اقتصاد لهستان در سال 2024

اقتصاد لهستان در سال ۲۰۲۴، به لطف کم رنگ شدن چالش های سال گذشته بویژه در حوزه انرژی و بهبود زنجیره تأمین جهانی و در عین حال سیاست‌های پولی محتاطانه، ثبات در ارزش پول ملی و کاهش تورم، رشد 3 درصدی را تجریه نمود و تولید ناخالص داخلی آن به 825.5 میلیارد دلار رسید.

 دیباچه

سال ۲۰۲۴ برای اقتصاد لهستان دوره‌ای از کاهش تدریجی تورم و رشد نسبی و با ثبات اقتصادی بود. این دستاوردها ناشی از ترکیب سیاست‌های پولی محتاطانه، ثبات در قیمت انرژی و بهبود زنجیره تأمین جهانی بوده است. با این حال، اقتصاد لهستان، علاوه بر خطرات ناشی از جنگ در مرزهای شرقی، با چالش‌های بلندمدتی مانند اصلاحات ساختاری و وابستگی به بازارهای خارجی روبروست. در این گزارش، ضمن بررسی میزان رشد اقتصادی لهستان  در سالی که گذشت، سهم بخش های مختلف خدمات، صنعت و کشاورزی تشریح شده است. همچنین ضمن برشمردن مهمترین کالاهای صادراتی و وارداتی، شرکای تجاری اصلی لهستان معرفی شده اند. علاوه بر این، شاخص های مهم اقتصادی مانند تورم، نرخ بیکاری و سرمایه گذاری خارجی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

رشد اقتصادی

تولید ناخالص داخلی لهستان در سال ۲۰۲۴ هنوز به طور دقیق اعلام نشده است اما بر مبنای آمار موجود تا پایان سه ماه سوم، انتظار می رود تولید ناخالص داخلی لهستان تا پایان سال به حدود 825 میلیارد دلار رسیده باشد که در این صورت اقتصاد لهستان نسبت به سال گذشته، حدود 3 درصد رشد کرده است.  مهمترین بخش های اقتصاد لهستان به شرح ذیل است.

الف. خدمات

بخش خدمات در لهستان به دلیل نقش کلیدی در اقتصاد، به لطف سیاست‌های حمایتی دولت و افزایش دیجیتالی‌سازی، رشد با ثباتی در سال های اخیر داشته است. این بخش با 58 %، بزرگترین سهم را تولید ناخالص داخلی لهستان دارد و بویژه با توجه به بیشترین تمرکز نیروی کار در این بخش، به نوعی ستون اصلی اقتصاد لهستان است. مهمترین اجزای بخش خدمات لهستان به شرح ذیل است.

• خدمات مالی و بیمه که شامل صنعت بانکداری و بیمه، شرکت‌های بانکی داخلی و بین‌المللی، بورس اوراق بهادار است.
• املاک و مستغلات که به دلیل افزایش تقاضا برای مسکن و املاک تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در پروژه‌های بزرگ ساختمانی و زیرساختی، رشد زیادی داشته است
• گردشگری: درآمدهای حاصال از گردشگری لهستان در سال 2024، به بالغ بر ۸ میلیارد دلار رسید که بخش قابل توجه آن به علت افزایش 15 درصدی تعداد گردشگران خارجی به این کشور است.
• حمل‌ونقل و لجستیک: لهستان با شبکه‌های ریلی و جاده‌ای پیشرفته و نیز موقعیت جغرافیایی ممتاز در قلب اروپا، نقش حیاتی در لجستیک و جابجایی کالا در مرکز و شرق اروپا ایفا می‌کند.
• تجارت و خرده‌فروشی: همزمان با گسترش زنجیره‌های فروشگاهی داخلی و بین‌المللی، تجارت الکترونیک نیز در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را تجریه کرده است.
• آموزش و بهداشت: لهستان نوفق شده است با سرمایه‌گذاری هنگفت در خدمات آموزشی و سلامت عمومی، علاوه بر ارائه خدمات بهداشتی-درمانی برای شهروندان داخلی، درآمد خوبی را از توریست‌های سلامت بدست آورد.

ب.صنعت

بزرگترین بخش اقتصاد لهستان در سال گذشته پس از خدمات، بخش صنعت بوده است که حدود 38٪ از تولید ناخالص داخلی لهستان را تشکیل داد. ترکیب این بخش به شرح ذیل است.

