اخبار اقتصادی قزاقستان - آلماتی

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته چهارم فروردین 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

افزایش سریع قیمتها در قزاقستان : تجزیه و تحلیل تعرفه‌ها در طول 5 سال

قیمت کالاها و خدمات در قزاقستان در کمتر از پنج سال 62 درصد افزایش یافته است. در اسفندماه امسال تورم به 10 درصد افزایش یافت . بیشترین افزایش قیمت - 14.3 درصد - در بخش خدمات رخ داده است افزایش قیمت در نرخ آب و برق به ویژه قابل توجه بوده است. برای درک وضعیت در یک پویایی بلندمدت، از جمله رشد قیمت در سال‌های اخیر، شاخص تغییر قیمت را برای مارس 2025 از دسامبر 2020 در نظر گرفته شد . در این مدت قیمت ها در بخش خدمات به طور متوسط 61.7 درصد افزایش یافته است.

با این حال، در بخش خدمات عمومی وضعیت به طور قابل توجهی متفاوت است. بیشترین افزایش توسط تعرفه‌های آب سرد  و بیش از 2.5 برابر بوده است  دفع زباله 91.8 درصد و دفع آب 89.6 درصد گران شده است. تعرفه برق (71.6 درصد) و گرمایش مرکزی (68.4 درصد) نیز رشد قابل توجهی را نشان داد.

این خدمات گرانتر از میانگین بخش خدمات شده است. افزایش قیمت آب گرم (59.5 درصد) و نگهداری مسکن (52.3 درصد) کمتر از حد متوسط بوده است.

در مدت مشابه (از دسامبر 2020 تا مارس 2025)، افزایش قیمت کالاها و خدمات به طور کلی به 61.6٪، برای محصولات غذایی - 64.9٪، برای محصولات غیر خوراکی - 56.8٪ بالغ شد. یعنی افزایش قیمت همه رده‌ها را تحت تاثیر قرار داد. در عین حال، با وجود افزایش تعرفه‌ها، خدمات ارتباطی به جیب مردم ضربه نمی زند. لازم به ذکر است که با افزایش قیمت ها، درآمدها نیز افزایش می یابد. به این ترتیب، تا سه ماهه چهارم سال 2024، سهم هزینه‌های خدمات ارتباطی خانوارها تنها 3.1 درصد از کل هزینه‌ها بوده است و وضعیت در طول سال تغییری نکرده است.

  

قصد قزاقستان برای ورود به بازارهای جهانی  از طریق پاکستان

سرویس مطبوعاتی وزارت امور خارجه جمهوری قزاقستان گزارش داد: قزاقستان می خواهد از بنادر کراچی، قاسم و گوادر پاکستان برای ترانزیت و دسترسی به بازارهای خلیج فارس، آفریقا و آسیای جنوب شرقی استفاده کند. در همین رابطه یرژان کیستافین سفیر قزاقستان در پاکستان با محمد جنید انور چودری وزیر امور دریایی پاکستان دیدار کرد. در جریان مذاکرات، طرف قزاقستان ابتکاراتی را برای اتصال زیرساخت های حمل و نقل و لجستیک دو کشور ارائه کرد. کیستافین تاکید کرد که بنادر دریایی پاکستان می‌توانند به قطب ترانزیت نه تنها برای قزاقستان، بلکه برای تمام آسیای مرکزی تبدیل شوند و دسترسی به مهم‌ترین بازارهای خارجی منطقه را باز کنند. وزیر چودوری آمادگی خود را برای همکاری با قزاقستان در زمینه حمل و نقل و لجستیک تایید کرد. قرارشد در  آینده نزدیک سفر هیئت قزاقستان به پاکستان انجام شود  تا با زیرساخت های بنادر کراچی، قاسم و گوادر آشنا شوند.  قبلا  گفته شده  بود که اروپا آماده سرمایه گذاری 10 میلیون یورویی در توسعه مسیر ترانس خزر است که چین و اتحادیه اروپا را به هم متصل می‌کند و از خاک قزاقستان می‌گذرد.

