گزارش جامع کشاورزی و امنیت غذایی جمهوری دموکراتیک کنگو
جمهوری دموکراتیک کنگو با در اختیار داشتن ۸۰ میلیون هکتار زمین قابل کشت و پتانسیل تأمین غذای ۲ میلیارد نفر، یکی از کشورهای کلیدی برای تأمین امنیت غذایی جهان محسوب می‌شود. با این حال، کشور همچنان سالانه ۳ میلیارد دلار صرف واردات مواد غذایی می‌کند و ۲۵ درصد از جمعیت آن با ناامنی غذایی مواجه هستند. دولت تحت رهبری رئیس‌جمهور فلیکس تشیسکدی با افزایش ۱۶.۴ درصدی بودجه بخش کشاورزی برای سال ۲۰۲۵ به ۳.۸۲۴ میلیارد فرانک کنگو (معادل ۱.۳۷ میلیارد دلار)، عزم جدی خود را برای تحول این بخش نشان داده است. همکاری‌های استراتژیک با چین، برزیل و اتیوپی در کنار حمایت سازمان‌های بین‌المللی مانند فائو (FAO) و برنامه‌هایی نظیر ابتکار دست در دست (Hand in Hand Initiative)، پشتوانه‌های قوی برای تحقق شعار انتقام خاک از معدن و تبدیل کنگو به سبد غذایی آفریقا فراهم آورده‌اند.
جمهوری دموکراتیک کنگو با وسعتی معادل اروپای غربی و جمعیتی بالغ بر حدود 120 میلیون نفر، یکی از کشورهای کلیدی قاره آفریقا محسوب می‌شود که علیرغم برخورداری از منابع طبیعی استثنایی، همچنان با چالش‌های عمده‌ای در حوزه امنیت غذایی و توسعه کشاورزی مواجه است. این کشور با در اختیار داشتن ۸۰ میلیون هکتار زمین قابل کشت، ۴ میلیون هکتار زمین قابل آبیاری و پتانسیل تولید غذا برای ۲ میلیارد نفر، می‌تواند نه تنها نیازهای غذایی خود را تأمین کند، بلکه به یکی از قطب‌های کشاورزی جهان تبدیل شود. در حال حاضر، بخش کشاورزی کنگو ۷۰ درصد از نیروی کار فعال کشور را به خود اختصاص داده و حدود ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. این در حالی است که کشور سالانه بیش از ۳ میلیارد دلار صرف واردات محصولات غذایی می‌کند، رقمی‌که نشان‌دهنده وابستگی شدید به واردات و عدم بهره‌برداری مناسب از پتانسیل‌های داخلی است. محصولات عمده کشاورزی کشور شامل قهوه، کاکائو، روغن نخل، مانیوک و ذرت می‌باشد که هر یک از آنها ظرفیت‌های قابل توجهی برای توسعه و صادرات دارند. دولت کنگو تحت رهبری رئیس‌جمهور فلیکس تشیسکدی از سال ۲۰۲۱ برنامه‌های گسترده‌ای را برای تحول بخش کشاورزی آغاز کرده است. نخست‌وزیر جودیت سومینوا تولوکا در اکتبر ۲۰۲۴ اعلام کرد که بودجه بخش کشاورزی، دامپروری و شیلات برای سال ۲۰۲۵ با افزایش ۱۶.۴ درصدی به ۳.۸۲۴ میلیارد فرانک کنگو خواهد رسید. این افزایش بودجه نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای تحقق شعار "انتقام خاک از معدن" است که هدف آن کاهش وابستگی اقتصاد کشور به صنایع استخراجی و توسعه بخش کشاورزی می‌باشد. گرگوار موچایل موتومب (Grégoire Mutshail Mutomb)، وزیر کشاورزی و امنیت غذایی که از می ۲۰۲۴ این سمت را بر عهده گرفته، با تجربه بیش از ۳۰ سال در حوزه کشاورزی و توسعه روستایی، برنامه‌های جامعی را برای مدرن‌سازی کشاورزی، توسعه پارک‌های کشت و صنعت و ترویج کشاورزی هوشمند اقلیمی در دستور کار قرار داده است. تحت رهبری او، آژانس ملی ترویج صادرات (ANAPEX) به ریاست مایک تامبوه لوبمبا (Mike Tambwe Lubemba) نقش کلیدی در شناسایی و توسعه بازارهای صادراتی برای محصولات کشاورزی کنگو ایفا می‌کند.
بخش اول: وضعیت کنونی بخش کشاورزی کنگو
۱.۱ ساختار و ویژگی‌های بخش کشاورزی
بخش کشاورزی جمهوری دموکراتیک کنگو عمدتاً بر پایه کشاورزی خرد و معیشتی استوار است که بیش از ۷۰ درصد از جمعیت روستایی را در بر می‌گیرد. میانگین اندازه مزارع در کشور کمتر از ۲ هکتار است و اکثر کشاورزان با استفاده از روش‌های سنتی و با بهره‌وری پایین به تولید محصولات اساسی می‌پردازند. علیرغم این محدودیت‌ها، تنوع اقلیمی و خاک حاصلخیز کشور امکان کشت طیف گسترده‌ای از محصولات را فراهم می‌آورد. استان‌های کیوو شمالی، کیوو جنوبی و ایتوری مراکز اصلی تولید قهوه عربیکا محسوب می‌شوند، در حالی که قهوه روبوستا عمدتاً در استان‌های استوایی، اوبانگی شمالی و اوبانگی جنوبی کشت می‌شود. منطقه کاسایی به عنوان قطب تولید ذرت و مانیوک شناخته می‌شود و استان کنگو مرکزی نقش مهمی در تولید میوه‌ها و سبزیجات برای تأمین نیازهای کینشازا دارد. تولید روغن نخل (پالم) که زمانی کنگو را به دومین صادرکننده جهانی تبدیل کرده بود، اکنون عمدتاً در استان‌های استوایی و شرقی متمرکز است. بر اساس آمارهای رسمی، تولید سالانه محصولات اصلی کشاورزی کشور شامل ۴۸ میلیون تن مانیوک، ۲.۲ میلیون تن ذرت، ۶۰ هزار تن کاکائو و حدود ۱۰ هزار تن قهوه است. این ارقام نشان می‌دهد که علیرغم پتانسیل‌های عظیم، بهره‌وری کشاورزی کنگو بسیار پایین‌تر از میانگین منطقه‌ای است. به عنوان مثال، میانگین عملکرد ذرت در کنگو ۰.۷۷ تن در هکتار است، در حالی که این رقم در کنیا به ۲ تن در هکتار می‌رسد.
