اخبار اقتصادی تاجیکستان
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته سوم شهریورماه 1404 مندرج در روزنامهها و رسانههای این کشور به شرح زیر میباشد:
امضای قرارداد وام بین تاجیکستان و بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیایی
خبرگزاری اوستا: دولت تاجیکستان و بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیا قرارداد وام برای ساخت جاده بین روستاهای «راغون» امضا کردند. طول شبکه جادهای جدید ۵۵ کیلومتر و مبلغ کل تأمین مالی ۲۸۰ میلیون سامانی خواهد بود. این موضوع توسط امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، در دیدار با کارگران نیروگاه برق آبی «راغون» بیان شد.
رحمان خاطرنشان کرد که در منطقه آبگرم-نورآباد، ۷۵ کیلومتر جاده بینالمللی و ۷۵ کیلومتر جاده محلی در چارچوب پروژههای سرمایهگذاری دولتی راهاندازی شده است، ۱۱ پل به طول کلی ۱ کیلومتر و همچنین سه تونل به طول ۵.۹ کیلومتر ساخته شده است. هزینه کل این پروژهها از ۳ میلیارد سامانی فراتر رفته است.
علاوه بر این، در سال ۲۰۲۵، آسفالت باکیفیت ۱۱ کیلومتر از جاده ملی از بزرگراه مرکزی تا ورودی شهر «راغون» تکمیل شد.
رئیس جمهور رحمان همچنین از آغاز ساخت یک پل بزرگ بر روی مخزن «راغون» به طول ۹۲۰ متر با بودجه کل ۸۰۰ میلیون سامانی خبر داد. تکمیل این پروژه برای سال ۲۰۲۸ برنامهریزی شده است.
رئیس جمهور تأکید کرد که اجرای این پروژههای زیرساختی با هدف بهبود دسترسی به حمل و نقل، توسعه مناطق و بهبود کیفیت زندگی مردم انجام میشود.
خبرگزاری اوستا
رشد تولید ناخالص تاجیکستان طی 5 سال گذشته
اسپوتنیک: ذوقی ذوقی زاده، وزیر اقتصاد و تجارت تاجیکستان، در جلسهای رسمیکه به مناسبت سی و چهارمین سالگرد استقلال تاجیکستان برگزار شد، در مورد دستاوردهای دوره استقلال سخنرانی کرد.
به گفته وزیر، با وجود تأثیر دو بحران شدید اقتصادی جهانی، تولید ناخالص داخلی این کشور در ۵ سال گذشته ۷۴.۳ میلیارد سامانی یا ۲.۲ برابر افزایش یافته است و در سال ۲۰۲۴، ۱۵۳.۴ میلیارد سامانی را در بر گرفت.
در این دوره، اقتصاد ملی به طور متوسط ۷.۷ درصد رشد داشته است.
این شاخص بیشتر از 5 سال گذشته (2015-2019) است.
به گفته وزیر، در نیمه اول سال 2025، شاخصهای اقتصاد کلان نیز پایدار بودند، به طوری که حجم تولید ناخالص داخلی به 70.8 میلیارد سامانی و نرخ رشد واقعی آن به 8.1 درصد رسید.
نرخ رشد اقتصاد ملی در نیمه اول سال 2025 عمدتا به دلیل افزایش حجم تولید صنعتی 24 درصد، سرمایهگذاری در داراییهای ثابت 14.6 درصد، خدمات پرداختی 12.8 درصد، کشاورزی 9.7 درصد، حمل و نقل بار 9.3 درصد، گردش مالی تجارت 9 درصد و حمل و نقل مسافر 5.8 درصد بود.
https://sputnik.tj/20250906/majmu-mahsulot-dokhilii-tojikiston-afzoish-1070917558.html
کاهش نرخ فقر در تاجیکستان
اسپوتنیک: وزیر توسعه اقتصادی تاجیکستان با تحلیل شرایط اقتصادی این کشور در سالهای استقلال گفت نرخ فقر در دوره استقلال از ۸۳ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافته است.