 

ساخت حمل و نقل ریلی سبک (LRT) از آلماتی به شهر کونایف

LRT با استفاده از فناوری maglev  (نیروی مغناطیسی) ساخته خواهد شد. شرکت کره جنوبی RETD CO یک حمل و نقل ریلی سبک (LRT) خواهد ساخت که آلماتی و کونایف را به هم متصل می‌کند. در استفاده از این فناوری، قطار بر روی ریل ها به دلیل عمل نیروهای مغناطیسی شناور می‌شوند. به جای چرخ ها و تماس با ریل ها، از آهنرباهای ابررسانا استفاده می‌شود که به قطار اجازه می دهد با سرعت بسیار بالا و عملاً بدون اصطکاک حرکت کند. لی چانگ ووک، مدیراجرایی شرکت RETD خاطرنشان کرد: "ما مطمئن هستیم که تجربه و فناوری ما برای قزاقستان مفید خواهد بود. Maglev حمل و نقل آینده است و ما خوشحالیم که بخشی ازتوسعه گسترده منطقه آلماتی هستیم. برنامه ریزی شده است  که یک پارکینگ ویژه درتالگار و کاسکلن ساخته شود، جایی که مسافران می‌توانند اتومبیل های خود را پارک کرده  و سپس با LRT به آلماتی بروند. به گفته مسئولان، با این کار مشکل تراکم ترافیک دراین کلانشهر حل می‌شود. طول کل مسیر قرار بود 146 کیلومتر باشد. حجم سرمایه گذاری ذکر نشده است. یک شرکت ترکیه ای قراربود در ماه جولای یک مطالعه امکان سنجی را آغاز کند.  در آوریل 2024،  تفاهم نامه اولیه  با RETD CO کره جنوبی امضا شد.

 

 قزاقستان و هلند و افق های جدیدی  در همکاری‌های کشاورزی

سومین نشست کار گروه قزاقستان و هلند درزمینه کشاورزی در آستانه برگزار شد و آزات سلطانوف، معاون وزیرکشاورزی قزاقستان و یان کیس هویتما، دبیرکل وزارت کشاورزی هلند در این نشست حضورداشتند. شرکت کنندگان درمورد چشم اندازهای روشن برای همکاری‌های دوجانبه در بخش کشاورزی ، گفتگو کردند.

آزات سلطانوف گفت: "هدف مشترک ما ترویج توسعه پایدار کشاورزی و صنایع غذایی و همزمان رسیدگی به چالش های مرتبط با تغییرات آب و هوایی است. من مطمئن هستم که این کارگروه نقش حیاتی در گسترش روابط تجاری و سرمایه‌گذاری بین کشورهای ما در بخش تجارت کشاورزی ایفا خواهد کرد." در این نشست زمینه‌های کلیدی همکاری از جمله تولید و اصلاح بذر، علوم کشاورزی و تجاری سازی پیشرفت های علمی، علوم دامپزشکی و بهداشت دام، آبزی پروری و شیلات، دام، حفظ نباتات (از جمله کنترل ملخ و استفاده از آفت کش ها) و موارد دیگر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

 

پیوستن قزاقستان به پروژه خط لوله گاز تاپی 

قزاقستان قرار است به طور رسمی مشارکت خود را در پروژه خط لوله گاز ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند (TAPI) اعلام کند و فصل جدیدی را در همکاری منطقه ای انرژی باز کند. سفیر قزاقستان این موضوع را در دیدار با خالد حسین مگسی وزیر فدرال علم و فناوری پاکستان اعلام کرد. در این نشست  بر تقویت روابط دوجانبه در زمینه‌های کلیدی از جمله آموزش، تحقیقات علمی و همکاری‌های فناوری تاکید شد و هر دو طرف تعهد قاطع خود را به گسترش همکاری استراتژیک بین قزاقستان و پاکستان ابراز کردند. خالد حسین گفت: دو کشور در حال نهایی کردن چندین یادداشت تفاهم با هدف افزایش همکاری‌ها در زمینه آموزش هستند. سفیر قزاقستان بر اهمیت ایجاد فضای تجاری مطلوب تاکید کرد و اقدامات مشترکی را برای جلوگیری از قاچاق پیشنهاد کرد. وی تاکید کرد که قزاقستان پاکستان را به عنوان یک شریک منطقه ای کلیدی در دستیابی به اهداف مشترک در زمینه روابط اقتصادی و پیشرفت علمی می داند.

