ظرفیت‌های تولیدی و صادراتی بلاروس در بخش‌های لبنیات، گوشت و روغن‌های گیاهی

بلاروس دارای ظرفیت‌های تولیدی و صادراتی قابل توجهی در بخش کشاورزی و صنایع غذایی، به‌ویژه در حوزه لبنیات، گوشت و روغن‌های گیاهی است. وضعیت این بخش‌ها بر اساس آخرین داده‌های سال 2023 و اوایل 2024 به شرح زیر ارائه می گردد.

بخش اول :صنعت لبنیات

    1. حجم تولید (2023):

• شیر خام: حدود 8.1 میلیون تن (یکی از بالاترین سرانه‌های تولید شیر در جهان).
• فرآورده‌های لبنی: سالانه بیش از 5 میلیون تن شیر خام فرآوری می‌شود. تولید محصولات کلیدی به شرح زیر است:
  • شیر خشک کم چرب (Skimmed Milk Powder - SMP): حدود 160-140 هزار تن.
  • شیر خشک پرچرب (Whole Milk Powder - WMP):حدود 60-40 هزار تن.
  • کره: حدود 120-100 هزار تن.
  • پنیر: حدود 250-230 هزار تن (شامل پنیرهای سفت، نیمه‌سفت، نرم و پیتزا).
  • پنیر سفید (کاتیج)، ماست، خامه، شیر:حجم‌های قابل توجهی تولید می‌شود که هم برای بازار داخلی و هم صادرات هدف‌گیری شده‌اند.
  • خامه و سایر محصولات :به مقدار زیاد تولید می‌شوند؛ بخشی صادر شده و بخشی به عنوان ماده اولیه برای سایر محصولات (کره، شیر خشک کم چرب) استفاده می‌شود.

2. ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صادراتی:
   • ظرفیت‌ها:کارخانه‌های فرآوری عمدتاً تحت پوشش هولدینگ "Belgospishprom" - صنایع غذایی دولتی قادر به فرآوری کل حجم شیر تولیدی کشور بوده و ظرفیت مازاد برای تولید با جهت‌گیری صادراتی دارند. نوسازی کارخانه‌ها امکان تولید محصولات با کیفیت بالا مطابق با استانداردهای بین‌المللی را فراهم کرده است.
   • حجم صادرات (2023):
     • کل صادرات محصولات لبنی :حدود 1.8 میلیون تن.
     • درآمد صادراتی: حدود 3.5 میلیارد دلار آمریکا.
     • محصولات کلیدی صادراتی:
       • پنیر (~550-500 هزار تن) - عمده‌ترین محصول از نظر حجم و ارزش. شیر خشک کم چرب (~120-100 هزار تن) - کالای مهم برای بازارهای دوردست.
       • کره (~70-90 هزار تن).
       • شیر خشک پرچرب، پنیر سفید، خامه، شیر نوشیدنی - نیز حجم‌های صادراتی قابل توجهی دارند.
     • بازارهای اصلی صادرات: روسیه (بازار غالب - 90-85% صادرات لبنیات)، قزاقستان، چین، کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU)، ازبکستان، آذربایجان، امارات متحده عربی، الجزایر، مصر، ویتنام. صادرات به آسیا و آفریقا به طور فعال در حال توسعه است.
     • موقعیت بلاروس در بازار جهانی: بلاروس در رده 5 کشور برتر صادرکننده شیر خشک و کره در جهان قرار دارد و در برخی دسته‌بندی‌ها بزرگترین صادرکننده پنیر در جهان محسوب می‌شود.

بخش دوم:صنعت گوشت (گوشت گاو و طیور)

1. حجم تولید (2023):
   • گوشت گاو (شامل گوشت گوساله): حدود 450-420 هزار تن (بر حسب وزن لاشه).
   • طیور (عمدتاً مرغ): حدود 750-700 هزار تن (بر حسب وزن لاشه). یکی از بالاترین سرانه‌های تولید در اروپا.
2. ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صادراتی:
   • امکانات فراوری و تولید فراورده‌های گوشتی با ماندگاری بالا:
   • کشتارگاه‌های بزرگ "Belgospishprom"، "کشتارگاه باریسوف" و ...
   • مرغداری‌ها "مجتمع کشاورزی درژینسکی"، "مرغداری گوشتی ویتبسک" و... مجهز به تجهیزات مدرن هستند.
   • ظرفیت‌هایی برای فرآوری (سوسیس و کالباس، گوشت خشک) وجود دارد.
   • حجم صادرات (2023):
     • گوشت گاو :حدود 180-150 هزار تنبه عنوان محصول صادراتی کلیدی: درآمد حدود 800-700 میلیون دلار.
     • طیور :حدود 220-180 هزار تن. درآمد حدود 350-300 میلیون دلار .
     • فرآورده‌های فرعی گوشت، سوسیس و کالباس، کنسرو: به میزان قابل توجهی صادر می‌شوند.
   • بازارهای اصلی صادرات:
     • گوشت گاو:روسیه (بازار اصلی)، چین (بازار مهم و در حال رشد)، ویتنام، هنگ کنگ، کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، صربستان، لبنان.
     • طیور:روسیه ( بازار اصلی و غالب)، اوکراین (تا قبل از 2022)، قزاقستان، آذربایجان، ویتنام، امارات متحده عربی.
   • وضعیت:بلاروس در رده 10 کشور برتر صادرکننده گوشت گاو در جهان قرار دارد. صادرات گوشت طیور نیز قابل توجه است، اما بیشتر بر بازارهای منطقه‌ای متمرکز است.

بخش سوم: روغن‌های گیاهی

1. حجم تولید (2023):
   • روغن کلزا: عمده‌ترین روغن از نظر حجم تولید - حدود 450-400 هزار تن (روغن خام و تصفیه‌نشده). بخش قابل توجهی از دانه کلزا نیز صادر می‌شود.
   • روغن آفتابگردان :حدود 70-50 هزار تن.
   • روغن ذرت: در حجم‌های نسبتاً کم تولید می‌شود (~20-10 هزار تن)، اغلب به عنوان محصول جانبی صنایع نشاسته.
   • سایر: روغن بذر کتان (محصول سنتی، اما حجم تولید کمتر).
2. ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صادراتی:
   • ظرفیت‌ها:کارخانه‌های بزرگ استخراج روغن (MEP - Oil Extraction Plants) در موگیلف، گرودنو، برست. تولید روغن‌های تصفیه شده و بطری‌شده به طور فعال در حال توسعه است.
   • حجم صادرات (2023):
     • روغن کلزا : حدود 300-250 هزار تن (خام و تصفیه شده)
     • روغن آفتابگردان: حدود 40-20 هزار تن.
     • روغن ذرت :به میزان اندک صادر می‌شود.
     • دانه کلزا :صادرات قابل توجه ماده خام (~600-500 هزار تن).
     • ارزش  انواع روغنتولید شده  حدود 350-300 میلیون دلار.
     • بازارهای اصلی صادرات:اتحادیه اروپا (هلند، لیتوانی، لتونی، لهستان، بلژیک - بازار اصلی برای روغن کلزا و دانه کلزا، روسیه، چین، اوکراین تا قبل از 2022.

 

جمع بندی نقاط قوت و ظرفیتهای بلاروس

1. موقعیت قوی در بازار لبنیات: بلاروس یک بازیگر جهانی در بازار محصولات لبنی، به‌ویژه در پنیر، شیر خشک کم چرب و کره است. صادرات لبنیات آن بیش از 3.5 میلیارد دلار است.
2. موقعیت قوی در بخش گوشت: تولیدکننده و صادرکننده عمده گوشت گاو (جزو 10 کشور برتر جهان) و گوشت طیور. صادرات گوشت و فرآورده‌های فرعی آن منبع درآمدی مهمی است.
3. بازیگر در حال رشد در بازار روغن‌ها: کلزا و روغن کلزا بخشی پویا با جهت‌گیری صادراتی به اتحادیه اروپا است. بلاروس در زمره صادرکنندگان برتر روغن کلزا در جهان قرار دارد.
4. جغرافیای صادرات: نقش غالب روسیه (به‌ویژه برای لبنیات و گوشت). تنوع‌بخشی فعال به بازارهای چین، اتحادیه اروپا (برای روغن‌ها و دانه‌ها)، آسیا، آفریقا و خاورمیانه.
5. حمایت دولتی: کشاورزی و صنایع غذایی بخشی اولویت‌دار با حمایت و کنترل قوی دولتی است.هولدینگ "Belgospishprom" شرکت‌های فرآوری کلیدی را گرد هم آورده است.

• اعداد مربوط به حجم‌ اقلام با توجه به منبع Belstat - آمار ملی، وزارت کشاورزی و صنایع غذایی، انجمن‌های صنفی ممکن است اندکی متفاوت باشد، اما ارقام ارائه‌شده در بالا مقیاس و ساختار تولید و صادرات بلاروس در بخش‌های ذکر شده را منعکس می‌کند.