• تولید: لهستان با میزبانی از کارخانه‌های خودرو سازی دنیا بویژه Fiat و Volkswagen، از یکی از تولیدکنندگان بزرگ قطعات و تجهیزات خودرویی در اروپا است. محصولات فناوری اطلاعات و تجهیزات الکترونیکی (مانند سخت‌افزار و لوازم خانگی) نیز نقش مهمی در صادرات دارد. در صنایع شیمیایی نیز، تولید و صادرات انواع مواد شیمیایی، پلاستیک، و دارو قابل توجه است. فرآوری مواد غذایی و محصولات کشاورزی بخش مهم دیگری از صنعت لهستان را تشکیل می دهد.
• معدن و استخراج: لهستان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زغال‌سنگ در اروپا است. علاوه بر این، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس و نقره در جهان در لهستان هستند.
• انرژی: دولت لهستان در تلاش برای و تنوع‌بخشی به منابع انرژی و کاهش وابستگی به زغال‌سنگ در تولید برق، با حمایت اتحادیه اروپا، سرمایه‌گذاری عظیمی در منابع انرژی تجدیدپذیر مانند باد و خورشید انجام داده است.

ج.کشاورزی

کشاورزی در لهستان یکی از ارکان سنتی و مهم اقتصاد این کشور است که اگرچه با 4 درصد، سهم کوچک‌تری در تولید ناخالص داخلی لهستان دارد اما نقش حیاتی در تأمین امنیت غذایی دارد و با حدود ۱۰ درصد از اشتغال در مناطق روستایی، منبع اصلی درآمد بسیاری از خانوارها در این مناطق است. مهمترین محصولات کشاورزی لهستان به شرح ذیل است.

• محصولات زراعی: لهستان یکی از تولیدکنندگان بزرگ غلات در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود و گندم، ذرت، و جو از اصلی‌ترین محصولات زراعی آن هستند. این کشور همچنین در تولید سیب‌زمینی و چغندر قند رتبه بالایی دارد.
• سبزیجات و میوه‌ها: سیب محصول ممتاز لهستان در بین میوه‌های تولیدی آن با شهرتی جهانی است. این کشور همچنین از بزرگ‌ترین صادرکنندگان انوا بری و سبزیجات در دنیا است.
• دامپروری و فرآورده‌های دامی: گوشت قرمز و مرغ در کنار محصولات لبنی (مانند شیر و پنیر) از بخش‌های مهم کشاورزی لهستان هستند.
• شیلات و آبزی‌پروری: تولید ماهی و محصولات دریایی در آب‌های داخلی و دریای بالتیک انجام می‌شود. ماهی قزل‌آلا و شاه‌ماهی از محصولات عمده هستند.
• محصولات ارگانیک: تولید محصولات ارگانیک در سال‌های اخیر رشد چشمگیری در لهستان داشته است و این کشور اکنون به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در کشاورزی ارگانیک در اروپا شناخته می‌شود.مبادلات تجاری
  

الف- صادرات

مجموع صادرات لهستان از ژانویه تا پایان سپتامبر 2024 به 1122.7 میلیارد زلوتی (270 میلیارد یورو) رسید تا صادرات این کشور رشد قابل توجهی را نسبت به سال گذشته نشان دهد. این ارقام بر قدرت لهستان در صنایع متنوع و با ارزش، به ویژه در بازار یکپارچه اتحادیه اروپا تأکید می‌کند. بطور کلی در سال 2024، صادرات غلات، گوشت، و محصولات لبنی افزایش نسبی داشت. با وجود این، محدودیت‌های حمل‌ونقل در اوکراین و رقابت از سوی دیگر کشورهای اروپایی بر صادرات کشاورزی تاثیر منفی گذاشته است. از دیگر نکات قابل توجه در صادرات سال 2024 لهستان، افزایش صادرات داروهای تولیدی لهستان به ویژه به مقصد آلمان و فرانسه با رشد ۴٪ است که نشان از توسعه صنعت داروسازی لهستان دارد. از طرف دیگر صادرات محصولات شیمیایی صنعتی، مانند پلاستیک و کودهای شیمیایی، با کاهش تقاضا در آسیا مواجه شدند.

 مهمترین کالاهای صادراتی لهستان

ماشین آلات و تجهیزات

• درصد کل صادرات: 37 درصد.
• موارد کلیدی: ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی (ژنراتورها، ترانسفورماتورها و بردهای مدار). ماشین آلات صنعتی (پمپ ها، توربین‌ها و تجهیزات تولیدی).
• بازارهای اصلی: آلمان، جمهوری چک و فرانسه.

