اخبار اقتصادی زیمبابوه، بوتسوانا و زامبیا
گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی کشورهای زیمبابوه، بوتسوانا و زامبیا در هفتۀ اول خرداد ۱۴۰۴ مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشورها به شرح زیر ارائه می‌گردد.
زیمبابوه
اجلاس سادک در حراره در خصوص مناطق حفاظت شده فرامرزی
رهبران منطقه جامعه توسعه جنوب آفریقا (SADAC) و نمایندگان آنها برای شرکت در اجلاس مورد انتظار سران کشورها و دولت‌ها در مورد مناطق حفاظت‌شده فرامرزی (TFCAs) وارد حراره شدند. این اجلاس به ریاست رئیس جمهور منانگاگوا، رییس دوره‌ای سادک در مرکز کنفرانس‌های بین‌المللی حراره برگزار خواهد شد.
شورای وزیران این بلوک منطقه‌ای، به رهبری آمون مورویرا، وزیر امور خارجه و تجارت بین‌الملل، برای آماده‌سازی مقدمات گردهمایی تشکیل جلسه داد. جلسه شورای وزیران به عنوان مقدمه‌ای برای اجلاس سران کشورها و دولت‌ها عمل می‌کند و بحث‌های آن، دستور کار اجلاس سران کشورها و دولت‌ها را شکل می‌دهد. اهداف اصلی این اجلاس، تقویت تعهد سیاسی به برنامه مناطق حفاظت شده فرامرزی، ترویج سرمایه‌گذاری در مناطق حفاظت‌شده و افزایش ادغام بین‌بخشی برای توسعه پایدار است. مورویرا بر اهمیت استراتژیک حفاظت از تنوع زیستی غنی منطقه اشاره کرد و بر تعهد سران کشورها و دولت‌ها به این هدف تأکید ورزید.
درخواست معدنکاران لیتیوم زیمبابوه برای تعویق پرداخت مالیات
فعالان اقتصادی در زیمبابوه از دولت می‌خواهند تا زمان راه‌اندازی کارخانه‌هایی که مواد باتری را به محصولات با ارزش بالاتر در این کشور تصفیه می‌کنند، مالیات صادرات بر کنسانتره لیتیوم را به تعویق بیندازد. صادرکنندگان لیتیوم زیمبابوه - یک انجمن صنعتی که نماینده شرکت‌هایی مانند گروه لیتیوم چنگشین است - طبق درخواستی از وزارتخانه‌های معادن و دارایی، خواستار به تعویق افتادن مالیات ۵ درصدی با هدف تقویت صنعت پالایش داخلی به مدت دو سال و نیم شده است.
زیمبابوه پس از آنکه شرکت‌هایی مانند چنگژین، ژجیانگ هوایو کبالت و گروه منابع سینومین در سال‌های اخیر میلیاردها دلار برای توسعه معادن هزینه کردند، به سرعت به عنوان یک تأمین‌کننده مهم کنسانتره لیتیوم برای پالایشگاه‌های چین ظهور کرده است. به گفته گروه معدنی سی آر یو، این کشور جنوب آفریقا سال گذشته حدود ۱۴ درصد از واردات لیتیوم چین را تأمین کرد. در سندی که توسط بلومبرگ منشتر شده است، سندیکای صادرات لیتیوم زیمباوبه اعلام کرد که مالیات بر محموله‌های کنسانتره - که دولت آنها را فرآوری نشده یا «غیربهره‌وری شده» می‌داند - باید تا زمانی که کارخانه‌های قادر به تولید سولفات لیتیوم شوند به حالت تعلیق درآید.
برگزاری اولین مجمع تجاری کسب و کارهای اروپایی در حراره
بیش از ۶۰ شرکت از کشورهای اتحادیه اروپا با ۱۵۰ شرکت زیمبابوه در اولین مجمع تجاری اتحادیه اروپا-زیمبابوه در حراره گرد هم آمدند. این نشست سه روزه با موضوع «گشایش تجارت و سرمایه‌گذاری پایدار تحت ابتکار دروازه جهانی» با هدف تسریع در تجارت و سرمایه‌گذاری بین اتحادیه اروپا و زیمبابوه و بهره‌مندی از توافقنامه مشارکت اقتصادی (EPA) در حراره برگزار می‌گردد. این مجمع توسط هیئت نمایندگی اتحادیه اروپا در زیمبابوه و با همکاری آژانس سرمایه‌گذاری و توسعه زیمبابوه (ZIDA)، نهاد ملی ترویج و توسعه تجارت ZimTrade و کنفدراسیون صنایع زیمبابوه (CZI) سازماندهی شده است.