2.1 چالش‌های اساسی بخش کشاورزی
بخش کشاورزی کنگو با چالش‌های متعددی مواجه است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: نبود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل که باعث می‌شود حدود ۴۰ درصد از محصولات کشاورزی قبل از رسیدن به بازار فاسد شوند، دسترسی محدود به نهاده‌های کشاورزی با کیفیت از جمله بذر اصلاح شده و کود، عدم دسترسی کشاورزان خرد به اعتبارات و خدمات مالی و ضعف سیستم‌های ترویج کشاورزی. علاوه بر این، ناامنی در برخی مناطق شرقی کشور، به ویژه در کیوو شمالی، مانع از سرمایه‌گذاری و توسعه کشاورزی در این مناطق حاصلخیز شده است. کمبود سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی یکی دیگر از چالش‌های اساسی است. با وجود تعهد کشورهای آفریقایی در نشست ماپوتو (Maputo) در سال ۲۰۰۳ برای اختصاص حداقل ۱۰ درصد از بودجه ملی به بخش کشاورزی، سهم این بخش از بودجه کنگو همچنان حدود ۳ درصد باقی مانده است. این کمبود منابع مالی باعث شده که بسیاری از برنامه‌های توسعه کشاورزی با کندی پیش بروند یا متوقف شوند. تغییرات اقلیمی نیز تأثیرات قابل توجهی بر بخش کشاورزی کنگو گذاشته است. تغییر الگوهای بارندگی، افزایش دمای هوا و وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و خشکسالی، تولید محصولات کشاورزی را با نوسانات شدیدی مواجه کرده است. کشاورزان خرد که فاقد دانش و ابزار لازم برای سازگاری با این تغییرات هستند، بیشترین آسیب را از این وضعیت می‌بینند.
بخش دوم: سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه کشاورزی
1.2 چارچوب قانونی و سیاستی
دولت کنگو در سال‌های اخیر اقدامات مهمی‌برای ایجاد چارچوب قانونی مناسب جهت توسعه بخش کشاورزی انجام داده است. قانون کشاورزی (Code Agricole) مصوب ۲۴ دسامبر ۲۰۱۱ با هدف بهره‌برداری پایدار از پتانسیل‌های کشاورزی، تحریک تولید از طریق ایجاد نظام گمرکی و مالیاتی ویژه، احیای صادرات محصولات کشاورزی، ترویج صنایع تبدیلی محلی و جذب فناوری‌های نوین انرژی تجدیدپذیر تدوین شده است. این قانون همچنین نقش استان‌ها و واحدهای محلی را در توسعه کشاورزی تقویت کرده است. قانون سرمایه‌گذاری (Code des Investissements) مصوب ۲۱ فوریه ۲۰۰۲ نیز مشوق‌های قابل توجهی برای سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و صنایع کشت و صنعت در نظر گرفته است. این قانون به دنبال توسعه کشاورزی و صنایع کشت و صنعت از طریق مکانیزاسیون، دستیابی به خودکفایی غذایی، افزایش درآمد مناطق روستایی و گسترش بازار داخلی برای کالاهای مصرفی است. همچنین فرمان شماره049/13 مورخ ۶ اکتبر ۲۰۱۴ رژیم مالیاتی ویژه‌ای برای شرکت‌های واجد شرایط مشارکت استراتژیک در زنجیره ارزش تعیین کرده است. برنامه ملی توسعه کشاورزی (PNDA) که با حمایت بانک جهانی از ژوئن ۲۰۲۱ آغاز شده، یکی از مهم‌ترین ابتکارات دولت برای تحول بخش کشاورزی است. این برنامه با بودجه اولیه ۵۲۰ میلیون دلار (که پس از تعدیل‌ها به ۳۰۰ میلیون دلار کاهش یافت) بر چهار محور اصلی متمرکز است: افزایش بهره‌وری کشاورزی، بهبود دسترسی کشاورزان خرد به بازار، تقویت کالاها و خدمات عمومی‌کشاورزی، و پاسخ اضطراری به بحران‌ها.
۲.۲ کمپین کشاورزی 2025-2024
کمپین کشاورزی 2025-2024 که در اکتبر ۲۰۲۴ توسط وزیر کشاورزی رسماً آغاز شد، هدف کشت حداقل ۶۰ هزار هکتار زمین در سراسر کشور را دنبال می‌کند. در چارچوب این کمپین، دولت اقدام به تأمین و توزیع ۵.۰۸۵ میلیون تن انواع بذر، ۱.۳ میلیون قطعه ابزار کشاورزی، ۵۸.۸۰۰ لیتر آفت‌کش، ۴۰۰ تن کود معدنی و ۳۷.۵ میلیون متر قلمه مانیوک در بین ۲۶ استان کشور کرده است. همچنین در راستای مکانیزاسیون کشاورزی، از مجموع ۱۰۶۲ تراکتور سفارش داده شده، تاکنون ۱۰۰ دستگاه به همراه ملحقات تحویل گرفته شده است. این کمپین با تأکید بر مشارکت بخش خصوصی، تعاونی‌های کشاورزی و بنیادهای کشاورزی طراحی شده است. استان‌های کینشازا، استوایی، کاسایی و چوپو (Tshopo) از جمله مناطقی هستند که از حمایت‌های ویژه این برنامه بهره‌مند شده‌اند. انجمن باغداران کینگابوا (Kingabwa) و انجمن باغداران ندجیلی سکوماف (N'djili CECOMAF) در کینشازا هر کدام هزار بسته ابزار کشاورزی دریافت کرده‌اند، در حالی که تعاونی‌های کشاورزان فلات باتکه (Plateau des Bateke) از حمایت برای شخم و آماده‌سازی ۵۰۰ هکتار زمین برخوردار شده‌اند.
3.2 همکاری‌های بین‌المللی و برنامه‌های توسعه
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) نقش کلیدی در حمایت از توسعه کشاورزی کنگو ایفا می‌کند. دیدار وزیر کشاورزی با کو دونگیو (Qu Dongyu)، مدیرکل فائو منجر به تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های تولید بذر، توسعه شهرهای سبز و ارتقای زنجیره‌های ارزش کشاورزی شده است. ابتکار "دست در دست" (Hand in Hand Initiative) فائو که در جولای ۲۰۲۴ در کنگو آغاز شد، بر شناسایی و توسعه زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار و تقویت ظرفیت‌های نهادی متمرکز است. همکاری با چین یکی از محورهای مهم دیپلماسی کشاورزی کنگو محسوب می‌شود. در ژوئن ۲۰۲۵، در حاشیه چهارمین نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-آفریقا (CAETE) در چانگشا، یادداشت تفاهمی‌بین دو کشور در زمینه همکاری کشاورزی امضا شد. شرکت هونان لینشی (Hunan Linshi Agricultural Services) و شرکت دولتی اویک اینترنشنال پکن (AVIC International Beijing Co) از جمله شرکت‌های چینی هستند که در زمینه انتقال فناوری، آموزش کارشناسان و احداث سیلوها و کارخانه‌های فرآوری با کنگو همکاری می‌کنند. برزیل نیز به عنوان یکی از قدرت‌های کشاورزی جهان، تجربیات ارزشمندی را در اختیار کنگو قرار می‌دهد. همکاری با سازمان تحقیقات کشاورزی برزیل (EMBRAPA) که ۵۲ سال سابقه در تحقیقات کشاورزی دارد، بر انتقال دانش در زمینه‌های فناوری زمین، کشاورزی دیجیتال و تنوع زیستی متمرکز است. همچنین شرکت دولتی اماتر (EMATER DF) در زمینه آموزش و حمایت فنی از کشاورزان خرد با کنگو همکاری می‌کند.
بخش سوم: محصولات کلیدی و پتانسیل‌های صادراتی
1.3 قهوه: احیای یک صنعت تاریخی
صنعت قهوه کنگو که در دهه ۱۹۸۰ با صادرات سالانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تن به اوج خود رسیده بود، پس از سال‌ها رکود، اکنون در مسیر احیا قرار دارد. تولید فعلی قهوه کشور به حدود ۱۰ هزار تن در سال رسیده که ۸۰ درصد آن از نوع روبوستا است. مناطق کوهستانی کیوو شمالی با خاک‌های آتشفشانی غنی، شرایط ایده‌آلی برای تولید قهوه‌های تخصصی با امتیاز بالای ۸۴ فراهم می‌آورند. صادرات قهوه کنگو در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۱۸.۸ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل ۳۷ درصد کاهش نشان می‌دهد. بازارهای اصلی قهوه کنگو شامل ایتالیا (۳۱.۹ درصد)، بلژیک (۲۸.۲ درصد)، فرانسه (۷.۱ درصد) و هلند (۶.۳ درصد) می‌باشند. قیمت میانگین صادراتی قهوه کنگو ۲,۴۵۲ دلار به ازای هر تن است که نشان‌دهنده کیفیت نسبتاً خوب محصول است. با این حال، چالش‌هایی مانند کمبود نهال‌های با کیفیت، عدم دسترسی به فناوری‌های نوین فرآوری و ضعف زیرساخت‌های صادراتی مانع از توسعه این صنعت می‌شوند. برنامه احیای صنعت قهوه که توسط وزارت کشاورزی در حال اجراست، بر توسعه کشت قهوه‌های تخصصی، بهبود فرآیندهای پس از برداشت و ایجاد برند ملی برای قهوه کنگو متمرکز است. سرمایه‌گذاری اولیه برای توسعه یک هکتار قهوه حدود ۱۹,۲۶۱ دلار برآورد شده که با حاشیه سود ۲۸,۷۴۰ دلار در طول ۲۵ سال بهره‌برداری، بازدهی قابل قبولی را نشان می‌دهد.
- جدول ۱: وضعیت صادرات قهوه کنگو به بازارهای اصلی (۲۰۲۳)
|
کشور مقصد
|
ارزش صادرات (هزار دلار)
|
سهم از کل صادرات (%)
|
حجم صادرات (تن)
|
قیمت واحد (دلار/تن)
|
|
ایتالیا
|
۶,۰۱۰
|
۳۱.۹
|
۲,۸۷۸
|
۲,۰۸۸
|
|
بلژیک
|
۵,۳۱۶
|
۲۸.۲
|
۱,۹۳۷
|
۲,۷۴۴
|
|
فرانسه
|
۱,۳۳۳
|
۷.۱
|
۴۶۱
|
۲,۸۹۲
|
|
هلند
|
۱,۱۷۸
|
۶.۳
|
۴۴۳
|
۲,۶۵۹
|
|
آلمان
|
۱,۱۰۸
|
۵.۹
|
۴۳۰
|
۲,۵۷۷
|
جدول کامل طبقه‌بندی قهوه کنگولز
قهوه عربیکا واشد (Washed Arabica)
|
درجه
|
ظاهر فیزیکی
|
اندازه دانه
|
نقص‌ها
|
ویژگی‌های خاص
|
|
کیوو 3 (K3)
|
سبز تا آبی مایل بی‌نقص
|
54% الک 17، 20% الک 16
|
عاری از نقص
|
بالاترین کیفیت، کاملاً شسته شده، مناسب قهوه‌های اختصاصی
|
|
کیوو 4 (K4)
|
سبز مایل به زرد
|
54% الک 17، 20% الک 16
|
بدون نقص‌های عمده. مقداری دانه شکسته، نارس و آسیب حشرات
|
کیفیت خوب، مناسب بازارهای صادراتی
|
|
کیوو 5 (K5)
|
خاکستری-سبز تا سبز-قهوه‌ای
|
44% الک 17، 20% الک 16
|
عاری از دانه‌های بسیار معیوب. مقداری شکسته، کپک‌زده، تغییر رنگ، آسیب حشرات
|
کیفیت متوسط، قابل قبول برای مصارف تجاری
|
|
کیوو 6 (K6)
|
کدر، ناهمگن
|
-
|
دانه‌های معیوب متعدد
|
کیفیت پایین‌تر
|
|
کیوو 7 (K7)
|
ناهمگن
|
-
|
ضایعات ناهمگن
|
پایین‌ترین درجه
|
قهوه روبوستا
|
درجه
|
ظاهر فیزیکی
|
اندازه دانه
|
نقص‌ها
|
کاربرد
|
|
HTM/NM
|
زرد تا قهوه‌ای، ناهمگن
|
30-45% الک 17، 40-50% الک 16، باقی الک 15
|
5% آسیب حشرات، 1.1% خرد، 1.3% شکسته، 0.2% خاکستری، 0.2% مواد خارجی
|
مناسب برای اسپرسو و ترکیبات قهوه
|
مناطق اصلی عربیکا: - کیوو شمالی و جنوبی: تولیدکننده اصلی قهوه‌های اختصاصی/- ایتوری: منطقه‌ای با پتانسیل بالا اما کمتر شناخته شده/- ارتفاع کشت: 600 تا 1800 متر.
مناطق مختلف و ویژگی‌های آنها:
- 1. پتی نورد (Petit Nord): - مناطق: ماسیسی، روتشورو، نیراگونگو، والیکاله؛ - خاک‌های آتشفشانی غنی؛ - پروفایل: بدنه سنگین، اسیدیته روشن.
- 2. گرند نورد (Grand Nord): - مناطق: بنی، بوتمبو، لوبرو؛ - پوشش گیاهی متراکم، کنار دریاچه ادوارد؛ پروفایل: پیچیدگی بالا، نت‌های میوه‌ای.
- 3. منطقه دریاچه کیوو: - مناطق: گوما، بوکاوو، جزیره ایجوی، کاباره، کالهه، والونگو؛ - زمین‌های حاصلخیز اطراف دریاچه؛ - پروفایل: متعادل، شیرین، نت‌های شکلاتی.
- 4. فلات‌های ایتوری: - نزدیک دریاچه آلبرت؛ - ارتفاعات بالا؛ - پروفایل: اسیدیته روشن، گلی؛
عربیکا (واریته‌ها):
- بلو مانتین (Blue Mountain): نت‌های مرکباتی قوی/- بوربون (Bourbon): شیرینی طبیعی، کارامل/ - تیپیکا (Typica): متعادل، کلاسیک/ - کاتورا (Catura): اسیدیته روشن/ - جکسون (Jackson): بدنه سنگین/ - میبیریزی (Mibirizi): نت‌های میوه‌ای پیچیده.
روبوستا:
- پتی کویلو (Petit Kwilu): واریته بومی‌سازی شده؛- در ارتفاع 900 متر کشت می‌شود؛- اسپومای عالی (کف) برای اسپرسو؛- طعم خنثی در حالت شسته شده، ایده‌آل برای ترکیبات.
African Coffee Roasters؛ Atlas Coffee Importers؛ Counter Culture Coffee؛ Equal Exchange؛ Falcon Coffees؛ Higher Grounds Trading Co.؛ Kivu Coffee؛ Olam Specialty Coffee؛ Peet's Coffee؛ Starbucks؛ Strauss Coffee؛ Twin Trading.
2.3 کاکائو: ستاره در حال ظهور صادرات
صنعت کاکائو کنگو با تولید سالانه حدود ۶۰ هزار تن، یکی از بخش‌های پرامید صادرات کشاورزی کشور محسوب می‌شود. در سال ۲۰۲۳، صادرات کاکائو کنگو به رکورد ۱۴۸.۶ میلیون دلار رسید که نسبت به سال قبل ۶۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. این جهش قابل توجه عمدتاً ناشی از افزایش قیمت جهانی کاکائو بوده که از ۳,۸۵۵ دلار در ابتدای سال ۲۰۲۴ به ۱۲,۹۳۱ دلار در دسامبر همان سال رسید. کنگو ۱.۵ درصد از صادرات جهانی کاکائو را در اختیار دارد و در رتبه دوازدهم صادرکنندگان جهانی قرار دارد. بازارهای اصلی صادرات کاکائو کنگو شامل مالزی (۲۶.۴ درصد)، اندونزی (۲۵.۹ درصد)، هند (۱۶.۵ درصد) و هلند (۹ درصد) می‌باشند. مناطق اصلی تولید کاکائو در شمال کیوو، کنگو مرکزی، استوایی و اوبانگی‌ها قرار دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. سرمایه‌گذاری برای توسعه یک هکتار کاکائو حدود ۲۲,۷۰۰ دلار برآورد شده که با حاشیه سود ۱۶۴ درصد (معادل ۳۷,۲۹۷ دلار) در طول ۲۵ تا ۳۵ سال بهره‌برداری، یکی از سودآورترین فعالیت‌های کشاورزی محسوب می‌شود. طبق پیش‌بینی‌های وزارت کشاورزی، کنگو می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ تولید کاکائو خود را به ۳ میلیون تن افزایش دهد که درآمدی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار را به همراه خواهد داشت.
مشخصات کلی کاکائو
انواع و واریته‌ها:
- اصلی: کلون‌های فوراسترو (Forastero) - حدود 90% تولید
- ثانویه: ترینیتاریو (Trinitario) - 10% تولید
منطقه اصلی: کیوو شمالی
- گرند نورد: بنی و بوتمبو
- ارتفاع، آب و هوا و شبکه‌های حمل و نقل مناسب
- بیشترین سرمایه‌گذاری در 15 سال اخیر
مناطق ثانویه با پتانسیل رشد:
- 1. کونگو مرکزی: تولید تاریخی، در حال احیا/2. اکواتور: پتانسیل بالا، نیاز به سرمایه‌گذاری/ 3. اوبانگی شمالی و اوبانگی جنوبی: مناطق در حال توسعه/ 4. کوانگو و مای-ندومبه: پتانسیل کشت نشده/ 5. تشیکاپا، مونگالا، کویلو: نیاز به احیای باغات/ 6. تشوپو، باس اوله، هات اوله: قابلیت تولید اما فعلاً غیرفعال/ 7. کیوو جنوبی و ایتوری: مناطق نوظهور.
پروفایل طعمی‌کاکائو کنگو
ویژگی‌های حسی:
- عطر: پیچیده، شیرین، شکلاتی/- طعم: ابریشمی، مرکباتی، ادویه‌ای، میوه‌های تیره (انگور، توت)/ - بدنه: گرد، متوسط تا کامل/ - اسیدیته: ملایم، متعادل.
نت‌های طعمی‌بر اساس منطقه: - کیوو شمالی: نت‌های گلی قوی، مرکباتی/ - اکواتور: آجیلی با رگه‌های میوه‌ای/ - کنگو سفلی: پروفایل سنتی‌تر، کاکائویی
- Barry Callebaut (سوئیس) / - ICAM (ایتالیا) / - Tachibana (ژاپن) / - Theo Chocolate (آمریکا) / - Tropicore (هلند) / - Lush Cosmetics (بریتانیا) / - Walter Matter (سوئیس)
۳.۳ روغن نخل: بازگشت به دوران طلایی
صنعت روغن نخل کنگو که در دهه ۱۹۶۰ با تولید سالانه ۲۷۰ هزار تن و صادرات ۱۷۰ هزار تن، کشور را به دومین صادرکننده جهانی تبدیل کرده بود، پس از دهه‌ها افول، اکنون در مسیر احیا قرار دارد. تولید فعلی روغن نخل کشور به حدود ۳۰۰ هزار تن رسیده که همچنان کمتر از نیاز داخلی ۴۰۰ هزار تن است. این وضعیت باعث شده که کنگو سالانه حدود ۵۰ هزار تن روغن نخل وارد کند. مناطق اصلی تولید روغن نخل در استان‌های استوایی (۴۰ درصد) و شرقی متمرکز است. استان کویلو (Kwilu) که قبل از استقلال یکی از قطب‌های اصلی تولید بود، اکنون تنها ۲۰ درصد از تولید ملی را تأمین می‌کند. پیوستن کنگو به ابتکار TFA در سال ۲۰۱۶ و تلاش برای دریافت گواهینامه RSPO نشان‌دهنده تعهد کشور به توسعه پایدار این صنعت است. سرمایه‌گذاری برای توسعه یک هکتار نخل روغنی حدود ۲۴,۹۹۰ دلار با حاشیه سود سالانه ۲,۲۰۵ دلار (۷۷ درصد) برآورد شده است. صادرات روغن نخل کنگو که عمدتاً به کشورهای همسایه مانند اوگاندا، بوروندی، رواندا و آنگولا صورت می‌گیرد، در سال ۲۰۲۳ به دلیل کمبود داخلی به شدت کاهش یافت و از ۷.۵ میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ به ۷۰۸ هزار دلار رسید.
4.3 مانیوک: غذای اصلی با پتانسیل صادراتی
کنگو با تولید سالانه ۴۸ میلیون تن مانیوک، دومین تولیدکننده بزرگ جهان پس از نیجریه محسوب می‌شود. با مصرف سرانه ۳۵۳ کیلوگرم در سال (معادل ۱۴۵ کیلوگرم آرد)، کنگو بالاترین مصرف سرانه مانیوک در جهان را دارد. محصول اصلی مانیوک در کنگو "فوفو" (fufu) نام دارد که از آرد مانیوک تخمیر شده تهیه می‌شود. علاوه بر مصرف غذایی، برگ‌های مانیوک نیز به عنوان سبزی غنی از پروتئین، کلسیم و ویتامین‌های A و C مصرف می‌شوند. علیرغم تولید بالا، صادرات مانیوک کنگو بسیار ناچیز است و کشور در رتبه ۲۹ صادرکنندگان جهانی قرار دارد. بازار چین با پتانسیل بالای واردات مانیوک، فرصت مناسبی برای توسعه صادرات این محصول فراهم می‌آورد. سرمایه‌گذاری برای کشت یک هکتار مانیوک تنها ۲,۴۹۰ دلار با حاشیه سود ۳۱۸ درصد (۷,۹۲۱ دلار) پس از یک سال است که آن را به یکی از سودآورترین محصولات کشاورزی تبدیل می‌کند.
- جدول ۲: مقایسه سودآوری محصولات کلیدی کشاورزی
|
محصول
|
سرمایه اولیه (دلار/هکتار)
|
درآمد خالص (دلار)
|
حاشیه سود (%)
|
دوره بازگشت سرمایه
|
|
مانیوک
|
۲,۴۹۰
|
۷,۹۲۱
|
۳۱۸
|
۱ سال
|
|
کاکائو
|
۲۲,۷۰۰
|
۳۷,۲۹۷
|
۱۶۴
|
۳-۴ سال
|
|
آناناس
|
۸,۶۰۰
|
۲۴,۸۴۰
|
۱۸۹
|
۸-۱۴ ماه
|
|
روغن نخل
|
۲۴,۹۹۰
|
۲,۲۰۵/سال
|
۷۷
|
۴-۵ سال
|
|
قهوه
|
۱۹,۲۶۱
|
۲۸,۷۴۰
|
۱۴۹
|
۳ سال
|
|
ذرت
|
۲,۰۱۵
|
۹۹۲
|
۴۹
|
۴ ماه
|
بخش چهارم: بودجه، تجارت و امنیت غذایی
1.4 تخصیص بودجه و منابع مالی
بودجه بخش کشاورزی، دامپروری و شیلات کنگو برای سال ۲۰۲۵ با افزایش ۱۶.۴ درصدی نسبت به سال قبل به ۳,۸۲۴ میلیارد فرانک کنگو (معادل حدود ۱.۳۷ میلیارد دلار) رسیده است. این افزایش که در بودجه کل ۷ میلیارد دلاری کشور گنجانده شده، نشان‌دهنده اولویت دولت برای توسعه بخش کشاورزی است. با این حال، سهم ۳ درصدی بخش کشاورزی از بودجه ملی همچنان بسیار کمتر از تعهد ۱۰ درصدی ماپوتو است. منابع مالی بخش کشاورزی علاوه بر بودجه دولتی، از محل کمک‌های بین‌المللی نیز تأمین می‌شود. برنامه ملی توسعه کشاورزی (PNDA) با حمایت ۳۰۰ میلیون دلاری بانک جهانی، پروژه حمایت از توسعه پایدار مناطق ساوان و جنگل‌های تخریب شده (PSFD) با بودجه ۵۰ میلیون دلاری از FONAREDD، CAFI و AFD، و پروژه حمایت از بخش کشاورزی کیوو شمالی از جمله برنامه‌های مهم در حال اجرا هستند. بخش خصوصی نیز نقش فزاینده‌ای در تأمین مالی بخش کشاورزی ایفا می‌کند. سدریک باکامبو (Cédric Bakambu)، سفیر حسن نیت کشاورزی و امنیت غذایی کنگو با پروژه "باک‌آگری" (Bak'agri) در استان کنگو مرکزی، نمونه‌ای از مشارکت بخش خصوصی در توسعه کشاورزی است. همچنین شرکت‌هایی مانند آگری اینپوت سولوشنز (AGRI INPUT SOLUTIONS) در حال گسترش فعالیت‌های خود در ۱۴۵ منطقه کشور هستند.
2.4 وضعیت تجارت محصولات کشاورزی
تراز تجاری بخش کشاورزی کنگو به شدت منفی است. در سال ۲۰۲۴، صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی کشور به رکورد ۴۳۳ میلیون دلار رسید، در حالی که واردات بالغ بر ۱.۹ میلیارد دلار بود که کسری ۱.۴۶ میلیارد دلاری را نشان می‌دهد. بر اساس اظهارات رئیس‌جمهور تشیسکدی، کشور سالانه ۳ میلیارد دلار صرف واردات مواد غذایی می‌کند که نشان‌دهنده وابستگی شدید به واردات است. اقلام عمده وارداتی شامل روغن نخل، گندم، سبزیجات، گوشت و محصولات لبنی می‌باشند. کنگو عمدتاً از اتحادیه اروپا، زامبیا، برزیل، آفریقای جنوبی و نامیبیا واردات دارد. در مقابل، صادرات کشاورزی کشور عمدتاً شامل کاکائو، قهوه و چوب است که به کشورهای آسیایی و اروپایی صادر می‌شوند.
جدول ۳: تراز تجاری محصولات کشاورزی کنگو (میلیون دلار)
|
سال
|
صادرات
|
واردات
|
تراز تجاری
|
|
۲۰۲۰
|
<۲۵۰
|
۱,۵۰۰
|
-۱,۲۵۰<
|
|
۲۰۲۳
|
۳۰۰
|
۱,۷۰۰
|
-۱,۴۰۰
|
|
۲۰۲۴
|
۴۳۳
|
۱,۹۰۰
|
-۱,۴۶۷
|
3.4 امنیت غذایی و چالش‌های تغذیه‌ای
وضعیت امنیت غذایی کنگو نگران‌کننده است. بر اساس آمارهای سازمان ملل، یک نفر از هر چهار نفر در کنگو (حدود ۲۵ درصد جمعیت) با ناامنی غذایی مواجه است. این در حالی است که کشور پتانسیل تأمین غذای ۲ میلیارد نفر را دارد. سوءتغذیه در کودکان زیر ۵ سال، به ویژه در مناطق شرقی متأثر از درگیری‌ها، یکی از چالش‌های جدی بهداشت عمومی است. عوامل متعددی بر ناامنی غذایی کنگو تأثیر می‌گذارند: ناامنی و جابجایی جمعیت در مناطق شرقی که باعث اختلال در تولید کشاورزی می‌شود، فقر گسترده که قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد، ضعف زیرساخت‌های توزیع که دسترسی به غذا را محدود می‌کند، و وابستگی شدید به واردات که کشور را در برابر نوسانات قیمت جهانی آسیب‌پذیر می‌سازد. دولت برای مقابله با این چالش‌ها، استراتژی‌های متعددی را در پیش گرفته است. برنامه ملی سرمایه‌گذاری کشاورزی (NAIP) برای دوره ۲۰۱۳-۲۰۲۰ با هدف دستیابی به رشد سالانه ۶ درصدی بخش کشاورزی طراحی شد. همچنین برنامه‌های حمایت اجتماعی مانند توزیع بذر و ابزار کشاورزی رایگان برای خانوارهای آسیب‌پذیر و ایجاد ذخایر استراتژیک غذایی در حال اجرا هستند.
بخش پنجم: برنامه ملی توسعه کشاورزی با حمایت بانک جهانی
1.5 اهداف و ساختار برنامه
برنامه ملی توسعه کشاورزی (PNDA) که در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۱ با حمایت بانک جهانی تصویب شد، یکی از جامع‌ترین برنامه‌های توسعه کشاورزی در تاریخ کنگو محسوب می‌شود. این برنامه که بخشی از یک سری پروژه‌های ۱۵ ساله است، هدف افزایش درآمد کشاورزان فقیر روستایی را از طریق بهبود بهره‌وری، گنجاندن اقتصادی و تقویت ظرفیت‌های بخش خصوصی و عمومی دنبال می‌کند. هدف توسعه‌ای پروژه (PDO) بهبود بهره‌وری کشاورزی و دسترسی به بازار برای کشاورزان خرد در مناطق منتخب پروژه است. برنامه در چهار جزء اصلی سازماندهی شده است: جزء اول با بودجه ۱۴۶ میلیون دلار بر افزایش بهره‌وری کشاورزی متمرکز است، جزء دوم با ۹۰ میلیون دلار دسترسی کشاورزان به بازار را بهبود می‌بخشد، جزء سوم با ۴۴ میلیون دلار کالاها و خدمات عمومی‌کشاورزی را تقویت می‌کند، و جزء چهارم برای پاسخ اضطراری به بحران‌ها در نظر گرفته شده است. پس از تعدیل‌های انجام شده در می ۲۰۲۴، بودجه کل برنامه از ۵۲۰ میلیون دلار به ۳۰۰ میلیون دلار کاهش یافت (۲۸۰ میلیون دلار از IDA و ۲۰ میلیون دلار کمک بلاعوض از صندوق جهانی تأمین مالی ریسک). این کاهش منجر به تمرکز برنامه بر سه استان کاسایی، کاسایی مرکزی و کویلو برای حمایت از کشاورزان و استان کنگو مرکزی برای توسعه زیرساخت‌های روستایی شد.
2.5 دستاوردها و پیشرفت اجرا
برنامه که از سپتامبر ۲۰۲۲ عملیاتی شد، تاکنون پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. تا می ۲۰۲۵، حدود ۸۰ هزار کشاورز در سیستم ثبت ملی کشاورزان ثبت‌نام کرده‌اند و ۱۸,۵۲۱ هکتار زمین تحت کشاورزی هوشمند اقلیمی قرار گرفته است. همچنین ۷۸ تأمین‌کننده نهاده و خدمات کشاورزی در حال ارائه فناوری‌های کشاورزی هوشمند اقلیمی و تغذیه‌ای هستند. سیستم کوپن الکترونیکی (E-voucher) که یکی از نوآوری‌های کلیدی برنامه است، به کشاورزان امکان دسترسی به نهاده‌های با کیفیت را با یارانه می‌دهد. این سیستم که ابتدا به صورت آزمایشی با ۸,۰۰۰ کشاورز آغاز شد، قرار است در فصل کشت سپتامبر/اکتبر ۲۰۲۵ گسترش یابد. تغییر استراتژی از یک دوره به دو دوره دسترسی به کوپن برای هر خانوار، امکان پذیرش بهتر فناوری‌های جدید را فراهم می‌آورد.
- جدول ۴: اهداف و دستاوردهای برنامه ملی توسعه کشاورزی
|
شاخص
|
هدف اولیه
|
هدف تعدیل شده
|
دستاورد تا می ۲۰۲۵
|
درصد پیشرفت
|
|
کشاورزان تحت پوشش
|
۱,۴۰۰,۰۰۰
|
۳۰۰,۰۰۰
|
۷۹,۶۰۵
|
۲۶.۵درصد
|
|
مساحت زیر کشت (هکتار)
|
۴۵۵,۰۰۰
|
۱۵۰,۰۰۰
|
۱۸,۵۲۱
|
۱۲.۳درصد
|
|
جاده‌های روستایی بازسازی شده (کیلومتر)
|
۳,۶۰۰
|
۱,۸۰۰
|
۰
|
۰درصد
|
|
کشاورزان با دسترسی به خدمات مالی
|
۱,۴۰۰,۰۰۰
|
۳۰۰,۰۰۰
|
۰
|
۰درصد
|
بخش ششم: نوآوری‌ها و فناوری‌های نوین در کشاورزی
1.6 کشاورزی هوشمند اقلیمی
کشاورزی هوشمند اقلیمی (Climate-Smart Agriculture) یکی از محورهای اصلی استراتژی توسعه کشاورزی کنگو است. این رویکرد که بر افزایش بهره‌وری، تقویت تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای متمرکز است، در قالب بسته‌های فناوری (PTechs) به کشاورزان ارائه می‌شود. این بسته‌ها شامل بذرهای مقاوم به خشکی، روش‌های حفاظت از خاک، مدیریت یکپارچه آفات و سیستم‌های آبیاری کارآمد می‌باشند. برنامه PPI آفریقا (Programme Panafricain des Investissements) در حال آزمایش استفاده از پهپادها برای کشاورزی دقیق در مزارع جامع مالوکو (Maluku) در کینشازا است. همکاری با شرکت ایتالیایی Xagrifly برای استفاده از ۱۰ پهپاد در تشخیص انواع خاک، پایش رشد محصولات و سمپاشی هدفمند، نمونه‌ای از تلاش برای مدرنیزه کردن کشاورزی کنگو است. این فناوری می‌تواند مصرف آفت‌کش‌ها را تا ۶۰ درصد و مصرف آب را تا ۴۰ درصد کاهش دهد.
2.6 توسعه پارک‌های کشت و صنعت
پروژه پارک‌های کشت و صنعت (Agropoles) که در جولای ۲۰۲۴ توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد، یکی از طرح‌های کلان برای تحول کشاورزی کنگو است. این پارک‌ها که با الهام از مدل موفق اتیوپی طراحی شده‌اند، مناطق ویژه‌ای هستند که در آنها تولید، فرآوری، بسته‌بندی و بازاریابی محصولات کشاورزی به صورت یکپارچه انجام می‌شود. هدف ایجاد ۲۶ پارک کشت و صنعت (یکی در هر استان) تا سال ۲۰۳۰ است. هر پارک کشت و صنعت شامل مزارع نمونه، واحدهای فرآوری، انبارهای نگهداری، مراکز آموزش و تحقیق، و زیرساخت‌های حمل و نقل می‌باشد. این پارک‌ها نه تنها باعث افزایش تولید و بهره‌وری می‌شوند، بلکه با ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و زنان، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی ایفا می‌کنند.
3.6 سیستم‌های مالی و بیمه کشاورزی
توسعه خدمات مالی متناسب با نیازهای کشاورزان خرد یکی از اولویت‌های برنامه توسعه کشاورزی است. انجمن‌های پس‌انداز و وام روستایی (VSLA) که در حال حاضر بیش از ۶۰۰ گروه را شامل می‌شوند، نقش مهمی در تأمین مالی خرد برای کشاورزان ایفا می‌کنند. همچنین خط اعتباری ۴ میلیون دلاری برای کسب‌وکارهای کشاورزی کوچک و متوسط در حال راه‌اندازی است. برنامه بیمه مزو (Meso-insurance) که با حمایت صندوق جهانی تأمین مالی ریسک (GRIF) اجرا می‌شود، هدف پوشش ۳۰۰ هزار کشاورز در برابر خطرات اقلیمی را دارد. این برنامه که نخستین بیمه کشاورزی در مقیاس بزرگ در کنگو است، می‌تواند الگویی برای توسعه بازار بیمه کشاورزی در کشور باشد.
بخش هفتم: نقش بخش خصوصی و همکاری‌های بین‌المللی
1.7 مشارکت بخش خصوصی
بخش خصوصی نقش فزاینده‌ای در توسعه کشاورزی کنگو ایفا می‌کند. شرکت‌هایی مانند سوفله مالت اتیوپی (Soufflet MALT ETHIOPIA) که در زمینه تولید و فرآوری جو و مالت فعالیت دارند، الگوهای موفقی برای سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی کشاورزی ارائه می‌دهند. این شرکت با همکاری با کشاورزان محلی، ۶۰ درصد از تولید خود را برای بازار داخلی و ۴۰ درصد را برای صادرات تولید می‌کند. بنیادها و سازمان‌های غیردولتی نیز نقش مهمی در توسعه کشاورزی دارند. کنسرسیوم تعاونی‌های کشاورزان خرد (CCF.coop) که توسط وزیر کشاورزی هم‌بنیان‌گذاری شده، بیش از ۱۰۰ تعاونی کشاورزی را در سراسر کشور سازماندهی کرده است. این تعاونی‌ها نقش مهمی در تجمیع تولید، بهبود قدرت چانه‌زنی کشاورزان و دسترسی به بازارهای بزرگ‌تر دارند.
2.7 همکاری‌های جنوب-جنوب
همکاری‌های جنوب-جنوب نقش کلیدی در انتقال دانش و فناوری به بخش کشاورزی کنگو دارند. همکاری با اندونزی، ویتنام و چین در زمینه تولید برنج، با برزیل در زمینه کشاورزی استوایی، و با اتیوپی در زمینه پارک‌های کشت و صنعت، نمونه‌هایی از این همکاری‌ها هستند. این همکاری‌ها نه تنها شامل انتقال فناوری، بلکه آموزش کارشناسان، تبادل تجربیات و سرمایه‌گذاری مشترک را نیز در بر می‌گیرند. در نمایشگاه اقتصادی و تجاری چین-آفریقا در سال ۲۰۲۵، کنگو ۴۷ محصول کشاورزی را برای صادرات با تعرفه صفر به چین معرفی کرد. این محصولات شامل کاکائو، قهوه، آناناس، پاپایا و سایر محصولات استوایی می‌باشند که پتانسیل بالایی برای ورود به بازار ۱.۴ میلیارد نفری چین دارند. حجم تجارت چین و آفریقا در سال ۲۰۲۴ به رکورد ۲۹۵.۶ میلیارد دلار رسید که ۴.۸ درصد افزایش سالانه را نشان می‌دهد.
۷.۳ نقش سازمان‌های بین‌المللی
سازمان‌های بین‌المللی نقش حیاتی در توسعه کشاورزی کنگو ایفا می‌کنند. فائو علاوه بر حمایت‌های فنی، در توسعه استراتژی ملی آبیاری (SNDI-RDC) که هدف آن توسعه ۴ میلیون هکتار زمین قابل آبیاری است، نقش کلیدی دارد. برنامه جهانی غذا (WFP) در مناطق متأثر از بحران، حمایت‌های غذایی و کشاورزی اضطراری ارائه می‌دهد. صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD) نیز در تأمین مالی پروژه‌های کشاورزی خرد فعال است.
بخش هشتم: زنجیره‌های ارزش و صنایع تبدیلی
1.8 وضعیت صنایع تبدیلی کشاورزی
صنایع تبدیلی کشاورزی کنگو علیرغم پتانسیل‌های عظیم، همچنان در مراحل اولیه توسعه قرار دارند. در حال حاضر، کمتر از ۱۰ درصد از محصولات کشاورزی فرآوری می‌شوند و عمده محصولات به صورت خام صادر می‌گردند. این وضعیت باعث از دست رفتن ارزش افزوده قابل توجه و فرصت‌های شغلی می‌شود. به عنوان مثال، صادرات دانه کاکائو به جای شکلات، یا صادرات دانه قهوه به جای قهوه فرآوری شده، درآمد بالقوه میلیاردها دلار را از کشور خارج می‌کند. کارخانه‌های فرآوری موجود عمدتاً قدیمی و با ظرفیت پایین کار می‌کنند. صنایع شکر که زمانی یکی از صنایع پیشرو کشور بودند، اکنون با ظرفیت کمتر از ۳۰ درصد فعالیت می‌کنند. کارخانه‌های روغن‌کشی نخل نیز عمدتاً در مقیاس کوچک و با فناوری‌های قدیمی‌کار می‌کنند که بازده استخراج روغن آنها بسیار پایین‌تر از استانداردهای بین‌المللی است.
2.8 توسعه زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار
وزارت کشاورزی شش زنجیره ارزش را به عنوان اولویت توسعه تعیین کرده است: مانیوک، ذرت، برنج، کاکائو، قهوه و روغن نخل. برای هر یک از این زنجیره‌ها، برنامه‌های جامعی شامل بهبود تولید، توسعه زیرساخت‌های فرآوری، استانداردسازی و بازاریابی در حال اجرا است. هدف افزایش سهم محصولات فرآوری شده از ۱۰ درصد فعلی به ۴۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ است.
جدول ۵: وضعیت زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار
|
محصول
|
تولید فعلی (تن/سال)
|
ظرفیت فرآوری (%)
|
ارزش افزوده بالقوه
(میلیون دلار)
|
اشتغال مستقیم (نفر)
|
|
مانیوک
|
۴۸,۰۰۰,۰۰۰
|
۵
|
۲,۴۰۰
|
۵۰۰,۰۰۰
|
|
کاکائو
|
۶۰,۰۰۰
|
۲
|
۱۸۰
|
۲۰,۰۰۰
|
|
قهوه
|
۱۰,۰۰۰
|
۱۵
|
۳۰
|
۱۰,۰۰۰
|
|
روغن نخل
|
۳۰۰,۰۰۰
|
۴۰
|
۱۵۰
|
۵۰,۰۰۰
|
|
ذرت
|
۲,۲۰۰,۰۰۰
|
۱۰
|
۲۲۰
|
۱۰۰,۰۰۰
|
بخش نهم: چشم‌انداز آینده
1.9 چشم‌انداز ۲۰۳۰
چشم‌انداز کشاورزی کنگو برای سال ۲۰۳۰ تبدیل کشور به "سبد غذایی آفریقا" است. این چشم‌انداز شامل اهداف کمی مشخصی است: دستیابی به خودکفایی در محصولات اساسی، صادرات سالانه ۵ میلیارد دلار محصولات کشاورزی، ایجاد ۱۰ میلیون شغل در بخش کشاورزی و صنایع وابسته، و کاهش ناامنی غذایی به کمتر از ۱۰ درصد جمعیت. برای تحقق این اهداف، سرمایه‌گذاری سالانه حداقل ۳ میلیارد دلار در بخش کشاورزی ضروری است.
2.9 اولویت‌های استراتژیک
برای تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰، چندین اولویت استراتژیک تعیین شده است. نخست، توسعه زیرساخت‌های روستایی به ویژه جاده‌های فرعی و امکانات ذخیره‌سازی که برای کاهش ضایعات پس از برداشت حیاتی هستند. دوم، مکانیزاسیون تدریجی کشاورزی با هدف افزایش سطح زیر کشت مکانیزه از ۱ درصد فعلی به ۲۵ درصد تا سال ۲۰۳۰. سوم، توسعه سیستم‌های آبیاری برای بهره‌برداری از ۴ میلیون هکتار زمین قابل آبیاری. چهارم، تقویت سیستم‌های تحقیق و ترویج کشاورزی برای انتقال فناوری‌های نوین به کشاورزان.
بخش دهم: نتیجه‌گیری
جمهوری دموکراتیک کنگو در آستانه یک تحول بزرگ در بخش کشاورزی قرار دارد. با ۸۰ میلیون هکتار زمین قابل کشت، منابع آبی فراوان، تنوع اقلیمی مناسب و جمعیت جوان و پرانرژی، کشور تمام مقدمات لازم برای تبدیل شدن به یک قدرت کشاورزی را دارد. اراده سیاسی قوی که در افزایش ۱۶.۴ درصدی بودجه کشاورزی برای سال ۲۰۲۵ و اجرای برنامه‌های جامع توسعه متجلی شده، نوید آینده‌ای روشن را می‌دهد. چالش‌های موجود اگرچه قابل توجه هستند، اما غیرقابل حل نیستند. کمبود زیرساخت، ضعف سیستم‌های مالی، پایین بودن بهره‌وری و وابستگی به واردات، همگی مسائلی هستند که با برنامه‌ریزی صحیح، سرمایه‌گذاری هدفمند و اجرای موثر قابل رفع می‌باشند. تجربه کشورهایی مانند برزیل، ویتنام و اتیوپی نشان می‌دهد که تحول کشاورزی در یک دوره ۱۰ تا ۱۵ ساله کاملاً امکان‌پذیر است. نقش کلیدی وزیر کشاورزی گرگوار موچایل موتومب با تجربه ۳۰ ساله و رویکرد عملگرایانه، همراه با حمایت‌های بین‌المللی از سوی بانک جهانی، فائو و سایر شرکا، زمینه مناسبی برای تحقق اهداف توسعه فراهم آورده است. برنامه ملی توسعه کشاورزی با وجود کاهش بودجه از ۵۲۰ به ۳۰۰ میلیون دلار، همچنان می‌تواند به عنوان کاتالیزور تحول عمل کند. در نهایت، موفقیت در تحول کشاورزی کنگو نه تنها به معنای دستیابی به امنیت غذایی و کاهش فقر برای حدود 120 میلیون کنگویی است، بلکه می‌تواند الگویی برای سایر کشورهای آفریقایی باشد. تحقق شعار "انتقام خاک از معدن" نه یک رویا، بلکه یک هدف قابل دستیابی است که با تلاش مشترک دولت، بخش خصوصی، جامعه مدنی و شرکای بین‌المللی محقق خواهد شد. آینده کشاورزی کنگو می‌تواند آینده‌ای سبز، پربار و امیدبخش است.
منابع: