رویکرد جدید دانمارک به استفاده از انرژی هسته‌ای

دانمارک سال‌هاست که از انرژی هسته‌ای به عنوان یک منبع تامین انرژی ممکن چشم پوشی کرده است. در سال 1985، در قانون دانمارک ذکر شد که انرژی هسته‌ای نباید بخشی از تامین انرژی دانمارک باشد و تا اواخر سال 2023، دولت از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی امکان استفاده از انرژی هسته‌ای در دانمارک امتناع کرد.

شبکه TV2 دانمارک، اخیرا گزارشی از تمایل بیشتر دانمارکی‌ها به داشتن انرژی هسته‌ای نسبت به گذشته منتشر کرده است که نشان از تغییرات در نگاه دانمارکی‌ها دارد و نشان‌دهنده تغییر نگاه مردم و برخی احزاب دانمارکی نسبت به انرژی هسته‌ای است. این موضوع توسط نظرسنجی Megafon که برای شرکت انرژی Kärnfull Energi انجام شده، مشخص گردیده است. در این پژوهش که از تاریخ 16 تا 19 دسامبر 2024 انجام شد، 1004 نفر شرکت کردند و به این پرسش پاسخ دادند که اگر فردا همه‌پرسی برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در دانمارک برگزار می‌شد، شما به چه گزینه‌ای رای می‌دادید؟ براساس نظرسنجی انجام‌شده در دسامبر 2024، حدود 55 درصد از دانمارکی‌ها از لغو ممنوعیت قانونی انرژی هسته‌ای حمایت می‌کنند، در حالی که این میزان در سال 2022 تنها 46 درصد بود. این افزایش حمایت ناشی از بحران انرژی و تمایل به راه‌حل‌های پایدار و مطمئن است.

دانمارک سال‌هاست که از انرژی هسته‌ای به عنوان یک منبع تامین انرژی ممکن چشم پوشی کرده است. در سال 1985، در قانون دانمارک ذکر شد که انرژی هسته‌ای نباید بخشی از تامین انرژی دانمارک باشد و تا اواخر سال 2023، دولت از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی امکان استفاده از انرژی هسته‌ای در دانمارک امتناع کرد. در عوض، به ویژه انرژی باد دارای حمایت است. لارس آگارد، وزیر انرژی، آماده تغییر مسیر در مورد مسئله انرژی هسته‌ای نیست، بلکه معتقد است که توربین‌های بادی فراساحلی باید به توسعه ادامه دهند. لارس آگارد به TV2 می‌گوید: «ما تحولات را دنبال می‌کنیم و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی را می‌خوانیم، اما هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌ایم که نوع جدید انرژی هسته‌ای بتواند به صورت تجاری برق ارزان‌تری را نسبت به گزینه‌های موجود برای دانمارکی‌ها تحویل دهد». وزیر انرژی معتقد است: «ارزان‌ترین راه برای دانمارکی‌ها برای دریافت برق سبز در پریز، سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی و بادی است. ما همچنین در روزهایی که نمی‌توانیم برق خودمان را تامین کنیم، انرژی هسته‌ای (وارداتی) را در پریز داریم».

تمایل دانمارکی‌ها به انرژی هسته‌ای نشان‌دهنده تغییر تدریجی در نگرش عمومی و پذیرش فناوری‌های پیشرفته‌تر است. با این حال، سرمایه‌گذاری در این حوزه نیازمند ارزیابی دقیق اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است. در حالی که انرژی هسته‌ای می‌تواند نقش مهمی در تامین پایدار انرژی ایفا کند، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان گزینه‌ای سریع‌تر و ارزان‌تر برای دانمارک به شمار می‌رود. تصمیم‌گیری در این زمینه نیازمند رویکردی متوازن است که هم به اهداف اقلیمی و هم به امنیت انرژی پاسخ دهد. دلایل اصلی تغییر نگاه دانمارکی را می‌توان در 3 نکته خلاصه کرد که شامل پیشرفت فناوری و استانداردهای ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای، نیاز به تنوع منابع انرژی به دلیل کندی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و تجربه کشورهای دیگر، مانند سوئد و فرانسه، در توسعه انرژی هسته‌ای برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی می‌شود.

البته در اتحادیه اروپا دیدگاه‌ها در مورد انرژی هسته‌ای متفاوت است؛ آلمان تصمیم گرفته است تا انرژی هسته‌ای را حذف کند و نیروگاه‌های هسته‌ای را تعطیل کند تا در عوض بر گاز طبیعی تمرکز کند. فرانسه که از قبل نیروگاه‌های هسته‌ای زیادی دارد، اکنون در حال گسترش و نوسازی نیروگاه‌های هسته‌ای برای دستیابی به اهداف خود در زمینه کاهش CO₂ است. بر اساس گزارش گاردین، در انگلیس، تامین برق از انرژی هسته‌ای تا سال 2050 چهار برابر خواهد شد، به طوری که حدود یک چهارم تامین انرژی کشور از انرژی هسته‌ای تامین می‌شود. طبق برنامه‌های دولت، چندین راکتور هسته‌ای جدید ساخته خواهد شد و هر پنج سال یک یا دو راکتور جدید از سال 2030 تا 2044 تایید خواهد شد.

