کشت خشخاش و تولید تریاک در افغانستان

براساس اعلام سازمان ملل حدود 82 درصد تریاک دنیا در افغانستان تولید می‌شود . افغانستان یکی از مراکز تولید کننده مواد مخدر در جهان است و بیش از سه میلیون نفر از مردم این کشور معتاد به مواد مخدر هستند.

براساس اعلام سازمان ملل حدود 82 درصد تریاک دنیا در افغانستان تولید می‌شود[1]. افغانستان یکی از مراکز تولید کننده مواد مخدر در جهان است و بیش از سه میلیون نفراز مردم این کشور معتاد به مواد مخدر هستند.

 روند رو به رشد تولید تریاک:

در زمان حاکمیت طالبان یعنی در سال ۲۰۰۱  میلادی ، تولید مواد مخدر در افغانستان ۳۳ تن بود (چون، ملا عمر  رهبر وقت طالبان آن را ممنوع کرده بود) اما در 2017 به 9140 تن و در سال 2018 به5550 تن  و در سال  2019  به 6700 تن رسید در سالجاری(1399) به جهت بارندگی خوب و نبود کشت جایگزین شاید بیشتر از  7000 تن مواد مخدر در افغانستان تولید شود.

در سال ۲۰۱۵ افغانستان حدود 75  درصد تریاک جهان را تولید کرده است که 70 میلیارد دلار ارزش داشت که تنها ۴۴ میلیون دلار از این پول به دست کشاورزان افغان رسیده است که این تنها چهار یا پنج درصد این پول را تشکیل می‌دهد. دقیقا مشخص نیست سود مواد مخدر به جیب چه کسانی سرازیر می‌شود؟

دلایل افزایش کشت خشخاش(کوکنار) در افغانستان

می‌توان نا امنی، فقر، بیکاری و حضور مخالفان مسلح در مناطق کشاورزی را از عوامل عمده کشت خشخاش در افغانستان دانست .در دوره تسلط طالبان، درآمد حاصل از کشت خشخاش به عنوان منبع درآمدی برای طالبان با هدف خرید سلاح و ادامه جنگ دراین کشور تبدیل شده بود. در گزارش اداره بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) آمده بود که بیشترین کشت و قاچاق مواد مخدر در مناطق نا امن و خارج از کنترل دولت افغانستان صورت می‌گیرد.

نقش عوامل بیرونی و نهادهای انتظامی و امنیتی در تولید مواد مخدر

به گفته پژوهشگران افغانستانی [2]یکی از دلایل حضور نیروهای خارجی و تروریستی در افغانستان تجارت مواد مخدر است بنا براین تا حدودی می‌توان گفت که جنگ و بی ثباتی در افغانستان به نوعی جنگ منافع خاصل از مواد مخدر هم است و هر زمان دولت یا طالبان بتوانند جلوی تولید مواد مخدر را بگیرند در آن زمان شاید کشورهای خارجی به این نتیجه برسند که ماندن شان در افغانستان سودی ندارد ولی در شرایط حاضر کشورهای خارجی از این راه هزینه حضور خود را فراهم می‌کنند.

کارخانه‌های مواد مخدر که در افغانستان خشخاش را به هروئین تبدیل می‌کنند متعلق به افراد بزرگی هستند که در قدرت دست دارند و کسی نمی‌تواند اسمی از آنها ببرد.در گسترش مواد مخدر در افغانستان، کشورهای خارجی دست دارند و به ویژه مواد شیمیایی که برای ساخت هروئین و سایر مواد مخدر نیاز است، از خارج می آید. برای مثال اگر در سال ۶۰۰۰  تن مواد مخدر درافغانستان کشت شود برای تبدیل کردن آن به هروئین به دوازده هزار تن مواد شیمیایی نیاز است. این مواد از خارج از افغانستان می آید. برای تبدیل تریاک به هروئین نیاز به مواد شیمیایی(از جمله کربنات کلسیم) است که در افغانستان وجود ندارد باید دانست ورود این حجم مواد شیمیایی بدون دخالت خارجیان و سستی نظارت نهادهای امنیتی ممکن نیست.

مناطق کاشت خشخاش در افغانستان

ولایت هلمند همچنان در صدر جدول ولایات کشت خشخاش قرار دارد و به ترتیب ولایات قندهار، ارزگان و ننگرهار در جایگاه‌های دوم تا چهارم هستند.اطلاعات تکمیلی در جداول پیوست آورده شده است.

دلایل کاهش یا افزایش کشت کوکنار

دلایل افزایش: منطقه در کنترل مخالفان دولت است، درآمد بیشتری نسبت به سایر کارها دارد، افزایش میزان بارندگی

دلایل کاهش: اجرای پروژه محو کشتزار کوکنار و انجام کشت جایگزین، وجود آفات نباتی، کمک مالی دولت به کشاورزان برای کاهش کاشت

سهم برخی استان ها در کشت کوکنار در افغانستان:   هلمند: 55%  و قندهار:8.5%