جابست فون کیرشمن، سفیر اتحادیه اروپا در زیمبابوه با ابراز اطمینان از تلاش‌های مشترک برای ارتقای تجارت و سرمایه‌گذاری گفت: «ما یک توافقنامه تجاری داریم که به شرکت‌های زیمبابوه اجازه می‌دهد بدون عوارض و بدون تعرفه به اتحادیه اروپا صادرات داشته باشند. معتقدیم فرصت‌های خوبی برای همکاری با زیمبابوه از جمله در زنجیره‌های ارزش در معدن، باغداری، کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر وجود دارد. تلاش می‌کنیم تجارت و سرمایه‌گذاری با زیمبابوه به مرز ۱ میلیارد دلار آمریکا برسد. حضور چشمگیر ۶۴ شرکت از ۱۲ کشور عضو اتحادیه اروپا از جمله فرانسه، آلمان، اتریش، فنلاند، لهستان، هلند، ایتالیا، سوئد، بلژیک، اسپانیا، پرتغال و جمهوری چک در این مجمع، گویای اراده و تلاش اتحایه اروپا برای توسعه تجارت و سرمایه گذاری با زیمبابوه است».
درآمد زیمبابوه از فروش تنباکو
با آغاز فصل بازاریابی تنباکو از پنجم مارس سال جاری، کشاوزان زیمبابوه‌ای از طریق قراردادهای فروش و حراج بیش از ۲۲۰ هزار تن تنباکوی مصرفی را به فروش رساندند که ۶۷۸.۳ میلیون دلار درآمد برای این کشور در پی داشته است. در حالی که در مدت مشابه سال گذشته، فروش تنباکو ۵۵۹.۷ میلیون دلار بوده است. به عبارتی در سال جاری، زیمبابوه با ۲۱ درصد افزایش فروش مواجه بوده است. طبق آمار هیئت صنعت و بازاریابی تنباکو (Timb)، تا روز ۵۱ فصل بازاریابی، بالاترین قیمت ثبت شده در حراجی‌ها، ۴.۹۹ دلار آمریکا و در فروش قراردادی، ۶.۳۰ دلار آمریکا به ازای هر کیلوگرم بوده است. در ۲ می سالجاری، ۷.۲ هزار تن تنباکو در یک روز فروخته شد که بالاترین حجم فروش روزانه در تاریخ این کشور بوده است. خاور دور، آفریقا، خاورمیانه، آمریکا، اروپا و اقیانوسیه بازار صادراتی تنباکوی زیمباوه است. مارولا، ماتابِل‌لند جنوبی، مانیکالند و ماشونالند شرقی، غربی و مرکزی، از مناطق اصلی کشت تنباکو در زیمبابوه است. تنباکو دومین کالای صادراتی زیمبابوه پس از طلا می‌باشد.
افزایش مالیات بر سوخت
کمیسیون ملی رقابت‌پذیری زیمبابوه (NCC) از تصمیم اخیر دولت در افزایش مالیات بر سوخت، استقبال کرد. این کمیسیون معتقد است که مالیات‌های اصلاح شده سوخت برای بنزین و گازوئیل، بین پایداری مالی و ضرورت نوسازی شبکه‌های جاده‌ای و انرژی زیمبابوه تعادل برقرار می‌کند. اگرچه افزایش مالیات ۱۹.۳ درصدی برای بنزین و ۲۷.۲ درصدی برای گازوئیل، رقم قابل توجهی است، اما این افزایش به صورت مرحله‌ای اجرا خواهد شد تا شوک وارده در بخش‌های حمل و نقل و مصرف‌کنندگان به حداقل برسد. به نقل از کمیسیون ملی مالیات، مالیات بر سوخت از نظر تاریخی بین ۳۵ تا ۴۰ درصد از قیمت بنزین در زیمبابوه را تشکیل داده است، نرخی که عموماً با نرخ مالیات در کشورهای منطقه مانند کنیا و آفریقای جنوبی که کل مالیات تا ۴۰ درصد از قیمت خرده فروشی سوخت را تشکیل می‌دهد، مطابقت دارد. فراتر از کسب درآمد، کمیسیون ملی رقابت، بر اهمیت استراتژیک استفاده از درآمدهای مالیاتی برای نوسازی کریدورهای حمل و نقل و گسترش ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید دارد.
