معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

پاکستان

معرفی کشور:

پاکستان با نام رسمی جمهوری اسلامی پاکستان (به اردو: اسلامی جمهوریۂ پاکستان)، کشوری در جنوب آسیا واقع در غرب شبه‌قاره هند است. این کشور از جنوب به دریای عمان، از غرب با ایران، از شمال با افغانستان، از شرق با هندوستان و از شمال شرق با چین هم‌مرز است. مساحت پاکستان ۸۸۱٬۹۱۳ کیلومترمربع است و این کشور با ۲۴۹٬۵۶۶٬۰۰۰ نفر جمعیت، پنجمین کشور پرجمعیت جهان است. پایتخت آن، شهر اسلام‌آباد و بزرگ‌ترین شهر آن، کراچی نام دارد. زبان رسمی پاکستان، اردو و انگلیسی است. دین رسمی جمهوری فدرال پاکستان، اسلام است و در میان کشورهای اسلامی، دومین کشور از نظر تعداد مسلمانان محسوب می‌شود. ۹۷ درصد مردم پاکستان خود را پیرو دین اسلام می‌دانند که از این تعداد ۷۵٪ سنی و ۲۵٪ شیعه هستند همچنین حدود ۳ درصد از جمعیت این کشور پیرو دیگر ادیان هستند. بزرگ‌ترین اقلیت‌های دینی این کشور مسیحیان و هندوها می‌باشند.

این منطقه تاریخ کهنی از زندگی و تمدن را داراست که شامل تمدن دره سند می‌شود. این کشور در سال ۱۹۴۷ به عنوان یک دولت و کشور جدید از هند مستقل شد. در سال ۱۹۷۱ جنگ داخلی به جدایی پاکستان شرقی با نام بنگلادش از این کشور منجر شد. از زمان استقلال، جمهوری فدرال پاکستان دوره‌های رشد نظامی و اقتصادی و همچنین بی‌ثباتی را هنگام جدا شدن بنگلادش از خود، گذرانده‌است. جمهوری فدرال پاکستان از لحاظ بزرگی نیروهای مسلح در رده هفتم جهان است. پاکستان هفتمین کشور جهان بر پایه تعداد نیروهای نظامی دائمی است، این کشور از قدرت‌های هسته‌ای برخوردار است و از کشورهای دارای سلاح هسته‌ای و و تنها کشور اسلامی دارنده آن است.

ناحیه کشمیر مورد ادعای هند و پاکستان است. هر دو کشور به‌طور جداگانه بخش‌هایی از این منطقه را اداره می‌کنند و این مناطق توسط خط کنترل از هم جدا شده‌اند. جمهوری فدرال پاکستان بر اساس برآورد سال ۲۰۲۲ با بیش از ۲۴۲ میلیون نفر جمعیت، پنجمین کشور پرجمعیت دنیا و پرجمعیت‌تر از کشور پهناوری مانند روسیه است. این کشور، جمهوری پارلمانی فدرال است و از ۴ ایالت و چهار قلمرو فدرالی تشکیل می‌شود. جمهوری فدرال پاکستان هم از نظر زبانی و قومی و هم از نظر جغرافیایی کشور متنوع است. در شهریور ماه ۱۳۹۴ دیوان عالی جمهوری فدرال پاکستان با صدور حکمی، زبان اردو را به عنوان زبان اداری این کشور اعلام کرد.

در اولین اصل قانون اساسی پاکستان مصوب 1947 آمده پاکستان یک جمهوری فدرال خواهد بود که با عنوان «جمهوری اسلامی پاکستان» شناخته‌ می شود. قلمرو پاکستان نیز شامل این مناطق معرفی شده است:

الف) ایالات بلوچستان، سرحدات شمال غربی (خیبر پختونخوا)، پنجاب و سند؛

ب) منطقه پایتختی اسلام‌آباد که ازاین‌پس تحت عنوان پایتخت کشور از آن نام برده خواهد شد؛

ج) نواحی قبیله‌ای تحت مدیریت حکومت مرکزی؛

د) ایالات و مناطقی که در محدوده کشور پاکستان قرار دارند و یا ممکن است در آینده به شکل الحاق یا به نحو دیگر به آن بپیوندند.

بر اساس قانون اساسی پاکستان، دین رسمی کشور اسلام است. ساختار سیاسی پاکستان متشکل از قوه مقننه‌ای متشکل از دو مجلس ملی و سنا ست. رئیس جمهور و نخست وزیر هر دو از سوی پارلمان برگزیده می شوند. در ساختار فدرال پاکستان، هر چهار ایالت این کشور نیز پارلمان های مخصوص به خود را داراست و همزمان با انتخابات سراسری برای انتخاب نمایندگان پارلمان فدرال، مجالس ایالتی نیز نمایندگان خود را خواهد شناخت. در ایالت ها انتخاب سروزیران که روسای دولت های ایالتی هستند توسط مجالس خواهد بود.

پاکستان بر اساس آمار تخمینی (2022)، جمعیتی حدود 242 میلیون تن دارد. پاکستان پنجمین جمعیت بزرگ جهان را داراست که بیشتر از روسیه و کمتر از برزیل است؛ نشان دادن جمعیت پاکستان نسبتاً مشکل است و این به علت تفاوت‌های آشکار در دقت هر سرشماری و عدم هماهنگی میان بررسی‌های گوناگون مربوط به نرخ رشد جمعیت است، اما احتمالاً بتوان گفت نرخ رشد جمعیت در دهه ۱۹۸۰ به اوج خود رسید؛ جمعیت این کشور تاریخ ۱ ژوئیه ۲۰۰۵ حدود ۱۶۲ میلیون نفر و نرخ رشد جمعیت نیز ۳۴ در هزار و نرخ مرگ و میر حدود ۱۰ در هزار و نرخ رشد طبیعی جمعیت حدود ۲٫۴٪ تخمین زده شد.

زبان اردو زبان پاکستانی و زبان مشترک این کشور است، اما انگلیسی زبان رسمی است که در قانون اساسی پاکستان و در تجارت و همچنین طبقه خاص و تحصیل کرده و شهری و بسیاری از دانشگاه‌ها به کار برده می‌شود؛ زبان پنجابی نیز زبان بیش از ۶۰ میلیون نفر است، اما رسمیتی از سوی کشور ندارد. پاکستانی‌ها از نژادها و گروه‌های قومی فراوانی تشکیل یافته‌اند که بیشتر آن‌ها از نوع مردم هندواروپایی هستند و به همین دلیل بسیار متفاوت از افراد بومی ساکن این بخش از شبه قاره هند هستند.

اکثریت پاکستانی‌ها به گروه قومی هندوآریایی تعلق دارند؛ در حالی که تعداد قابل توجهی از نژادهای ایرانی و تعداد کمتری از دراویدیان نیز به چشم می‌خوردند؛ این گروه‌های قومی عمده به گروه‌های قومی کوچکتری تقسیم می‌شوند؛ پنجابی‌ها ۴۴٬۷٪، پشتون‌ها ۱۵٬۴٪، سندی‌ها ۱۴٬۱٪، زبان سرائیکی ۸٬۴٪، مهاجر اردو ۷٬۶٪، بلوچها ۳٬۶٪ و سایرین ۶٬۳٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند. ۹۷٪ از جمعیت پاکستان مسلمان هستند (۷۷٪ سنی و ۲۰٪ شیعه). به علاوه ۱٫۸۵٪ هندو، ۱٫۶٪ مسیحی و ۰٫۰۴٪ سیک نیز در کشور می‌زیند.