صنعت داروسازی ایرلند و موضوع تعرفه‌ها

صنعت داروسازی در ایرلند، یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد این کشور محسوب می‌شود که بخش قابل توجهی از صادرات را به خود اختصاص داده است.

حضور شرکت های بزرگ و مهم داروسازی جهان در ایرلند، که عمدتا آمریکایی هستند، سبب شده است تا این کشور به قطب داروسازی در اتحادیه اروپا تبدیل شود. از مجموع 20 شرکت برتر دارویی و بیودارویی جهان، 19 شرکت در ایرلند حضور دارند. دسترسی مناسب به بازارهای اروپایی و حمل و نقل بین المللی آسان در سراسر اقیانوس اطلس برای صادرات دارو به آمریکای شمالی، از ویژگی‌های منحصر به فرد ایرلند است. در حال حاضر، پنج دارو از هشت داروی پرفروش جهان در زمینه سلامت قلب و عروق، انکولوژی، ایمونولوژی و بیماری‌های عفونی در ایرلند تولید می‌شوند.

شرکت های بزرگ داروسازی آمریکایی نقش بزرگی در صنعت داروسازی ایرلند ایفا می‌کنند. شرکت هایی از جمله Johnson & Johnson، Pfizer، MSD، Amgen، Regeneron،  Alexion و Abbott در ایرلند حضور دارند و در مجموع بیش از 19000 نفر را استخدام کرده اند. از سال 2022، شرکت داروسازی آمریکایی فایزر، بزرگترین شرکت داروسازی در ایرلند محسوب می‌شود. این شرکت،3300 نفر نیروی کار در 7 نقطه ایرلند استخدام کرده و به کار گرفته است. شرکت Abbott، دومین شرکت بزرگ داروسازی در ایرلند است که با 3200 کارمند در 11 نقطه در ایرلند، مشغول به فعالیت است. شرکت Johnson & Johnson نیز سومین شرکت بزرگ داروسازی در ایرلند است که3000 نفر را در 3 نقطه در دوبلین، کورک و لیمریک به کار گرفته است.

ایرلند همچنین بزرگترین کارفرمای فناوری پزشکی (MedTech- Medical Technology) در اروپا است. این بخش بیش از 25000 نفر را به طور مستقیم استخدام کرده است. فناوری پزشکی، شامل فناوری‌ها و دستگاه‌هایی است که در مراقبت‌های بهداشتی برای تشخیص، مراقبت از بیمار، درمان، و بهبود سلامت استفاده می‌شوند.

علاوه بر موارد فوق الذکر در خصوص جذابیت ایرلند، نرخ پایین مالیات شرکتی در این کشور نیز مشوق مهمی‌برای شرکت های خارجی، به ویژه شرکت های داروسازی محسوب می‌شود. ایرلند دارای یکی از پایین ترین نرخ های مالیات شرکتی در جهان است که تنها 5/12 درصد است. این مشوق‌های مالیاتی، شرکت های چند ملیتی را تشویق کرده است تا این جزیره را به عنوان پایگاه اروپایی خود انتخاب کنند. صنعت داروسازی در ایرلند از نرخ اشتغال بالا و کارشناسان تحصیلکرده ای بهره می‌برد. بیش از 65 درصد از افرادی که در بخش‌های داروسازی و فناوری پزشکی مشغول به کار هستند، دارای تحصیلات عالی هستند و بر این اساس، فرصت های شغلی خوبی برای جذب افراد تحصیلکرده اروپایی در صنعت داروسازی ایرلند وجود دارد.

محصولات دارویی اولین محصول صادراتی در ایرلند به شمار می رود و مقصد اصلی صادرات محصولات دارویی از ایرلند نیز عبارتند از؛ آمریکا، بلژیک، آلمان، چین و فرانسه.

بر اساس آمار، مجموع صادرات ایرلند در تمامی زمینه‌ها در سال 2024، بالغ بر 223/8 میلیارد یورو ارزش داشته که تقریباً یک سوم آن به آمریکا اختصاص داشته است. از مجموع 72/6 میلیارد یورو واردات آمریکا از ایرلند، تقریباً 58 میلیارد یورو مربوط به مواد دارویی و شیمیایی است که بخش مهمی از صادرات ایرلند محسوب می‌شود. همچنین در سال 2023، ایرلند 92 میلیارد یورو محصولات دارویی صادر کرده که آن را به سومین صادرکننده بزرگ محصولات دارویی در جهان تبدیل کرد.