تجهیزات حمل و نقل

• درصد کل صادرات: تقریباً 16%.
• موارد کلیدی: ماشین‌های سواری و کامیون‌های تحویل، وسایل نقلیه ریلی و اجزای هواپیما، قطعات خودرو (لاستیک، موتور، و لنت ترمز).
• بازارهای اصلی: آلمان، بریتانیا و ایتالیا.

محصولات کشاورزی و غذایی

• درصد کل صادرات: حدود 13 درصد.
• موارد کلیدی: گوشت (گوشت قرمز و مرغ)، لبنیات (پودر شیر، کره و پنیر)، غذاهای فرآوری شده (میوه‌های منجمد، انواع مربا و آب میوه).
• بازارهای عمده: کشورهای اتحادیه اروپا به ویژه آلمان، بریتانیا و فرانسه.

محصولات شیمیایی

• درصد کل صادرات: حدود 11%.
• موارد کلیدی: انواع پلاستیک و لاستیک، دارو و کود، رنگ و لوازم آرایشی.
• بازارهای اصلی: آلمان، روسیه و سوئد.

فلزات و محصولات فلزی

• درصد کل صادرات: حدود 8 درصد.
• موارد کلیدی: محصولات فولادی و آلومینیومی، لوله‌ها، اتصالات و اجزای ماشین آلات.
• بازارهای اصلی: آلمان، ایتالیا و جمهوری چک.

منسوجات و پوشاک

• درصد کل صادرات: تقریباً 4 درصد.
• موارد کلیدی: پوشاک و کفش، منسوجات فنی (پارچه‌های صنعتی و اثاث و لوازم داخلی).
• بازارهای اصلی: کشورهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده.

مهمترین مقاصد صادراتی محصولات لهستانی:

در سال 2024 نزدیک 80% از کل صادرات لهستان به اتحادیه اروپا انجام شد. در بین کشورهای غیر اروپایی نیز، صادرات به ایالات متحده و خاورمیانه به دلیل افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و نرخ بالای بهره، کاهش یافت و در عوض، صادرات به آفریقا (به‌ویژه شمال آفریقا) به دلیل تقاضای بیشتر برای غلات و مواد غذایی رشد کرده است. بطور کلی مهمترین شرکای تجاری لهستان در صادرات عبارتند از:

• آلمان: شریک تجاری پیشرو لهستان که مقصد 28.9 درصد از کل صادرات لهستان است.
• جمهوری چک: حدود 5.9 درصد از صادرات.
• انگلستان: 5.7 درصد صادرات.
• فرانسه: حدود 5.6 درصد صادرات.
• هلند: تقریباً 4.2 درصد از صادرات.
• ایتالیا: همچنین حدود 4.2 درصد از صادرات.

ب. واردات

بنا بر آمار مراجع رسمی لهستان، ارزش کل واردات این کشور از ژانویه تا سپتامبر 2024 به 1109.7 میلیارد زلوتی (245.5 میلیارد یورو) رسید که به علت تقاضای زیاد برای منابع انرژی، وسایل نقلیه و کالاهای صنعتی، نسبت به سال گذشته افزایش اندکی داشته است. با توجه به نیاز لهستان برای تامین انرژی از دیگر کشورها، واردات نفت و گاز طبیعی بویژه از نروژ، کشورهای حوزه بالتیک، آمریکا و قطر سهم عمده‌ای از واردات لهستان را تشکیل میده که با کاهش قیمت جهانی نفت و گاز در نیمه دوم سال، هزینه واردات انرژی این کشور به طور قابل توجهی کاهش یافت. همچنین در سال 2024، واردات تجهیزات صنعتی از آلمان و چین کاهش ۵٪ داشت که به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جدید در لهستان بوده است.

 مهمترین اقلام وارداتی

 انرژی

• نفت خام: 16.5 میلیارد دلار که سهم قابل توجهی را به دلیل امنیت انرژی و استفاده صنعتی به خود اختصاص داده است.
• نفت پالایش شده: شامل بنزین، گازوئیل و سایر محصولات تصفیه شده است.
• گاز طبیعی: درادامه تلاش دولت جهت تنوع بخشیدن به سبد تامین انرژی از آغاز جنگ روسیه و اکراین، واردات گاز طبیعی مایع (LNG) افزایش قابل توجهی داشته است.

