیشرفت در تولید بذر رقم های گندم مقاوم در برابر خشکسالی، گرما و بیماری به فعالیت های خود رونق بخشید و امروزه حدود 200 هزار هکتار در سرادو با انواع مختلف گندم زیر کشت دارد. این بهبود عملکرد شامل تلاقی‌های پیچیده ژنتیکی بین گونه‌های مختلف است. بذرهایی که با نام های BRS 254 ،BRS 264 و BRS 404 شناخته می‌شوند محبوب ترین رقم بذری مناسب کشت در شرایط گرمسیری هستند. به عنوان مثال رقم BRS 404 بهترین رقم در مقاومت با بیماری بلاست شناخته شده است. امبراپا چشم انداز کشت گندم گرمسیری را مثبت ارزیابی کرده و آن را بهترین شانس برای دو برابر شدن تولید این کشور دانسته است.

علاوه بر بهره وری سطح زیر کشت نیز در فصل کشت اخیر افزایش داشته است. سطح زیر کشت گندم در سال 2020 به 2.2 میلیون تن و میزان تولید به 6 میلیون تن رسیده است. بالا بودن قیمت های گندم در طی ماه‌های گذشته به دلیل افزایش تقاضا، خالی شدن سیلوها و عرضه محدودتر از آرژانتین (به عنوان صادر کننده اصلی به برزیل) و افزایش قیمت دلار در مقابل رئال می‌باشد که باعث افزایش قیمت محصولات وارداتی و انگیزه ای برای کشت بیشتر گندم در برزیل شده است.      

حدود 82 درصد از غلات وارد شده توسط کارخانه‌های برزیل از کشور همسایه یعنی آرژانتین است. تخمین زده می‌شود که برزیل امسال تقریباً 10 میلیارد رئال برای واردات غلات و آرد گندم هزینه کند. با برنامه‌ها و مشوق ها برای گسترش تولید گندم گرمسیری، وابستگی برزیل به محصولی که از آرژانتین خریداری می‌شود کمتر خواهد شد. علاوه بر نفس اقتصادی، جنبه سیاسی تلاش ملی در جهت خودکفایی وجود دارد. رئیس جمهور بولسونارو دارای عقاید ایدئولوژیکی است و از زمان تصدی دولت آرژانتین توسط آلبرتو فرناندز به دنبال فاصله گرفتن از آرژانتین و سعی در کاهش وابستگی به واردات گندم از آرژانتین می‌باشد.   

برزیل پیشرفت های قابل توجهی در زمینه فناوری افزایش بهره وری تولید محصولات کشاورزی به دست آورده و طی 40 سال گذشته از یک کشور وارد کننده مواد غذایی به یکی از بزرگترین صادر کنندگان مواد غذایی تبدیل شده است. این کشور بخشی از این موفقیت را مدیون شرکت تحقیقاتی امبراپا می‌باشد و استفاده از تجربه و فناوری این شرکت می‌تواند برای افزایش محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

 [1] . یک ناحیه بوم‌شناختی به صورت گرم‌دشت‌های وسیع گرمسیری در برزیل است که در ایالت‌های گویاس، ماتوگروسو دو سول، ماتو گروسو، توکانتینس و میناس گرایس واقع شده‌است. هسته زیست ‌بوم سرادو، فلات‌هایی در مرکز برزیل است و گونه‌های عمده این زیست‌بوم شامل ساوان جنگلی، پارک ساوان و ساوان گندمیان است.