نگاهی به صنعت گردشگری در ترکیه

صنعت گردشگری را جدای از آورده‌های اقتصادی می‌توان بعنوان یکی از زیر شاخه‌های دیپلماسی فرهنگی که نقش قابل توجهی در شناخت و اعتبار بین المللی کشورها دارد، قلمداد نمود. گردشگری چه از نوع داخلی و یا خارجی در واقع مردمان شهرها، مناطق و کشورها را به یکدیگر نزدیک و منافع اقتصادی و اجتماعی را تامین می‌کند. بی شک صنعت گردشگری از عناصر مهم برای رشد و توسعه پایدار کشورها بشمار می رود. دولت ترکیه به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و وجود چهار فصل متمایز، نگاه ویژه ای به مقوله صنعت گردشگری بعنوان یکی از منابع مهم درآمدی دارد.

صنعت گردشگری ترکیه در دوران حزب آک پارتی هم از لحاظ تعداد هتل و مراکز تفریحی، تعداد توریست و درآمد گردشگری رشد قابل توجهی داشته است. براساس اعلام منابع رسمی در ترکیه بالغ بر 20 هزار و 534 هتل و مراکز تفریحی که شامل 860 هزارو 151 اتاق و یک میلیون و 809 هزار و 629 تخت خواب می‌باشد، وجود دارد. در ذیل تعداد هتلها، اتاقها و تحت خوابها به تفکیک هر استان ارائه می‌گردد:

نام شهر	تعداد هتل و مراکز تفریحی	تعداد اتاق	تعداد تخت خواب
Adana	159	6,389	12,775
Adıyaman	33	1,446	2,862
Afyonkarahisar	137	6,444	13,951
Agrı	85	2,686	4,436
Aksaray	51	1,615	3,249
Amasya	91	1,513	2,921
Ankara	366	21,290	41,450
Antalya	2,521	283,540	606,098
Ardahan	37	756	1,422
Artvin	104	2,094	4,205
Aydın	598	32,356	66,299
Balıkesir	1,064	22,964	50,641
Bartın	209	2,372	4,765
Batman	26	1,443	2,665
Bayburt	12	457	820
Bilecik	53	1,599	3,404
Bingöl	18	439	854
Bitlis	22	747	1,509
Bolu	152	4,288	8,879
Burdur	109	1,688	3,279
Bursa	307	11,679	23,997
Çanakkale	886	12,895	26,506
chankırı	18	594	1,179
chorum	44	1,300	2,567
Denizli	158	6,806	13,625
Diyarbakır	99	3,998	8,227
Duzce	97	2,003	4,302
Edirne	163	4,683	9,457
Elazıg	49	1,877	3,742
Erzincan	56	1,507	2,970
Erzurum	108	3,684	7,527
Eskishehir	97	4,397	8,972
Gaziantep	95	5,387	10,827
Giresun	84	1,726	3,567
Gumushhane	14	430	811
Hakkari	14	411	866
Hatay	230	7,264	14,894
Igdır	22	760	1,454
Isparta	83	2,851	5,665
İstanbul	2,844	116,702	232,565
İzmir	1,844	42,831	88,085
Kahramanmarash	215	4,684	9,353
Karabük	117	1,521	3,197
Karaman	15	762	1,504
Kars	82	2,354	4,802
Kastamonu	98	2,079	4,191
Kayseri	111	4,336	8,784
Kırıkkale	10	336	625
Kırklareli	132	2,912	6,215
Kırşehir	18	826	1,696
Kilis	4	132	266
Kocaeli	258	8,540	17,174
Konya	147	6,365	12,727
Kutahya	111	2,704	6,279
Malatya	48	2,309	4,480
Manisa	105	3,724	7,597
Mardin	73	3,075	6,413
Mersin	565	13,799	30,078
Muğla	2,497	101,657	235,190
Muş	48	1,238	2,537
Nevşehir	633	13,579	28,085
Niğde	38	1,106	2,221
Ordu	110	2,727	5,604
Osmaniye	13	499	995
Rize	117	2,749	5,637
Sakarya	474	6,895	14,115
Samsun	157	4,219	8,743
Siirt	9	466	904
Sinop	133	2,062	4,921
Sivas	72	2,367	4,746
Şanlıurfa	85	2,670	5,900
Şırnak	12	671	1,344
Tekirdağ	164	4,247	8,469
Tokat	61	1,749	3,479
Trabzon	260	9,030	18,391
Tunceli	18	442	856
Uşak	31	964	1,774
Van	70	2,851	6,021
Yalova	180	4,701	10,174
Yozgat	30	1,163	2,358
Zonguldak	54	1,730	3,495
Genel Toplam	20 534	860 151	1 809 629

 

براساس اعلام وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، هدف این کشور در سال جاری میلادی دست یابی به 65 میلیون گردشگر و 64 میلیارد دلار درآمد گردشگری می‌باشد. دریا، طبیعت، تاریخ و گردشگری سلامت، ترکیه را به یکی از مراکز مهم توریستی در دنیا تبدیل کرده است.