به گفته وزیر، به ویژه، صرف نظر از تأثیر عوامل خارجی، در نتیجه اجرای موفقیتآمیز استراتژیها و برنامههای دولتی تنها در ۲۵ سال استقلال کشور:
تولید ناخالص داخلی از ۱.۸ میلیارد سامانی به ۱۵۳.۴ میلیارد سامانی یا ۸۵ برابر افزایش یافته است،
تولید ناخالص داخلی سرانه از ۲۸۹ سامانی به ۱۴.۸ هزار سامانی یا ۵۱ برابر افزایش یافته است،
درآمد نقدی جمعیت از ۱ میلیارد سامانی به ۱۴۷ میلیارد سامانی یا ۱۴۷ برابر افزایش یافته است،
حجم تولید صنعتی از ۱.۴ میلیارد سامانی به ۵۳.۸ میلیارد سامانی یا ۳۸ برابر افزایش یافته است،
حجم صادرات از ۷۸۴ میلیون دلار به ۱۹۴۷ میلیون دلار یا ۲.۵ برابر افزایش یافته است.
همچنین، در این مدت، بیش از ۲۵۵۰ کیلومتر جاده و بیش از ۲ هزار مگاوات ظرفیت انرژی جدید، به ویژه ۲ واحد نیروگاه برق آبی راغون، ۳۶۷۰ موسسه آموزشی جدید، ۳۰۷۶ موسسه پزشکی جدید ساخته و به بهرهبرداری رسیده است.
به گفته ذوقیزاده، در نتیجه، سازمانهای مالی بینالمللی تاجیکستان را به عنوان کشوری با نرخ رشد اقتصادی بالا ارزیابی کردند.زیرا برای اولین بار در 20 سال گذشته، رشد اقتصادی در 5 سال گذشته بالای 8 درصد بوده است.
https://sputnik.tj/20250905/sathi-kambizoati-tojikiston-kohish-1070917885.html
برداشت بیش از ۱۴ هزار تن پنبه در ناحیه اشت
خبرگزاری خاور: طبق برنامه، امسال کشاورزان در ناحیه اشت ۱۴ هزار و ۲۰۰ تن پنبه برداشت خواهند کرد. تا به امروز، ۲۳۲ تن پنبه در این ناحیه برداشت شده است.
در حال حاضر، بیشتر مزارع پنبه در این ناحیه شکوفا شدهاند و پنبهچینان در تمام مزارع پنبه مشغول برداشت هستند.
اشت بزرگترین ناحیه کشاورزی در منطقه سغد است و سهم کارگران آن در غنیسازی برداشت پنبه قابل توجه است.
https://khovar.tj/2025/09/dar-no-iyai-asht-besh-az-14-azor-tonna-pahta-amovar-karda-meshavad/
حمایت IFC و بانک اروند از کسب و کارهای کوچک، مسکن و بهرهوری انرژی در تاجیکستان
آسیا پلاس: IFC مبلغ ۵ میلیون دلار به صورت وام به ارز محلی به بانک اروند اعطا میکند تا از کسب و کارهای کوچک در تاجیکستان حمایت کند، فرصتها را برای زنان کارآفرین گسترش دهد، بهرهوری انرژی را بهبود بخشد و تامین مالی مسکن را توسعه دهد.
سرمایهگذاری بلندمدت IFC، بانک اروند را که از سال ۲۰۱۹ شریک IFC است، قادر میسازد تا وامدهی به کارآفرینانی که اغلب با چالشهای دسترسی به منابع مالی مواجه هستند، و همچنین کسب و کارهای خرد و کوچک، از جمله کسب و کارهای متعلق به زنان در مناطق روستایی را افزایش دهد. این وجوه همچنین برای افزایش تامین مالی خرد برای خانوادههای کمدرآمد در مناطق روستایی استفاده خواهد شد و آنها را قادر میسازد تا خانههای فعلی خود را بسازند یا نوسازی کنند.
بانک «اروند» یک ارائهدهنده خدمات مالی شناختهشده در تاجیکستان است که بر حمایت از جمعیتهای کمدرآمد و محروم و کسب و کارهای خرد و کوچک، به ویژه در مناطق روستایی، متمرکز است. این بانک به بیش از ۵۸.۰۰۰ وامگیرنده در سراسر کشور خدمات ارائه میدهد.
