طرح بلند مدت توسعه صنعت پالایش نفت قزاقستان 2040-2025

در ماه ژوئیه، دولت قزاقستان طرح بلندمدت توسعه صنعت پالایش نفت برای سال‌های 2025 تا 2040 را تصویب کرد. دولت جمهوری قزاقستان طرح بلندمدت توسعه صنعت پالایش نفت برای سال‌های 2025 تا 2040 را در اوایل مرداد 1404 تصویب کرده است که هدف آن افزایش رقابت‌پذیری این بخش در چارچوب گذار جهانی انرژی است. این سند که توسط وزارت انرژی تهیه شده است، سرمایه‌گذاری در نوسازی زیرساخت‌ها، گسترش صادرات و ادغام شیوه‌های پایدار را در نظر دارد که به کشور اجازه می‌دهد جایگاه خود را در بازارهای آسیای مرکزی و جنوبی تقویت کند.

افزایش ظرفیت و بازارهای جدید:

این سند ، دستورالعمل‌های کلیدی در زمینه پالایش نفت و پتروشیمی را تعریف می‌کند و همچنین سرمایه‌گذاری‌های کلان در نوسازی زیرساخت‌ها، گسترش پتانسیل صادرات و معرفی فناوری‌های پایدار را در نظر دارد که به قزاقستان امکان می‌دهد جایگاه خود را در بازارهای آسیای مرکزی و جنوبی تقویت کند.

طبق این طرح، قزاقستان قصد دارد ظرفیت پالایش خود را بیش از دو برابر کند - از ۱۸ میلیون تن نفت در سال فعلی به ۳۹ میلیون تن. همانطور که وزارت انرژی جمهوری قزاقستان گزارش داده است، دستیابی به این شاخص‌ها به دلیل نوسازی پالایشگاه‌های نفت موجود (OR) و همچنین ساخت یک مجتمع پتروشیمی جدید امکان‌پذیر خواهد بود.

کارشناس نفت و گاز، مدیر PACE Analytics، عسکر اسماعیلوف، معتقد است که با دستیابی به اهداف کلیدی برای پالایش نفت، کشور ما قادر به تأمین نیازهای بازار داخلی خواهد بود.

وی گفت: قزاقستان قصد دارد تقریباً دو برابر نفت را فرآوری کند. همچنین برنامه‌هایی برای بهبود عمق پالایش تا ۹۴٪ وجود دارد که مطابق با استانداردهای جهانی است. این امر، اولاً، به طور کامل نیازهای داخلی را پوشش می‌دهد. ثانیاً، صادرات را توسعه می‌دهد. اگر اجرا طبق برنامه پیش برود، مشاغل جدیدی ایجاد خواهد شد.

قابل توجه است که عمق پالایش نفت در قزاقستان به 85 تا 89 درصد می‌رسد.

اولویت‌های کلیدی استراتژی پالایش نفت عبارتند از:

-تأمین کامل بازار داخلی با فرآورده‌های نفتی با کیفیت بالا، با پیش‌بینی رشد مصرف ۱.۵ تا ۲ درصد در سال به دلیل شهرنشینی و توسعه صنعتی؛

-تقویت صادرات با محوریت بازارهای چین، هند و کشورهای آسیای میانه، با هدف افزایش سهم صادرات در کل تولید به 30 درصد تا سال 2040؛

-توسعه صنعت پتروشیمی از طریق ایجاد زنجیره‌های جدید، از جمله تولید پلیمرها و کودها، با جذب سرمایه‌گذاری بالغ بر ۵ میلیارد دلار؛

-افزایش سهم در تولید ناخالص داخلی از طریق تعمیق فرآوری و ایجاد مشاغل جدید؛ کاهش حوادث در کارخانه‌ها؛

-نوسازی کارخانه‌ها و اجرای استاندارد زیست‌محیطی K6+؛

-بهبود چارچوب نظارتی و منابع انسانی، از جمله مشارکت با شرکت‌های بین‌المللی برای تبادل فناوری.

توسعه بخش پالایش نفت در قزاقستان همچنین با نیاز به سازگاری با چالش‌های جهانی، از جمله رشد تقاضا برای فرآورده‌های نفتی در آسیا، مرتبط است. به عنوان مثال، طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضا برای نفت و به تبع آن، برای فرآورده‌های نفتی تا سال ۲۰۵۰ به رشد خود ادامه خواهد داد. در عین حال، بیشترین رشد در کشورهای در حال توسعه آسیایی، جایی که جمعیت و تعداد خودروها در حال افزایش است، مشاهده خواهد شد.

به گفته علی‌بک تاژیبایف، مدیر مرکز تحقیقات تحلیلی «نظارت اوراسیا»، مفهوم توسعه صنعت پالایش نفت نه تنها یک سند صنعتی، بلکه یک معیار استراتژیک برای کل سیاست صنعتی قزاقستان است. این سند تصویب شده، قوانین بلندمدت و قابل پیش‌بینی بازی را برای سرمایه‌گذاران تعیین می‌کند و زمینه را برای نوسازی ظرفیت‌های تولید و افزایش سطح فناوری فرآوری فراهم می‌کند.

