بانک ها در بوسنی و هرزگوین، ساختار و وظایف
بانک ها در بوسنی و هرزگوین تنوع زیادی دارند. تعداد بانک های صد در صد بوسنیایی معدود بوده و شعبات بانک های خارجی زیادی در این کشور فعالیت می‌کنند. این کشور اولین کشور در جنوب شرق اروپا است که به طور کامل اصلاحات در سیستم بانکی را انجام داده است. امتیازات موجود در بخش بانکی بوسنی و هرزگوین موجبات سرمایه گذاری‌های بانک های خارجی در این کشور را فراهم آورده است. بدین لحاظ شعب قابل توجهی از بانک های مختلف خارجی در این کشور به فعالیت های بانکداری اشتغال دارند.
در سال 2009 شرایط اقتصادی کشور بوسنی و هرزگوین در تاثیر پذیری از بحران مالی جهانی روندی نزولی را آغاز نمود و رشد تولید ناخالص داخلی کاهش یافت لیکن در سال 2013 شرایط تغییر کرده و با بهبود شرایط، ورود بانک های خارجی به عرصه اقتصادی این کشور شکل گرفت.اتریش و ایتالیا جزو اولین کشورهایی بودند که وارد فعالیت های بانکی در بوسنی و هرزگوین شدند که در حال حاضر بیشترین بخش بانکی این کشور را در اختیار دارند. بر اساس گزارش بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین، حضور و مشارکت بانک های خارجی در بخش بانکداری این کشور به رقم 86 درصد بالغ می‌گردد. به عبارت دیگر به استناد گزارش مذکور 86 درصد فعالیت های بخش بانکی بوسنی و هرزگوین متعلق به شعب بانک های خارجی حاضر در عرصه بانکداری این کشور است.
بخش بانکی با فراهم آوردن زمینه‌های لازم جهت ایجاد اشتغال در این کشور (بالغ بر 10 هزار فرصت شغلی) نقش قابل توجهی در ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری به عنوان یکی از معضلات اقتصای کشور برخوردار است. گفتنی است که بانک بین المللی بوسنی تنها بانک در این کشور است که تحت قوانین بانکداری اسلامی فعالیت می‌کند. بنا بر تحلیل های مؤسسه مالی اعتباری Standard & Poor's ، معرفی یک آژانس بیمه سپرده و رقابت میان بانک های بین المللی برای حضور در بوسنی و هرزگوین، اثر قابل توجهی در رشد پس انداز و کاهش نرخ بهره وام ها در این کشور داشته است.
از جمله دلایل جذابیت سرمایه گذاری در بخش بانکی بوسنی و هرزگوین برای شرکت های خارجی، زمینه سازی ورود به سرمایه گذاری در جنوب شرق اروپا عنوان شده است. در این ارتباط خاطر نشان شده که سرمایه گذاری در این کشور، راهی هوشمندانه برای سرمایه گذاری در جنوب شرق اروپا به شمار می رود.
بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین ، اهداف و وظایف
بر اساس قانون مصوب پارلمان در تاریخ 20 ژوئن 1997 ، بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین تاسیس و در تاریخ 11 آگوست همان سال آغاز به کار نمود. هدف اصلی و وظایف بانک مرکزی بوسیله قانون و بر اساس موافقت نامه عمومی صلح در بوسنی و هرزگوین تعریف شده است. بر این اساس بانک مرکزی حافظ ثبات پولی از طریق انتشار پول ملی میباشد (یک یورو برابر با 1.95 مارک). بانک مرکزی اجرای سیاست پولی بوسنی و هرزگوین را تعریف و کنترل می‌کند.این بانک همچنین فعالیت های نهادهای بانکی و صدور مجوز های بانکی را تحت نظارت و هماهنگی دارد.
ساختار بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین
بالاترین مرجع در راس بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین، هیات مدیره بانک است که مسئولیت ایجاد و نظارت بر سیاست های پولی را بر عهده دارد. قدرت سازمان دهی و اعمال نظارت بر سیاست های پولی تماما بر اساس تصمیم های اتخاذ شده از سوی هیات مدیره ناشی از اختیارات و تفویض های قانونی صورت می‌گیرد. در 6 سال اول فعالیت بانک مرکزی، هیات مدیره شامل رئیس کل به عنوان رئیس هیات مدیره و 3 عضو شامل 2 نفر بوشنیاک و کروات از فدراسیون بوسنی و هرزگوین و 1 نفر صرب از جمهوری صربسکا بود. پس از آن بر اساس قانون بانک مرکزی، هیات مدیره این بانک شامل 5 نفر است که برای مدت 6 سال توسط شورای ریاست جمهوری منصوب می‌شوند و این هیات مدیره یک نفر از اعضاء را به عنوان رئیس کل انتخاب می نماید. مدیریت بانک مرکزی نیز شامل رئیس کل و 3 معاون رئیس کل است که از طریق انتصاب توسط رئیس کل و تصویب هیات مدیره صورت می‌گیرد و وظیفه آن نیز اعمال مدیریت در فعالیت های بانک مرکزی است. هریک از معاونین مسئولیت مستقیم یکی از فعالیت های بانک مرکزی را بر عهده دارد.
