نقش زنان در توسعه صادرات غیرنفتی
نقش زنان در فعالیتهای اقتصادی طی چند دهه اخیر به مرور افزایش یافته است .مهمترین عامل تأثیر گذار در این افزایش ارتقای مهارت های شغلی زنان، بالا رفتن میزان تحصیلات آنان و ضرورت کسب استقلال اقتصادی و کمک به افزایش درآمد خانواده بوده است.
به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه تجارت ایران، فاطمه شمشیری، رئیس اداره نظارت،هماهنگی‌های راهبردی و دبیرخانه شوراها، در مقاله‌ای با موضوع نقش زنان در توسعه صادرات غیر نفتی، نوشت:
براساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان ملل در سال 2018 ، تنها 48.5 درصد زنانی که در 189 کشور دنیا آماده اشتغال بوده اند موفق به پیدا کردن شغل شده اند در حالیکه این نسبت در مورد مردان 94 درصد بوده است. برآورد های انجام شده نشان داده است که اگر موانع کسب و کار و محدودیتهای شغلی زنان و تبعیض در استخدام آنان برطرف شود و از تواناییهای همه زنانی که علاقمند به فعالیت های اقتصادی هستند، استفاده شود تولید ناخالص دنیا 6000 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
در کشور ما آمار دقیقی درباره تعداد زنانی که در فعالیت های اقتصادی از جمله در بخش صادرات مشغول خدمت هستند در دست نیست، برخی از آمارها حاکی از اینست که این رقم از 11.7 درصد در سال 1378 به 14 درصد در سال 1388 و 16.8 درصد در سال 1397 رسیده است.
در طول برگزاری نمایشگاههای بین المللی که مهمترین ابزار بازاریابی برای توسعه صادرات غیرنفتی محسوب می‌شوند، زنان نقش بسیار فعالی ایفا می‌کنند و در معرفی کالاها و خدمات عرضه شده و اطلاع رسانی به بازدید کنندگان و شرکت کنندگان نقش به سزایی دارند.
موفقیت زنان در بازاریابی برای صدور کالاهایی مانند منسوجات پوشاک انواع گل و گیاهان زینتی جواهرات و زیورآلات فرش و صنایع دستی و کالاهای لوکس به ویژه اقلامی‌که تابع مد هستند به مراتب بیش از بازاریابان مرد است.
نقش زنان کارآفرین در بخش های تولیدی و تجاری در سالهای اخیر رو به گسترش نهاده و در اغلب مراسمی‌که برای تحلیل از کارآفرینان نمونه کشور برگزار می‌شود، تعداد قابل ملاحظه ای از زنان کارآفرین را که در اقتصاد کشور از جمله در بخش تجارت نقش ارزنده ای ایفا کرده اند ، مشاهده می‌کنیم. در بین صادرکنندگان نمونه سالهای اخیر زنان کارآفرینی را می‌بینیم که برای صدها نفر اشتغال ایجاد کرده و محصولات تولیدی واحدهای تحت مدیریت آنان از 300 قلم فراتر می رود و به دهها کشور در آسیا و آفریقا صادر می‌شود. اگرچه آمار دقیقی در مورد تعداد زنان شاغل در بخش صادرات وجود ندراد اما از آنجا که حدود 3000 نفر از دارندگان کارتهای بازرگانی را که قریب 18000 نفر هستند زنان تشکیل می دهند و دارندگان این کارتها عمدتاً در بخش صادرات و واردات می‌توانند فعالیت کنند ،می‌توان استنباط کرد که سهم زنان کشور ما در این بخش حدود 16.7درصد است. در سال گذشته از 27 میلیون و 280 هزار نفر جمعیت فعال کشور بالغ بر 5 میلیون و 400 هزارنفر از آنان را زنان شاغل در بازار کار تشکیل داده که بیانگر سهم 19.7 درصدی زنان ایرانی در فعالیت های اقتصادی است.
از آنجا که بیش از 60 درصد از ورودی دانشگاهها و مدارس عالی کشور را زنان تشکیل می دهند و بخش قابل ملاحظه ای از آنان در رشته‌های اقتصاد، بازرگانی،مدیریت یا رشته‌های تخصصی مرتبط با امور اقتصادی تحصیل می‌کنند، در صورت بهبود شرایط اقتصادی کشور، فارغ التحصیلان مزبور می‌توانند در توسعه اقتصادی کشور از جمله در بخش تجارت خارجی تحول آفرین باشند.
عضویت برخی از زنان کارآفرین و فرهیخته میهن ما در هیأت نمایندگان اتاق های بازرگانی یا هیأت رئیسه اتاق های بازرگانی و تشکیل برخی از تشکل های صنفی مانند کانون زنان بازرگان ایران، بدون شک می‌توانند نقش زنان کشور را در همه عرصه‌های اقتصادی و کسب و کار به ویژه صادرات غیرنفتی که توسعه آن همواره مورد تأکید است پر رنگ تر کند.
توسل به اقدامات زیر می‌تواند به افزایش سهم زنان در بخش تجارت خارجی به ویژه توسعه صادرات تأثیرگذار باشد:
1- عدم تبعیض در واگذاری تسهیلات اعتباری به شرکتها یا واحدهای تولیدی - تجاری که مدیران آنها را زنان کارآفرین تشکیل می دهد.
2- بهره گیری از توان مدیریتی زنان فرهیخته و مجرب، در اداره غرفه‌های نمایشگاههای بین المللی بازرگانی یا اختصاصی که در کشورهای خارجی برپا می‌شوند، زیرا مهارت و شکیبایی آنان در ارائه اطلاعات تفصیلی درباره کالاها و خدمات مورد نمایش به ویژه در مورد اقلام مانند پوشاک ،منسوجات، فرش، صنایع دستی، جواهرآلات، محصولات غذایی و نظایر آنها به مراتب بیش از مردان است
3- ترغیب زنان کارآفرین به ویژه آنان که فرآورده‌های تولیدی شان اهمیت صادراتی دارد به عضویت در تشکل های صنفی به منظور آشنا کردن آنها با روش های توسعه صادرات و حضور آگاهانه و هدفمند در نمایشگاههای تخصصی بین المللی
4- عدم سهمیه بندی برای زنان در انتخابات اتاق های بازرگانی یا عضویت در هیأت نمایندگان یا هیأت رئیسه این اتاق ها
5- برپایی مستمر نشست هم اندیشی بانوان تاجر یا زنان کارآفرین به منظور ارتقای سطح مهارت یا ارتقای میزان آگاهی آنان در ارتباط با نقش و اهمیت توسعه صادرات به ویژه در شرایطی که کشور با سخت ترین تحریم های اقتصادی روبروست.
6- برگزاری دوره‌های تخصصی بازاریابی برای زنانی که مدیریت واحدهای تولیدی - تجاری را عهده دار هستند و نوع فرآورده‌های تولیدی آنها به گونه ایست که عمدتاً بانوان خریدار محصولات قابل صدور آنها هستند.