تاثیر محدودیت صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی بر توسعه دیجیتال استونی
دانشمندان رایانه معتقدند محدودیت‌های جدید ایالات متحده در صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی، توسعه دیجیتال و فناوری استونی را کند می‌کند.
Jaak Vilo، دانشمند رایانه در دانشگاه تارتو و معاون آکادمی علوم استونی، به خبرگزاری ERR گفت که هوش مصنوعی (AI) در حال تبدیل شدن به یک مزیت رقابتی حیاتی هم از نظر اقتصادی و هم از نظر نظامی است. این اقدام باعث می‌شود که رقابت برای هوش مصنوعی به نقطه اشتعال در جنگ قدرت ژئوپلیتیکی در میان کشورهای بزرگ تبدیل شود. ویلو گفت: احتمالاً ارزیابی مجددی در مورد اینکه چگونه می‌توان رشد سریع رقبا را در توانایی‌ها محدود کرد وجود دارد. توسعه قدرت محاسباتی به عنوان یک مزیت رقابتی در دفاع و اقتصاد، در حالی که آن را برای رقبا محدود می‌کند، چیز جدیدی نیست. وی گفت: به عبارت ساده‌تر، قدرت محاسباتی موجود برای همان مقدار پول تقریباً هر 18 ماه دو برابر می‌شود. ویلو گفت: در طی 15 سال، این دو به توان 10 یا حدود 1000 برابر است.
کاهش هزینه توان محاسباتی و پیشرفت واحدهای پردازش گرافیکی درجه یک مصرف کننده (GPU) که در اصل برای بازی‌های ویدیویی طراحی شده بودند، محرک‌های کلیدی توسعه سریع هوش مصنوعی در سال‌های اخیر بوده است. در ابتدا، پردازنده‌های گرافیکی برای انجام تعداد زیادی عملیات ضرب و جمع خاص برای نمایش جهان‌های مجازی دقیق روی صفحه‌ها طراحی شدند. دو شرط حیاتی برای توسعه هوش مصنوعی به طور همزمان برآورده شد؛ حجم عظیمی از داده‌ها به صورت آنلاین در دسترس قرار گرفت و تراشه‌های ارزان‌تر و در عین حال بسیار سریع‌تر وارد بازار شدند و امکان آموزش شبکه‌های عصبی بزرگ را فراهم کردند.
ویلو توضیح داد: در حال حاضر، وضعیت به گونه‌ای تغییر کرده است که پیشرفته‌ترین تراشه‌های گرافیکی در جهان توسط یک شرکت آمریکایی به نام Nvidia تولید می‌شوند. برای ماندن در خط مقدم مسابقه هوش مصنوعی، خرید محصولات این شرکت ضروری است. Luukas Kristjan Ilves، معاون دبیرکل سابق توسعه دیجیتال در وزارت امور اقتصادی و ارتباطات (MKM)، به خبرگزاری ERR گفت که این تراشه‌ها اکنون تقریباً 90 درصد از سهم بازار در مراکز داده را به خود اختصاص داده‌اند که توسعه هوش مصنوعی در آنها انجام می‌شود.
نقشه‌ای از طبقات محدودیت ایالات متحده که استونی در رده 2 (زرد) قرار دارد. منبع : ERR
ویلو همچنین معتقد است که قرار گرفتن در «فهرست زرد» فرصت‌های آینده شرکت‌های فناوری استونی را محدود می‌کند. این محدودیت‌ها شامل شرکت‌هایی مانند Bolt (شرکت حمل‌و‌نقل استونیائی)، Wise (شرکت نقل و انتقالات مالی استونیائی)، صنایع دفاعی در حال ظهور، توسعه هواپیماهای بدون سرنشین و شمار بسیاری از شرکت‌های دیگر می‌شود. این استاد دانشگاه گفت: از منظر اقتصاد استونی، ما نمی‌توانیم از دست رفتن چنین فرصت‌هایی را برای توسعه فعالیت‌های ضروری برای علم، تجارت، نیازهای دفاعی و کل کشور و ملت خود نادیده بگیریم.
جان رایک، دانشمند رایانه در دانشگاه فناوری تالین نیز معتقد است که محدودیت‌های صادراتی تراشه‌های هوش مصنوعی توسط ایالات متحده، کل توسعه دیجیتال و فناوری هوش مصنوعی استونی را متوقف می‌کند. این محقق فکر می‌کند که سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با هوش مصنوعی برای سرمایه‌گذاری در کشوری تحت این محدودیت‌ها مردد خواهند شد. او معتقد است این وضعیت عمیقا نگران کننده است، اما این فقط استونی نیست که تحت تاثیر قرار می‌گیرد، بلکه کل اتحادیه اروپا نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. قانون هوش مصنوعی و سایر سرمایه‌گذاری‌های عمده با این فرض انجام شده‌اند که یک بخش فناوری قوی با مشارکت شرق، در اروپا ظهور خواهد کرد. این دانشمند رایانه توضیح داد: کشورهای اروپایی نیز محدودیت‌های صادراتی به ویژه بر کشورهای بزرگتر اروپای شرقی مانند لهستان که سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در توسعه هوش مصنوعی انجام داده است، تأثیر می‌گذارد. رایک خاطرنشان کرد: برای لهستان، سهمیه واقعاً می‌تواند به یک موضوع مهم تبدیل شود.
وی افزود: موضع مشترک برای اتحادیه اروپا مهم است؛ باید بدانیم این ضربه به اروپای غربی نیز وارد خواهد شد، زیرا توسعه این اتحادیه به طور کلی تضعیف خواهد شد. در حالی که در حال حاضر هیچ مرکز داده هوش مصنوعی در استونی وجود ندارد، هر دو دانشمند موافقند که تحت شرایط «فهرست زرد»، هیچ کدام ایجاد نخواهد شد. ویلو گفت فنلاند که در «لیست آبی» و بدون محدودیت است، مزایای زیادی در مورد ایجاد چنین مراکزی دارد. ویلو خاطرنشان کرد: آنها نه تنها اکنون در لیست کشورهای ترجیحی قرار دارند، بلکه فنلاند قبلاً به دلیل انرژی پایدار و ارزان برق آبی و خنک کننده هوا، مقصد مطلوبی برای مراکز داده بزرگ بود. تراشه‌ها در حین کار گرمای زیادی تولید می‌کنند. وی فکر می‌کند که این موضوع از دیدگاه استونی، ناتو و اتحادیه اروپا به یک موضوع سیاسی تبدیل شده است.
جان رایک گفت: به نظر می‌رسد، چه عمدی یا غیر عمدی، ایالات متحده می‌خواهد مانع از جاه طلبی اروپا برای تبدیل شدن به یک قدرت در زمینه تراشه‌ها و هوش مصنوعی شود. وی خاطرنشان کرد: در دهه 1980، ایالات متحده به طور مشابه صنعت تراشه ژاپن را مهار کرد. این مهار به خوبی کار کرد و امروز ژاپن دیگر در این زمینه پیشتاز نیست. اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آینده آمریکا محدودیت‌ها را حذف نکند، رایک معتقد است که اقدام سریع ضروری است و احتمالاً به جای ایالات متحده، باید بیشتر به سمت تایوان متمایل شد. او پیشنهاد کرد: «به نظر من، سرمایه‌گذاری تایوان - لیتوانی تاکنون برای آنها نتیجه ای نداشته است، اما شاید ارزش آن را داشته باشد که تصمیمات لیتوانی را در این منظر جدید ارزیابی کنیم».
ویلو بر اهمیت اجتناب از ظهور فهرستی از کشورهای کمتر مورد اعتماد در ناتو تاکید کرد و خاطرنشان کرد که دلیلی برای قرار گرفتن استونی در چنین جایگاهی در این فهرست ارائه نشده است. این استاد دانشگاه تاکید کرد: از نظر سیاسی نباید اجازه چنین تقسیم‌بندی داده شود. ویلو در پایان گفت: مجازیم در مقابل فعالیت‌های مشکوک اقدام کنیم.
منبع:
[1] https://news.err.ee/1609579378/computer-scientists-estonia-s-digital-development-held-back-by-us-chip-limit