حضور شرکت های بزرگ داروسازی آمریکایی در ایرلند و نقش مهم آنها در صادرات این کشور، سبب شده است تا اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی دولت ترامپ بر محصولات اروپایی، نگرانی فزاینده ای در ایرلند به وجود بیاورد. علاوه بر اعمال تعرفه، سیاست جدید ترامپ در خصوص کاهش مالیات شرکت ها، می‌تواند به عنوان مشوق مهمی‌برای بازگشت شرکت های آمریکایی مستقر در ایرلند به حساب بیاید. ترامپ به خوبی به نقش شرکت های بزرگ داروسازی آمریکایی در ایرلند واقف است و تا کنون، چندین بار در این خصوص اظهارنظر کرده است. وی در دیدار با نخست وزیر ایرلند در کاخ سفید نیز این موضوع را مورد اشاره قرار داد و تأکید کرد که شرکت های بزرگ داروسازی آمریکایی باید از ایرلند برگردند.

ترامپ در دیدار با مایکل مارتین، نخست وزیر در ماه مارس 2025 در کاخ سفید، گفت که نمی‌خواهد کاری برای آسیب رساندن به ایرلند انجام دهد، اما افزود که روابط تجاری بین کشورها باید بر عدالت متمرکز شود. ترامپ در این دیدار، دولت ایرلند را متهم کرد که شرکت‌های دارویی آمریکا را از طریق سیاست های مالیاتی جذاب، در اختیار گرفته است و تأکید کرد، ما ثروت خود را پس می‌گیریم و بسیاری از شرکت‌هایی که آمریکا را ترک کردند، پس می‌گیریم. ترامپ گفت، این جزیره زیبا (ایرلند) با پنج میلیون نفر جمعیت، کل صنعت داروسازی آمریکا را در اختیار گرفته است.

در حالی که بخش دارویی از تعرفه متقابل 20 درصدی آمریکا بر محصولات اتحادیه اروپا، که روز چهارشنبه 2 آوریل 2025 توسط ترامپ اعلام شد، معاف شده است، اما پیش بینی می‌شود تعرفه‌های دارویی نیز به زودی از سوی دولت آمریکا اعلام شود. احتمال می رود که صنعت دارویی در هفته‌های آینده تحت تعرفه‌های ویژه قرار گیرد و حتی ارقامی از جمله تعرفه 25 درصدی وضع شود. لذا این ممکن است یک مهلت موقت باشد. از سوی دیگر، گمانه زنی‌هایی وجود دارد که بخش دارویی، به جای اعمال سریع و یکجای تعرفه شاهد افزایش تدریجی تعرفه‌ها باشد. چشم انداز افزایش قیمت دارو در بازار ایالات متحده و یا حتی کمبود دارو، ممکن است ترامپ را در خصوص وضع تعرفه دارویی دچار تردید کند.

با این حال، مقامات ایرلندی تخمین می زنند که در صورت بروز جنگ تجاری بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده، صادرات داروی ایرلند به ایالات متحده طی پنج سال آینده به نصف کاهش یابد. سایمون هریس، وزیر امور خارجه و تجارت ایرلند گفت که، فرض دولت ایرلند باید این باشد که اقدامات بیشتری در مورد صنعت دارویی خواهد شد، یا حداقل این هدف دولت ایالات متحده است. وی تأکید کرد البته، ما به تعامل با دولت آمریکا ادامه می دهیم و من هفته گذشته در این رابطه با وزیر خارجه آمریکا گفتگوی خوبی داشتم. هریس اعلام کرد که در واقع حدود 80 درصد از آنچه در شرکت‌های حاضر در ایرلند تولید می‌شود و به آمریکا می‌رود، از دیدگاه داروسازی، محصولات نهایی نیستند، بلکه کالاهایی هستند که در واقع به کارخانه‌های ایالات متحده بازمی‌گردند و برای مردم شغل ایجاد می‌کنند تا در آنجا مالیات بپردازند.

وی همچنین تأیید کرده که اعمال تعرفه‌های جدید از سوی آمریکا و تعرفه‌های متقابل اتحادیه اروپا می‌تواند منجر به کاهش قابل توجهی در صادرات دارویی ایرلند به ایالات متحده و کاهش آن به نصف در یک دوره پنج ساله شود. با این حال دولت ایرلند امیدوار است که پس از اعلام تعرفه‌های جدید آمریکا بر محصولات اروپایی، اتحادیه اروپا و آمریکا بتوانند به جای وارد شدن به یک جنگ تجاری متقابل، دوره ای از مذاکره را آغاز کنند.