افزایش ظرفیت کارخانه لیتیوم زولو
شرکت PREMIER African Minerals Limited ، توسعه پروژه لیتیوم و تانتالوم زولو را آغاز کرده است و کارهای عمرانی برای تاسیس کارخانه جدید فلوتاسیون در حال انجام است. در پاسخ به تقاضای فزاینده مواد معدنی حیاتی مانند لیتیوم که ناشی از تغییر جهانی به سمت انرژی پاک است، پروژه لیتیوم و تانتالوم زولو در استراتژی Premier نقش محوری دارد. پروژه زولو جایگاه زیمبابوه به عنوان یک تولیدکننده بزرگ لیتیوم در سطح جهانی را ارتقاء خواهد داد. چندین شرکت در استخراج لیتیوم در زیمبابوه مشارکت دارند و حضور سرمایه‌گذاران چینی در این زمینه قابل توجه است. سال گذشته در زمان راه‌اندازی پروژه زولو در ۸۰ کیلومتری بولاوایو، تولید روزانه ۵۰ تن کنسانتره اسپودومن هدف‌گذاری شده بود. با این حال شرکت پریمیر ظرفیت کامل پیش‌بینی‌شده ۴ هزار تن کنسانتره در ماه را حفظ کرده است.
جورج روچ، مدیر اجرایی Premier African Minerals Limited، گفت که آغاز کارهای عمرانی، گامی مهم در جهت راه‌اندازی مجدد پروژه زولو است. پیش‌بینی‌های نشان می‌دهد که تقاضای لیتیوم تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش خواهد یافت که ناشی از افزایش استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی و فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر است. شرکت Premier African Minerals یک شرکت فعال در حوزه معدن و توسعه منابع طبیعی است که بر جنوب آفریقا تمرکز دارد. این شرکت در حال توسعه پروژه‌های چند میلیون دلاری خود (RHA Tungsten و Zulu Lithium ) در زیمبابوه می‌باشد. این شرکت دارای سبد متنوعی از پروژه‌ها از جمله تنگستن، عناصر خاکی کمیاب، لیتیوم و تانتالوم در زیمبابوه و همچنین لیتیوم و طلا در موزامبیک است که شامل پروژه‌های brownfield با پتانسیل تولید کوتاه‌مدت تا اکتشافات اولیه می‌شود. ذخایر قابل توجه لیتیوم زیمبابوه در مناطقی مانند Bikita، Arcadia و Zulu وجود دارد. استرالیا، شیلی، چین، زیمبابوه، آرژانتین، برزیل، کانادا، پرتغال و ایالات متحده، به ترتیب تولیدکنندگان برتر جهانی در لیتیوم هستند.
آغاز صادرات شرکت فولاد دیسکو به آفریقای جنوبی
شرکت آهن و فولاد دینسونکه (DISCO) که در حال حاضر چدن و شمش فولادی تولید می‌کند، بعنوان یکی از بازیگران اصلی در حال ظهور در صنعت فولاد زیمبابوه، صادرات خود به آفریقای جنوبی را آغاز کرده است . دیسکو که زیرمجموعه هلدینگ تسینگشان چین است، با هدف دسترسی به تولید سالانه ۶۰۰ هزار تن در فاز اول و توسعه آن به ۵ میلیون تن در سال در فازهای بعدی، تولید خود را از سال گذشته آغاز کرده است. صادرات فولاد به بازار آفریقای جنوبی همزمان با دوره‌ای از چالش‌ها و مشکلات شدید برای غول صنعتی آرسلورمیتال آفریقای جنوبی است. آرسلورمیتال در حال مذاکره با دولت آفریقای جنوبی است تا از تعطیلی احتمالی غول فولادسازی آن کشور جلوگیری شود، در صورت تعطیلی این کارخانه، تقریباً ۳۵۰۰ شغل مستقیم و غیرمستقیم در معرض تعطیلی و تهدید قرار دارند. این شرکت، کاهش شدید تقاضای داخلی، رقابت شدید از سوی کارخانه‌های کوچک بازیافت قراضه، سیل واردات به ویژه از چین را به عنوان عوامل اصلی مشکلات و چالش‌های بقای خود ذکر کرده است.