به گفته شاعره صادقاوا، مدیرعامل بانک اروند، شرکتهای خرد و زنان کارآفرین بخش مهمی از اقتصاد تاجیکستان هستند. با تأمین مالی IFC، تعداد بیشتری از آنها به اعتبار دسترسی خواهند داشت، فعالیتهای خود را گسترش میدهند و شغل ایجاد میکنند. همچنین قصد داریم به رفع کمبود تأمین مالی مسکن مقرونبهصرفه کمک کنیم.
در تاجیکستان، شرکتهای کوچک و متوسط حدود ۶۰ در صد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهند. با این حال، آنها به همراه شرکتهای خرد، با شکاف تأمین مالی مواجه هستند که حدود ۲۰ در صد از تولید ناخالص داخلی یا نزدیک به ۳ میلیارد دلار است. علاوه بر این، بسیاری از افرادی که به خدمات مالی سنتی دسترسی ندارند، برای منبع اصلی درآمد خود به کسبوکارهای خرد غیررسمی متکی هستند. دسترسی به تأمین مالی مسکن نیز برای خانوارهای کمدرآمد، بهویژه در مناطق روستایی، همچنان محدود است.
ویبکه شلومر، مدیر IFC در ترکیه و آسیای مرکزی، گفت: IFC با همکاری بانک اروند، قصد دارد فرصتها را برای هزاران نفر و کسبوکار کوچک، از جمله کسبوکارهای متعلق به زنان، گسترش دهد. این امر به بهبود تابآوری بخشهای بانکی و مسکن تاجیکستان کمک خواهد کرد. این همکاری همچنین از ابتکارات بهرهوری انرژی، تحریک نوآوری و تضمین رشد اقتصادی پایدار پشتیبانی خواهد کرد.
سرمایهگذاری IFC توسط تسهیلات مالی ترکیبی و تسهیلات ارزی محلی پشتیبانی میشود. این معامله تحت عنوان IFC MSME Finance Base of the Pyramid اجرا خواهد شد.
شایان ذکر است که IFC، عضوی از گروه بانک جهانی، بزرگترین موسسه توسعه جهانی است که بر بخش خصوصی در بازارهای نوظهور متمرکز است. IFC در بیش از ۱۰۰ کشور فعالیت میکند و از سرمایه، تخصص و نفوذ خود برای ایجاد بازارها و فرصتها در کشورهای در حال توسعه استفاده میکند.
در سال مالی ۲۰۲۵، IFC مبلغ بیسابقه ۷۱.۷ میلیارد دلار را به شرکتهای خصوصی و موسسات مالی در کشورهای در حال توسعه اختصاص داد و از راهحلهای ارائه شده توسط بخش خصوصی بهره برد و سرمایه خصوصی را برای ایجاد جهانی عاری از فقر در سیارهای قابل سکونت جذب کرد.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/society/20250908/ifc-i-bank-arvand-sovmestno-podderzhat-malii-biznes-zhilitshnii-sektor-i-energoeffektivnost-v-tadzhikistane
ایجاد بیش از ۳.۷ میلیون شغل در تاجیکستان در زمان استقلال
خبرگزاری اوستا: صالحه خال مهمدزاده، وزیر کار، مهاجرت و اشتغال جمهوری تاجیکستان گفت: از زمان استقلال، بیش از ۳.۷ میلیون شغل در تاجیکستان ایجاد شده و بیش از ۱.۱ میلیون شهروند بیکار شاغل شدهاند.
به گفته وی، بیش از ۵۰۰ هزار نفر در این مدت آموزشهای حرفهای رایگان دریافت کردهاند. وزیر خاطرنشان کرد: در طول سالهای استقلال، حوزههای کار، مهاجرت و اشتغال اهالی و همچنین صنایع دستی به طور قابل توجهی توسعه یافتهاند. چارچوب نظارتی در این زمینهها بهبود یافته است.
خالمهمدزاده، تصریح کرد که شش مرکز مدرن در دوشنبه، خجند، باختر، راغون و همچنین در مناطق دنغره و واسع به عنوان بخشی از اجرای پروژه «بهبود مهارتهای حرفهای و فرصتهای شغلی» ساخته و راهاندازی شدهاند. این مؤسسات مطابق با استانداردهای بینالمللی مجهز شدهاند.
علاوه بر این، کشور در حال توسعه و اجرای برنامه «سیستم یکپارچه اطلاعات ملی بازار کار (ETIS)» است که امکان انتقال به یک سیستم دیجیتال خدمات شهروندی را فراهم میکند. وزیر افزود، آژانس کار و اشتغال از قبل به تجهیزات لازم برای این انتقال مجهز شده است.
اوستا
برداشت 432650 تن پنبه در تاجیکستان در سال 2025
خبرگزاری خاور: طبق برنامه، امسال کشاورزان این کشور ۴۳۲ هزار و ۶۵۰ تن پنبه برداشت خواهند کرد.
طبق پیشبینی، امسال باید در ۱۸۶ هزار و ۸۸۳ هکتار پنبه کاشته میشد. با این حال، کشاورزان این کشور در ۱۷۴ هزار و ۸۸۲ هکتار پنبه کاشتند که به طور کامل اجرا نشد.
در ۳۰ ژانویه ۲۰۲۵، قربان حکیمزاده، وزیر کشاورزی جمهوری تاجیکستان، در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت که در سال ۲۰۲۴، کشاورزان از ۱۷۵ هزار هکتار پنبه، ۲۵۴ هزار تن پنبه برداشت کردند. این شاخص نسبت به سالهای گذشته کمتر است. عاملی که باعث کاهش برداشت در سال ۲۰۲۴ شد، بارانهای متوالی در ماه مارس و اواسط ماه مه بود که به دلیل آن کاشت پنبه به تأخیر افتاد. یعنی کاشت پنبه در سطح جمهوری تا ۶۵ روز طول کشید.امروزه مزارع پر از محصولات کشاورزی هستند و کشاورزان در حال برداشت آنها هستند.
قیمت واقعی پنبه در بازار جهانی سال به سال افزایش مییابد. اگر در هر هکتار 30 سنت گندم یا پنبه کشت شود و هر دو محصول تا مرحله نهایی فرآوری شوند، سودآوری پنبه در مقایسه با گندم 25 برابر افزایش مییابد. به طور خاص، دانه آن بهترین ماده اولیه برای صنایع غذایی و دارویی است، ساقه آن مهمترین ماده اولیه صنعتی (کاغذ، مقوا، مبلمان) است و بقیه آن خوراک دام است.
https://khovar.tj/2025/09/imsol-kishovarzoni-to-ikiston-432-azoru-650-tonna-pahta-amovar-menamoyand/
ساخت مرکز هوش مصنوعی و پارک فناوری اطلاعات در خجند
خبرگزاری خاور: ساخت مرکز «هوش مصنوعی» و «پارک فناوری اطلاعات» در دانشگاه دولتی حقوق، تجارت و سیاست تاجیکستان در خجند ادامه دارد.
این مرکز دارای یک سالن کنفرانس با ۷۰۰ صندلی، یک پارک فناوری اطلاعات، یک موزه و همچنین سالنهای کوچک برای دفاع از آثار علمی خواهد بود که فرصتهای فراوانی را برای توسعه علم و فناوری فراهم میکند.
در حال حاضر، کارهای اصلی ساخت و ساز به پایان رسیده و کارهای تکمیلی و رنگآمیزی آغاز شده است. قرار است این مرکز به تجهیزات مدرن مجهز شود و به یکی از پایگاههای مهم توسعه علم و تحقیقات و آموزش متخصصان سطح بالا تبدیل شود.
ایجاد چنین مراکز علمی و آموزشی مطابق با دستورالعملها و رهنمودهای امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، انجام میشود و به توسعه بخش آموزش و پرورش و آموزش متخصصانی که نیازهای زمان را برآورده میکنند، کمک میکند.
https://khovar.tj/2025/09/dar-su-d-sohtmoni-markazi-ze-ni-sun-va-it-park-idoma-dorad/
افتتاح مرکز بینالمللی توسعه و نوآوری ختلان
خبرگزاری خاور: به مناسبت سی و چهارمین سالگرد استقلال جمهوری تاجیکستان، مرکز بینالمللی توسعه و نوآوری ختلان در شهر باختر افتتاح شد.