تقویت ظرفیت‌های پالایش، امکان فرآوری عمیق‌تر مواد اولیه، کاهش وابستگی به فرآورده‌های نفتی وارداتی و در نتیجه تقویت ثبات اقتصادی داخلی را فراهم می‌کند. این فرآیند به ناچار توسعه حوزه‌های مرتبط - از مهندسی مکانیک گرفته تا لجستیک - را تحریک می‌کند و تأثیر رشد زنجیره‌ای ایجاد می‌کند. یک مسیر بلندمدت و مشخص، جایگاه قزاقستان را در بازارهای اوراسیا و آسیا، به ویژه در چارچوب ابتکارات اقتصادی چندجانبه، که در آن ثبات عرضه و کیفیت بالای محصولات ارزشمند است، تقویت خواهد کرد. این دانشمند علوم سیاسی گفت: در این زمینه، پالایش نفت نه تنها به یک صنعت، بلکه به نقطه‌ای از رشد صنعتی تبدیل می‌شود که قادر به افزایش چشمگیر پتانسیل اقتصادی کشور است.

افزایش صادرات تا 30 درصد:

از جمله وظایف اولویت‌دار در این مفهوم، افزایش سهم صادرات در کل حجم تولید به 30 درصد تا سال 2040 است. به گفته کارشناسان، این هدف بلندپروازانه اما کاملاً قابل دستیابی است. قزاقستان ترکیبی منحصر به فرد از عوامل را دارد: موقعیت جغرافیایی مطلوب بین بزرگترین بازارهای اوراسیا، پایگاه منابع غنی و دسترسی به مسیرهای حمل و نقل و لجستیکی که اتحادیه اقتصادی اوراسیا، چین و کشورهای خلیج فارس را به هم متصل می‌کند.

آ. تاژیبایف تأکید کرد: «برای دستیابی به این هدف، ما باید پالایشگاه‌های نفت را با تأکید بر عمق فرآوری و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی مدرن، به‌طور مداوم نوسازی کنیم که این امر باعث افزایش رقابت‌پذیری محصولات در بازارهای خارجی خواهد شد.»

وی افزود که در این زمینه، گسترش زیرساخت‌های صادراتی، از جمله توسعه بنادر در دریای خزر و خطوط راه‌آهن در جهت‌های شرقی و غربی، از اهمیت کمتری برخوردار نخواهد بود.

عسکر اسماعیلوف، کارشناس نفت و گاز، به گام‌های پیشنهادی در بخش انرژی کشور اشاره کرد که می‌تواند تعادل بین نیازهای داخلی و فرصت‌های بازار خارجی را تغییر دهد. این مفهوم فرض می‌کند که نیازهای داخلی با گسترش پالایشگاه‌های موجود و راه‌اندازی پالایشگاه‌های جدید برآورده خواهد شد. پس از آن، مازاد حدود 30 درصد از کل حجم تولید می‌تواند به بازارهای رو به رشد سریع مانند ازبکستان، چین، هند و پاکستان صادر شود.

نکته‌ی مهم در این مورد این است که قزاقستان از قبل تجربه‌ی صادرات بنزین و گازوئیل را دارد و با حمایت‌های لازم از سوی دولت، این حوزه‌ی صادرات می‌تواند به منبع درآمد پایداری تبدیل شود.

جذب سرمایه‌گذاری:

این سند با توجه به ذخایر نفتی 30 میلیارد بشکه ای قزاقستان، به چشم انداز جذب سرمایه گذاری خارجی از شرکا اشاره دارد.

وزارت انرژی اعلام کرد: «در چارچوب تغییر جهانی به سمت انرژی سبز، این امر کشور را در موقعیت رهبر منطقه‌ای در گذار از صادرات مواد خام به فرآوری با فناوری پیشرفته قرار می‌دهد و به طور بالقوه مقاومت اقتصاد را در برابر نوسانات قیمت نفت افزایش می‌دهد.»

اثر اقتصادی:

به گفته کارشناسان، تأثیر اقتصادی دستاوردهای این طرح کاملاً مشهود است. این شامل رشد تولید ناخالص داخلی، جذب سرمایه‌گذاری، توسعه صنایع جدید، تولید فرآورده‌های نفتی با کیفیت بالاتر و سازگار با محیط زیست در بازار داخلی می‌شود. به طور کلی، این گامی‌به سوی صنعتی شدن و افزایش استقلال تکنولوژیکی قزاقستان خواهد بود.

هنگام اجرای این مفهوم، انعقاد قراردادهای بلندمدت در چارچوب توافق‌نامه‌های بین‌المللی، تأثیر مضاعفی خواهد داشت که جایگاه قزاقستان را در بخش‌های کلیدی بازار جهانی تقویت خواهد کرد. کارشناسان معتقدند که در درازمدت، این امر نه تنها به معنای رشد صادرات، بلکه به معنای شکل‌گیری تصویر کشور به عنوان یک شریک قابل اعتماد و فناوری است که اعتبار آن در اقتصاد بین‌المللی مبتنی بر ثبات، پیش‌بینی‌پذیری و استانداردهای بالای تولید خواهد بود.

همانطور که وزارت نیرو توضیح داده است، اجرای استراتژی اتخاذ شده امسال با پروژه‌های آزمایشی برای دیجیتالی کردن پالایشگاه‌های نفت آغاز خواهد شد. 

 

منبع:

https://www.inform.kz/ru/kak-kazahstan-obnovlyaet-neftyanuyu-otrasl-d2327d

https://www.gov.kz/memleket/entities/energo/press/news/details/1038418?lang=ru