گردشگری به دلیل مزایا و درآمدهایی که به همراه دارد، به عنوان «صنعت بدون دودکش» توصیف می‌شود. علاوه بر ایجاد منابع برای اقتصاد کشور و توسعه فرهنگی روابط بین‌الملل، یکی از بخش‌های مهم اشتغال‌زایی نیز می‌باشد. به منظور تبیین اهمیت گردشگری در ترکیه  هر ساله هفته 15 تا 22 آوریل به عنوان هفته گردشگری جشن گرفته می‌شود.    

ترکیه، یکی از کشورهای پیشرو در گردشگری، هم با سواحل و هم با طبیعت سرسبز، مرکز توجه است. در حالی که اولویت گردشگرانی که از کشورهای اروپای شمالی به ویژه روسیه می آیند، سه گانه شن-دریا-خورشید است، اولویت گردشگرانی که از مناطقی مانند جنوب اروپا، شرق دور و آمریکا به ترکیه می آیند، گردشگری فرهنگی و مکانهای تاریخی و باستان شناسی است. در سال های اخیر تعداد گردشگرانی که برای اهداف گردشگری سلامت به خصوص از کشورهای اروپایی و خاورمیانه به ترکیه سفر می نمایند نیز افزایش یافته است. بخش گردشگری ترکیه که مدتی به دلیل کووید-19 با مشکلاتی مواجه بود، هدف خود را افزایش داده است. در حالی در سال 2021 بالغ بر 30 میلیون گردشگر از ترکیه بازدید کردند و 30 میلیارد دلار درآمد گردشگری به دست آمد این رقم در سال 2024 به 62 میلیون گردشگر و 61 میلیارد دلار درآمد ارتقاء یافت. هدف اعلام شده از سوی وزارت فرهنگ و گردشگری برای سال 2025، 65 میلیون گردشگر و 64 میلیارد دلار درآمد می‌باشد. در سال 2024، هزینه هر گردشگر 972 دلار ثبت شد. هدف افزایش این رقم به بیش از 1000 دلار برای هر نفر است.

	2021	2022	2023	2024	2025(هدفگذاری)
تعداد گردشگر	30.038.961	51.369.026	56.693.837	62.269.890	65.000.000
هزینه هر گردشگری	1032 دلار	971 دلار	979 دلار	972 دلار	بیش ا ز1000 دلار
درآمد گردشگری (میلیارد دلار)	30.528	50.248	56.439	61.103	64

در جدول ذیل تعداد گردشگران خارجی که به ترکیه سفر کرده اند، به تفکیک ماهها برای سالهای مختلف و میزان درصد تغییرات ارائه شده است:

مکان‌های مورد علاقه گردشگرانی که به ترکیه سفر می‌کنند، اغلب استانبول و آنتالیا می‌باشد. موغلا، ازمیر، آیدین، ادیرنه و نوشهیر نیز از جمله شهرهای توریستی ترکیه بشمار می روند. در حالی که استانبول به دلیل آثار تاریخی، به ویژه مسجد ایاصوفیه و سلطان احمد و تنگه بسفر، گردشگران را به خود جذب می‌کند، آنتالیا یکی از مکان‌های مورد علاقه برای گردشگری دریایی است. در حالی که شهر موغلا با مراکز گردشگری همانند بودروم و داتچا در مرکز توجه قرار دارد، شهر ادیرنه عموماً انتخاب گردشگرانی است که از کشورهای بالکان مانند بلغارستان به ترکیه می آمدند. از سوی دیگر، نوشهیر همراه با کاپادوکیا نیز به دلیل وجود مکانهای خاص طبیعی و بالن سواری مورد علاقه گردشگران است. پنج شهر برتر ترکیه در حوزه گردشگری به شرح دیل می‌باشد:

5 شهر برتر ترکیه در حوزه گردشگری (میلیون نفر)
% درصد تغییر	سال
2023/2024	2022	2023	2024	نام شهر
6,98	16.018.726	17.370.030	18.582.322	استانبول
7,82	12.818.472	14.749.811	15.902.862	آنتالیا
10,07	2.989.731	3.325.492	3.660.450	موغلا
15,26	1.462.458	1.491.803	1.719.524	ازمیر

 

