تانزانیا؛ هاب ترانزیت کالا در منطقه شرق آفریقا

تانزانیا در سالیان اخیر با توسعه زیرساخت های ریلی، جاده ای و بندری خود، در صدد ارائه خدمات ترانزیتی به کشورهای منطقه شرق و جنوب افریقا بوده است.

جلوه بارز این تلاش­ها، افزایش بی­ سابقه در میزان تخلیه و بارگیری کشتی­ها در بندر دارالسلام می­باشد که بنحو محسوسی نسبت به سال­های پیش، رشد نشان می­دهد. اخیراً اداره بنادر تانزانیا (TPA) اعلام کرد که بندر دارالسلام در سال مالی 2024/2025 به رکورد جابجایی 27.7 میلیون تن بار رسیده است که حاکی از افزایش از میزان 18 میلیون تن در سال 2021/2022 است. این عملکرد تاریخی به دلیل ارتقای کیفیت زیرساخت‌ها، بکارگیری تجهیزات مدرن و افزایش مشارکت بخش خصوصی بوده و بنا به اعلام منابع دولتی، نشان­دهنده سرمایه‌گذاری مداوم دولت و مشارکت آن با اپراتورهای بندری بخش خصوصی است. رشد سالانه خدمات در بندر دارالسلام، بطور میانگین 15 درصد می­باشد (از زمان پیوستن اپراتورهای DP World و Tanzania East Africa Gateway Terminal Limited (TEAGTL)، ظرفیت از 23.69 میلیون تن در سال 2023/2024 به 27.7 میلیون تن در سال 2024/2025 افزایش یافته است).

توسعه بندر دارالسلام

بنا به اهمیت مسیر ترانزیتی کشور تانزانیا برای کشورهای محصور در خشکی در منطقه شرق، مرکز و جنوب آفریقا، و همچنین، تلاش دولت این کشور برای بهره­گیری مفید از این پتانسیل عظیم، در چند سال گذشته دولت تانزانیا برنامه توسعه فیزیکی و کیفی خدمات در بنادر خود در حاشیه اقیانوس هند از جمله بندر دارالسلام را در اولویت قرار داده است. یکی از عوامل کلیدی این تحول، پروژه دروازه دریایی دارالسلام (DMGP) بوده است که شامل تعمیق بندر تا 14.5 متر جهت عبور کشتی‌های بزرگتر و سنگین‌تر می­باشد. از سوی دیگر، میانگین زمان سرویس‌دهی برای یک کشتی کانتینری از ده روز به حدود سه روز کاهش یافته است. این صرفه‌جویی در زمان، تاثیر گسترده‌ای در کل کریدور تجاری و زنجیره مصرف (از کف کارخانه‌ها گرفته تا قفسه‌های خرده‌فروشی) داشته است. به لطف افزایش عمق و پهنای بندر، کشتی‌های بزرگتری می­توانند در بندر دارالسلام پهلوگیری کنند. به عنوان مثال، کشتی‌های باری که قبلاً 15000 تن بار حمل می‌کردند، اکنون با ظرفیتی تا 50000 تن وارد بندر می‌شوند و کشتی‌های غلات فله به ظرفیت 65000 تن رسیده‌اند که یک رکورد جدید را ثبت می‌کند. این در حالی است که بندر دارالسلام وضعیتی راهبردی برای تانزانیا داشته و بیش از 95 درصد از محموله‌های دریایی تانزانیا در این بندر جابجا می‌شود. نتیجتاً، این بهبود کارآیی بندر، تاثیر مستقیمی‌بر عملکرد اقتصاد ملی داشته است که آمارها بخوبی این موضوع را تائید می­کنند.

در اکتبر 2023، دولت تانزانیا، با همکاری اداره بنادر تانزانیا (TPA)، سه توافق‌نامه کلیدی با DP World MEA PL و EZ FZE امارات متحده عربی امضا کرد. شرکت دی‌پی ورلد از ژانویه تا دسامبر 2024 سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی انجام داده است که هدف آن ارتقای خدمات در بندر دارالسلام و افزایش کارایی و رقابت‌پذیری منطقه‌ای است.

با راه ­اندازی یک سیستم دیجیتال جدید و پیشرفته که نویدبخش انقلاب در عملیات بندری و افزایش قابل توجه ظرفیت آن برای مدیریت محموله‌های کانتینری است، فعالیت بندر دارالسلام بسیار منضبط و خدمات­ رسانی بموقع شده است. این پلتفرم دیجیتال که تحت مدیریت شرکت تانزانیایی "ایست آفریقا گیت‌وی ترمینال لیمیتد" (TEAGTL) اداره می‌شود، نتیجه مستقیم سرمایه‌گذاری دولتی است. هدف اصلی این طرح، توسعه خدمات در اسکله‌های 7 تا 11 بندر می ­باشد که این امر واردکنندگان، صادرکنندگان، شرکت‌های حمل و نقل و مقامات گمرکی را قادر می‌سازد تا مکان و وضعیت دقیق کانتینرها را ردیابی کرده و همچنین، امکان برنامه‌ریزی بهتر جهت پهلوگیری و بهبود زمان تحویل را فراهم می‌کنند.

 از دیگر اقدامات دولت تانزانیا جهت توسعه فعالیت­های بندری، اختصاص یک منطقه ویژه‌ برای افزایش حمل و نقل محصولات باغی، دام و میوه از طریق بندر دارالسلام است. این منطقه برای فعالیت‌های مرتبط با بندر، از جمله انبار کانتینر، تجمیع بار، جابجایی کالاهای فاسدشدنی مانند سبزیجات و میوه‌ها و همچنین پارکینگ کامیون‌هایی که منتظر ورود به بندر هستند، تعیین شده است. در حال حاضر، حمل و نقل چنین محصولاتی از طریق کانتینرهای یخچال‌دار مخصوص در بندر دارالسلام انجام می‌شود؛ در بندر دارالسلام، که با مدل مشارکت دولتی و خصوصی در حال فعالیت است، DP World مدیریت اسکله‌های 1 تا 7 را بر عهده دارد، در حالی که TEAGTL بر اسکله‌های 8 تا 11 نظارت دارد؛ بندر دارالسلام، تنها در یک سال، نزدیک به چهار میلیون تن جابجایی بار به ظرفیت خود اضافه کرده است که عمدتاً مربوطه به تأکید دولت بر اصلاحات بنادر کشور و مشارکت قوی‌تر بخش خصوصی در این زمینه است؛

همچنین این بندر برای تجارت بین‌المللی تانزانیا و کشورهای همسایه محصور در خشکی از جمله زامبیا، جمهوری دموکراتیک کنگو، بوروندی، رواندا، مالاوی، اوگاندا و زیمبابوه حیاتی است. این بندر به عنوان یک حلقه ارتباطی حیاتی با بازارهای جهانی در خاورمیانه، خاور دور، اروپا، استرالیا و آمریکا عمل می‌کند؛

- dailynews.co.tz