تقیسمات شعب بانک مرکزی
بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین دارای یک دفتر مرکزی، سه واحد اصلی و دو واحد فرعی است.
- دفتر مرکزی -- سارایوو
- واحد اصلی سارایوو،
- بانک اصلی جمهوری صربسکا در بانیالوکا
- واحد اصلی موستار
- شاخه‌های فرعی :
- شاخه بانک مرکزی در منطقه آزاد برچکو
- شاخه بانک مرکزی در جمهوری صربسکا
- شاخه بانک مرکزی در منطقه پاله در نزدیکی سارایوو.
آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین
آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین یک نهاد دولتی به شمار می رود و مسئولیت بانکداری در این کشور را بر عهده دارد. این آژانس نقش مهمی در اصلاح نظام بانکی در فدراسیون بوسنی و هرزگوین را برعهده دارد.
آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین به عنوان یک آژانس مستقل و غیر انتفاعی، دارای وظایف زیر است:
- صدور مجوز برای تاسیس و آغاز به کار بانک ها، سازمان‌های اعتباری کوچک و شرکت های لیزینگ.
- صدور مجوز برای تغییرات ساختار سازمانی بانک ها، سازمان‌های اعتباری کوچک و شرکت های لیزینگ.
- صدور مصوبات انتصاب کارکنان مدیریت بانک ها.
- صدور مجوز برای انجام سیستم پرداخت های داخلی.
- جمع آوری، پردازش و ضبط داده‌های بانک ها، سازمان‌های اعتباری کوچک و شرکت های لیزینگ ارسالی به آژانس مطابق با مقررات.
- نظارت بر عملکرد بانک ها، سازمان‌های اعتباری کوچک وشرکت های لیزینگ و انجام اقدامات مطابق قانون در بانک ها،
- مدیریت و نظارت بر مدیریت، انحلال و ورشکستگی یا احیای بانک ها.
- لغو مجوز بانک ها، سازمان‌های اعتباری خرد و شرکت های لیزینگ مطابق با قانون.
- تصویب اقدامات قانونی تنظیم کننده عملکرد بانک ها، سازمان‌های اعتباری خرد و شرکت های لیزینگ.
- انجام ارزیابی شرایط و صدور مصوبات بانک ها مربوط به موضوع افزایش سهام و یا اختصاص سهام جدید.
- اجرای اقدامات حمایتی ضد تروریستی مربوط به بانک ها، سازمان‌های اعتباری خرد و شرکت های لیزینگ، بنا بر در خواست یک نهاد مجاز قانونی، مناسب و یا مطابق با قطعنامه‌های ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد. در این راستا ممکن است اقداماتی شامل بلوکه کردن حساب مشتری در هر بانک یا بانک های سراسر فدراسیون بوسنی و هرزگوین به منظور جلوگیری از فعالیت های مالی که تهدیدی برای انسداد روند اجرای صلح در چارچوب موافقت نامه عمومی صلح در بوسنی و هرزگوین تلقی گردند اجرا گردد.
سازماندهی و نظارت آژانس
مدیریت آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین بر عهده یک هیات مدیره است. این هیات مدیره شامل پنج عضو انتصابی است که از طریق دولت به پارلمان فدراسیون برای پنج سال معرفی می‌شوند. هیات مدیره مسئول نظارت کلی عملکرد آژانس به منظور عملکردی موثر و منطقی و تعیین شده در حیطه کاری آژانس است.
مدیریت آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین
مدیر و معاون آژانس مسئولیت راه اندازی و مدیریت فعالیت های آژانس و عملکرد آن را بر عهده دارند. هر دو مدیر و معاون آژانس، انتصابی و از طریق پیشنهاد دولت و تصویب پارلمان فدراسیون بوسنی و هرزگوین برای مدت پنج سال منصوب می‌شوند. بنا بر آئین نامه داخلی آژانس، ساختار و شرح وظایف شغلی واحدهای سازمانی کاربردی آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین را می‌توان به شرح ذیل مورد توجه قرار داد:
- اداره آژانس
- اداره نظارت بر بانک ها
- اداره حمایت قانونی و صدور مجوز
- اداره حسابداری و مدیریت
- اداره بررسی پیشگیری از پولشوئی و تامین مالی تروریسم
مسئولین آژانس بانکداری بوسنی و هرزگوین
- یاسمین ماه موزیچ (Jasmin Mahmuzic) : مدیر آژانس بانکداری فدراسیون بوسنی و هرزگوین متولد سال 1973 در شهر توزلا است. وی تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته اقتصاد از دانشگاه سارایوو و مدرک MBA را از دانشگاه دلاو از آمریکا دریافت کرده است. وی همچنین در حال تهیه تز دکتری اقتصاد خود از دانشکده اقتصاد دانشگاه سارایوو میباشد.