بر اساس محاسبات پارلمان اروپا، انرژی هسته‌ای تقریباً 26 درصد از کل تولید برق در اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد. اگرچه این موضوع به کشورهای عضو بستگی دارد که آیا انرژی هسته‌ای باید در ترکیب انرژی آنها گنجانده شود یا خیر، اما قوانین اتحادیه اروپا رسماً با هدف بهبود ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای و اطمینان از برخورداری ایمن و دفع ایمن زباله‌های هسته‌ای تدوین شده است. همچنین طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، انرژی هسته‌ای در سال 2022 تقریباً 10 درصد از کل مصرف برق جهان را تشکیل داده است.

چالش‌های مطرح در استفاده از انرژی هسته‌ای در دانمارک عبارتند از:

1. زمان طولانی ساخت نیروگاه‌ها (15 تا 20 سال) که ممکن است با اهداف اقلیمی 2045 تطابق نداشته باشد.
2. هزینه بالای ساخت نیروگاه‌ها در مقایسه با انرژی‌های تجدیدپذیر.
3. تصمیم‌گیری درباره محل احداث نیروگاه‌ها و پذیرش عمومی‌برای نزدیکی آن‌ها به مناطق مسکونی.

این سوال بزرگ همواره مطرح بوده است که نیروگاه‌های هسته‌ای باید در کجای دانمارک واقع شوند؟ یا به عبارت دیگر: چه کسانی باید همسایه نیروگاه‌های هسته‌ای باشند؟ مونا جول، رهبر سیاسی، در مصاحبه‌ای با روزنامه Jyllands-Posten اشاره می‌کند که باید با متخصصان مشورت کرد تا ببینند کجا منطقی خواهد بود. با این حال، او می‌گوید که تصور نمی‌کند که لازم باشد نیروگاه‌ها را «درست در کنار خانه‌ها» بسازند، اما پیشنهاداتی در مورد محل استقرار نیروگاه‌های هسته‌ای نیز وجود دارد. بحث در مورد انرژی هسته‌ای اغلب در مورد نخواستن همسایه نیروگاه هسته‌ای است. اما طبق گفته یوهان کریستین سولید، مدیر ارتباطات Kärnfull Energi Danmark باید این موضوع را به عنوان یک مزیت دید، زیرا احداث این نیروگاه‌ها، جنبۀ توانایی تامین برق یک منطقه محلی نیز دارد و استانداردهای ایمنی که راکتورهای مدرن برآورده می‌کنند، به این معنی است که می‌توان آنها را در نزدیکی مناطق مسکونی ساخت.

دو نیروگاه هسته‌ای که Kärnfull در حال ساخت آنها در سوئد است، به مراکز داده محلی نیز متصل خواهند شد. مراکز داده به برق 24/7 نیاز دارند و نباید قطع شود، مانند زمانی که خورشید بر روی سلول‌های خورشیدی نمی‌تابد یا زمانی که باد بر روی آسیاب بادی نمی‌وزد. سولید می‌گوید: این چیزی است که ما در ایالات متحده دیده‌ایم، جایی که گوگل، آمازون، متا و مایکروسافت همگی با شرکت‌هایی که انرژی هسته‌ای را توسعه می‌دهند توافق کرده و می‌گویند: «وقتی مراکز داده جدید ما به پایان رسید، ما دوست داریم یک نیروگاه هسته‌ای در کنار آن داشته باشیم». این بدان معنا نیست که مرکز داده تمام برق تولید شده در نیروگاه هسته‌ای را می‌بلعد، بلکه این نیروگاه‌ها به شبکه برق متصل است و شبکه را در منطقه تثبیت می‌کند.

البته در مه 2023، شورای آب و هوای دانمارک ارزیابی خود را در مورد اینکه آیا انرژی هسته‌ای می‌تواند در رابطه با امنیت تامین برق برای دانمارک مرتبط باشد، انجام داد. نتیجه این بود که انرژی هسته‌ای در حال حاضر نه یک راه حل ضروری و نه یک راه حل جذاب اقتصادی است، زیرا امنیت تامین برق را می‌توان بدون استفاده از انرژی هسته‌ای از طریق اقدامات سازگار با محیط زیست تضمین کرد.

منابع:

nyheder.tv2.dk

https://nyheder.tv2.dk/samfund/2025-01-11-danskerne-siger-ja-tak-til-atomkraft

https://nyheder.tv2.dk/politik/2024-12-12-konservative-vil-have-atomkraft-kan-bygges-taet-paa-byer-siger-energiselskab