ضرورت کاربرد دیپلماسی عمومی در مقابله با آسیب های کرونا

آثار منفی و روانی شیوع ویروس کرونا به همراه انتشار شایعات و اخبار کذب، متناقض و اغلب هراس آور در سایت ها و شبکه‌های مجازی، با عث سردرگمی عمومی و ایجاد فضای ملتهب در جامعه گردیده است.این مسئله می تواند عواقب مخربی را در ابعاد داخلی و بین المللی به همراه داشته باشد.پیامد های این مسئله از خود بیماری به مراتب شدیدتر خواهند بود. این روزها درحالی که همه کشور برای مبارزه با شیوع گسترده ویروس کرونا بسیج شده است،جبهه دیگری علیه کشورمان شکل گرفته که گردانندگان آن تلاش می‌کنند تا ج.ا.ایران را به عنوان «کانون» و یا عامل گسترش ویروس کرونا در منطقه و جهان معرفی نمایند. در چنین شرایطی تقویت و کاربرد ظرفیت دیپلماسی عمومی، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می رسد.

 ترس از بیماری‌های مسری از همان ابتدا همراه بشر بوده است . مفهوم «ترس» در شرایط بحرانی مانند بروز جنگ، حوادث غیر مترقبه طبیعی و یا شیوع بیماری‌های واگیردار، سطح بالایی از «هراس جمعی» را در جوامع ایجاد می‌کنند.

تجربه نشان داده است که شرایط دشوار، غیر عادی یا بحرانی، بهترین زمان برای انتشار اخبار جعلی و شایعات بوده اند. شایعات در شرایط تهدید آمیز ظهور می‌یابند و در میان گروه‌های اجتماعی به ویژه گروه‌های درگیر با موضوع منتشر می‌شوند.

آن چه این روز ها و پس از انتشار اخبار شیوع ویروس کرونای جدید در کشور مشاهده می‌کنیم، برخورد احساساتی و هیجان‌آلود از سوی برخی از کاربران فضای مجازی، رسانه‌های غیر رسمی و همچنین  برخورد سیاسی ناپخته بعضی از افراد با این موضوع است که به تشدید هراس جمعی و آسیب زدن به سلامت روحی و روانی اعضای جامعه منجر شده است.

اثرات منفی و روانی شیوع ویروس کرونا  که با انتشار شایعات و اخبار کذب، متناقض و اغلب هراس آور در سایت ها و شبکه‌های مجازی، باعث سردرگمی عمومی و ایجاد فضای ملتهب در جامعه گردیده است که می‌تواند پیامد های مخربی را  چه در بعد داخلی و  چه در بعد بین‌المللی به همراه داشته باشد.

 هم اکنون در حالی  که همه کشور برای مبارزه با شیوه گسترده ویروس کرونا بسیج شده‌ است، جبهه دیگری علیه کشورمان شکل گرفته که گردانندگان آن تلاش می‌کنند تا ج.ا.ایران را به عنوان «کانون» و یا عامل گسترش ویروس کرونا در منطقه و جهان معرفی نمایند. فعالیت های اخیر شبکه‌های فارسی زبان خارج نشین در زیر سئوال بردن کم و کیف مدیریت و کنترل این بیماری در همین راستا قابل ارزیابی می‌باشند. این در حالی است که تا پیش از این، چین به عنوان «منشاء» پیدایش و گسترش ویروس کرونا شناخته می‌شد.

 براساس اخبار و گزارش های موجود با کاهش شمار مبتلایان به ویروس کرونا در چین و گسترش آمار ابتلا به این ویروس در دیگر کشور ها، دولت مردان این کشور تلاش می‌کنند تا با ارائه تجربیات، دستاورد ها و تجهیزات جدید خود در مقابله با این بیماری، اعتبار از دست رفته را احیاء و تصویر مثبتی از خود به عنوان یک قدرت مسئول و پاسخگو نزد افکار عمومی جامعه  بین‌المللی ارائه نمایند.

 پژوهشگران معتقدند که درگیری کشورهای دیگر با کرونا ویروس، فرصتی را برای پکن ایجاد کرده است تا با استفاده از آن جایگاه و اعتبار خود را بهبود بخشد.گزارش ها نشان می دهند که دیپلمات های چین به دنبال انتقال این پیام بوده اند که این کشور می‌تواند شیوع ویروس کرونا را کنترل و بر همین اساس خواستار کاهش محدویت های مسافرتی و تجاری علیه شهروندان و شرکت های چینی شده‌اند. طبق گزارش وزارت امور خارجه چین، مسئولین ذیربط این کشور تا کنون بیش از 400 مصاحبه انجام داده و بالغ بر 300 مقاله منتشر کرده اند. پکن در چارچوب سیاست های دیپلماسی عمومی خود حتی این باور که ویروس« کووید 19» از این کشور سر برآورده را زیر سئوال برده و تلاش می‌کند تا خود را به عنوان قربانی این ویروس معرفی نماید.

در همین راستا سخنگوی وزارت امور خارجه چین در توئیتر چنین اظهار داشته است:« موارد تایید شده ابتلا به «کوویید 19» ابتداء در چین بود، اما منشاء آن لزوما از چین نبوده است. ما همچنان در حال پیگیری ریشه آن هستیم.»

چین همزمان با آنکه بار ها آمریکا را به ایجاد اضطراب در رابطه با این ویروس متهم کرده است، به کشور هایی مانند ایران، ایتالیا و کره جنوبی که بیش از دیگر کشور درگیر این بیماری شده‌اند، کمک‌هایی را نیز ارائه کرده است.