 

شرکت آلمانی واستخراج و پردازش لیتیوم در شرق قزاقستان

تا سال 2029، قرار است دو مرکز صنعتی جدید برای استخراج و فرآوری لیتیوم در منطقه اولانسکی در منطقه قزاقستان شرقی ایجاد شود.در حال حاضر طرح هایی برای ساخت یک کارخانه استخراج و فرآوری و همچنین یک کارخانه فرآوری سنگ پگماتیت در حال اجراست.این پروژه با مشارکت شرکت معدنی آلمان HMS Bergbau AG اجرا می‌شود که قصد دارد 500 میلیون دلار در توسعه ذخایر لیتیوم که در سال 2023 کشف شد، سرمایه گذاری کند..

علاقه آلمان به منابع خاکی کمیاب قزاقستان در دیداری در سپتامبر 2023 بین رئیس جمهور قاسم-ژومارت توکایف و دنیس شویندت، رئیس هیئت مدیره HMS Bergbau AG مورد بحث قرار گرفت . به موازات آن، محققان موسسه علوم زمین و منابع معدنی کره (کیگام) از کشف یک ذخایر لیتیوم در شرق قزاقستان در سال 2024 به ارزش حدود 15.7 میلیارد دلار خبر دادند.این سایت 1.6 کیلومتر مربعی قبلا برای استخراج تانتالیوم استفاده می‌شد. این مطالعه که به سفارش دولت قزاقستان انجام شد، بر اساس داده‌های زمین‌شناسی که نشان‌دهنده هم‌مکانی مکرر ذخایر لیتیوم، سزیم و تانتالم است، انجام شد. کره تایمز گزارش می دهد، «کیگام از ماه مه سال گذشته به درخواست دولت قزاقستان، با توجه به اینکه تانتالوم به همراه لیتیوم و سزیم حمل می‌شود، این منطقه را مورد مطالعه قرار داده است».

 

خروج سرمایه‌گذاری‌های خارجی از قزاقستان: دلایل و روندها

inbusiness.kz با اشاره به داده‌های مرکز تحلیلی Halyk ،Finance گزارش می دهد: در سال 2024، قزاقستان با کاهش سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI)  مواجه شد. ورودی FDI ناخالص در سال 2024 با 28.5 درصد کاهش در سال به 17.2 میلیارد دلار رسید، در حالی که برای اولین بار خروجی خالص FDI دو ممیز 6 ( 2.6) میلیارد دلاری ثبت شد. عمده عامل اصلی کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال 2024، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش معدن و به‌ویژه در بخش نفت و گاز بود که برای سال‌های متمادی عامل اصلی جذب سرمایه‌های خارجی به کشور بود. به این ترتیب طی سال گذشته، خالص خروجی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در صنعت معدن 2.3 میلیارد دلار و در بخش استخراج نفت خام و گاز، خروجی خالص 3.0 میلیارد دلاری ثبت شده است. تکمیل پروژه‌های بزرگ نفتی، از جمله پروژه توسعه آینده در میدان تنگیز و احتیاط عمومی سرمایه‌گذاران در بحبوحه نوسان قیمت‌های جهانی نفت، کاهش سرمایه‌گذاری جدید در صنایع مواد خام سنتی را از پیش تعیین کرده است.

به موازات آن، در سال 2024، قزاقستان رشد 7.5 درصدی در سرمایه گذاری سرمایه ثابت (FCI) سالانه را به ثبت رساند که عمدتاً در سه ماهه چهارم بود که عمدتاً نتیجه گسترش شدید تأمین مالی عمومی در پایان سال بود. با توجه به افزایش هزینه‌های بودجه و تشدید برنامه‌های زیرساختی دولتی، سرمایه گذاری داخلی در اقتصاد بخشی از درآمد از دست رفته از منابع خارجی را جبران کرد. بنابراین، افزایش IOC در سال 2024 عمدتاً توسط بودجه تأمین شد، در حالی که سهم سرمایه شخصی (خصوصی) کاهش یافت.