بیشترین گردشگران خارجی که طی سالهای اخیر به ترکیه سفر کرده اند عبارتند از:

نام کشور	2024	2023	2022	درصد تغییر 2023/2024
روسیه	6.71.918	6.313.675	5.232.611	6.28%
آلمان	6.620.6012	6.193.259	5.679.194	6.9 %
انگلیس	4.433.782	3.800.922	3.370.739	16.65 %
ایران	2.331.076	2.504.494	3.277.852	7.44 %

 

یکی از اقدامات شایسته اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در حوزه گردشگری انتخاب وزیر کارکشته و فعال در این حوزه بوده است. محمت نوری ارسوی که از سوی اردوغان بعنوان وزیر فرهنگ و گردشگری منصوب شد خود صاحب بزرگترین آژانس مسافرتی تحت عنوان ETS TUR می‌باشد. وب سایت اینت آژانس نیز  https://www.etstur.com/ است که در زمینه تهیه هتل و مراکز تفریحی، تورهای داخلی و خارجی، بلیط هواپیما و سایر خدمات گردشگری فعالیت گسترده ای در سراسر ترکیه دارد. البته ارسوی خود صاحب چندین هتل نیز می‌باشد. از جمله اقدامات شایسته وزرات فرهنگ و گردشگری ترکیه طی سالهای اخیر در حوزه گردشگری، تاسیس آژانس ترویج و توسعه گردشگری ترکیه (TGA) در 15 جولای 2019 می‌باشد. TGA یک آژانس دولتی است که مسئولیت ترویج و توسعه گردشگری ترکیه را بر عهده دارد. این آژانس با هدف تبدیل ترکیه به یک برند و مرکز جذب در بازار گردشگری داخلی و بین‌المللی، کشف، توسعه و ترویج میراث طبیعی، فرهنگی، زیستی، افزایش ظرفیت گردشگری و کلیه فعالیت‌های تبلیغاتی و بازاریابی را در خصوص دستیابی ترکیه به اهداف گردشگری در راستای استراتژی‌ها و سیاست‌های گردشگری تعیین‌شده توسط وزارت فرهنگ و گردشگری انجام می دهد. این آژانس در ماه مارس 2025 کار تبلیغاتی حوزه گردشگری را در 200 کشور از طریق پلت فرم ها و انجام تبلیعات در فیلم ها انجام داده است. این آژانس پلت فرم های فضای مجازی تحت عنوان GO TURKYE را راه اندازی و به کار تبلیغات مراکز توریستی و جاذبه‌های گردشگری ترکیه اقدام نموده است. همچنین با مشارکت شرکتهای نمایشگاهی اقدام به معرفی جاذبه‌های گردشگری ترکیه در کشورهای روسیه، آلمان، اسپانیا، هلند نموده و چندین کنفرانس و جشنواره نیز در شهرهای استانبول، آنتالیا، نوشهیر و کاپادوکیا ترتیب داده است.

از دیگر اقدامات خوب دولت ترکیه در حوزه گردشگری، تدوین برنامه عمل 5 ساله 2028-2023 می‌باشد. ازمهمترین اهداف این برنامه نیز عبارتند از: 

• تبدیل شدن ترکیه به یکی از برندهای مطرح جهان در گردشگری پایدار
• ساخت سریال ها و پروژه‌های فیلم مشترک با تهیه کنندگان خارجی بویژه‌هالیوود و پخش این فیلم ها از پلتفرم های جهانی
• برگزاری 11 جشنواره جاده فرهنگی از سال 2023 و هر سال پنج شهر به این جشنواره‌ها اضافه می‌شود.
• افتتاح هفت پلاژ عمومی‌بصورت سالانه در مناطق توریستی
• تعداد کنگره‌های بین المللی گردشگری در ترکیه که در سال 2019 بالغ بر 97 مورد بود، در سال 2028 به 155 افزایش خواهد یافت.
• گسترش ظرفیت گردشگری در 81 استان برای 12 ماه سال
• متوسط هزینه سرانه یک گردشکر در ترکیه در سال 2022 بصورت روزانه معادل 89 دلار بوده است، هدف افزایش این میزان به 118 دلار تا سال 2028 می‌باشد.
• هر نقطه ای که شرکت هواپیمایی ترکیش ایر به آنجا سفر می‌کند بعنوان یک بازار گردشگری مطرح خواهد بود.
• مشکل مالیات بر اقامت و اسکان برطرف خواهد شد.(این مالیات 2 درصد اعمال و اخذ می‌شود)
• انجام سرمایه گذاری درحوزه حمل و نقل هوایی بویژه برای شهرهای استانبول و آنتالیا، در این راستا عملیات توسعه فرودگاه سبیحا گوکچن استانبول و همچنین فرودگاه آنتالیا تا سال 2028 انجام خواهد شد و در نتیحجه این عملیات، ظرفیت حمل مسافر از هر یک از این فرودگاهها که هم اکنون 30 تا 40 میلیون مسافر در سال است به 80 میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
• افزایش تعداد مجموع تخت های هتل های ترکیه به 2.2 میلیون عدد تا سال 2028
• جهت تشویق گردشگران داخلی سیستم رزرواسیون زودهنگام با مزیتهای بیشتری اجرا می‌شود.