در همین راستا پکن اخیراٌ یک تیم پزشکی به همراه 250 هزار ماسک و 5000 کیت تست کرونا ویروس به ایران فرستاد که بیت معروف سعدی: «بنی آدم اعضای یک پیکرند/ که در آفرینش زیک گوهرند» بر روی آن بسته‌ها نقش بسته بود. شانگهای نیز نیم میلیون ماسک به شهر دئگو که مرکز شیوع کرونا در کره جنوبی است، ارسال کرده است. یک اتحادیه تجاری در استان ججیانگ چین هم 2600 عینک محافظتی به شهر تورین ایتالیا فرستاده است.

چین همزمان با بهره گیری از فرصت به وجود آمده و استفاده از «دیپلماسی پاندا» طرح«راه ابریشم سلامت» را مطرح نموده است.

همه این اقدامات حکایت از آن دارند که این کشور در حال آزمودن «دیپلماسی پزشکی» یا «دیپلماسی ویروس» بوده تا از این طریق وجهه آسیب دیده خود نزد افکار بین المللی را ترمیم نماید.

با استناد به اقدامات اخیر چین، بسیاری بر این باورند که در چنین فضایی، نبایستی تعجب کرد اگر طی هفته‌های آتی، مقامات چینی با همکاری ارباب جراید و رسانه‌ها، دانشمندان و هنرمندان این کشور طی یک کمپین عظیم دیپلماسی عمومی، کشور خود را به عنوان«کاشف» و نه «منشاء» کرونا معرفی نمایند.

در چنین شرایطی تقویت و کاربرد هدفمند ظرفیت دیپلماسی عمومی از سوی کشورمان، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می رسد. به باور برخی صاحب نظران بایستی شرایطی فراهم گردد تا با برقراری کانال های ارتباطی مطمئن با سایر مردم جهان از طریق فضای مجازی، ارائه خلاقیت های هنری،پیام های همدردی و به اشتراک گذاشتن تجربیات خویش در نبرد با کرونا و یاری رساندن به جوامع آسیب پذیر، تلاش به عمل آید تا قافیه را در این جنگ نابرابر نبازیم.

*برخی موارد و راهکارهای عملیاتی برای بهبود وجهه داخلی و خارجی کشور و مدیریت افکار عمومی داخل و جامعه بین‌الملل بشرح ذیل پیشنهاد می‌گردند:

- اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف در سطوح ملی و بین‌المللی؛

- تشریح هدفمند اقدامات و دستاورد های برجسته دولت و مسئولین ذیربط در جهت مقابله با ویروس کرونا؛

- اجتناب از چند صدایی و تناقض‌گویی و پرهیز از اظهارات تبلیغاتی و جنجالی قابل بهره برداری از سوی معاندین؛

- معرفی ویروس کرونای جدید به عنوان یک چالش جهانی و تهدید کننده حیات بشری که نابودی کامل آن نیازمند تشریک مساعی و همکاری نزدیک همه اعضای جامعه بین‌المللی می‌باشد؛

- انعکاس رسانه‌ای اظهارات و اقدامات خصمانه و ضد بشری دولت آمریکا و همچنین تبعات تشدید تحریم های ظالمانه (تروریسم اقتصادی) آن علیه ملت ایران بخصوص در شرایط شیوع کرونا ویروس؛

- راه اندازی کارزارها و پویش های نوعدوستانه و مردمی و انعکاس رسانه‌ای آنها؛

- بهره برداری از ظرفیت سمن‌های مطرح داخلی و خارجی و زمینه‌های مستعد برای همکاری آنها با یکدیگر و همچنین عملیاتی کردن نقش خواهرشهرها، انجمن‌های خیریه، هنرمندان و سلبریتی‌ها برای تقویت روحیه، انسجام و باور عمومی و اعتماد ملی در داخل کشور و انعکاس نتایج و دستاوردهای آن به خارج؛

- انتشار اخبار شادی آفرین و امید بخش در جامعه از طریق رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی؛

- نمایش اقتدار داخلی در مبارزه با محتکرین اقلام مصرفی و مورد نیاز مردم برای کنترل بیماری و سوءاستفاده کنندگان از وضعیت پیش‌آمده؛

- انعکاس رسانه‌ای تدابیر و تمهیدات حمایتی از اقشار آسیب دیده از انتشار ویروس کرونا و تامین خسارات وارده به آنها؛

- تقویت همکاری با سازمان بهداشت جهانی و نهادهای بین‌المللی ذیربط؛

- برگزاری کنفرانس های خبری داخلی در داخل و خارج کشور با حضور خبرنگاران و گزارشگران خارجی برای تبیین عملکرد و دستاوردهای نهاد های ذیربط کشورمان در مقابله با گسترش ویروس و زیر سئوال بردن تحریم های ظالمانه آمریکا و جلب مشارکت و کمک های خارجی؛

- نشان دادن حضور و جدیت مسئولین ذیربط در روند مقابله با ویروس کرونا، بازدید آنها از وضعیت بیمارستان‌ها و تقدیر و دلجویی از پزشکان، پرستاران و دیگر دست اندرکاران؛

- پخش برنامه‌های فرهنگی و هنری با محتوای حماسی و ملی متناسب با شرایط فعلی جامعه از طریق رسانه ملی(رادیو وتلویزیون)؛

- استفاده از ظرفیت هنرمندان مطرح و چهره‌های محبوب فرهنگی، علمی، ورزشی،سینمایی و نخبگان کشور توسط رسانه ملی؛