چشم انداز همکاری مجارستان و روسیه در حوزه انرژی

اولویت اصلی توسعه مناسبات مجارستان با روسیه همکاری در حوزه انرژی است. مجارستان بعنوان یکی از کشورهای واقع در بلوک شرق اروپا ، یکی از مشتریان مستمر و قدیمی‌گاز و نفت ( شوروری) بوده و این داد و ستد در دوران نظام سیاسی جدید (روسیه) تداوم یافته است.نیازمندی این کشور به انرژی موجب شده تا دولت مجارستان بعضاً با رویکرد و مواضع متمایز  در تبعیت از تحریم کشورهای غربی علیه روسیه به نوعی واگرایی از خود نشان دهد. این گونه استنباط می‌شود دولت مجارستان، برای توسعه و  رشد اقتصادی کشورش که مستلزم آن تامین منابع انرژی است، در توسعه مناسبات با روسیه در قیاس با سایر کشورهای اروپایی بی پرده تر رفتار می‌کند.  مشارکت روسها درطرح  توسعه نیروگاه هسته ای پاکش، که  بیش از نیمی از برق داخلی مجارستان را تامین می‌کند، در کنار واردات گاز از این کشور ، شالوده اصلی همکاری مجارستان با روسیه  محسوب می‌گردد. بطور کلی  مناسبات و همکاری اقتصادی دوکشور در محورهای ذیل قابل بررسی است:

 طبق اعلام مرکز رسمی آمار مجارستان مجموع حجم مناسبات تجاری دوکشور در سال 2019 میلادی 6.496.915.147 میلیارد دلار ( سهم صادرات مجارستان 2.028.249.375 دلار و سهم واردات آن از روسیه 4.468.665.772 میلیارد دلار ) محاسبه شده که در مقایسه با سال 2018 که مجموع مبادلات دوکشور 442.978.306 میلیارد دلار ( که سهم صادرات مجارستان 1.840.033.183 میلیارد دلار و واردات آن 4.604.945.213 میلیارد دلار ) برآورد شده  مشخص می‌شود در سال  گذشته میلادی علاوه بر افزایش ارزش حجم مبادلات تجاری دوکشور، میزان صادرات مجارستان به روسیه نیز بیشتر  شده است.

بخش گاز و نفت:  

  در سفر آقای پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان به مسکو در 23 ژوئن 2020میلادی  (3 تیرماه)  بر اساس سند همکاری امضاء شده، مجارستان حدود 6.2 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از شرکت گاز پروم روسیه خریداری می‌کند. آقای سیارتو در مصاحبه با خبرگزاری MTI   اظهار نمود: هدف از امضای این موافقت نامه، همکاری بلند مدت با شرکت گاز پروم است که مدت اعتبار  قرارداد همکاری15 سال ( سه دوره 5 ساله ) و در پایان هر 5 سال، طرفین قرارداد حق تمدید یا فسخ آن را دارند. وی خاطرشان ساخت: مجارستان به دنبال تنوع بخشی منابع و مسیرهای تامین انرژی است .مسیر فعلی و سنتی ما از طریق اوکراین بوده اما به دنبال استفاده از مسیرهای جایگزین هستیم که پیشرفت در این قسمت اندکی کند و شبکه‌های جایگزین درحال تکمیل شدن است. ( منظور مسیر ترک استریم) .وی افزود: درصورت تکمیل خط لوله ترک استریم تا اکتبر سال 2021 میلادی ، قرار است سالانه تا حدود 6.2 میلیارد متر مکعب گاز از طریق این کریدور وارد مجارستان شود. در خلال این مدت مجارستان برای خرید 2 میلیارد متر مکعب گاز از روسیه که انتقال آن شروع شده و مابقی آن حدود 4.2 (میلیارد مترمکعب) از اکتبر 2020 لغایت 2021میلادی دریافت می‌شود.

آقای سیارتو افزود: انتقال نفت خام از طریق اوکراین به دلیل کاهش تقاضا حدود 40 درصد کاهش داشته و این مساله بر امکان مذاکره مجدد و یافتن گزینه‌های بهتر برای تامین آن از بازارهای بین المللی تاثیر گذار خواهد بود.