این مرکز به شیوهای مدرن در چارچوب اعلام سالهای توسعه اقتصاد دیجیتال و نوآوری (2025 تا 2030) و تصویب قطعنامه تاریخی تاجیکستان در مورد هوش مصنوعی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ساخته شده است. اتاقهای خدمات آن مجهز به تجهیزات مدرن تولید شده توسط شرکتهای معتبر جهانی است.
هدف از تأسیس مرکز بینالمللی توسعه و نوآوری ختلان، ایفای نقش به عنوان پلی برای همکاری بین دولت، بخش خصوصی، علم و فناوری و جامعه است. این مرکز در ایجاد فضایی مدرن برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، ضمن ترویج نوآوری و هوش مصنوعی، به گونهای عمل میکند که ختلان به یک مرکز استراتژیک پیشرو در منطقه تبدیل شود.
مرکز بینالمللی توسعه و نوآوری ختلان از دو سالن «نوآوری و هوش مصنوعی» و «کشاورزی و صادرات» تشکیل شده است. این سالنها شامل بخشهای هوش مصنوعی در عمل، نوآوری ختلان، هوش مصنوعی و کشاورزی، هوش مصنوعی و آموزش، منطقه عکاسی، گوشهای از محصولات اساسی، صادرات و بازارها، نوآوری در کشاورزی، میز ختلان و منطقه عکاسی کشاورزی هستند.
https://khovar.tj/2025/09/markazi-bajnalmilalii-rushd-va-innovatsiyai-hatlon-iftito-gardid/
افتتاح شرکتهای صنعتی جدید در ناحیه بلجوان
خبرگزاری خاور: امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، از ناحیه بلجوان در ۱۱ سپتامبر سال جاری، بازدید کرد و شرکتهای جدیدی را برای تولید آرد، روغن، آب میوه و سبزیجات و فرآوری میوههای خشک و گیاهان دارویی در روستای کوهنشهر افتتاح کرد. با راهاندازی ۴ شرکت صنعتی مدرن، حدود ۱۰۰ نفر از ساکنان محلی شغل پیدا کردهاند.
شرکتهای تولیدی در مجتمع صنعتی ناحیه بلجوان در زمینی به مساحت بیش از ۱ هکتار توسط گروهی از کارآفرینان داخلی با هزینه ۹ میلیون سامانی ساخته شدهاند.
بازدید امامعلی رحمان، رهبر ملت، از شرکت خصوصی «رشدی بلجوان» آغاز شد. این شرکت با استفاده از تجهیزات و فناوری مدرن، روزانه تا ۲۰ تن آرد تولید میکند.
در اینجا، گندم محلی و مواد اولیه وارداتی با کیفیت بالا فرآوری میشوند و محصول نهایی با نام تجاری «آرد بلجوان» به فروش میرسد.
در حال حاضر، دو خط فناوری یک شرکت صنعتی دیگر برای بستهبندی روغن پنبه دانه و آفتابگردان در ظروف ۳ تا ۱۰ لیتری استفاده میشود.
ایجاد شرکتهای جدید در این راستا به تدریج وابستگی بازار داخلی به محصولات وارداتی را کاهش داده و سطح زندگی مردم را بهبود میبخشد.
در ادامه این بازدید، امامعلی رحمان، همچنین با فعالیتهای شرکتهای تولید آب میوه و سبزیجات و فرآوری میوههای خشک و گیاهان دارویی آشنا شد.
گزارش شده است که این شرکت صنعتی مدرن توسط ادهمی خالبابا، کارآفرین داخلی، برای تأمین نیازهای مردم و صادرات آن به خارج از کشور در چارچوب چهارمین هدف استراتژیک صنعتی شدن سریع کشور ساخته شده است.
دو خط فناوری در این شرکت برای فرآوری محصولات نصب شده است که از طریق آنها روزانه ۱۰۰۰ جعبه معمولی میوه و سبزیجات کنسرو شده و ۱۵۰۰۰ جعبه مربای سیب تولید میشود. برای اولین بار، میوههای خشک از ناحیه بلجوان صادر میشوند.
در ناحیه، با توجه به تقاضای روزافزون برای آب میوه و سبزیجات و میوههای خشک، مساحت باغها و جنگلها در حال گسترش است.
اکنون، میوهها و گیاهان دارویی باغها و جنگلهای این ناحیه در این شرکت مدرن با کیفیت بالا و طراحی جذاب فرآوری شده و با نام تجاری «فیضی بلجوان» به مشتریان عرضه میشود.
این شرکت تازه تأسیس بیش از 25 نوع محصول از میوهها و گیاهان دارویی مطابق با استانداردهای بینالمللی تولید میکند.
شایان ذکر است که شرکتهای تازه تأسیس شروع به تولید 40 نوع محصول کردهاند که در بازار رقابتی هستند و ضمن تأمین نیازهای مردم، صادر نیز میشوند.
امامعلی رحمان، طی گفتگویی با مقامات، ابتکار کارآفرینان داخلی را برای کمک به توسعه تولید داخلی و ایجاد شغل برای ساکنان مهم ارزیابی کرد.
https://khovar.tj/2025/09/peshvoi-millat-emomal-ra-mon-dar-no-iyai-bal-uvon-ba-faoliyati-korhona-oi-navi-sanoat-o-oz-bahshidand/
«دوشنبه» میزبان اولین همایش مشترک سرمایهگذاری جهانی گردشگری
خبرگزاری خاور: با حمایت دولت جمهوری تاجیکستان، کمیته توسعه گردشگری وابسته به دولت جمهوری تاجیکستان، به همراه سازمان جهانی گردشگری، اولین همایش مشترک سرمایهگذاری جهانی گردشگری را در تاریخ ۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ در دوشنبه برگزار خواهد کرد.
تاجیکستان از سال ۲۰۰۷ عضو کامل سازمان جهانی گردشگری بوده است. برگزاری همایش مشترک سرمایهگذاری جهانی گردشگری به تقویت جایگاه این کشور در بین کشورهای عضو، دستیابی به اهداف «استراتژی جذب سرمایهگذاری به جمهوری تاجیکستان برای دوره تا ۲۰۴۰» و اجرای مؤثر مرحله سوم «استراتژی توسعه گردشگری در جمهوری تاجیکستان برای دوره تا ۲۰۳۰» که با هدف جذب سرمایهگذاری است، کمک خواهد کرد.
این همایش با حضور روسای نهادهای گردشگری کشورهای عضو سازمان جهانی گردشگری، نمایندگان وزارتخانهها و ادارات جمهوری، مقامات محلی، هیاتهای دیپلماتیک مستقر در دوشنبه، شرکای توسعه، آژآنسهای گردشگری کشور، شرکتهای مسافرتی داخلی، هتلها، اقامتگاهها، مؤسسات آموزشی که متخصصان حوزه گردشگری را آموزش میدهند، کارشناسان این حوزه، مراکز اطلاعرسانی و خدماتی، روزنامهنگاران داخلی و خارجی و وبلاگنویسان برگزار خواهد شد.
در این همایش، موضوعات همکاری متقابل و تبادل تجربیات قابل توجه بین کشورهای عضو سازمان جهانی گردشگری، جذب سرمایهگذاری، توسعه زیرساختها و ارائه حداکثری پتانسیل گردشگری مورد بحث قرار خواهد گرفت.
عضویت این کشور در سازمان جهانی گردشگری، که یکی از 12 آژانس سازمان ملل متحد است، همراه با مطالعه تجربیات پیشرفته جهانی و مشارکت در فرآیند حل مسائل جاری در این حوزه، برای شکلگیری و تقویت آینده تصویر جمهوری تاجیکستان به عنوان یک کشور توریستی بسیار مفید است.
همچنین، عضویت در این سازمان و برگزاری چنین رویدادهای سطح بالایی، شرایط مطلوبی را برای انجام تحلیلهای بازاریابی و شناسایی منابع و قابلیتهای کشور در بخش گردشگری ایجاد میکند.
https://khovar.tj/2025/09/nahustin-marotiba-forumi-mushtaraki-sarmoyaguzoiri-a-onii-sajyo-barguzor-megardad/