بوتسوانا
توافق بوتسوانا و زیمبابوه برای توسعه صنعت گردشگری
زیمبابوه و بوتسوانا پس از یک تعامل دیپلماتیک سطح بالا در حراره، تعهد خود را برای تقویت همکاری‌های دوجانبه در زمینه گردشگری و مدیریت محیط زیست مجدداً تأیید کردند. این موضوع در جلسه‌ای بین وزیر محیط زیست و گردشگری بوتسوانا، وینتر بویپوسو ممولوتسی، و وزیر اطلاعات و انتشارات، جنفان موسوره، در ساختمان مونوموتاپا در حراره مطرح شد.
این جلسه بخشی از تلاش‌های مداوم برای تعمیق روابط بین دو کشور همسایه و اجرای یادداشت تفاهمی‌بود که قبلاً در زمینه‌های گردشگری و حفاظت از محیط زیست امضا شده بود. سارا مولوسیوا، سفیر بوتسوانا در زیمبابوه، ریاست هیئت بوتسوانا را بر عهده داشت. این جلسه بر بررسی پروژه‌های مشترک، تقویت گردشگری منطقه‌ای و حفاظت از اکوسیستم‌های مشترک، به ویژه در منطقه حفاظت‌شده فرامرزی کاوانگو زامبزی، متمرکز بود.
سیاست بوتسوانا برای بهبود روابط با اتحادیه اروپا
در حالی که وزرای امور خارجه اتحادیه آفریقا و اتحادیه اروپا متعهد به تقویت همکاری در زمینه صلح، امنیت و اقتصاد شده‌اند، بوتسوانا از بروکسل خواسته است تا سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک بیشتری را در این کشور رهبری کند. فنیو بوتال، وزیر امور خارجه بوتسوانا، در گفتگو با یورونیوز اظهار داشت که کشورش پذیرای تجارت است.
بوتال که در سومین نشست وزیران اتحادیه اروپا و اتحادیه آفریقا در بروکسل شرکت کرده بود، بیان کرد که اگرچه بوتسوانا از روابط محکمی با اتحادیه اروپا برخوردار بوده است، اما فرصتی برای تعمیق روابط وجود دارد. وی ادامه داد: «برای ما و اروپا و بلژیک جا برای بازنگری در این رابطه و اطمینان از بهبود تجارت و سود متقابل بوتسوانا و اروپا از این رابطه وجود دارد.» درخواست بوتال برای تجارت و سرمایه‌گذاری بیشتر با اتحادیه اروپا در بحبوحه تعرفه تجاری ۳۷ درصدی اعمال شده توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، بر بوتسوانا مطرح می‌شود که آن را به یکی از آسیب‌دیده‌ترین کشورهای آفریقا تبدیل کرده است.
اقتصاد بوتسوانا که به شدت به صادرات الماس وابسته است، سال گذشته به دلیل تقاضای ضعیف جهانی برای این گوهر، بیش از سه درصد کاهش یافت. صادرات الماس بوتسوانا که دهه‌هاست به عنوان سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد جهان مورد ستایش قرار می‌گیرد، پس از روسیه در رتبه دوم قرار دارد. با این حال، سنگ‌های قیمتی این کشور جنوب آفریقا معمولاً بزرگتر و با ارزش‌تر در نظر گرفته می‌شوند.
زامبیا
دعوت زامبیا از اتحادیه اروپا به عنوان ناظر در انتخابات عمومی 2026
مولامبو هایمبه، وزیر امور خارجه زامبیا، از اتحادیه اروپا دعوت کرد تا بر انتخابات عمومی این کشور در سال ۲۰۲۶ نظارت کند. هایمبه با ابراز قدردانی زامبیا از اتحادیه اروپا برای نظارت بر انتخابات عمومی ۲۰۲۱، بر تعهد دولت به ارزش‌های دموکراتیک تأکید کرد. این کشور جنوب آفریقا قرار است در ۱۳ آگوست ۲۰۲۶ انتخابات عمومی‌برگزار کند تا رئیس جمهور، اعضای پارلمان، اعضای شورا و روسای شورا انتخاب شوند. به گفته کمیسیون انتخابات زامبیا، این کشور تا ماه فوریه بیش از ۷ میلیون رأی‌دهنده ثبت نام کرده دارد.