- دوبراوکا بوشنیاک (Dubravka Bosnjak) : معاون مدیر آژانس متولد سال 1976 در شهر سارایوو است. وی مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته حسابداری از دانشکده اقتصاد دانشگاه سارایوو دریافت کرده است.
- عادل نوکیچ (Adil Nukic): مشاور مدیر آژانس
آژانس بانکداری جمهوری صربسکا
آژانس بانکداری جمهوری صربسکا در اواخر دهه 90 میلادی به عنوان جانشین قانونی بانک ملی جمهوری صربسکا تاسیس گردید. این آژانس یک موجودیت قانونی مستقل و خود مختار است که به منظور تنظیم و نظارت بر نظام بانکی تاسیس شده و زیر نظر مجلس صربسکا فعالیت می‌کند. هدف اصلی آن حفاظت از ثبات نظام بانکی جمهوری صربسکا و بهبود امنیت و عملکرد قانونمند و با کیفیت آن است. اختیارات، سازمان، تامین مالی و بهره برداری از آژانس بانکداری جمهوری صربسکا توسط قانون این آژانس تنظیم گردیده است.
وظایف آژانس بانکداری جمهوری صربسکا
وظایف و مسئولیت های آژانس بانکداری جمهوری صربسکا به قرار زیر است:
- صدور مجوز برای تاسیس و فعالیت بانک ها، مجوزهای تغییر وضعیت و تغییرات ساختار سازمانی و نوع عملیات بانک ها.
- نظارت بر امنیت و صحت قانونی عملیات بانک ها و اقدامات نظارتی مناسب.
- لغو مجوزهای بانکداری، معرفی کادر موقت و انتصاب مدیر موقت در بانک ها، اقدام به انحلال بانک ها، اقدام به تسویه در بانک ها، انتصاب مدیر، هدایت و نظارت بر اقدامات کادر موقت، ارائه درخواست به موسسه دادرسی ورشکستگی در بانک ها.
- تنظیم عملکرد بانک ها.
- ارزیابی برآورده شدن نیازها و تصویب صدور سهام.
- نظارت و انجام اقدامات ضروری در رابطه با مبارزه با پولشوئی و تامین مالی تروریسم مربوط به بانک ها، سازمان‌های اعتباری خرد، موسسات اعتباری پس انداز و سایر موسسات مالی، در همکاری با نهادهای ذی صلاح به موجب مقررات حاکم در این زمینه.
- نظارت و اجرای سایر فعالیت ها مطابق با مقررات حاکم بر معرفی و اجرای اقدامات موقت خاص با هدف اجرای موثر اقدامات محدود بین المللی.
- اتخاذ اقدامات مناسب در زمینه مبارزه با پولشوئی و تامین مالی تروریسم و همکاری با نهادها و مراجع ذیصلاح.
- انجام اقدامات به منظور اطمینان از حفاظت از حقوق مصرف کنندگان به عنوان کاربران خدمات مالی در نظام بانکی، نظارت بر اجرای مقررات حاکم در این زمینه و اجرای سایر فعالیت ها و اقدامات کافی در حوزه اقتدار خود.
- انجام سایر وظایف مطابق با قوانین حاکم بر فعالیت بانک ها.
هیات مدیره آژانس بانکداری جمهوری صربسکا
هیات مدیره، مقام حاکم بر آژانس به شمار می رود و متشکل از پنج عضو است. اعضاء هیات مدیره بوسیله دولت جمهوری صربسکا به مجلس این جمهوری پیشنهاد می‌گردند و انتصاب آنها نیز به عنوان هیات مدیره آژانس توسط مجلس مذکور صورت می‌گیرد. این هیات مدیره متعهد به انجام اقداماتی در جهت اجرای کارآمد و منطقی عملکرد و وظایف بر اساس دستورات آژانس است.
