تلاش بنگلادش برای تقویت روابط اقتصادی با کشورهای حوزه خلیج فارس
بنگلادش در حال تلاش برای بهبود روابط با شرکای توسعه‌ای در خاورمیانه است. دولت موقت نه‌تنها ارتباطات برای همکاری اقتصادی با کمک‌کنندگان خلیج فارس و خاورمیانه را بهبود بخشیده، بلکه قصد دارد سه نشست کمیسیون مشترک اقتصادی (JEC) با سه کشور کلیدی برگزار کند.
دولت موقت بنگلادش در حال تلاش برای بهبود روابط با شرکای توسعه‌ای در خاورمیانه است، زیرا این روابط در دوران زمامداری دولت مسقوط خانم شیخ حسینه دچار بحران شده بود. دولت موقت نه‌تنها ارتباطات برای همکاری اقتصادی با کمک‌کنندگان خلیج فارس و خاورمیانه را بهبود بخشیده، بلکه قصد دارد سه نشست کمیسیون مشترک اقتصادی (JEC) با سه کشور کلیدی برگزار کند. به گفته مقامات بخش روابط اقتصادی (ERD)، این نشست‌های کمیسیون مشترک اقتصادی تا ماه ژوئن با عربستان سعودی، ترکیه و امارات متحده عربی برگزار خواهد شد و هدف آن تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری با کشورهای خلیج فارس و خاورمیانه است. این نشست‌ها پس از سال‌ها وقفه برگزار می‌شود تا تعاملات سرد گذشته را گرم‌تر کند
محمد حسن عارف، معاون دبیرکل و رئیس بخش خاورمیانه در ERD، به روزنامه فایننشال اکسپرس گفت: “ما در حال کار برای بهبود روابط با کمک‌کنندگان خلیج فارس و خاورمیانه هستیم. تا ژوئن آینده سه نشست کمیسیون مشترک اقتصادی برگزار خواهیم کرد.” وی افزود: “به‌طور تاریخی، شرکای توسعه‌ای خلیج فارس و خاورمیانه برای بنگلادش مفید بوده‌اند. با این حال، در دوران حکومت قبلی روابط تا حدودی دچار تنش شد. اکنون در حال تلاش برای بهبود این روابط هستیم.” وی همچنین اعلام کرد که آنها از کمک‌کنندگان منطقه خاورمیانه، از جمله بانک توسعه اسلامی (IsDB)، عربستان سعودی، صندوق توسعه ابوظبی، امارات، صندوق اوپک برای توسعه بین‌المللی (OFID)، کویت، قطر و ترکیه خواسته‌اند تا همکاری خود را با بنگلادش تقویت کنند. عارف گفت: “بسیاری از این کشورها قبلاً پاسخ مثبت داده‌اند و برخی نیز در حال بررسی نیازهای احتمالی بنگلادش با ما هستند.” وی اعلام کرد که آنها در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری نشست کمیسیون مشترک اقتصادی با ترکیه تا ماه مارس هستند که در آن مسائل مربوط به سرمایه‌گذاری و همکاری اقتصادی بین دو کشور مورد بحث قرار خواهد گرفت. عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز موافقت کرده‌اند که نشست JEC را تا ژوئن سال جاری برگزار کنند.
واحد تأمین مالی بانک توسعه اسلامی - شرکت بین‌المللی تأمین مالی تجارت اسلامی (ITFC) - در دسامبر سال گذشته یک وام ۲.۷۵ میلیارد دلاری برای بنگلادش تأیید کرد. این وام تحت یک توافق تأمین مالی تجاری برای خرید نفت، گاز طبیعی مایع (LNG) و کود در سال‌های مالی ۲۰۲6-۲۰۲5 ارائه می‌شود.
بر اساس مذاکرات، این وام‌دهنده ۱.۶۵ میلیارد دلار به شرکت نفت بنگلادش (BPC) برای خرید سوخت در سال مالی ۲۰۲۶، ۶۰۰ میلیون دلار به شرکت پتروربنگلا برای خرید گاز مایع و ۵۰۰ میلیون دلار دیگر برای خرید کود اختصاص خواهد داد. علاوه بر این، بانک توسعه اسلامی یک وام ۳۲۴ میلیون دلاری برای ساخت پنج پل در مناطق شمال شرقی بنگلادش ارائه کرده است.