در همین چارچوب در سفر سال قبل میلادی  سیارتو به مسکو و مذاکره با مدیران شرکت گاز پروم ، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان ضمن رد انتقادات کشورهای اروپایی از مجارستان به دلیل همکاری با روسیه در بخش انرژی تصریح کرد: مجارستان برای تامین گاز باید یه روسیه تکیه کند چراکه گزینه ی دیگر وجود ندارد. وی اعلام داشت:" از آوریل سال آینده میلادی(2020میلادی ) 2 میلیارد متر معکب گاز از روسیه خریداری وارد می‌شود.  درحال حاضر  ذخایر گازی مجارستان (6.5 میلیارد متر مکعب) و مصرف سالیانه آن 10 میلیارد متر معکب می‌باشد.

شرکت گازپروم در سال 2019 میلادی حدود 9.3 میلیارد مترمکعب گاز به مجارستان صادر کرده که در مقایسه با سال 2018 میلادی حدود 22 درصد افزایش داشت. در سال 2018 میلادی نیز میزان صادرات گاز روسیه به مجارستان حدود 7.6 میلیارد متر معکب بوده که در مقایسه با سال 2017 میلادی حدود 9.3درصد رشد داشته است.

در سفر  30 اکتبر 2019 پوتین رئیس جمهور روسیه به بوداپست، چندین سند همکاری از جمله موافقت نامه همکاری بین منطقه ای روسیه- مجارستان، موافقت نامه ی همکاری امنیت اجتماعی، یادداشت تفاهم همکاری در زمینه ی سرطان، ورزش، آموزش پزشکی و حمل نقل ریلی، موافقت نامه همکاری بانکی اگزیم بانک مجارستان و EXIER روسیه، پیمان همکاری استانی گیور (مجارستان) و سامارا (روسیه) و موافقت نامه همکاری میان شرکت نفت و گاز MOL  و لوک اویل و ترانس نفت روسیه ، به امضاء رسید.  از مباحث و موضوعات اصلی در این سفر ، احداث خط لوله گازی موسوم به TURKSTEAM بوده است.

طبق جدول برنامه ریزی شده، قرار بود ساخت نخستین بخش خط لوله گازی ترک استریم، با ظرفیت15.75 میلیارد متر مکعب، در سال 2019 میلادی (داخل ترکیه ) انجام و بخش دوم پروژه با همان ظرفیت در بلغارستان، صربستان و مجارستان ادامه یابد. این خط لوله بعد از گذر از زیر دریای سیاه از روسیه- ترکیه و در ادامه به کشورهای همسایه ترکیه با ظرفیت کل31.5  میلیارد متر مکعب می رسد . ترکیه15.75 میلیارد متر مکعب برای مصرف داخلی را برداشت کرده و مازاد آن به سمت کشورهای اروپایی صادر خواهد شد.

همکاری هسته ای (نیروگاه پاکش):

طرح توسعه نیروگاه هسته ای پاکش بعنوان تنها نیروگاه هسته ای مجارستان از پروژهای مهم مشترک دوکشور است و بیش از نیمی از برق مصرفی مجارستان از طریق این نیروگاه تامین می‌گردد. طبق اعلام آقای سیارتو با اخذ مجوز فنی در اکتبر 2019 میلادی، مرحله بعدی توسعه نیروگاه پاکش یعنی ارائه درخواست اجرایی شدن آن به آژانس بین المللی انرژی اتمی تا قبل از 30 ژوئن سال 2020میلادی ارائه و فاز بعدی آن اجرا می‌شود. وی تصریح کرد : طرح توسعه نیروگاه با حضور روسیه و شرکت های آمریکایی، آلمانی ، فرانسوی و مجاری انجام خواهد شد.

بر اساس توافق میان شرکت روس- اتم و شرکت انرژی اتمی مجارستان در سال 2014 میلادی، 2 راکتور جدید در پاکش به هزینه ی 10 میلیارد یورو (در قالب وام روسیه) احداث خواهد شد اما  این پروژه بنا به دلائلی متوقف شده است. نیروگاه پاکس واقع در 100 کیلومتری جنوب بوداپست،در دوران شوروی ساخته شده است. در سفر آقای اوربان نخست وزیر مجارستان به مسکو در 24 دی ماه سال 1392، احداث دو  واحد نیروگاهی جدید مدلVVER-1200 با کمک روسیه و اعطای اعتبار 10 میلیاردی از سوی روس ها، مورد توافق  قرار گرفت.  اتحادیه اروپا از همان آغاز و بویژه بعد از بروز اختلاف با روسیه بر سر اوکراین، با انجام این پروژه مخالف بوده و در این راستا، شورای نظارت بر فعالیت هسته ای اتحادیه اروپا خواستار توقف این همکاری است.