وضعیت تقاضا در صنعت چای کنیا

بخش چای، سنگ بنای اقتصاد کنیا محسوب می‌شود و نقش مهمی در توسعه اقتصادی-اجتماعی و درآمدهای صادراتی این کشور ایفا می‌کند. صنعت چای منبع امرار معاش حدود 6.5 میلیون کنیایی به طور مستقیم و غیرمستقیم است که 13 درصد از جمعیت کنیا را تشکیل می دهند.

این بخش حدود 21 درصد از درآمد صادراتی کنیا را به خود اختصاص می‌دهد و پس از حواله‌های ارزی دیاسپورای کنیایی خارج از کشور و بخش گردشگری سومین منبع درآمدهای ارزی این کشور است. کنیا یک تولید کننده کلیدی و صادرکننده پیشرو چای سیاه است که 24 درصد از صادرات چای جهان را به خود اختصاص داده است. کنیا سالانه حدود 200 هزار تن چای تازه تولید می‌کند و مرکز حراج چای مومباسا، دومین مرکز بزرگ حراج چای سیاه در جهان پس از کلمبو در سریلانکا است.

بخش چای کنیا در حال حاضر با چندین چالش مواجه است که بر تقاضا و عملکرد کلی آن تأثیر گذاشته است. قیمت چای در حراج مومباسا در حال کاهش است که منجر به درآمدهای ناپایدار برای چای‌ کاران شده است. افزایش سطح ذخایر چای فروخته نشده که نشان دهنده عدم تطابق بین تولید و تقاضا است نیز موجب بروز نگرانی مقامات ذی ربط کنیایی شده است. همچنین کیفیت چای کنیا رو به کاهش بوده و بر رقابت پذیری آن در بازار جهانی و منطقه‌ای تأثیر گذاشته است. از سوی دیگر کشاورزان چای توسط دلالان و واسطه‎‌گران از طریق شیوه‌هایی مختلفی از جمله پیش خرید برگ سبز مورد استثمار قرار می‌گیرند. شیوه‌های حاکمیتی ضعیف در نهادهای مدیریت بخش چای خرده مالک و تضاد منافع در طول زنجیره ارزش و پائین بودن ارزش افزوده و تنوع محصول در بخش چای گزارش شده است.  همه این مسائل بر بخش چای کنیا فشار وارد کرده و معیشت بسیاری از کنیایی‌ها را که به کشاورزی چای وابسته هستند، تحت تاثیر قرار داده است.

کنیا کارگروهی را برای رسیدگی به حجم عظیم چای فروخته نشده در مراکز حراج چای تشکیل می‌دهد. گفته شده است عملکرد دلالان و سفته بازان به دلیل آنچه که مجموعه ای از اقدامات غیراخلاقی توصیف شده منجر به فروش پایین چای شده است. برآوردها حاکی از آن است که عملکرد این بخش در سال جاری بسیار ضعیف باشد. دلایل مختلف دیگری نیز برای وضعیت نابسامان این بخش مهم از اقتصاد کنیا ذکر شده است. مشکلات محلی و جهانی از جمله وضعیت آب و هوایی نامنظم به دلیل تغییرات آب و هوایی و مشکلات لجستیکی ناشی از تاخیر در حمل چای که گفته می‌شود به دلیل بحران در دریای سرخ است از جمله این موارد می‌باشد.

 وزیر کشاورزی کنیا گفته است چندین تن چای فروش نرفته در بازارهای محلی و مراکز حراج چای باقی مانده است. وی از گروه اقدام ویژه برای رسیدگی به وضعیت چای خواسته تا راهکارهایی برای جلوگیری از تکرار این شرایط بیابند.  وی گفت «این کارگروه برای بررسی علل و تاثیرات اساسی انباشت چای فروش نرفته تعیین شده که موظف به ارائه راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت هستند». بر اساس اطلاعیه منتشر شده توسط وزارت کشاورزی کنیا این کارگروه دارای 14 عضو و دبیرخانه ای متشکل از 6 نفر است.

 کنیا با وجود تعیین حداقل قیمت 2.43 دلاری برای هر کیلو چای و اجازه به معامله گران برای خرید زیر قیمت تعیین شده، مجبور است به دلیل نبود تقاضا در بازار به نگهداری چای‌های انباشت شده در انبارهای خود ادامه دهد. تاکنون حدود 100 هزار تن چای سیاه از سال گذشته فروش نرفته است، زیرا خریداران بزرگ سنتی از خرید آن اجتناب می‌کنند.  انتظار می‌رود کشاورزان که امیدوار بودند حجم چای موجود در انبارها بتواند پول زیادی را برای آنها به ارمغان بیاورد، ضرر نمایند. این اولین بار است که مرکز حراج چای مومباسا، با چنین حجم عظیمی از چای فروش نرفته مواجه می‌شود.

به این ترتیب، چای کنیا ارزش خود را در بازار در مقایسه با روآندا که اکنون بالاترین قیمت را ارائه می‌دهد، از دست داده است. بر اساس داده‌های بازار منتشر شده توسط انجمن بازرگانان چای آفریقای شرقی (EATTA)[1] قیمت چای رواندا 4.02 دلار در هر کیلو برای فروش در سپتامبر امسال بوده است، در مقابل چای کنیا 2.21 دلار، چای بوروندی 2.24 دلار، چای اوگاندا 1.27 دلار و چای تانزانیا 1.15 دلار برای همین مقدار گزارش شده است. ارزش چای رواندا از ابتدای سال به دلیل تقاضای بالا روند صعودی داشته است.

 توصیه‌های ارائه شده برای بهبود وضعیت این صنعت عبارتند از بهبود درجه چای، معرفی چای با ارزش افزوده بالاتر و انجام بازاریابی فشرده در خارج از کشور بوده است. کارگروه ملی صنعت چای که در سال 2014 تشکیل شد، اطلاعات کیفی ارائه شده توسط ذینفع های مختلف در صنعت چای را تجزیه و تحلیل کرد و شش (6) رکن اصلی را به عنوان راه حل‌های کلیدی شناسایی کرد که در آن، سیزده (13) توصیه کلیدی ذکر شده که انتظار می‌رود منجر به افزایش تقاضای بازار و بهبود بهره‌وری شود.

  انتظار می‌رود که این کارگروه نقش سازمان‌های نظارتی و سایر سازمان‌ها در طول زنجیره تامین چای را بررسی کند تا هرگونه شیوه‌های تجاری ناعادلانه و تأثیر آنها در انباشت چای‌های فروخته نشده و تأخیر در پرداخت ها را مشخص کند و در نهایت اقدامات عملی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت را برای رسیدگی به وضعیت موجود را پیشنهاد نماید.

 مشکلات ناشی از وضعیت تقاضای بازار جهانی، تغییرات تولید محلی و تأثیرات فصلی به عدم تطابق قیمت و کیفیت چای منجر شده است و بر بخش چای آفریقای شرقی تأثیر منفی گذاشته است. در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم چای به پایین‌ترین حد خود در سه سال گذشته رسیده است. بازارهای شرق آفریقا در سال گذشته از سقف بین‌المللی فروش 30 میلیون کیلویی چای فراتر رفتند و بندر مومباسا رکورد بیش از 100 هزار تن را ثبت کرد. بخش چای تانزانیا، از طریق مزایده چای دارالسلام، کاهش حجم فروش و نوسان قیمت‌ها را به ثبت رسانده است و بیش از نیمی از چای در بسیاری از بخش‌ها فروش نرفته است.

از زمان حراج در 13 نوامبر 2023، قیمت‌ها کاهش قابل توجهی داشته است و به زیر 0.77 دلار در هر کیلوگرم که برای حجمی حدود 67 تن چای تعیین شده بود، کاهش یافت. این رقم پائین‌تر از قیمت حداقلی تعیین شده از سوی استانداردی مومباسا به منظور قیمت گذاری برای این حجم فروش بود. برای افزایش ارزش افزوده در بخش چای، دولت، از طریق وزارت کشاورزی، در حال همکاری با سایر آژانس‌های مربوطه برای بررسی امکان ایجاد و توسعه یک تسهیلات مشترک (CUF)  در منطقه ویژه اقتصادی دونگو کوندو  است.

Sources:

https://www.theeastafrican.co.ke/tea/business-tech/kenya-task-force-to-address-unsold-tea-at-auction-centre-4832478

https://www.businessdailyafrica.com/bd/markets/commodities/unsold-tea-stocks-auction-hit-40pc-on-price-quality-concerns--4541312

https://www.standardmedia.co.ke/health/business/article/2001490511/huge-volumes-of-unsold-tea-at-mombasa-auction-raises-red-flag

 

[1] East African Tea Traders Association (EATTA)