اعضاء هیات مدیره :
- براتالیوب رادولوویچ (Bratoljob Radulovic)، رئیس هیات مدیره
- ژلیکو اشلیپ چوویچ (Zeljko Sliepcevic)، عضو هیات مدیره
- اسلاویکا میلیکیچ (Slavica Milikic)، عضو هیات مدیره
- اسردان شیپیت (Srdan Suput)،عضو هیات مدیره
- برانیسلاودریکا (Braniclav Durica)، عضو هیات مدیره
رئیس آژانس بانکداری جمهوری صربسکا
رئیس آژانس، مسئول عملکرد تجاری و فعالیت های آژانس است. رئیس و معاون آژانس از سوی دولت جمهوری صربسکا پیشنهاد و از سوی مجلس این جمهوری برای مدت پنج سال منصوب می‌گردند.
- رئیس آژانس آقای راد راستوکا (Rade Rastoka) میباشد.
- معاون آژانس آقای ملادن کوواچوویچ (Mladen Kovacevic) است.
بازرس نظام بانکی جمهوری صربسکا
بازرس نظام بانکی به عنوان یک واحد سازمانی مستقل برای آژانس با هدف ترویج حمایت از حقوق و منافع مصرف کنندگان ایجاد شده است. بازرس به عنوان یکی از ابزارهای حمایت از حقوق و منافع مصرف کنندگان در جمهوری صربسکا قادر است اختلافات و عدم توافقاتی که میان موسسات نظام بانکی و کاربران خدمات مالی رخ می دهد را با رعایت عدالت، به سرعت و با کمترین تشریفات از طریق مصالحه، مذاکره یا سایر روش های دوستانه حل و فصل نماید. بازرس در انجام وظایف خود مستقل است و مسئولیت اجرای وظایف خود را بر عهده دارد و اجرای وظایف عملکردی، به عنوان نماینده آژانس انجام نمی دهد. مسئولیت های بازرس نیز توسط قانون آژانس بانکداری صربسکا تصریح شده است.
انواع بانک هادر بوسنی و هرزگوین
در حال حاضر تعداد 16 بانک تجاری در بانک مرکزی بوسنی و هرزگوین به ثبت رسیده در عرصه اقتصادی و بانکدار این کشور فعالیت دارند. این بانک را می‌توان به شرح دیل مورد اشاره قرار داد:
|
نام بانک
|
سرمایه
|
رئیس بانک
|
سهام داران
|
نشانی اینترنتی
|
|
Asa Bank
|
---
|
سمیر مصطفی ایچ
|
---
|
www.addiko-rs.ba
|
|
Addiko Bank
|
بوسنی و هرزگوین
|
سانلا پاشیچ
|
---
|
www.addiko-fbih.ba
|
|
Bosna Bank International
|
---
|
عامر بوک ویچ
|
بانک توسعه اسلامی
|
www.bbi.ba
|
|
Intesa SanpaoloBank
|
ایتالیا
|
آلمیر کرکالیچ
|
اینتسا سان پائولو
|
www.intesasanpaolobanka.ba
|
|
Komercijalno –
Investiciona banka
|
بوسنی و هرزگوین
|
حسن پورچیچ - ولیکا کالودوسا
|
-----
|
www.kib-bank.com.ba
|
|
NLB Banka d.d
|
اسلونی
|
لیدیا زگیچ
|
گروه ان ال بی
|
www.nlb.ba
|
|
Priverdna banka Sarajevo
|
بوسنی و هرزگوین
|
حمید پرشیس
|
------
|
www.pbs.ba
|
|
ProCredit Bank
|
آلمان
|
امیر سالکانوویچ
|
پروکردیت
|
www.procreditbank.ba
|
|
RaiffeisenBank
|
اتریش
|
کارلینز دوب نیگ
|
رای فیسن بانک
|
www.RaiffeisenBank.ba
|
|
Razvojna bank
|
بوسنی
|
سمیر فیض ایچ
|
------
|
www.rbfbih.ba
|
|
Sberbank BH
|
روسیه
|
یاسمین اسپاهیچ
|
اصبربانک اروپا
|
www.sberbank.ba
|
|
Sparkasse Bank
|
اتریش
|
سانل کاستاریکا
|
گروه Erste
|
www.sparkasse.ba
|
|
UniCredit Bank
|
ایتالیا
|
دالی بور چوبلا
|
یونی کردیت
|
www.unicreditbank.ba
|
|
UnionBank
|
بوسنی و هرزگوین
|
ودران حاجی احمت وویچ
|
-----
|
www.unionbank.ba
|
|
Vakufska Bank
|
بوسنی و هرزگوین
|
دنیس چیوگین
|
------
|
www.vakuba.ba
|
|
ZiraatBank BH
|
ترکیه
|
یوسف دلاور
|
زراعت بانک
|
www.ziraatbank.ba
|
منابع: