اخبار اقتصادی تاجیکستان
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته سوم اردیبهشت ماه 1404 مندرج در روزنامهها و رسانههای این کشور به شرح زیر میباشد:
کاشت گونههای مقاوم پنبه به تغییرات آب و هوایی در اشت
خبرگزاری خاور: طبق برنامه، پنبهکاران در منطقه اشت امسال در ۶۲۹۱ هکتار بذر خواهند کاشت. تا به امروز، کشاورزان بیش از ۷۷ درصد از برنامه را اجرا کردهاند. یک کمپین کاشت پنبه در مزرعه «مهراج» شرکت با مسئولیت محدود «رخشانه» در این ناحیه آغاز شده است. کشاورزان بیش از ۱۰۰۰ هکتار از گونههای بذر سازگار با آب و هوا را طبق توصیههای دانشمندان کشاورزی کاشتند. اگر انتخاب بذر یکی از عوامل بازده بالا باشد، تأمین به موقع آب آبیاری نیز برای برداشت محصول مهم تلقی میشود. زیرا افزایش تولید پنبه و افزایش بهرهوری تا حد زیادی به تأمین به موقع آب آبیاری بستگی دارد. بیش از ۹۰ درصد آب آبیاری مزارع پنبه در منطقه اشت توسط نیروگاههای برق آبی و کانالهای آبیاری تأمین میشود. آمادگی فنی پایهها و عملکرد منظم آنها نقش مهمی در رشد و برداشت خوب پنبه دارد. در ناحیه اشت، طرحها و پروژههای جدیدی برای اجرای برنامههای دولتی جهت توسعه کشت و فرآوری پنبه در داخل کشور و همچنین کمک به چهارمین هدف ملی - صنعتی شدن سریع کشور - در حال اجرا است.
https://khovar.tj/2025/05/dar-asht-nav-oi-tuhmii-punbadonai-mutobi-ba-ta-jiryobii-i-limro-kisht-namudand/
افزایش حجم حملونقل بار در تاجیکستان
خبرگزاری خاور: در ژانویه تا مارس 2025، تمام روشهای حمل و نقل 29403.3 هزار تن بار حمل کردهاند که 12.3 درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است. طبق آمار، در طول دوره گزارش، 27498.3 هزار تن بار توسط حمل و نقل جادهای تمام وزارتخانهها، ادارات، شرکتها و سازمانها و همچنین توسط حمل و نقل جادهای کارآفرینان خصوصی حمل شده است که 93.5 درصد از کل حجم بار حمل شده توسط تمام روشهای حمل و نقل را تشکیل میدهد. در مقایسه با ژانویه تا مارس 2024، حجم حمل و نقل 12.3 درصد افزایش یافته است. ۱۹۰۴.۶ هزار تن بار توسط راه آهن (شامل بارگیری، تخلیه و ترانزیت بار) حمل شده است که ۱۲.۸ درصد بیشتر از ژانویه تا مارس ۲۰۲۴ است. انواع حمل و نقل مسافر ۲۵۲۲۰۵.۹ هزار مسافر را حمل کرده است که ۸.۳ درصد بیشتر از سطح ژانویه تا مارس ۲۰۲۴ است. حمل و نقل زمینی جایگاه اصلی را در حمل و نقل مسافر دارد که سهم آن در دوره گزارش ۹۹.۹ درصد بوده است.
https://khovar.tj/rus/2025/05/v-tadzhikistane-uvelichilsya-obem-gruzoperevozok-4/
افزایش تولیدات صنعتی تاجیکستان در سال جاری
خبرگزاری اوستا: در ژانویه تا مارس 2025، تولیدات صنعتی، از جمله تولیدات بخش خصوصی، به ارزش 13,846.6 میلیون سامانی بوده است که با قیمتهای قابل مقایسه 23.4 درصد بیشتر از سال 2024 است. طبق آمار، عامل اصلی رشد تولیدات صنعتی، افزایش تولید در صنایع استخراجی - 1.8 برابر، در صنایع تولیدی - 2.1 درصد، در تامین برق، گاز، بخار و تهویه مطبوع - 10 درصد، در تامین آب، تصفیه و فرآوری زباله و تولید مواد اولیه ثانویه - 28.3 درصد بوده است.
https://avesta.tj/2025/05/03/tadzhikistan-v-tekushhem-godu-narastil-obyomy-promyshlennogo-proizvodstva/
پرورش گیاهان بومیبرای احیای مراتع تاجیکستان
خبرگزاری خاور: گلخانه جدید موسسه گیاهشناسی، فیزیولوژی گیاهی و ژنتیک آکادمی ملی علوم تاجیکستان، بذر ۲۰ گونه از درختچهها و درختان محلی را برای احیای مراتع دره رشت پرورش میدهد که در برابر شرایط محلی مقاوم هستند. این گلخانه در چارچوب پروژه خدمات آب و هوا و اقلیم، با بودجه کاریتاس سوئیس و آژانس توسعه و همکاری سوئیس ساخته شده است. این گلخانه به عنوان نهالستانی برای پرورش نهال جهت احیای مراتع تخریب شده در دره رشت استفاده میشود. بذر درختچهها و درختان محلی از مناطق مختلف تاجیکستان جمعآوری شده تا با شرایط مراتع دره رشت سازگار شوند.
https://khovar.tj/rus/2025/05/uchyonye-tadzhikistana-vyrashhivayut-rasteniya-dlya-vosstanovleniya-pastbishh/
تحقق ۱۱۱.۹ درصدی طرح مالیات و پرداختهای اجباری
خبرگزاری خاور: به مناسبت روز کارمندان اداره مالیات تاجیکستان که در ۴ مه برگزار شد، نصرتالله دولتزاده، رئیس کمیته مالیات، اعلام کرد که طرح مالیاتی و سایر پرداختهای اجباری در سهماهه اول سال ۲۰۲۵ با ۱۱۱.۹ درصد اجرا شده است. در این دوره، بهجای ۵.۴۴۵ میلیارد سامانی پیشبینیشده، ۶.۰۹۴ میلیارد سامانی به بودجه دولت واریز شد که ۶۴۸.۱ میلیون سامانی بیشتر از برنامه بود.
وی همچنین بر اهمیت بهبود مداوم خدمات مالیاتی، دیجیتالیسازی فرایندها، ارتقای فرهنگ مالیاتی شهروندان و حمایت از توسعه کارآفرینی تأکید کرد. یکی از اقدامات مهم اخیر، فرمان رئیسجمهور برای محدود کردن بازرسیهای غیرمالیاتی تا سال ۲۰۲۷ به منظور تسهیل محیط کسبوکار بود. دولت تاجیکستان سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ را سالهای توسعه اقتصاد دیجیتال و نوآوری اعلام کرده است و کمیته مالیات نقش کلیدی در ارائه خدمات الکترونیکی و ارتقای شفافیت ایفا میکند.
https://khovar.tj/2025/05/imr-z-r-zi-kormandoni-ma-omoti-andoz-na-shai-andoz-o-va-digar-pardoht-oi-atm-ba-andozai-111-9-foiz-tamin-gardid/
حجم تولید ماهی در تاجیکستان؛ ۳۸.۷ میلیون سامانی
خبرگزاری خاور: حجم تولید ماهی در ماههای ژانویه تا مارس ۲۰۲۵ به ۳۸.۷ میلیون سامانی رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۲.۲ درصد افزایش یافته است. صید ماهی در کل جمهوری به مدت ۴ ماه ۱۳۴۱.۳ تن بوده است، از جمله در مزارع استان ختلان - ۷۸۷.۷ تن، استان سغد - ۳۵۸.۶ تن، استان بدخشان - ۰.۴ تن، شهرها و مناطق: وحدت - ۱۸۹.۶ تن، تورسونزاده - ۱.۶ تن، حصار - ۲ تن، رودکی - ۱ تن و استان رشت - ۰.۴ تن. در کل حجم صید ماهی، گونههای اصلی عبارتند از: کپور نقرهای - ۴۶۱.۹ تن، کپور- ۱۵۶.۲ تن، قزلآلا ۱۷۲.۷ تن، کپور علفخوار ۱۷۳.۵ تن، سوف ۲.۳ تن و سایر گونهها ۳۷۴.۷ تن. در طول دوره گزارش، ۴۶.۷ تن خوراک ماهی غلیظ دریافت شده است، از جمله ۴.۸ تن در استان ختلان، ۰.۸ تن در استان سغد و استان خودمختار بدخشان و ۴۰.۳ تن در منطقه تابعه جمهوری
https://khovar.tj/rus/2025/05/obem-produktsii-rybovodstva-v-tadzhikistane-sostavil-38-7-mln-somoni/
انتشار آمار دقیق کارآفرینان تاجیکستان
اسپوتنیک: طبق گزارش آژانس آمار تاجیکستان، تا اول آوریل ۲۰۲۵، ۳۷۶.۷ هزار نهاد اقتصادی فعال در این جمهوری از طریق پنجره واحد «روزنه یگانه» ثبت شدهاند. لازم به ذکر است که این شاخص ۱۸.۲ هزار یا ۵.۱ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است. طبق گزارش آژانس آمار، ۳۳۵ هزار و ۱۵۳ نفر از این تعداد، کارآفرینان فردی فعال هستند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۶ هزار و ۶۵۱ نفر افزایش یافته است. آژانس آمار گزارش داد: «از این تعداد، ۵۳.۶ هزار نفر دارای حق ثبت اختراع، ۳۸ هزار نفر دارای گواهینامه، ۶۲.۹ هزار نفر دارای گواهینامه تحت شرایط ویژه و ۱۸۰.۷ هزار نفر کارآفرینان فردی مزارع دهقانی هستند.» همچنین، طبق اعلام این آژانس دولتی، تا اول آوریل 2025، تعداد کل نهادهای اقتصادی فعال در این جمهوری به 41 هزار و 526 واحد رسیده است که 1588 واحد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.
https://sputnik.tj/20250505/maqomoti-tojikiston-shumor-sohibkoron-rasonai-1067220957.html
افزایش ۱۶ درصدی ظرفیت انرژی تجدیدپذیر تاجیکستان در ده سال گذشته
اسپوتنیک: در 10 سال گذشته (2024-2015)، ظرفیت نصب شده منابع انرژی تجدیدپذیر در تاجیکستان 15.8 درصد یا 781 مگاوات افزایش یافته است. این خبر را وزارت انرژی و منابع آب تاجیکستان با استناد به گزارش سالانه آژانس بینالمللی انرژی تجدیدپذیر(IRENA) گزارش داده است. به گفته این منبع، ظرفیت کل منابع انرژی تجدیدپذیر از 4957 مگاوات در سال 2015 به 5738 مگاوات در سال 2024 افزایش یافته است که عمدتاً به دلیل نیروگاههای برق آبی است. این وزارتخانه خاطرنشان کرد که 98 درصد از برق تاجیکستان اکنون از منابع برق آبی خود تولید میشود. تاجیکستان از نظر تولید انرژی «سبز» از منابع تجدیدپذیر، رتبه ششم جهان را دارد. وزارت انرژی تاجیکستان خاطرنشان کرد که در حال حاضر تاجیکستان در تولید انرژی «سبز» در بین کشورهای آسیای میانه پیشرو است. توانمندی برق آبی تاجیکستان سه برابر بیشتر از تقاضای فعلی برق در تمام کشورهای آسیای مرکزی است. با استفاده منطقی از این منبع، میتوان برق ارزان و سازگار با محیط زیست را برای منطقه فراهم کرد. بخش اصلی منابع ذکر شده در حوضههای رودخانههای پنج، وخش، کفارنهان و زرافشان متمرکز شده است.
https://sputnik.tj/20250502/tojikiston-iqtidor-manba-energiya-afzoish-dod-1067208164.html
برگزاری همایش سرمایهگذاری و کارآفرینی تاجیکستان و ایران
خبرگزاری خاور: همایش سرمایهگذاری و کارآفرینی تاجیکستان و ایران در حاشیه هفدهمین اجلاس کمیسیون مشترک بین دولتی تاجیکستان و ایران، با حضور نمایندگان وزارتخانهها و ادارات هر دو کشور و نمایندگان بخش خصوصی تاجیکستان و ایران در شهر شیراز برگزار شد.
در این همایش، فرخ یوسفزاده، معاون اول رئیس کمیته دولتی سرمایهگذاری و مدیریت اموال دولتی و استاندار فارس جمهوری اسلامی ایران در مورد وضعیت فعلی و چشمانداز گسترش همکاریهای اقتصادی و سرمایهگذاری بین دو کشور گفتگو کردند.
یوسفزاده در این همایش فرصتها و اولویتهای سرمایهگذاری جمهوری تاجیکستان را ارائه و اظهار داشت که دولت جمهوری تاجیکستان، تحت سیاست خردمندانه امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، همیشه در حال اجرای اصلاحات لازم برای بهبود فضای سرمایهگذاری، توسعه بخش خصوصی و حمایت از کارآفرینی میباشد.
اصلاحات اجرا شده، مزایای مالیاتی و گمرکی، ضمانتهای قانونی و مزایا بخشی را برای کارآفرینان و سرمایهگذاران فراهم میکند.
در همین راستا، از کارآفرینان و سرمایهگذاران ایرانی دعوت بعمل آمد تا در بخشهای مختلف اقتصاد تاجیکستان سرمایهگذاری کنند، از این مزایا بهرهمند و در گسترش همکاریها مشارکت نمایند.
شایان ذکر است که در حال حاضر ۱۶۰ شرکت با سرمایه ایرانی در تاجیکستان فعالیت دارند. در سال ۲۰۲۴، حجم کالاهای حمل شده در مقایسه با دو سال گذشته ۳.۲ برابر افزایش یافته است.
https://khovar.tj/2025/05/forumi-sarmoyaguzoriyu-so-ibkorii-to-ikiston-va-eron-barguzor-gardid/
استارتاپ تاجیکستان در صدر جام استارتاپهای آسیای مرکزی
آسیا پلاس: در آوریل ۲۰۲۵ استارتاپ تاجیکستانی A1 eSpace در جام استارتاپهای آسیای مرکزی بین ۱۰۶ استارتاپ از تاجیکستان قرقیزستان قزاقستان و ازبکستان شرکت کرد و مقام سوم را کسب کرد. A1 eSpace که از دل شرکت A1 Project با بیش از ۹ سال تجربه و دفاتری در دوشنبه تاشکند و بیشکک بیرون آمده یک پلتفرم دیجیتال برای مدیریت فضاهای فرهنگی آموزشی و کاری است این پلتفرم شامل بیش از ۲۰ ماژول بوده و ۱۰۰ درصد مشتریان خود را حفظ کرده است. تیم این استارتاپ ترکیبی از توسعهدهندگان تحلیلگران کسبوکار و تیم محصول است که روی فناوری ابری هوش مصنوعی و استراتژی بازار کار میکنند. در فینال ۸ تیم دو تیم از هر کشور رقابت کردند مقام اول به Porte Tech از قزاقستان، جایزه ۱۰ هزار دلاری به ArtSkin توسعهدهنده پوست مصنوعی و مقامهای سوم و چهارم به A1 eSpace و Re-Skill از تاجیکستان رسید. جام استارتاپهای آسیای مرکزی از سوی Accelerate Prosperity و با حمایت دولت بریتانیا و بنیاد آقاخان برگزار میشود و سالانه بین تاجیکستان و قرقیزستان جابهجا خواهد شد.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/society/20250506/kak-startap-iz-tadzhikistana-voshyol-v-top-central-asian-startup-cup
پروازهای مستقیم سامان ایر و آنتارس به شرمالشیخ مصر
خبرگزاری خاور: در 11 مه، شرکت هواپیمایی سامان ایر با همکاری شرکت هواپیمایی آنتارس (FLY.TJ) پروازهای مستقیم به شرمالشیخ مصر را آغاز خواهد کرد. پروازها هفتهای یک بار، یکشنبهها با استفاده از هواپیماهای راحت بوئینگ 800 -737 و بوئینگ 900 -737 انجام خواهد شد. مدت پرواز از دوشنبه به شرمالشیخ 5 ساعت و 30 دقیقه و 5 ساعت در مسیر برگشت است. این مسیر فرصتی مناسب برای گردشگران تاجیک فراهم میکند که میخواهند از سواحل گرم دریای سرخ، دنیای شگفتانگیز زیر آب و خدمات بهترین استراحتگاههای مصر لذت ببرند. این پروازها در نتیجه همکاری مؤثر با شرکتهای مسافرتی امکانپذیر شده است. عبدالقاسم ولیاف، مدیر کل شرکت هواپیمایی سامان ایر، میگوید: «آغاز پروازها به شرمالشیخ گامی مهم در تقویت روابط دوجانبه بین کشورها است. ما اطمینان داریم که این مسیر به رشد صنعت گردشگری، تقویت روابط اقتصادی و تبادل فرهنگی کمک خواهد کرد.»
https://khovar.tj/2025/05/somon-ejr-dar-amkor-bo-antares-ba-sharmushajhi-misr-parvoz-oi-musta-imro-o-oz-menamoyad/
80 درصد تکمیل کارهای ساختمانی نیروگاه برقآبی سیبزار
خبرگزاری خاور: در حال حاضر، ۸۰ درصد از کارهای ساختمانی نیروگاه برق آبی سیبزار تکمیل شده است. دلیر جمعه، وزیر انرژی و ذخایر جمهوری تاجیکستان، با پیشرفت کارهای ساختمانی نیروگاه برق آبی سیبزار در شهرستان راشتقلعه استان خودمختار کوهستانی بدخشان آشنا شد. به گفته مسئولین، کارهای ساختمانی به طور فعال ادامه دارد و تمام منابع موجود برای تکمیل به موقع این تأسیسات و راه اندازی آن در سال ۲۰۲۵ بسیج شده است. در طول این بازدید، وزیر به مسئولین دستور داد تا با در نظر گرفتن اهمیت استراتژیک و اجتماعی این نیروگاه برق آبی، کنترل مداوم بر روند ساخت و ساز را تضمین کنند و همچنین به کیفیت و مهلتهای تعیین شده برای کارهای فنی کاملاً پایبند باشند. نیروگاه برق آبی سیبزار که بر روی رودخانه شاخدره ساخته میشود، ظرفیت ۱۱ مگاوات خواهد داشت. پس از راهاندازی، کل ظرفیت انرژی استان خودمحتار کوهستانی بدخشان 25 درصد افزایش خواهد یافت. این تأسیسات نه تنها منبع تغذیه پایدار برای مردم محلی فراهم میکند، بلکه فرصتهای توسعه اجتماعی-اقتصادی استان را نیز به طور قابل توجهی گسترش خواهد داد.
https://khovar.tj/rus/2025/05/na-gidroelektrostantsii-sebzor-zaversheno-80-stroitelnyh-rabot/
اتوماسیون، دیجیتالی شدن و مشارکتهای جدید برگزاری همایش نوآوری در «دوشنبه»
آسیا پلاس: همایش نوآوری بزرگ که توسط باشگاه تجاری «شرکای ملی» سازماندهی شده بود، در دوشنبه برگزار شد. تمرکز شرکتکنندگان در این رویداد بر مسائل مربوط به اتوماسیون و دیجیتالی شدن فرآیندهای تجاری بود.
این همایش، صاحبان شرکتهای بزرگ، کارآفرینان بلندپرواز، نمایندگان سازمانهای دولتی و متخصصان فناوری را گرد هم آورد. این رویداد به بستری پویا برای گفتگوی استراتژیک، تبادل تجربه و نمایش راهحلهای عملی که در حال حاضر در کسبوکارها به کار گرفته میشوند، تبدیل شد.
فضای بحثهای تجاری به شرکتکنندگان اجازه داد تا نه تنها موارد موفق را به اشتراک بگذارند، بلکه آشکارا در مورد چالشهای عصر دیجیتال نیز گفتگو کنند.
این برنامه شامل میزگردها، ارائههای تخصصی و ارائه ابزارهای دیجیتال بود. میزگرد «موانع و چشماندازهای اتوماسیون» با حضور حکیم اسماعیلزاده ، معاون اول رئیس آژانس نوآوری و فناوریهای دیجیتال جمهوری تاجیکستان، فردوس ماینوساف، مدیر کل بانک هما و روشن قربانوف، رئیس هیئت مدیره FIFTYFIVE GROUP برگزار شد. شرکتکنندگان در مورد چگونگی غلبه بر موانع ساختاری و پیادهسازی فناوریهایی که میتوانند بازار را تغییر دهند، بحث کردند.
توجه گستردهای را نیز ارائههای سخنرانانی از هما، تیسل، امکان تراید، آسیا پلاس، ویرفیکس از ازبکستان و دیگران به خود جلب کرد.
به گفته ایرج یوسفشاهاف، رئیس باشگاه تجاری «شرکای ملی»، هدف این همایش متحد کردن رهبرانی است که میتوانند بر آینده کشور تأثیر بگذارند. این دیدار تبدیل به نقطه شروعی برای مشارکتهای جدید، ابتکارات فناوری و پروژههای مشترک شد.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20250506/avtomatizatsiya-tsifrovizatsiya-i-novie-partnerstva-v-dushanbe-proshyol-forum-innovatsii
گسترش همکاریهای گمرکی تاجیکستان و ایران
خبرگزاری خاور: نشست دوجانبه نمایندگان گمرک تاجیکستان و ایران در حاشیه هفدهمین اجلاس کمیسیون مشترک بین دولتی دو کشور در شیراز برگزار شد.
در این مذاکرات، طرفین مسائل جاری همکاریهای گمرکی، از جمله تبادل اطلاعات، مبارزه مشترک با قاچاق و سادهسازی رویههای گمرکی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. توجه ویژهای به تقویت همکاری و اجرای اقدامات خاص برای ارتقای توسعه تجارت خارجی بین دو کشور شد.
شایان ذکر است که در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۵، تاجیکستان و ایران ۲۳ سند همکاری جدید، از جمله یادداشت تفاهم آموزش بین خدمات گمرک وابسته به جمهوری تاجیکستان و سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران، به امضا رساندند.
این تفاهمنامه با هدف توسعه همکاری در حوزه گمرک، از جمله برگزاری آموزشهای مشترک و تبادل تجربه بین مقامات گمرکی دو کشور منعقد شده است.
علاوه بر این، در چارچوب گسترش همکاریهای دوجانبه، تاجیکستان و ایران برنامههایی را برای افزایش گردش مالی تجاری، از جمله توسعه زیرساختهای حمل و نقل و سادهسازی رژیم روادید بین کشورها، مورد بحث قرار دادند.
لازم بذکر است که نمایندگان هر دو طرف آمادگی خود را برای تقویت همکاری بین تاجیکستان و ایران در آینده ابراز کردند.
https://khovar.tj/rus/2025/05/tadzhikistan-i-iran-razvivayut-sotrudnichestvo-v-tamozhennoj-sfere/
چشمانداز تبدیل تاجیکستان به قطب جهانی هوش مصنوعی
آسیا پلاس: عزیزجان عظیمی، بنیانگذار شرکت zypl.ai و پروژه TajTech، در سال ۲۰۱۸ با وجود پیشنهادهای کاری از شرکتهای بزرگ فناوری مانند فیسبوک و آمازون، تصمیم گرفت به تاجیکستان بازگردد و در توسعه هوش مصنوعی سرمایهگذاری کند.
آغاز مسیر:
وی ابتدا آکادمی هوش مصنوعی تأسیس کرد تا جوانان تاجیک را آموزش دهد و استعدادهای بالقوه را شکوفا کند. او درک کرد که آموزش کلید ساختن یک صنعت فناوری بومی و رقابتی است.
تأسیس zypl.ai:
با نبود فرصت کافی برای فارغالتحصیلان، تصمیم گرفت استارتاپی ایجاد کند که نیازهای واقعی بانکها را با استفاده از یادگیری ماشین حل کند. zypl.ai از سال ۲۰۲۰ با تمرکز بر دادههای مالی و بانکی کار خود را آغاز کرد.
چالشها و راهکارها:
در ابتدا، بانکها آمادگی همکاری با متخصصان جوان را نداشتند. این موجب شد zypl.ai خودش وارد میدان شود و راهکارهای واقعی برای کاهش ریسک اعتباری ارائه دهد. همچنین تیمی از متخصصان داخلی و خارجی برای توسعه فناوری جذب شد.
گسترش منطقهای و بینالمللی:
به دلیل کوچک بودن بازار داخلی، شرکت به سرعت وارد بازارهای بینالمللی مانند امارات و عربستان شد. این رویکرد باعث ارتقاء سطح فنی شرکت و جذب استعدادهای بینالمللی شد.
رویکرد پژوهشمحور و نوآورانه:
برخلاف شرکتهای سنتی، zypl.ai ابتدا بر تحقیق و توسعه تمرکز دارد و سپس محصولات را بر اساس یافتهها میسازد. آنها از دادههای پرت و رویدادهای غیرقابل پیشبینی (قوهای سیاه) در مدلهای خود بهره میگیرند، که مزیتی بزرگ در بازارهای پرریسک مانند بانکداری و بیمه محسوب میشود.
پروژه AION – مقابله با کلاهبرداری بانکی:
این پروژه با هدف استفاده از دادههای مصنوعی و ترکیب دادههای تراکنشی از بانکهای مختلف، مدلهایی برای شناسایی دقیقتر و پیشبینی کلاهبرداریهای بانکی توسعه داده است. فناوریهایی مانند zGAN نیز برای تولید دادههای جعلی اما مؤثر به کار گرفته شدهاند.
نقش راهبردی در سطح ملی:
zypl.ai یکی از عوامل کلیدی در تدوین و اجرای استراتژی ملی توسعه هوش مصنوعی در تاجیکستان است. از سال ۲۰۲۲، الگوریتمهای امتیازدهی اعتباری این شرکت در بانکها بهکار گرفته شده و طی دو سال، حجم وامهای مدیریتشده از ۳۰ میلیون به حدود ۳ میلیارد سامانی رسیده است.
نتایج و آینده:
اکنون zypl.ai در بیش از ۲۰ کشور فعالیت دارد و سرمایهگذارانی مانند Prosus با ارزش بازار ۱۵۰ میلیارد دلار از آن حمایت میکنند. اطراف این شرکت، اکوسیستمهایی مانند zehn.ai و AI Factory نیز شکل گرفتهاند.
چشمانداز آینده:
برنامه استراتژیک کشور تا سال ۲۰۴۰ هدفگذاری کرده که ۵٪ از تولید ناخالص داخلی تاجیکستان از طریق هوش مصنوعی تأمین شود. zypl.ai نقشی کلیدی در رسیدن به این هدف ایفا میکند.
https://asiaplustj.info/ru/news/life/person/20250507/kak-tadzhikistan-mozhet-stat-mirovim-habom-ii-i-razrushit-stereotipi-o-tehnologicheskom-budutshem-strani
اعلام آمادگی تاجیکستان برای سرمایهگذاری در «بندر چابهار»
اسپوتنیک: در چارچوب هفدهمین اجلاس کمیسیون اقتصادی ایران و تاجیکستان هیات اقتصادی جمهوری تاجیکستان برای بررسی فرصتهای سرمایه گذاری از بندر چابهار بازدید کرد.
مریم ظفری، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان در این خصوص گفت: در هفدهمین اجلاس کمیسیون اقتصادی ایران و تاجیکستان که در شیراز برگزار شد، پتانسیلها و فرصتهای سرمایهگذاری در بندر چابهار مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
هیات تاجیکستانی همچنین با ابراز خرسندی از پتانسیلهای بندر چابهار، آمادگی خود را برای سرمایهگذاری در بخشهای مختلف این بندر راهبردی اعلام کرد.
در این دیدار، زمینههای همکاری مشترک در حوزههای حمل و نقل دریایی، لجستیک، ترانزیت و زیرساختهای بندری نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
ظفری، نیز بر موقعیت راهبردی بندر چابهار و آمادگی کامل آن برای جذب سرمایهگذاران خارجی، بهویژه از کشورهای منطقه، تأکید کرد.
مدیر سرمایه گذاری و تامین مالی منطقه آزاد چابهار همچنین گفت: منطقه آزاد چابهار با تمرکز بر جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی در حال تبدیل شدن به یکی از قطب های مهم اقتصادی ایران است.
مریم ظفری اظهار داشت که چابهار به عنوان یکی از مناطق آزاد راهبردی ایران، امسال با نگاه ویژه به سرمایهگذاری در حوزه تولید، تلاش کرده است تا با کاهش بروکراسی اداری، تسهیل فضای کسب و کار و رفع موانع قانونی، بستری مناسب برای جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی فراهم آورد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان گفت: در این راستا حدود ۱۰۰ بسته سرمایهگذاری در حوزههای مختلف مانند لجستیک، خدمات حمل و نقل، پتروشیمی و فولاد طراحی شده است.
وی افزود: منطقه آزاد چابهار از سرمایه گذاران داخلی و خارجی استقبال میکند، چرا که شرایط ویژهای برای سرمایه گذاری در این منطقه ایجاد شده است.
https://sputnik.tj/20250507/omodagi-tojikiston-sarmoyaguzori-bandar-chobahor-1067264842.html
برنامه نیروگاه برق آبی راغون قدرتمندتر از پیش
آسیا پلاس: ظرفیت نصبشده نیروگاه برق آبی «راغون» پس از تکمیل کامل، ۳۷۸۰ مگاوات خواهد بود و این 180 مگاوات بیشتر از برنامه ریزی قبلی میباشد.
لازم به ذکر است که ظرفیت نصبشده هر یک از شش واحد برقآبی این نیروگاه ۶۳۰ مگاوات را در بر خواهد گرفت.
در گزارش شرکت سهامی عام نیروگاه برق آبی «راغون» تأکید شده است که این امر امکان تولید میانگین ۱۴۴۰۰ گیگاوات ساعت برق در سال را فراهم میکند.
باید گفت در سال گذشته، تولید برق توسط تمام نیروگاههای تاجیکستان به ۲۲,۴۲۸ گیگاوات ساعت رسید.
پیش از این انتظار میرفت که ظرفیت نصبشده نیروگاه برق آبی «راغون» پس از تکمیل کامل آن، ۳۶۰۰ مگاوات باشد. ساختمان نیروگاه برق آبی به شش واحد برق آبی با ظرفیت هر کدام ۶۰۰ مگاوات و توربینهای شعاعی محوری مجهز خواهد شد.ساخت و ساز نیروگاه برق آبی «راغون» در دو مرحله انجام خواهد شد:
- رسیدن به ارتفاع سد ۱۱۸۵ متر از سطح دریا تا سال ۲۰۲۸، با ظرفیت نصبشده ۱۶۶۰ مگاوات (۴۰۰ مگاوات برای واحدهای5.6، ۱۲۶۰ مگاوات برای واحدهای3.4)؛
- رسیدن به ارتفاع سد ۱۳۰۰ متر از سطح دریا تا سال ۲۰۳۵؛ ظرفیت نصبشده ۳۷۸۰ مگاوات (۶۳۰ مگاوات در هر شش واحد).
در این گزارش همچنین آمده است که مرحله اول که هزینه آن 3.39 میلیارد دلار تخمین زده میشود، توسط بانک توسعه آسیا، بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیا، بانک سرمایهگذاری اروپا، بانک توسعه اسلامی، صندوق کویت برای توسعه اقتصادی عرب، صندوق اوپک برای توسعه بینالمللی، صندوق توسعه عربستان سعودی و سایر سازمانهای تأمین مالی تأمین مالی میشود.هزینه ساخت کامل این ایستگاه تقریبا ۶.۳ میلیارد دلار تخمین زده شده است.
در حال حاضر، دو واحد اول نیروگاه برق آبی «راغون» با ظرفیت کم کار میکنند. طبق اعلام وزارت انرژی جمهوری تاجیکستان، در سال ۲۰۲۴ این واحدها بیش از ۱.۲ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کردند که حدود ۵.۵ درصد از کل حجم تولید برق کشور در سال گذشته را تشکیل میدهد.
طبق دادههای رسمی، بیش از ۴۰ میلیارد سامانی (حدود ۴ میلیارد دلار) برای تکمیل ساخت نیروگاه «راغون» هزینه شده است، از جمله از طریق فروش سهام شرکت سهامی عام نیروگاه برق آبی راغون (۸۹۰ میلیون سامانی)، اوراق قرضه یورو (۵۰۰ میلیون دلار) و مابقی از بودجه دولتی پرداخت شده است.
https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/economic/20250507/rogunskaya-ges-budet-zametno-motshnee-chem-ranee-planirovalos
ایجاد مرکز تجاری تاجیکستان و ایران و مرکز فناوری و نوآوری دیجیتال در «دوشنبه»
خبرگزاری خاور: در دیدار دلیر جمعه، وزیر انرژی و منابع آب جمهوری تاجیکستان، رئیس طرف تاجیکی کمیسیون مشترک همکاریهای تجاری، اقتصادی، فنی، علمی و فرهنگی تاجیکستان و ایران و محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور اسلامی ایران، که در تهران برگزار شد، بیان شد که در سه ماهه اول سال 2025، گردش مالی تجارت دوجانبه بین تاجیکستان و ایران به 110.6 میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه در سال 2024، 33.2 میلیون دلار یا 42.9 بیشتر است.
طرفین از توسعه پایدار روابط دوجانبه ابراز رضایت کرده گسترش همکاریهای بین دولتی در حوزههای مهم اقتصادی و اجتماعی را نتیجه اراده سیاسی و تلاشهای مشترک سران هر دو کشور عنوان و آمادگی خود را جهت تقویت بیش از پیش روابط تجاری و فرصتهای جدید سرمایه گذاری اعلام کردند.
در ادامه این دیدار بر گسترش همکاری در حوزههای انرژی، حمل و نقل، صنعت، علم و فناوری و سایر بخشهای راهبردی تمرکز شد. در این زمینه، موضوع ایجاد مرکز تجاری تاجیکستان و ایران و مرکز فناوری و نوآوری دیجیتال در شهر دوشنبه به عنوان گامی مهم برای تقویت همکاریهای دوجانبه پیشنهاد و مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
وزیر انرژی و منابع آب جمهوری تاجیکستان، از حضور معاون رئیس جمهور اسلامی ایران، در کنفرانس بین المللی حفاظت از یخچالهای طبیعی که از 29 تا 31 مه سال جاری در دوشنبه برگزار میشود، استقبال کرد.
https://khovar.tj/2025/05/tasisi-markazi-ti-oratii-to-ikistonu-eron-va-markazi-fannovar-va-innovatsionii-ra-am-dar-dushanbe-barras-shud/
اهدای بیش از ۵۰۰ واحد تجهیزات پزشکی به وزارت تندرستی تاجیکستان توسط «یونیسف»
خبرگزاری اوستا: دفتر نمایندگی صندوق کودکان سازمان ملل متحد در جمهوری تاجیکستان، 227 دستگاه فشار جریان هوای همواره مثبت(CPAP) و 300 دستگاه اکسیژن ساز به همراه لوازم جانبی اضافی را به وزارت بهداشت، درمان و حمایت اجتماعی این کشور تحویل داد.
در این مراسم، شادیخان جمشید، معاون وزیر تندرستی و حفظ اجتماعی اهالی تاجیکستان، اوزونیا اوجلو، رئیس دفتر نمایندگی یونیسف در تاجیکستان و همچنین شرکای توسعهای حضور داشتند.
معاون وزیر تندرستی و حفظ اجتماعی اهالی تاجیکستان از همکاری طولانی مدت و پربار با یونیسف ابراز قدردانی کرد و خاطرنشان کرد که این کمک، ادامه همکاریهای پایدار و مشارکتی در تقویت ظرفیت سیستم مراقبتهای بهداشتی کشور میباشد.
به گفته وی، دستگاههای فشار مثبت مداوم راه هوایی و دستگاههای تغلیظ اکسیژن ارائه شده برای کمک به نوزادان دارای مشکلات تنفسی و همچنین بیمارانی که به اکسیژن درمانی نیاز دارند، در نظر گرفته شده اند.
جمشید خاطرنشان کرد: این تجهیزات بین ۷۳ مرکز مراقبت از نوزادان در سراسر این کشور توزیع خواهد شد. علاوه بر این، دورههای آموزشی برای پرسنل پزشکی در مورد نحوه کار با تجهیزات و مراقبتهای تنفسی برای نوزادان در نظر گرفته شده است.
اوجلو، تأکید کرد که این سازمان به عنوان بخشی از تلاشها برای کاهش مرگ و میر کودکان و بهبود کیفیت مراقبتهای بهداشتی، به حمایت از سیستم بهداشتی تاجیکستان ادامه خواهد داد.
https://telegra.ph/YUNISEF-transferred-to-the-Ministry-of-Defense-of-Tajikistan-more-than-500-units-of-medical-equipment-05-08
آغاز فصل جدید مسیرهای گردشگری «Red Bus Tours» در پایتخت تاجیکستان
خبرگزاری خاور: این پروژه به ابتکار دفتر شهردار شهر دوشنبه با هدف ترویج پتانسیل گردشگری پایتخت، جذب ساکنان محلی و گردشگران خارجی و معرفی انواع خدمات مدرن گردشگری اجرا میشود.
این برنامه برای تقویت موقعیت دوشنبه به عنوان مقصد گردشگری جذاب و همچنین ایجاد فرصتهای جدید برای توسعه صنعت گردشگری طراحی شده است.
این مسیرها از میان جاذبههای کلیدی فرهنگی، تاریخی و معماری پایتخت عبور خواهند کرد. در طول سفر، مسافران با راهنمایان تور حرفهای که به زبانهای تاجیکی، روسی و انگلیسی اطلاعات ارائه میدهند، همراهی خواهند شد. به مهمانان درباره تاریخ غنی، سنتها و میراث فرهنگی مردم تاجیکستان اطلاعات ارائه خواهد شد.
یکی دیگر از نکات برجسته این تور، عناصر فرهنگی و سرگرمی خواهد بود - مشارکت هنرمندان و استادان هنر، که فضایی خاص ایجاد میکند و گشت و گذارها را روشن و خاطرهانگیز میسازد.
تلگرام خبرگزاری اوستا
برگزاری نمایشگاه « برند شایسته تاجیکستان-۲۰۲۵» در «دوشنبه»
خبرگزاری خاور: در روزهای ۱۵ تا ۱۷ مه سال جاری، در چارچوب طرح « برند شایسته تاجیکستان-۲۰۲۵»، نمایشگاه و فروش محصولات داخلی در مجتمع دولتی «کاخ باربد» برگزار خواهد شد که در آن محصولات و خدمات شرکتهای داخلی به نمایش گذاشته میشود.
این نمایشگاه در تاریخ ۱۵ مه ساعت ۹ صبح با حضور نمایندگان دولت جمهوری تاجیکستان، کارآفرینان، بازرگانان و مهمانان خارجی افتتاح خواهد شد.
طرح «برند شایسته تاجیکستان» یکی از نمایشگاههای بزرگی است که به مدت ۱۲ سال به شناسایی و معرفی برندهای ملی میپردازد. این نمایشگاه در چارچوب سیاست اقتصادی امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، و سالهای توسعه صنعتی 2026-2022 در تاجیکستان برگزار میشود و هدف از آن حمایت از تولیدکنندگان داخلی و تبلیغ محصولات آنها در داخل و خارج از کشور است.
این ابتکار به افزایش شناخت برند شرکتها، تبلیغ محصولات آنها و گسترش پایگاه مشتریانشان بسیار کمک شایان کرد.
این نمایشگاه توسط وزارت صنایع و فناوریهای نوین جمهوری تاجیکستان و اتاق بازرگانی و صنایع جمهوری تاجیکستان برگزار میگردد.
شایان ذکر است که از این نمایشگاه، ساکنان و شهروندان پایتخت میتوانند محصولات غذایی، لوازم خانگی و خدمات مختلف را با قیمتهای مناسب دریافت کنند.
https://khovar.tj/2025/05/tam-ai-pisandidai-to-ikiston-2025-dar-dushanbe-namoish-fur-shi-molu-ma-suloti-vatan-barguzor-megardad
افزایش تولید فرش در تاجیکستان
خبرگزاری خاور: در سه ماهه اول سال جاری، ۱ میلیون و ۸۵۲.۲ هزار متر مربع فرش تولید شده است که ۳۸۵ هزار متر مربع بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته در تاجیکستان تولید شده است.
طی سالهای اخیر در تاجیکستان به توسعه صنعت قالیبافی توجه جدی میشود. در این راستا دولت این کشور «برنامه توسعه صنعت قالی بافی در جمهوری تاجیکستان برای سالهای 2025-2021» را تصویب کرده است.
هدف این برنامه تشویق سرمایهگذاران، ایجاد شرکتهای جدید قالیبافی، واردات تجهیزات مدرن، افزایش ظرفیت تولید، کاهش محصولات وارداتی و تأمین هرچه بیشتر فرشهای تولید داخل برای بازار داخلی است.
همچنین پایه و اساس توسعه پایدار صنعت قالی بافی، افزایش مداوم حجم تولید فرش، تقویت پتانسیل صادرات محصولات نهایی، ایجاد اشتغال برای جمعیت و توسعه سازوکارهای اقتصادی و عوامل تشویقی برای جذب سرمایه گذاری را فراهم میکند.
https://khovar.tj/2025/05/dar-to-ikiston-a-mi-iste-soli-olin-afzoish-yoftaast/
افزایش 17.8 درصدی واردات محصولات تاجیکستان به ایران
اسپوتنیک: واردات محصولات تاجیکی به جمهوری اسلامی ایران در یک سال گذشته (اول فروردین 1403 تا اول فروردین 1404) نسبت به زمان مشابه سال گذشته افزایش 17.8 درصدی داشته است.
گمرک جمهوری اسلامی ایران از افزایش واردات محصولات از تاجیکستان به کشور ایران در یک سال گذشته خبر داد.
بر اساس دادههای گمرک جمهوری اسلامی ایران، سال سپریشده 39.9 میلیون تن محصولات تاجیکی به مبلغ 90.2 میلیون دلار به کشورمان وارد شده است.
طی این مدت از تاجیکستان به ایران عمدتا پنبه، پارچههای ابریشیمی، تجهیزات مختلف وارد شده است.
طبق آمارطرف ایرانی، در یک سال گذشته خورشیدی تجارت غیرنفتی ایران و تاجیکستان 528 هزار تن به مبلغ 393 میلیون دلار بوده است.
https://sputnik.tj/20250512/eron-voridoti-mahsulot-az-tojikistonro-ba-marotib-afzoish-dodaast-1067324338.html
آغاز همکاریهای حملونقل بین المللی و ترانزیتی ایران و تاجیکستان در بندر چابهار
اسپوتنیک: شایسته سعیدمرادزاده، معاون وزیر نقلیات تاجیکستان، در راس هیاتی با سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفتگو کرد و بر عزم تاجیکستان برای سرمایهگذاری در حوزه لجستیک در بندر چابهار تأکید کرد.
در این دیدار، سعیدمرادزاده با بیان اینکه روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه بین تهران و دوشنبه در سطح خوبی قرار دارد، افزود: سطح روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور رو به توسعه است و همچنان در حال افزایش میباشد.
به گفته وی، دولت تاجیکستان بر سرمایه گذاری در ساخت یک هاب لجستیکی در بندر چابهار تأکید دارد.
معاون وزیر نقلیات تاجیکستان با اشاره به دیدارها و بازدیدهای هیاتی از سرمایهگذاران تاجیک از بندر چابهار، گفت: در این بازدیدها، فرصتهای سرمایهگذاری در بندر چابهار مورد بحث و بررسی قرار گرفت و بر اساس همکاریهای مشترک در حوزههای حمل و نقل دریایی، لجستیک، ترانزیت و زیرساختهای بندری، تبادل نظر شد.
اعلام حمایت ایران از سرمایهگذاری تاجیکستان در بندر چابهار.
در این دیدار رسولی، به نوبه خود بر علاقهمندی کشورش به گسترش همکاریهای اقتصادی و تجاری با کشورهای همسایه تأکید کرد.
به گفته وی، آینده بسیار روشنی برای تجارت و بازرگانی در انتظار بندر چابهار است.
رسولی با استقبال از سرمایهگذاری تاجیکستان در بندر چابهار برای ساخت پایانه لجستیکی در بندر چابهار، گفت: طرح و مدل اقتصادی و بازرگانی مدنظر تاجیکستان، نوع و مدت قرارداد سرمایهگذاری این کشور در بندر اقیانوسی چابهار را تعیین خواهد کرد
مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی در پایان از طرف تاجیکی خواست در اولین و کوتاهترین زمان ممکن، طرح تجاری خود را ارائه نماید
https://sputnik.tj/20250512/hamkori-hamlu-naql-tronziti-tehron-dushanbe-bandari-chobahor-1067323178.html
نرخ تورم پایین تاجیکستان در میان کشورهای مستقل مشترکالمنافع
اسپوتنیک: تاجیکستان در بین کشورهای مستقل مشترکالمنافع با کمترین نرخ تورم، در صدر قرار گرفته است. طبق گزارش کمیته آمار کشورهای مستقل مشترکالمنافع، در دو ماه آخر سال جاری، این شاخص در این جمهوری حدود 0.7 درصد بوده است. به گفته این منبع، در این دوره، در مقایسه با سایر کشورهای مستقل مشترکالمنافع، تاجیکستان کمترین نرخ تورم را ثبت کرده است. پس از آن قرقیزستان قرار دارد که یکی از پایینترین شاخصهای قیمت مصرف کننده را در بین کشورهای مستقل مشترکالمنافع نشان داده است. شاخص قیمت مصرف کننده در قرقیزستان در مقایسه با مدت مشابه در سال 2024، 1.6 درصد افزایش یافته است. میانگین شاخص قیمت مصرف کننده در کشورهای مستقل مشترکالمنافع 101.9 درصد بوده است.
بیشترین افزایش قیمت مصرف کننده در مولداوی (103.1 درصد) و قزاقستان (102.6 درصد) ثبت شده است. شاخص قیمت مصرف کننده در سایر کشورهای منطقه به شرح زیر است:
بلاروس -2 درصد،
روسیه -2.1 درصد،
ازبکستان -1.3 درصد،
آذربایجان -1.7 درصد،
ارمنستان -1.5 درصد.
به یاد بیاورید که پیش از این، کارشناسان صندوق بینالمللی پول گفته بودند که به دلیل ثبات پول ملی و ظهور فشار تورمی ناشی از واردات، تورم در تاجیکستان تا پایان سال کاهش خواهد یافت. صندوق بینالمللی پول پیشبینی میکند: «ما انتظار داریم که تقاضای داخلی بالا منجر به افزایش تورم تا پایان سال 2025 شود، اما ارزش آن در محدوده هدف تعیین شده توسط بانک ملی – 5 درصد به علاوه یا منهای 2 درصد - باقی خواهد ماند.»
گفته میشود که نرخ تورم در تاجیکستان در سال 2024 به 3.6 درصد کاهش خواهد یافت، که از 3.8 درصد در سال 2023 کمتر است. اقتصاددانان صندوق بینالمللی پول رشد تولید ناخالص داخلی در تاجیکستان را 8.4 درصد پیشبینی میکنند. علاوه بر این، تحلیلگران این بانک نرخ تورم 5.9 درصد در تاجیکستان را تا پایان امسال پیشبینی کردند.
https://sputnik.tj/20250512/tojikiston-idm-sathi-pasttarini-tavarrum-dorad-1067325310.html