مقاله مجله نیچر در مورد نتیجه بخشی واکسن‌های کوبایی
مجله «Nature» که یکی از معتبرترین مجلات علمی در جهان است، با انتشار مقاله ای به نوشته سارا رِردون (Sara Reardon) موفقیت راهبرد کوبا در تولید واکسن داخلی کرونا را برجسته نمود.
در این مقاله که با عنوان «شرط بندی کوبا بر روی واکسن‌های ساخت داخل در حال جواب دادن است / Cuba’s bet on home-grown COVID vaccines is paying off» منتشر شده بر این واقعیت تاکید می‌شود که با آغاز بیماری کرونا و در نظر گرفتن تحریم های تحمیلی ایالات متحده آمریکا بر کوبا در زمینه واردات واکسن و تامین داروها و تجهیزات مورد نیاز برای درمان کرونا، این کشور تصمیم گرفت بر روی ساخت واکسن در داخل سرمایه گذاری کند. در چنین فضایی، موسسه فینلای و دیگر مراکز زیست فناوری کوبا پژوهش و توسعه چند نامزد واکسن داخلی به امید آنکه دست کم یکی به نتیجه برسد را آغاز کردند.
در این مقاله با ارجاع به اثربخشی بیش از 90 درصدی در پیشگیری از ابتلای همراه با نشانگان بیماری پس از تزریق سه دز در مرحله آزمایش بالینی واکسن‌های سوبرانا، بر این نکته تاکید می‌شود که این واکسن نتایج خوبی در برابر سویه بسیار سرایت پذیر «دلتا» از خود به جای گذاشته است.
در بخش دیگری از مقاله به تزریق واکسن کرونا به 89% جمعیت بالای دو سال در کوبا با استفاده از واکسن‌های ساخت داخل تا تاریخ 18 نوامبر، صادرات این محصولات به کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه، ایران و ویتنام و درخواست مقام های بهداشتی کوبا از سازمان جهانی بهداشت به منظور دریافت تاییدیه برای واکسن‌های کرونا ساخت آن کشور به عنوان گامی مهم در زمینه هموار سازی مسیر صادرات آن به کشورهای در حال توسعه اشاره شده است.
در بخش دیگر ، مقاله با توضیح روش علمی ساخت واکسن سوبرانا 02 و ابتکاری که گروه همکاران دکتر ویسنته ورز بنکومو در زمینه بهره برداری از روش ترکیبی برای ساخت واکسن داشته، اثربخشی این واکسن پس از تزریق دو دز مشابه مطالعه بالینی با استفاده از واکسن‌های جانسون و جانسون (J&J) و آسترازنیکا ارزیابی شده است. این اثربخشی با تزریق دز سوم با بهره گیری از سوبرانا پلاس، که تنها بر پایه پروتئین RBD (receptor binding domain) ساخته شده، میزان اثربخشی واکسن در گروه 14هزار نفره داوطلبان را تا 92.4% بالا برد. آقای دکتر ویسنته ورز بنکومو، مدیر انستیتو واکسن سازی فینلای اعلام کرده است که موسسه فینلای قادر به تولید ماهانه 10 میلیون دز «سوبرانا 02» است.
واکسن دیگر کرونا ساخت کوبا عبدالا نام دارد که تاکنون 24 میلیون دز آن برای ایمنی بخشی به 8 میلیون کوبایی استفاده شده است. این واکسن که در مرکز مهندسی ژنتیک و زیست فناوری (CIGB) تولید شده، فناوری واکسن هپاتیت ب که سالهاست در کوبا تولید می‌شود را برای ساخت واکسن کرونا به خدمت گرفته است.
آقای کریگ لافریر، رئیس توسعه واکسن در «Novateur Ventures» در تورنتو برتری واکسن‌های پروتئین پایه (مانند سوبرانا 02 و عبدالا) نسبت به واکسن‌های دیگر از نوع «RNA پیام‌رسان» (مانند فایزر و مدرنا) را در بی نیازی آن به زنجیره بسیار سرد برای نگه داری و انتقال واکسن کرونا می داند. مزیتی که نگه داری، جابجایی و انتقال این گروه از واکسن‌ها از جمله تولیدات کوبا را از نمونه‌های یاد شده آمریکایی آسان تر می سازد.
این متخصص واکسن سازی کانادایی در ادامه می افزاید به همین ترتیب، واکسن‌های پروتئین پایه ممکن است اثرات جانبی کمتری نسبت به واکسن‌های «AstraZeneca» و «J&J» (که از آدنو ویروس استفاده می‌کنند) داشته باشد. از سوی دیگر «آقای جان گرابنشتاین»، رئیس شرکت مشاوره واکسن «Vaccine Dynamics» در مریلند آمریکا با تایید روش مورد استفاده برای تولید واکسن‌های کوبایی می‌گوید «هر کسی از ابزاری متفاوت در جعبه ابزار موجود استفاده می‌کند و همه واکسن‌ها تا حد زیادی دارد جواب می دهد.» به گفته این کارشناس آمریکایی به نظر می رسد داده‌های «سوبرانا 02» قوی و محکم است اما تعیین اینکه ایمنی ایجاد شده چقدر پایدار می ماند نیازمند گذر زمان است.