پیامدهای ژئوپولتیکی پیش روی موسسات مالی و بانکی

بانک هلندی دی ندرلندشهDe Nederlandsche در گزارش جدیدی که در روز دوشنبه مورخ 11 نوامبر 2024 منتشر شده، به بررسی اثرات ریسک های ژئوپولتیکی بر موسسات مالی با عنوان چشم انداز نظارتی بر فعالیت های مالی در سالهای 2025 الی 2028 و با محوریت اعلام اولویت های جدید بخش های نظارتی بر امور مالی پرداخته است.

 بانک مذکور در این گزارش هشدار می دهد که حمایت گرایی روزافزون و افزایش فزاینده تحریم ها و حملات سایبری می‌تواند عواقب بزرگی برای بانک ها، بیمه‌ها و صندوق های بازنشستگی داشته باشد. از این رو بانک‌ها، بیمه‌گران و صندوق‌های بازنشستگی باید به طور گسترده‌تری برای ایام تاریکتر ژئوپولیتکی نیز آماده شوند زیرا تنش های بین المللی شامل جنگ های تجاری، حملات سایبری و تحریم‌ها می‌توانند مؤسسات مالی را از نظر مالی و عملیاتی از تعادل خارج کنند.

استیون مایجور Steven Maijoor، مدیر نظارتی این بانک، در یک کنفرانس مطبوعاتی پیش از رونمایی از این گزارش اظهار کرده: «زمانی که محیط بین‌المللی، روابط بین‌الملل، هم برای هلند و هم برای اروپا مساعد بود، گذشته است. هم اکنون در نظام بین المللی حمایت گرایی، چندپارگی و بلوک بندی جدید وجود دارد». به گفته وی این روند چند سالی است که ادامه داشته است اما می‌تواند با نزدیک شدن به آغاز به کار دومین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ تشدید شود.

به گفته مایجور، تنش‌های ژئوپلیتیک طبیعتاً پیامدهایی برای مؤسسات مالی دارد به این دلیل که اقتصاد به خاطر دچار گرفتارشدن شرکت ها از تحریم ها یا محدودیت های تجاری، به صورت میدانی تحت تأثیر این تنش ها قرار می‌گیرد. این وضعیت می‌تواند عواقبی برای بانک هایی که به این شرکت ها وام داده اند نیز به همراه داشته باشد. علاوه بر این، بیمه‌گران، صندوق‌های بازنشستگی و همچنین بانک‌ها می‌توانند متحمل ضرر و زیان در سهام و اوراق قرضه این شرکت‌ها شوند بدان دلیل که ارزش آنها هم کاهش می‌یابد.

خطر دیگر موسسات مالی در حوزه عملیاتی زمانی است که درگیری‌های ژئوپلیتیکی به طور فزاینده ای از طریق تحریم ها، حملات سایبری و جاسوسی افزایش پیدا می‌کنند.  سقوط بانک تجارت آمستردام (ATB) یکی از این نمونه‌ها می‌باشد. این  بانک کوچک با سهامداران روسی در سال 2022 ورشکست شد نه به این دلیل که ذخایر پولی بانک تمام شده بود بلکه در نتیجه تحریم‌های آمریکا، شرکت های مایکروسافت و آمازون از ارائه خدمات ابری به بانک منع شدند در نتیجه این بانک دیگر نمی‌توانست به مشتریان خدمات ارائه کند، ایمیل ارسال کند یا تراکنش مالی انجام دهد.

بانک دی ندرلندشه در این گزارش اعلام کرده که از بانک‌ها، بیمه‌گران و صندوق‌های بازنشستگی انتظار می رود با بررسی سناریوها و انجام تست‌های استرس بر روی نقاط سرمایه گذاری و وام‌ دهی خود، به خوبی با شرایط پیش رو خود را آماده کنند و در این راستا از تشدید جنگ احتمالی تجاری بین چین و ایالات متحده و حتی حمله چین به تایوان به عنوان نمونه یاد می‌کند. در این سناریو، بانک‌ها باید بررسی کنند که چه مشتریانی می‌توانند تحت تأثیر این موضوع قرار گیرند و چه تأثیری بر سرمایه‌گذاری یا وام دهی آنها خواهد گذاشت. اگر این خطرات خیلی زیاد باشند ممکن است یک موسسه مالی مجبور به حفظ سرمایه بیشتر باشد.

همچنین این بانک انتظار دارد که بانک‌ها برای تحریم‌های بیشتر آماده شوند و بررسی کنند که آیا فرآیندهای کاری داخلی برای اجرای سریع این تمهیدات موجود هست یا خیر. همین مساله در مورد جلوگیری از حملات سایبری نیز صدق می‌کند و نباید فراموش کرد که اگر چنین حمله ای موفقیت آمیز باشد، چگونه با سرعت باید و می‌توان به روند عادی بازگشت؟ آیا برنامه‌های  پشتیبانی و یا مدیریت بحران درست وجود دارند؟

«نحوه مواجهه با تنش های ژئوپولتیکی، مقاومت در برابر حملات سایبری و نوآوری‌های تکنولوژیک» از اولویت های مهم نظارتی در دوره 2025 الی 2028 خواهد بود که بر محورهای قبلی «راهبری موسسات مالی به سمت پایداری و جهت گیری‌های آتی» و «مبارزه با جرائم مالی و اقتصادی» برای بازه زمانی 2021 تا 2024 اضافه شده و در دستور کار موسسات مالی، بانکی و بیمه یی قرار خواهد گرفت.