صنعت خودرو

• خودروهای سواری: 13.5 میلیارد دلار
• قطعات و لوازم جانبی: 10.2 میلیارد دلار

 ماشین آلات و تجهیزات صنعتی

• ماشین آلات و تجهیزات با تکنولوژی بالا برای بخش های تولید و ساخت و ساز.
• تجهیزات الکتریکی مانند ترانسفورماتورها، مدارها و روبات های صنعتی.

مواد شیمیایی

• کود، دارو و محصولات شیمیایی خام دارای کاربردهای صنعتی و کشاورزی.
• محصولات پلاستیکی و پلیمرها، عمدتاً برای بسته بندی و ساخت.

کالاهای مصرفی

• منسوجات، پوشاک و وسایل الکترونیکی، به ویژه از بازارهای آسیایی.
• لوازم خانگی و تکنولوژی موبایل.

شرکای عمده لهستان در واردات

1. آلمان: بزرگترین شریک وارداتی که حدود 28 درصد از کل واردات لهستان را به عهده دارد و بیشتر روی ماشین آلات، وسایل نقلیه و اجزای صنعتی تمرکز کنید.
2. چین: این کشور اهمیت روزافزونی به عنوان تامین کننده بویژه لوازم الکترونیکی، منسوجات و تجهیزات صنعتی در لهستان یافته است و بدین علت سهم واردات از چین به طور پیوسته رشد کرده و در سال 2024 به 12% کل واردات لهستان رسیده است.
3. هلند: این کشور شریک اصلی برای تامین انرژی لهستان به ویژه نفت خام و نفت تصفیه شده بوده است.
4. ایتالیا و فرانسه: این دو کشور تامین کنندگان اصلی لهستان در حوزه ماشین آلات، وسایل نقلیه و کالاهای لوکس هستند.
5. جمهوری چک و اسلواکی: دو همسابه لهستان با صادرات عمدتا کالاهای صنعتی و انرژی در رده بعدی مهمترین شرکای تجاری لهستان در واردات هستند.
6. ایالات متحده آمریکا: لهستان در سال 2024 در کنار ماشین آلات و فناوری‌های پیشرفته، در راستای کاهش وابستگی به نفت و گاز روسیه، مقادیر قابل توجهی گاز مایع طبیعی از آمریکا  وارد کرده است.
7. تورم

 نرخ تورم

در چند سال اخیر، تورم تبدیل به یکی از معضلات اقتصاد لهستان شده است که علت عمده آن، وابستگی شدید این کشور به واردات انرژی به ویژه گاز و نفت است. سال 2024 در لهستان به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی در فصل زمستان، با نرخ تورم بالا آغاز گردید و سه ماه نخست تورم ماهانه به ترتیب به ۶.۳٪ ، ۶.۵٪ و 6.7% ثبت شد. در 6 ماه بعدی به دلیل ثبات نسبی در قیمت انرژی و بهبود زنجیره تأمین جهانی، تورم روند کاهشی پیدا کرد  و نهایتا در سه ماه آخر سال  به دلیل کاهش قیمت نفت و گاز در بازارهای بین‌المللی به کمتر از ۵٪ رسید. در مجموع نرخ تورم لهستان در سال ۲۰۲۴ بطور میانگین، ۵.۵٪ بود که هرچند همچنان بالاتر از هدف‌گذاری بانک مرکزی لهستان (( NBP)  قرار دارد اما نسبت به سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ که تورم به بیش از ۱۰٪ رسیده بود، کاهش چشم گیری داشته است.

دلایل موفقیت در کنترل تورم

در بررسی دلایل کاهش تورم لهستان در سال 2024، دلایل متفاوتی نقش داشته اند. از طرفی جنگ روسیه و اوکراین که در سال های 2022 و 2023 باعث افزایش شدید هزینه‌های انرژی شده بود، در سال 2024 تأثیرات خود را کاهش داد و بازار انرژی تا حدی تثبیت شد. همچنین بانک مرکزی لهستان نرخ بهره را در سال 2024 به سطح ۶٪ افزایش داد و این اقدام باعث کاهش تقاضا برای وام‌های مصرفی و مسکن شد که خود عاملی برای کاهش فشارهای تورمی‌بود. علاوه بر این، با روی کار آمدن دولت جدید در نتیجه انتخابات اکتبر 2023 و روابط بهتر با اتحادیه اروپا که منجر به پرداخت کمک هزینه‌های قابل توجه از صندوق توسعه اتحادیه اروپا به ابن کشور در سال 2024 شد، زلوتی، پول ملی لهستان، ارزش خود را در برابر یورو و دلار بطور نسبی حفظ کرد و این امر ضمن جلوگیری از افزایش هزینه واردات، به کنترل تورم کمک نمود. این نکته نیز قابل ذکر است که اگرچه تورم عمومی‌کاهش یافت، اما قیمت خدمات همچنان نرخ بالایی (حدود ۶٪) رشد داشت که این موضوع به دلیل افزایش دستمزدها و کمبود نیروی کار در برخی صنایع بود.

