تولید الیاف گیاهی طبیعی کنف در بنگلادش و توسعه پایدار

کنف(جوت) یکی از محصولات اصلی درآمدزای کشور بنگلادش است. پیش از رونق گرفتن صنایع پوشاک در بنگلادش، کنف منبع اصلی درآمد و ارز آورترین کالای صادرات خارجی این کشور محسوب می‌شد . در یک دهه پیش بنگلادش بزرگترین تولید کننده کنف در جهان بود اما در حال حاضر هند جایگاه بنگلادش را گرفته است. با این حال، کیفیت کنف بنگلادش هنوز در جهان بی نظیر است. به همین دلیل، محصولات کنفی این کشور مانند چتایی، گونی، نخ و ... از نظر کیفیت متفاوت بوده و مورد استقبال خاص مصرف کنندگان خارجی است. به دلیل سهم بالای کنف در اقتصاد ملی کشور، این محصول کشاورزی در بنگلادش«الیاف طلایی» نامیده می‌شود.

حدود دو دهه کشت محصول کنف و تولید محصولات جانبی آن در بنگلادش کمی مورد غفلت قرار گرفته است اما با توجه به شرایط و نیازهای جهانی، دولت کنونی برای احیاء کنف و کارخانه‌های آن، اقدامات مختلفی را انجام داده است. دولت خانم شیخ حسینه دو سال قبل با هدف ترغیب کشت و تولید بیشتر کنف و محصولات آن، آئین نامه ای را جهت تحقیق و پژوهش تحت عنوان «قوانین کنف 2017» در پارلمان کشور به تصویب رسانید. یک صندوق نیز برای حمایت از کشت کنف تاسیس گردید. بر اساس قوانین مصوب سال 2010، بسته بندی و عرضه 17 مورد کالای داخلی با کنف اجباری شده است. همگان بر این امر واقفیم که کیسه‌های پلاستیکی در سراسر دنیا محبوبیت زیادی دارند اما این کیسه‌ها یک تهدید جدی برای محیط زیست محسوب می‌شوند. بر این اساس دکتر مبارک حسین، دانشمند معروف بنگلادشی به عنوان جایگزین کیسه‌های پلاستیکی، کیسه ای متشکل از سلولز کنف درست کرده که به کیسه طلایی معروف شده است. برای تجاری سازی تولید این کیسه‌های کاملا سازگار با محیط زیست تلاش ها همچنان ادامه دارد.

به اعتقاد محققان، برای تحقق اهداف پایدار (SDG) جهان باید در ابتدا محصولات بدون آلودگی را تضمین کند. اکنون رهبران جهان به این نتیجه رسیده اند که کاهش انتشار کربن از کارخانه‌ها، همچنین کاهش استفاده از مواد غیر قابل فاسد شدنی مانند پلاستیک خیلی ضروری است. در مطالعات و تحقیقات اخیر این امر ثابت شده است که استفاده از مواد پلاستیکی برای تولید ساک دستی، سایبان یا بسته بندی مواد غذایی چقدر برای بشر مضر و زیانبار است. با این حال، در بسیاری از موارد می‌توان پلاستیک را جایگزین کنف نمود. به همین خاطر، علاقه کشورهای جهان به بهره گیری از کنف یا محصولات آن به طور فزاینده ای در حال افزایش است.

از سوی دیگر، در ماه سپتامبر سال جاری، پیشنهادی از سوی بنگلادش در سازمان ملل متحد در خصوص استفاده از برخی از الیاف طبیعی از جمله کنف به منظور تحقق بخشیدن به موضوع توسعه پایدار مطرح گردید که به تصویب رسید. 68 کشور جهان به پیشنهاد بنگلادش رای مثبت دادند. این پیشنهاد بنگلادش درکمیته دوم مجمع عمومی سازمان ملل نیز به اتفاق آراء به تصویب رسید. با تصویب این پیشنهاد، مردم جهان از مزایای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی محصول کنف بنگلادش با خبر شدند. بی تردید کشورهایی که به پیشنهاد بنگلادش رای مثبت داده اند، برای استفاده از محصولات تولید شده از کنف اقدام خواهند کرد. اگر چنین شود، از یک سو کشورهای جهان از آلودگی محیط زیستی تا حدی رهایی پیدا نموده و از سوی دیگر، بنگلادش نیز از لحاظ اقتصادی بهره مند خواهد شد.

سالانه بطور متوسط 3.5 میلیون تن جوت در جهان تولید می‌شود.

شایان ذکر است که میزان کنف تولیدی در بنگلادش در سال 2017 ؛ 1.667 میلیون تن و در هند 1.968 میلیون تن بوده است. ارزش صادرات کنف(و مشتقات آن) در بنگلادش در سال مالی2019 - 2018 مبلغ 820  میلیون دلار بوده که این رقم در سال 2018 – 2017 بالغ بر 1.3میلیارد دلار  ذکر شده است.