یک مقام دیگر ERD گفت که در ماه ژانویه، این سازمان یک نشست مجازی با مدیر صندوق اوپک (OFID) برگزار کرد و دولت از شرکای توسعه‌ای درخواست کرد که سالانه یک میلیارد دلار کمک مالی ارائه دهند. به گفته این مقام، احتمال دارد صندوق OFID یک چارچوب همکاری اقتصادی سه‌ساله با بنگلادش امضا کند که بر اساس آن حمایت‌های مالی و فنی ارائه خواهد شد. در سال مالی ۲۰۲۴، بانک توسعه اسلامی ۳۴.۲۱ میلیون دلار وام ارائه کرد، در حالی که OFID مبلغ ۶.۵۴ میلیون دلار، کویت ۱۰.۹۷ میلیون دلار و عربستان سعودی ۲.۰۲ میلیون دلار کمک کردند. طبق داده‌های ERD، بانک توسعه اسلامی تاکنون ۱.۴۴ میلیارد دلار (به‌جز وام‌های تجاری ITFC) برای پروژه‌های توسعه‌ای بنگلادش تا سال مالی ۲۰۲۴ ارائه کرده است.
دولت موقت بنگلادش تلاش دارد سیاست خارجی را بازتنظیم کند و روابط تخریب‌شده با شرکای اقتصادی خاورمیانه و خلیج فارس را بازسازی نماید. این تغییر سیاست عمدتاً ناشی از عوامل زیر است:
اهمیت استراتژیک خاورمیانه برای اقتصاد بنگلادش
کشورهای خلیج فارس از مهم‌ترین منابع تأمین مالی و سرمایه‌گذاری برای بنگلادش هستند. بانک توسعه اسلامی، عربستان سعودی، امارات و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس همواره در پروژه‌های زیربنایی، انرژی و تجارت این کشور نقش داشته‌اند. در دوران زمامداری خانم شیخ حسینه، این روابط تا حدی به چالش کشیده شد که ممکن است ناشی از سیاست‌های داخلی یا اختلافات دیپلماتیک بوده باشد. اکنون دولت موقت به‌درستی در تلاش است تا این شکاف را پر کند.
لزوم تأمین مالی برای نیازهای انرژی و زیربنایی
وام ۲.۷۵ میلیارد دلاری بانک توسعه اسلامی‌برای خرید نفت، LNG و کود نشان‌دهنده این است که بنگلادش برای تأمین نیازهای خود به منابع مالی خارجی وابسته است. این کمک‌ها می‌توانند اقتصاد کشور را از بحران کمبود انرژی و افزایش قیمت‌های داخلی نجات دهند.
احیای همکاری‌های اقتصادی از طریق کمیسیون مشترک اقتصادی
برگزاری نشست‌های کمیسیون مشترک اقتصادی با عربستان، امارات و ترکیه پس از سال‌ها وقفه، نشانه‌ای از تلاش‌های جدی برای بازسازی روابط است. این نشست‌ها می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را ایجاد کنند و اعتماد شرکای منطقه‌ای را افزایش دهند.
با وجود تلاش‌های دولت موقت، بازسازی روابط ممکن است با موانعی همراه باشد. کشورهای خلیج فارس ممکن است نسبت به ثبات سیاسی بنگلادش تردید داشته باشند. همچنین، تغییرات در سیاست‌های داخلی این کشورها، به‌ویژه در عربستان و امارات، ممکن است بر نحوه همکاری آنها با بنگلادش تأثیر بگذارد. بهبود روابط بنگلادش با کشورهای خاورمیانه یک ضرورت اقتصادی و سیاسی برای دولت موقت است. این کشورها نقش کلیدی در تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی، انرژی و تجارت بنگلادش دارند. اگر دولت موقت موفق شود تعاملات دیپلماتیک و اقتصادی را بهبود بخشد، می‌تواند زمینه را برای رشد اقتصادی پایدارتر و کاهش فشارهای مالی در آینده فراهم کند.