بدین ترتیب با کاهش تورم، قدرت خرید شهروندان به ویژه در سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۴ افزایش یافته و با افزایش مصرف در بخش خرده‌فروشی، باعث رونق بازار شد. کاهش تورم همچنین باعث افزایش اعتماد به سیاست‌های اقتصادی دولت و بانک مرکزی در نزد عموم مردم شد که این امر در نظرسنجی‌های اقتصادی از شرکت‌ها و خانوارها محسوس بود.

نرخ بیکاری

            نرخ بیکاری لهستان در سال ۲۰۲۴ با 4.9%، پس از مالت، پایین‌تر نرخ بیکاری در اتحادیه اروپا بود که نشان‌دهنده عملکرد مثبت بازار کار این کشور در مقایسه با سایر کشورهای عضو است.  عوامل مؤثر بر نرخ بیکاری در لهستان به شرح ذیل است:

• رشد اقتصادی: رشد پایدار اقتصادی لهستان در سال ۲۰۲۴ به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کاهش نرخ بیکاری کمک کرد.
• سیاست‌های دولتی: برنامه‌های حمایتی دولت در زمینه اشتغال و آموزش‌های حرفه‌ای نقش مهمی در کاهش بیکاری داشت.
• مهاجرت نیروی کار: لهستان یکی از سختگیرترین کشورها در پذیرش نیروی کار خارجی است و همین موضوع باعث کاهش نرخ بیکاری در این کشور شده است.سرمایه گذاری خارجی

در سال ۲۰۲۴، لهستان به‌عنوان یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه‌گذاری خارجی، با ارائه تسهیلات و مشوق‌های متنوع، توانست توجه سرمایه‌گذاران بین‌المللی را جلب کند. هرچند میزان دقیق آن تا پایان سال هنوز اعلام نشده است اما تا آگوست 2024، این مبلغ به 240 میلیون دلار رسید.

• شرایط سرمایه‌گذاری در لهستان: سرمایه‌گذاران می‌توانند با ثبت یک شرکت با سرمایه اولیه حداقل ۱۰۰٬۰۰۰ یورو و گردش مالی سالانه حداقل ۱۵٬۰۰۰ یورو اقامت موقت دریافت نمایند که با گذشت چند سال و ادامه فعالیت تجاری موفق، امکان اخذ اقامت دائم و در نهایت شهروندی فراهم می‌شود. همچنین با خرید ملک در لهستان، به شرط فعالیت‌های تجاری و اقتصادی سرمایه‌گذار، می‌توان مجوز اقامت موقت ۳ تا ۵ ساله و سپس اقامت دائم اخذ نمود.
• مشوق‌ها و تسهیلات دولتی: دولت لهستان با ایجاد ۱۴ منطقه اقتصادی ویژه و ارائه معافیت‌های مالیاتی، سرمایه‌گذاران خارجی را تشویق به سرمایه‌گذاری در کشور می‌کند. این مناطق با ارائه تسهیلاتی مانند معافیت از مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده، شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کنند. همچنبن دولت لهستان به سرمایه‌گذاران انواع کمک‌های دولتی ارائه می‌دهد که می‌تواند شامل تسهیلات مالی، مشاوره و حمایت‌های فنی باشد. این کمک‌ها با هدف جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و تقویت بخش‌های اقتصادی کشور ارائه می‌شوند.

 

منابع:

 

https://www.ceicdata.com/en/indicator/poland/foreign-direct-investment--of-nominal-gdp?utm_source=chatgpt.com

 

https://www.state.gov/reports/2024-investment-climatestatements/poland/?utm_source=chatgpt.com

 

https://www.wsj.com/articles/posco-international-shares-soar-as-poland-plant-construction-begins-f0749a3d?utm_source=chatgpt.com

 

https://www.trade.gov/sites/default/files/2024-09/Poland-508.pdf

 

https://www.statista.com/statistics/1393646/poland-poland-as-a-location-of-investment-for-foreign-investors/