گردشگری سلامت

در حوزه گردشگری، یکی از شاخه‌هایی که ترکیه طی سالهای اخیر به آن اهمیت ویژه ای داده است، گردشگری سلامت می‌باشد. دولت آک پارتی با احداث  شهرکهای بیمارستانی مجهز در مراکز برخی از استانها، توانسته است زیر ساختهای لازم را برای این نوع گردشگری مهیا نماید. بعنوان مثال، شهرک بیمارستانی آنکارا بعنوان بزرگترین بیمارستان اروپا و سومین بیمارستان دنیا از لحاظ وسعت که با حضور اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در سال 2019 افتتاح شد، با هزینه ای معادل  890 میلیون یورو احداث شده است. این شهرک بیمارستانی سه هزار تختخوابی بوده و دارای 12 ساختمان و ظرفیت پذیرش روزانه 40 هزار بیمار را دارد. این بیمارستان دارای 131 اتاق عمل مجزا می‌باشد. مرکز اورژانس این بیمارستان بر زمینی به وسعت 39 هزار متر مربع احداث شده و ظرفیت پذیرش 8000 هزار بیمار اورژانسی و 500 آمبولانس بصورت روزانه را دارد. همچنین دو فروند بالگرد اورژانس نیز در این بیمارستان خدمات رسانی می نماید. مساحت آزمایشگاه این بیمارستان 7400 متر مربع است. اتاق های این بیمارستان 90 درصد بصورت تک نفره والباقی حداکثر دو نفره بوده و همچنین اتاقهای وی آی پی نیز دارد. در کادر این بیمارستان 2700 پزشک، 6300 پرستار و کارمند بهداشت، 4000 نفر کارمند امور اداری و خدماتی مجموعا 13000 نفر مشغول به فعالیت می‌باشند.

تصویر شهرک بیمارستانی آنکارا

دولت ترکیه با احداث چنین بیمارستانهای مجهزی نشان داده که با توسعه سیستم شبکه بهداشت خود توجه ویژه به گردشگری سلامت دارد. موضوع گردشگری سلامت در برنامه جدید اقتصادی این کشور جایگاه خود را حفظ کرده است. ترکیه با انجام یکسری اقدامات زیر ساختی توانسته است درامد خود را از محل گردشگری سلامت از یک میلیارد و 459 هزار و 132 دلار در سال 2019  به 3 میلیارد و 22 میلیون و 957 میلیون دلار در سال 2024 افزایش دهد. تعداد بیمارانی که در سال 2019 تحت عنوان گردشگر سلامت به ترکیه سفر کرده اند بالغ بر 756 هزار و 926 نفر بوده و این تعداد در سال 2024 به یک میلیون و 506 هزار و 442 نفر افزایش یافته است. درآمد ترکیه از محل درآمد گردشگری سلامت طی سالهای 2019 تا 2024 بالغ بر 13 میلیارد و 82 میلیون و 382 هزار دلار بوده است. گفتنی است، شهروندان کشورهای آلمان، لیبی، روسیه و عراق بیشترین گردشگران سلامت ترکیه را تشکیل می دهند.   

یکی از اقدامات دولت ترکیه در راستای توسعه و ترویج گردشگری سلامت، تاسیس مرکز خدمات بهداشتی بین المللی (USHAŞ) در سال 2019 بوده است. این مرکز زیر نظر وزارت بهداشت ترکیه فعالیت می نماید. در واقع دولت ترکیه در راستای معرفی توانمندیهای این کشور در زمینه بهداشت و درمان و با هدف جذب گردشگران سلامت اقدام به تاسیس این مرکز نموده است. وظیفه این مرکز، هماهنگی میان دستگاههای دولتی و خصوصی در زمینه گردشگری سلامت، انجام وظایف محوله در زمینه تدوین استراتژی  و سیاستهای گردشگری سلامت می‌باشد. این مرکز همچنین می‌تواند به سازمانهایی که خواستار فعالیت در چارچوب وظایف این مرکز هستند، مجوز تاسیس دفتر در خارج از کشور صادر نماید.