  

کمیسیون اقتصادی اوراسیا  (EEC)  :   توسعه همکاری با ایران در زمینه مقررات فنی

DKnews.kz گزارش می دهد: سمیناری به چشم انداز توسعه همکاری با ایران در زمینه مقررات فنی، گردش دارو و تجهیزات پزشکی در کمیسیون اقتصادی اوراسیا به ریاست آندری اسلپنف وزیر تجارت اتحادیه اوراسیا و والنتین تاتاریتسکی وزیر مقررات فنی اتحادیه اوراسیا برگزار شد. این نشست پیش از اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران در 15 می سال جاری انجام شد.  در این سمینار نمایندگانی از سازمان‌های دولتی، انجمن‌های تجاری و شرکت‌هایی از کشورهای اتحادیه اروپا که علاقمند به توسعه همکاری با شرکای ایرانی و ورود به بازار ایران هستند، حضور داشتند. آندری اسلپنف خاطرنشان کرد: طرف ایرانی علاقه مندی خود را برای گردآوری رویکردهای نظارتی برای انجام آزمایشات بالینی و ثبت محصولات دارویی ابراز کرد. از طرف خود ما شاهد علاقه جامعه تجاری به رفع موانع فنی با طرف ایرانی در زمینه دسترسی وسایل نقلیه چرخدار و همچنین تجهیزات پزشکی هستیم.

به گفته وی، بخش نظارتی توافقنامه از نظر موانع فنی تجارت، کاملاً با قوانین سازمان تجارت جهانی مطابقت دارد که با توجه به عدم عضویت ایران در این سازمان بین‌المللی، اهمیت ویژه‌ای دارد. والنتین تاتاریتسکی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد کاربردی ترین سازوکار برای حل مشکلات دسترسی محصولات به بازار ایران برای سوژه‌های ما، بستر کارگروه موانع فنی تجارت باشد.

ایجاد چنین کارگروهی  در موافقتنامه پیش بینی شده است. در کارگروه می‌توانیم موارد صادراتی خاص سازمان‌هایمان را مرتبط با الزامات فنی در ایران یا رویه‌های ارزیابی انطباق در نظر بگیریم و برای دستیابی به توافق‌های مشخص تلاش کنیم. وی در نظر گرفتن طیف وسیعی از گزینه‌های موجود برای حل و فصل مسائل مربوط به موانع فنی تجارت، از جمله توافقات دوجانبه بین کشورهای اتحادیه و ایران را پیشنهاد کرد.

امیدوارکننده‌ترین زمینه‌های همکاری با شرکای ایرانی در زمینه مقررات فنی پیشنهاد می‌شود در پیش‌نویس برنامه فعالیت‌های مشترک (نقشه راه) توسعه‌یافته برای همکاری‌های تجاری و اقتصادی بین اوراسیا، کشورهای عضو آن و ایران با هدف اجرای مفاد توافقنامه گنجانده شود.

 

افزایش بدهی قزاقستان طی پنج سال گذشته، به سایر کشورها

در این مدت بدهی خارجی این کشور 7.9 میلیارد دلار افزایش یافت. LS گزارش می دهد: طی پنج سال گذشته، قزاقستان بدهی‌های خود به روسیه و جزایر برمودا را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. بر اساس گزارش بانک ملی، تا 1 ژانویه 2025، بدهی خارجی جمهوری به 164.7 میلیارد دلار رسیده است. در مقایسه با مدت مشابه در سال 2020، 5.04 درصد یا 7.9 میلیارد دلار افزایش داشته است. از نظر کشورها، قزاقستان بیشترین بدهی را به هلند دارد. طی پنج سال، تعهدات به ای ندولت  با 4.7 درصد کاهش به 42.2 میلیارد دلار رسیده است. در رتبه دوم، سازمان‌های بین المللی با 13.9 میلیارد دلار (+ 29.9٪) قرار دارند و در رتبه سوم بریتانیا قرار دارد که جمهوری 13.2 میلیارد دلار (-40.8٪) به آن بدهکار است. روسیه با 13.1 میلیارد دلار (+43.9 درصد)، ایالات متحده آمریکا با 12.04 میلیارد دلار (-7.4 درصد)، برمودا با 9.5 میلیارد دلار (+35.7 درصد) و چین با 9.3 میلیارد دلار (-12.3 درصد) قرار دارند. این در حالی است که از نظر صنایع، بیشترین سهم بدهی خارجی مربوط به:

معدن و استخراج معادن - 79.3 میلیارد دلار؛ فعالیت های مالی و بیمه - 20.4 میلیارد دلار؛ صنعت تولید - 12.9 میلیارد دلار. در عین حال، کمترین تعداد تعهدات اعتباری مربوط به بخش تامین آب با 244 میلیون دلار و در بخش مسکن و خدمات غذایی با 296.2 میلیون دلار است. پیش از این، LS نوشت که بانک اروپایی بازسازی و توسعه قصد دارد 449 میلیون یورو وام به KazAvtoZhol ارائه دهد. در سپتامبر 2024، اتاق عالی حسابرسی نسبت به رشد سطح بدهی عمومی قزاقستان ابراز نگرانی کرد. در آن زمان، حسابرسان دولتی خاطرنشان کردند که هزینه‌های بازپرداخت و خدمات وام ها در سال 2025 به 6.1 تریلیون تنگه رسیده است.

 

در جستجوی نفت:  ذخایر طلای سیاه در قزاقستان

در قزاقستان، مناطق امیدوارکننده برای اکتشاف نفت شناسایی شده است.  KazMunaiGas (KMG)  جزئیات این خبررا اعلام کرد. طبق  گزارش شرکت ملی نفت ، در مطالعات زمین شناسی پنج منطقه در حوضه‌های اصلی نفت و گاز شناسایی شده است. که عبارتند از Mugodzhary منطقه آکتوبه، برزوفسکی (منطقه قزاقستان غربی)، ژارکین (منطقه مانگیستاو)، بولاشاک (منطقه مانگیستاو)، سورنی اوزن (منطقه مانگیستاو) . KMG مجوز اجرای GIN روی آنها را دریافت کرد و آنها را در لیست پروژه‌های سرمایه گذاری با هزینه سرمایه 29.5 میلیارد تنگه قرار داده و از سال 2022 تا 2025، کار اکتشاف لرزه ای دو بعدی و سه بعدی انجام شد. این شرکت افزود : کار در مرحله تکمیلی است و قرار است در سال جاری نتایج جمع بندی شود.  علاوه بر این، ذخایر گاز نیز در حال بررسی است که تا سال 2030 می‌تواند حجم اضافی 2.8 میلیارد مترمکعبی مواد اولیه را در اختیار کشور قرار دهد.  این در حالی است که تا اول ژانویه 2025، باقیمانده ذخایر قابل استحصال نفت و میعانات گازی به 767 میلیون تن می رسد. علاوه بر این، طی پنج سال گذشته، به دلیل اقدامات اکتشافی اضافی و تملک دارایی، نرخ جایگزینی ذخیره به 176 درصد افزایش یافته است. در حال حاضر 11 قرارداد فعال برای استفاده از زیر خاک با حجم کل منابع تقریباً 2 میلیارد تن نفت وجود دارد. برخی از آنها با مشارکت شرکای استراتژیک در حال اجرا هستند. به طور خاص، برای مطالعه پتانسیل سنگ‌های عمیق، سال گذشته حفاری چاه‌ها تا عمق 5.5 هزار متری در مناطق پالئوزوئیک Turgai در منطقه Kyzylorda و Karaton Podsolevaya در منطقه Atyrau آغاز شد.

KMG خاطرنشان کرد که حفاری چاه یک فرآیند سرمایه بر است که با خطرات زمین‌شناسی و فناوری بزرگ همراه است. با توجه به بهبود مکانیسم قرارداد مدل، حفاری در سایت کرازهر و تایسوگان آغاز شده است.

توافقات جدید در حال انعقاد است. همچنین حفاری در سایر سایت های امیدوار کننده در مناطق مانگیستاو، آتیراو، قزاقستان غربی و آکتوبه آغاز شده است. سرمایه گذاران بزرگی مانند Shell، Chevron، CNOOC، Sinopec و CNPC به آنها علاقه مند هستند.